Paragrafta Yapı Soruları

SIRA SENDE Aşağıdaki parçadan numaralanmış cümlelerin hangisi çıkarılırsa parçanın anlamında büyük bir değişme olmaz, işaretleyiniz. (1) "Beyhude Ömrüm", Mustafa Kutlu'nun bir önceki kitabı olan "Uzun Hikâye" gibi roman formatında yazılmış bir hikâye kitabi. (II) Bu kitap da diğeri gibi nefis bir üsluba sahip. (III) Kutlu'nun iki eserinde de biçimsel yetisini konuş- turduğunu görüyoruz. (IV) Yazar, eserinde olay çözümlemelerine de yer veriyor. (V) Okuyanda, diğerinden farklı olarak bir olayın bu kadar güzel analiz edilebileceği hissini de doğuruyor kitap. (VI) Hacminden dolayı, artık Musta- fa Kutlu'nun roman yazmayı iyice kafasına koyduğu hissini uyandırıyor kitap. O ONV ||| O V VI

SIRA SENDE Aşağıdaki soruları çözünüz ve cevaplarınızı işaretleyiniz. 1. Şiir başka sanatlardan, ozanın dilinden ve ırkından gelen halk için taşıdığı ama bunun dışındakiler için taşımadığı değer yönünden ayrılır. Gerçi müzik ve resmin bile ırksal ve yerel özellikleri vardır fakat bir yabancı için bunların zevkine varma güçlüğü çok daha azdır. Bir düzyazının yazıldığı dildeki etkisini çeviride yitirdiği doğrudur. Ama bir çeviri romanı okurken yitirdiğimiz bir şiirde olduğundan çok azdır. Hele bilimsel bir çeviride yiten hemen hemen hiçtir. Şiirin düzyazıdan daha yerli nitelikli oluşu, en iyi Avrupa dilleri tarihinde görülebilir. Latince, Orta Çağ'dan şu son iki yüz yıl önceye kadar felsefe ve bilim dalı olarak kullanılmıştır. Ulusların kendi dillerini yazında kullanmaya özendirilişi şiirle başladı. Şiirin öncelikle duyulanı anlattığı düşünülünce bunu doğal karşılamalı. Çünkü duyularla coşkular özel, düşüncelerse geneldir. Bu nedenle hiçbir sanat, sapına değin şiir kadar ulusal değildir. Bu parçadan 1. Ulusal özelliklerin en iyi yansıtıldığı sanat dalı şiirdir. II. Şiir ile diğer sanat dalları arasında bazı noktalarda ortaklıklar vardır. III. Bir dilden başka bir dile aktarılan duygu ve coşkular orijinali ile bire bir örtüşür. IV. En eski Avrupa dili olan Latince, başlangıçta şiir dili olarak kullanılmıştır. numaralanmış yargıların hangileri çıkarılamaz? OII ve III I ve II I ve III Il ve IV III ve IV

8 D) Oyun yazmanın romana göre daha kolay olduğunu savunur. EXTiyatroya eğitsel ve toplumsal bir işlev yükler. 34. I. Dünya savaşı patlak verdiğinde dokuz, Türkiye Cumhuriyeti kurulduğunda on sekiz yaşında olan Samiha Ayverdi, 1993 yılının Mart ayında aramızdan ayrıldı. Bu münevver insanın çocukluk ve gençlik hatıralarını 1974 yılında yayınlanan Bir Dünyadan Bir Dünyaya adını verdiği kitapta okuyabilirsiniz. Onu değerli kılan bir özelliği ise İslam ve tasavvuf çarkında, ilim ve irfan sarkacında gidip gelen hayat öykülerini anlattığı romanları. İlk romanı yayınlandığında yıl 1938'di. Ardından fikri, içtimai ve tarihi eserler geldi. Üzerinde yaşadığımız topraklara kendisini vakfeden bir yazar olan Samiha Ayverdi, vefatına kadar da okurlarının ruh ve fikir dünyasına kazandırdıklarının yanı sıra akademiyi besleyen yazılarıyla da âdeta bir ekol oldu. Bu parçada Samiha Ayverdi ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Genç yaşında iki dünyaya tanıklık ettiğine B) Eserlerinin hâlâ çok sayıda okuyucu bulduğuna C) Dini ögeleri öne çıkaran romanlarıyla tanındığına D) Öğretici ve kurmaca eserleriyle okurlarını beslediğine E) Kimi anılarının toplu olarak yayımlandığına Diğer sayfaya geçiniz.

SIRA SENDE Aşağıdaki parçadan numaralanmış cümlelerin hangisi çıkarılırsa parçanın anlamında büyük bir değişme olmaz, işaretleyiniz. (1) Geçmişin sanat dükkânının borç defterinde adı olmayan hiçbir sanat ürünü yoktur. (II) Her sanat eseri, varlığını kendinden önce ortaya konmuş eserlere borçludur. (III) Eski bilinmeden, eski örnek alınmadan sanatçı olunamaz. (IV) Eskinin aynasına bakarak sadece sanatçı olabilirsiniz. (V) Ancak gerçek sanatçı kimliğine ulaşmak istiyorsa- nız eskinin aynasına baktığınızda kendinizi de görmelisiniz. (VI) Bugün sanatın ustaları olarak bilinen tüm sanatçı- lar, var olana kendilerinden bir şeyler katarak ulaşmışlardır o kimliklere. O "l OIV ||| Ov OVI

SIRA SENDE Aşağıdaki cümle, düşüncenin akışına göre numaralanmış parçalardan hangilerinin sonuna getirilebilir, işaretleyiniz. Demek ki toplumu değişmeye, çözülmeye zorlayan her türlü girişim ilk önce dilde kendini gösterir. 1. Edebiyat tarihi, edebî eserleri ve kişilikleri tarihsel bir sıra içinde izlerken toplumun geçirdiği kültürel değişimleri de kaydeder. Bu değişimler içinde göçler, savaşlar, gündelik hayatı sarsan büyük kırılmalar ve nihayetinde ko- puşlar vardır. Bizim edebiyatımızın devirlere ayrılmasında etkili olan ilk olgu ise dindir. Bu, aynı zamanda yeni bir medeniyetin bütün motifleriyle Türkçenin söz varlığına katılması anlamına da gelir. II. Merkezine beklenmedik gelişmeleri, olağanüstü dönemlerde ortaya konmuş sosyolojik çalkantıları alan zama- nın, dile karşı temelde iki tür davranışı vardır: Yaşananlara tanık olmak ve bunları geleceğe aktarmak. Ortada şiddet, baskı ağırlıklı bir manzara varsa orada önce sözcükler tükenir, var olan dil kesintiye uğrar. Böylece ye- ni bir dilin inşası başlar. III. İlk sözü kimin, ne zaman söylediği belli olmadığı için trajedinin tarihi dilin doğuşuna kadar iner. Acıları, korkula- ri sahneleyen bu sanat, zamanın içinden süzülerek edebiyatın birçok şubesine uğrar. İnsan da kuşkusuz fark- li trajik formların içini doldurup boşaltarak hem kendi içinde hem de zaman içinde yol alır. Bu yol dille buluştu- ğunda insanın toplum, dünya, yaratılış karşısındaki mücadelesini de yanına alarak bir saha oluşturur. Yalnız II OI ve Il OI, II ve III Yalnız I II ve III

40. 1. Şeyma'nın, iş çıkışlarında sağlık için düzenli olarak yürüyüş yapması X Irem'in, tehlikeli olduğunu bilmesine rağmen zayıflama ilacı kullanması III. Nusret'in, beğendiği sporcularla aynı marka ürünleri kullanmak istemesi Yukarıda numaralanmış ifadelerden hangileri bu parçada anlatılanlarla ilişkilendirilebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II Dyve ll 2 C) Yalnız III E) I, II ve III

SIRA SENDE Aşağıdaki parçanın başına, düşüncenin akışına göre parçanın altında verilen cümlelerden hangileri getirilebilir, işaretleyiniz. ---- - Çünkü genel anlamda insan, bağımsız ve özgür bir varlık değildir. Kendisini biçimlendirip yönlendiren doğal ve toplumsal koşulların ürünüdür. Böyle olunca kişinin özanlatısı yani üslûbu da bağımlı bir kavramdır. Zamana, çev- reye, doğal ve toplumsal koşullara bağlı bir kavramdır. Bunu ilk fark edenlerden biri Jonathan Swift olmuştur. Ona göre bir kişinin özanlatısı tekil değil çoğul özellik gösterir. 1. Özanlatıyı, insan kişiliğinin aynası sayanların yanı sıra, kişiliğin dışında görenler de vardır. II. Üslüp, kişinin konuşmasında ve yazmasında sürekli olarak varlığını sürdüren bir tür ses tonudur. III. Bir ozanın, romancının, öykücünün değişik yapıt ve yaratılarında değişik özanlatıları olabilir. IV. Bir edebî eser ve onun üslûbu, kişiliğin özsuyuyla beslenir; düşünceler usun toprağında boy atıp gelişir. OI ve Il OII ve III III ve IV I ve III Il ve IV STRA GENDE V. E

1. Bir diğer yandan da seviyorum çünkü bu şaşırtıcı bağın, paralelliğin uyandırdığı vurucu duygu, sevmekten başkasını hatırlatmıyor bana. II. Edebiyatın kelimelerle kurabildiği duygu bağına hem şaşırıyor hem de bu bağı seviyorum. III. Bunu en son Yekta Kopan editörlüğündeki geniş bir kadronun hazırladığı kitapta bir daha gördüm. IV. Şaşırıyorum çünkü bir yazarın kaleminden belki de yıllar önce çıkmış birkaç cümlenin onu okuyanın duygularını yakalayabilmesi ya da bir başka okuyanla duygu bağından da ötesini, duygu birliği hissini uyandırabilmesi çok vurucu geliyor. V. Ilgi çekici bir sözlük çalışması olan, adını Sait Faik'in her okuyuşta zihni açan öyküsü Ipekli Mendil den alan bu kitabın daha ilk satırlarını okurken yaşadım. Numaralanmış cümlelerden bir paragraf oluşturulursa hangi cümle parçanın baştan üçüncü cümlesi olur? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

SIRA SENDE Aşağıdaki parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek için, parçanın altında verilenlerden hangisi yapılmalıdır, işaretleyiniz. (1) Antik Çağ'ın Yunan filozoflarından ünlü matematikçi Pisagor, "Tellerin kıpırtısında geometri, küreler arasında- ki boşlukların hesaplanmasında da müzik vardır." demiştir. (II) Bu sesler gö kcisimlerinin birbirine uzaklığına göre farklılık gösterir. (III) Bu düşüncesinden dolayı, müzik aletlerindeki tellerin uzunluğu ile çıkardıkları sesler arasında bağlantı olduğunu öne süren ilk kişinin de MÖ 6. yüzyılda yaşayan Pisagor olduğu düşünülür. (IV) Ünlü matema- tikçinin bu meşhur cümlesindeki "küreler" sözcüğüyle kastettiği ise gök cisimleridir. (V) Yani Pisagor'un ortaya attı- ğı kürelerin müziği kuramına göre Güneş, Ay, Dünya ve diğer gezegenler yörünge hareketleri sırasında kendileri- ne özgü bir ses yayar. (VI) Bu kuram, MÖ 6. yüzyıldan 17. yüzyılda Rönesans'ın sonlarına kadar gök bilim ile ilgi- lenenler arasında popülerliğini korumuştur. IV. cümle I. cümleden sonra getirilmelidir. II. cümle V. cümleden sonra getirilmelidir. OII ve III. cümleler yer değiştirilmelidir. OVI. cümle III. cümleden sonra getirilmelidir. III ve IV. cümleler yer değiştirmelidir. 56

12:38 TÜRKÇE TESTİ a üze- yıllar çtıkça rede o ski İz- bi söz- klasik üzeldi e dü- _rtman ahalle mcılığı, n say- oyun yıllar- kurdu ulu. yma- sa- ebili- gici, de i sa- pida mek A Y A Y 1 N L A R 36. - 38. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Roma mirasının öne çıkan en önemli ismi Cicero' dur. Meslekten bir filozof olmamasına rağmen Ro- ma'da hukuk, Atina ve diğer bazı Yunan öğrenim merkezlerinde felsefe eğitimi almış ve genç yaşta diğer milletler ve medeniyetlerle temas hâlinde ol- muştur. Cicero, Roma'nın Cumhuriyet Dönemi'nden Monarşiye Geçiş Dönemi'nde yaşamış ve dönemin siyasi olaylarının içinde yer almıştır. Siyasi buna- lım içindeki Roma'da, "Cumhuriyeti nasıl koruya- biliriz?"in cevabını aramıştır. Yazılarında ve genel olarak eylemlerinde Roma'nın hukukun üstünlüğü ilkesine sonuna kadar bağlı kalan Cicero'nun siya- setle ilgili iki temel çalışması olan Devlet Üstüne ve Yasalar Üstüne Platon'a bir özentidir. Cicero yasa- ların kaynağını ortak öz olan akılda bulur. Yönetme yeteneği eşit olmayan insanlara eşit yönetme gücü vermeye kalkan demokratik yönetimleri doğal yasa- ya aykırı bulur. Hatta demokrasiye ilk kez "çoğunlu- ğun tiranlığı" tanımını yakıştıran düşünürdür. Aris- tokrasiyi temsil eden Senato ile bir kralın bulunduğu devlet, ona göre doğru devlettir. Yine ona göre lider erdemli, adil, bilge ve dürüst olmalıdır. 36. Bu parçada Cicero ile ilgili iyi bir hatip olduğu II. Demokrasiden yana olduğu Hukukun üstünlüğü ilkesini savunduğu bilgilerinden hangisine yer verilmiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II E) I ve III 4G ✓ (C) Yalnız Ill 37. Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin ce- vabı yoktur?

SIRA SENDE Aşağıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir bütün oluşturabilmek için, cümlelerden hangileri yer değiştirmelidir, işaretleyiniz. (1) Onun öykülerinde en çok dikkat çeken öge mekân sorunudur, belki de buna "mekânsızlık" da denebilir. (II) Ya- zarın birçok konuşmasında ve röportajında da belirttiği gibi yurt dışında geçirdiği süreçlerin sonunda oluşmuş bir durumdur bu. (III) Genç öykücülere dair yapılan tartışmalarda da sık sık değinilen bu sorunun özünü, eserlerinin çoğunun yabancı ülkelerde geçmesi oluşturur. (IV) Dolayısıyla yazarın yazınsal eserleri üzerinde yaşamının belir- li kritik dönemlerinin etkili olması kaçınılmazdır. (V) Bu nedenle sanatçının mekân olarak seçtiği yabancı ülkeler bir kaçış olarak değil de yaşanmışlığın bir parçası olarak değerlendirilebilir. OI ve III Il ve IV II ve III III ve IV III ve V S

ze- riz: mü, mi, a ir i 22. Edebiyat ve toplum ilişkisini düşünmek ve irdele- mek bir bakıma insan nedir sorusuna geri dönmeyi gerektirir. Zira edebiyatın öznesi hatta çoğu zaman nesnesi insandır. Bu yüzden edebiyat; insanı, insana anlatma ve tanıtma sanatı olarak da betimlenebilir. Bu parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Tamlayanı bir cümleden oluşmuş isim tamlama- si vardır. B) Bir bağlaç isim tamlamasında iki tamlayanı bir- birine bağlamıştır. Sifat tamlaması zarf görevinde kullanılmıştır. D) Farklı yapıda fiillere yer verilmiştir. E) Farklı türde zamirler kullanılmıştır.

SIRA SENDE Aşağıdaki numaralanmış cümleler anlamlı bir paragraf oluşturacak biçimde sıralandığında numaralanmış cümlelerden hangisi sondan ikinci olur, işaretleyiniz. 1. İş kayıtlarından, tıptan dış uzay fotoğraflarına kadar değişen bir yelpazede, her an daha fazla veri üreten dün- yamızda bu, umut vadedici bir çözüm gibi görünüyor. II. Fakat üretilen DNA'ya veri kodlamak ve bu veriyi gerektiğinde kullanabilmek için algoritmaların geliştirilmesi ve moleküler hesaplama teknolojisi gerekiyor. III. DNA molekülü, veri merkezlerinin günümüzde kullandığından çok daha küçük bir alana çok daha fazla dijital bil- gi depolayabiliyor. IV. Bu gereklilikler gerçekleştiğinde şu anda hangar gibi bir veri merkezinde depolanan tüm bilginin, birkaç tavla za- rı büyüklüğündeki bir alana sığdırılabileceği tahmin ediliyor. O 011 O III ON

SIRA SENDE Aşağıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir paragraf oluşturmak için doğru sıralama nasıl yapılmalıdır, parçanın altında belirtilen yere yazınız. 1. Hatta kişiler adına konuşmaya başladıklarında roman anlatıcılarının dili bile yerelleşir; anlatıcı, kendiliğinden ki- şilerin dil özelliklerine ve seviyelerine göre konuşur. II. Zaman zaman bu ağızlarda mahallî bir şekil almış kelime ve grupların ortak dildeki karşılıklarını gösteren dip- notlar kullanması da dikkat çeker. III. Orhan Kemal, özellikle ilk hikâye ve romanlarında seçtiği şahısların kullandığı dili, diyaloglar ve monologlar yo- luyla göstermeye özen gösterir. IV. Bunlara rağmen Orhan Kemal, halkın gerçekliğinin konuştuğu dil içinde tam olarak yansıdığı ve bunun için de ağız taklidinin gerekli olduğu düşüncesinden bütünüyle vazgeçmez. V. Fakat 1960'lara gelindiğinde Orhan Kemal, ağız taklidi denen tekniği azaltmaya, roman kişilerinin kullandıkları dili, ortak bir söyleyişe aktarmaya başlar.

20. Soru TÜRKÇE Sekiz yaşında hayatta yapayalnız kalmış Beth Harmon, diğerleri arasında göze batmayan, sıradan bir çocuktu, ta ki ilk gördüğü andan itibaren aklını çelen bu garip oyunla tanışana kadar. Bu altmış dört karelik tahta üzerinde bambaşka bir gelecekle karşılaşan Beth, adım adım her hamlesinde didinip, çabalayarak kadınlara kapalı satranç camiasının zirvesini hedeflemekte. Durumu tartıyor, geleceği öngörüyor, rakibinin aklını okumaya çalışıyor ve taşları yerinden oynatıyor. Satrancın siyah beyaz dünyasında zirve dâhilere her zaman açık olsa da gerçekte işler bundan biraz farklı işliyor. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Her oyunda rakibinin yanı sıra koca bir geleneğe karşı da hamle yapıyor. B) Yaptığı hamlelerle kadınlara yeni bir rol kazandırmaya çalışıyor. C) Rakiplerini yenmekten ziyade kadın haklarına karşı olanları yenmeyi çalışıyor. D) Bu sebeple hamlelerini yaparken çevresinden gelen tepkilere duyarsız kalıyor. E) Önüne çıkan rakipleri bir düşmandan daha fazlası olarak görüyor. < ÖNCEKİ SORU CEVABI ONAYLA / DİĞER SORU > ----- VGİZLE 22 Sor 28. Sc 23. Soru 25. Soru 24. Soru 26. Soru (3) 27. A Soru (→

TÜRKÇE 13. (1) Sanatçı, Tanzimat'tan bu yana edebiyatımızın konusu olan Batılı hayatı, takliti doğurduğu uyum- suzlukları, bozulmaları, sosyal ve ahlaki çöküntü- yü mizahi bir üslupla ele alır. (II) Sanatçının vurgulamak istediği gerçek ise toplu- mun çöküşünün, alttan alta çürüyüşünün bireysel bozulmalardan kaynaklanmasıdır. Bu iki cümlede verilenlerin anlamca doğru bir bi- çimde birleştirilmiş şekli aşağıdakilerden hangisi- dir? A) Tanzimat'tan beri toplumumuzun yaşadığı ahlakî ve sosyal çöküntüyü, mizahî bir üslupla ele alan sanatçının vurguladığı gerçek, Batılı hayat tarzının insanların bozulmasındaki birinci sebep olmasıdır. B) Mizahî bir üslupla sosyal ve ahlakî çöküntüyü an- latan sanatçının vurgulamaya çalıştığı gerçek, Tanzimat'tan beri görülen olumsuzlukların temelin- de Batılı hayat tarzını görmesidir. 14. Muhabir: (1) ... Öğretmen: (1) Bizim yaptı değil ki... Ay geleceğe haz ya da okulda kış noktası b C) Mizah unsurunu başarıyla kullanan sanatçı, özel- likle bireysel bozulmaların temelinde Tanzimat'tan beri görülen Batılı hayatın taklidini görmüş ve bunu eserlerinde başarıyla ele almıştır. D) Batılı hayatın taklit edilmesinin doğurduğu sosyal ve ahlakî çöküntüyü mizahî bir şekilde anlatan yazarın, edebiyatımızın Tanzimat'tan beri konusu olan bu durumu ele almasındaki temel gerçek top- lumsal çöküş ve çürümenin bireysel bozulmalar- dan kaynaklanmasıdır. Muhabir: nannchalat (II) ... Sanatçı: (II) Biz, ba bir eli bald: Toplumun lere bir sor lara yol ga taşımamız böyle çıkr E) Tanzimat'tan beri edebiyatımızın konusu olan top- lumsal çürüme ve çöküşün temelindeki bireysel bozulmaları mizahî bir üslupla ele alan sanatçı, gerçekleri vurgulamak için Batılı hayatın doğurdu- ğu uyumsuzlukları sıkça işlemiştir. Bu diyal sorabile UITS olabilir? A) Yapt nuz? B) Topl dır? C) Mes mus D) Top nizi E) ME na