Ses Bilgisine Giriş Soruları
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş222 ÖRNEK-5
Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde ünlü daralma-
Si yoktur?
A) En sonunda adamı farklı bir göreve atıyorlar.
B) "Ne yazık ki elimden bir şey gelmiyor." dedi.
C) Siz sağ oldukça biz geceleri rahat uyuyoruz.
D) Yüreği her seferinde acı bir sözle kanıyor.
E) Öğrendikçe yeni bilgilere susuyoruz.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş10. Toprağı sevdiren, üstünde hayat sürdürenlerdir
ama ben İstanbul'u kimsesiz de olsa yine severim.
Toprak her yerde topraktır. Hayatın kazanıldığı bir
şehir de sonuçta ötekiler gibidir. Karnın nerede do-
yarsa memleketin orasıdır.
Bu cümlede aşağıdakilerin hangisine yer veril-
memiştir?
A Hece düşmesi
C) Ulama
BÜnsüz uyumu
D) Ünsüz düşmesi
E) Ünsüz yumuşamasına aykırılık
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Girişri
SI
si
5. Büyük bir ozan sözcükler için şunu diyor: "Onların önünde
1
ben diz çökerim, bana kalk deyinceye değin kıpırdamam.
||
Kısaca, değer veririm onlara, arkalarından giderim sözcük-
|||
lerin, izlerim onları. İşte ben böylesine severim sözcükleri.
IV
V
Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerin hangisinde
herhangi bir "ses olayı" yoktur?
A) I B) II
C) III
D) IV
E) V
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş10. Ikinci hecesinde dar ünlü bulunan iki heceli kelimeler,
ünlüyle başlayan bir ek alırken ikinci hecelerindeki dar
Ünlü düşer.
Buna göre,
1. Başvuru sayısı artarsa ikinci bir salon daha buluruz.
II. Senin bu tavrını onayladığımı söyleyemeyeceğim.
III. Bu olaydan sonra bize farklı davranmaya başladı.
IV. En sevdiği dostunu yalnız bırakamıyordu.
cümlelerinin hangilerinde bu kurala örnek
verilebilecek bir sözcük kullanılmıştır?
A) I ve II
B) I ve III
D) II ve IV
C) II ve III
E) III ve IV
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde herhangi bir ses olayı
gerçekleşmemiştir?
A) Hayat yolunda yürürken adımlarına dikkat edeceksin.
B) Sıcacık havanın da etkisiyle buz gibi suyu yudumlamaya
başladı.
C) Sanat çevrelerinde bu olay büyük şaşkınlık yarattı.
D) Sunulan fırsatları iyi değerlendirmelisiniz.
E) Sarı saçlarından sanki buğday kokusu yükseliyordu.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine GirişTürkçede bazı ekler büyük ünlü uyumu kuralına uymaz.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bunu örnekleyen bir
sözcük vardır?
A) Güz gelince bir hüzün çöker tüm tabiata.
B) Koca binada kimse olanlara ses çıkarmamıştı.
C) Kış gelince insanlar önce üşür, sonra buna alışır.
D) Bazıları, lapa lapa kar yağarken yürümeyi sever.
E) Baharda bütün bitkiler yeniden canlanır.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş7. Kendime bir bardak kahve aldıktan sonra balkona
çıktım. Sabahın erken saatleriydi, insanların koştura
koştura bir yerlere yetişmeye çalışmasını izliyordum.
Havada baharın taze nefesi vardı. Ufacık kiraz çiçekleri
uçuşuyordu balkonuma.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin örneği
yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi
B) Ünlü daralması
C) Ulama
D) Ünsüz değişimi
E) Ünsüz düşmesi
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş10. I. Sanattan kopan zamanla kendinden kopar.
II. Sanat kalbin akla söz geçirmesidir bence.
III. Kültür ile sanat arasındaki bağı inkâr edemeyiz.
IV. Sanatsız bir milletin yaşaması imkânsızdır.
V. Sanat insanın duygularını eğitir yavaşça.
Numaralandırılmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakiler-
den hangisi söylenemez?
A) I. cümlede ünsüz benzeşmesi vardır.
B) II. cümlede ünlü düşmesi vardır.
C) III. cümlede ünsüz yumuşaması vardır.
D) IV. cümlede ünsüz türemesi vardır.
E) V. cümlede ulama vardır.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Girişrken
1. Uçları burulmuş ince bıyıkları, alnının parlak genişliğini ortaya
koyan, geriye taranmış gür saçları ile herkesin beğenisini
kazanmıştı.
Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi (Sertleşme)
B) Ünsüz değişimi (Yumuşama)
C) Ünlü daralması
D) Ünlü (hece) düşmesi
E) Ulama
5
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük, ayraç
içerisinde verilen kavram ile ilişkilendirilemez?
A) Bir insan hangi limana ulaşmak istediğini biliyorsa onun
ruhuna her esinti uygundur. (ünlü daralması)
B) Bir yere ulaşılabilirliğin ilk adımı, olduğunuz yerde kalma-
yacağınıza karar vermektir. (ünsüz yumuşaması)
C) Hedefini bilmeyen insan izlemesi gereken yolu da bilemez.
(kaynaştırma)
D) Olduğu yerde kalan insanların sonu, hedef belirlemeyen-
lerin sonu ile aynıdır. (ulama)
E) Eve uğrar, akşam yapacaklarını bir bir anlatıp ayrılırdı.
(ünlü düşmesi)
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş4. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi farklı bir ne-
denden dolayı büyük ünlü uyumuna uymamaktadır?
A) Kalem tutan eller, silah tutamaz.
B) Beyaz bir güvercin gibi özgürlük ve barış timsaliydi.
C) Sabahleyin kahvaltımı yapamadım.
D) Aldığı kitap çok pahalıydı.
E) Binaların yüksekliği gözümü korkuttu.
12. Sınıf TYT-AYT Türkce Soru Bankası
29
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş13. Aşağıdakilerin hangisinde ünlü düşmesi yoktur?
A) Sis Dağı'ndan esen rüzgâr gönlüme hüzün taşırdı.
B) Egzotik betimlemeler bu lirizmin etkili bir sunumudur.
C) Yarım kalan keşfimizi iki ay sonra tamamladık.
D) Şehrin en büyük çarşısı oldukça bakımsızdı.
E) Okula kaydolan çocukların dosyaları dolduruldu.
511
1.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş10. Zambaklar en ıssız yerlerde açar
Ve vardır her vahşi çiçekte gurur
Bir mumun ardında bekleyen rüzgâr
Işıksız ruhumu sallar da durur
Bu dörtlükte aşağıdakilerin hangisinde verilen ses
olaylarının örneği vardır?
A) Ünsüz türemesi - ünsüz benzeşmesi
B) Ünsüz türemesi - ünlü düşmesi
C) Ünsüz benzeşmesi - ünsüz yumuşaması
D) Ünsüz türemesi - ünlü daralması
E) Ünsüz yumuşaması - ünlü daralması
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş6. "İle" sözcüğü, sözcüklerin sonuna ek biçiminde getirilirken
büyük ünlü uyumu kuralına uyar.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya uyma-
yan bir örnek vardır?
A) İnsanoğlu, bu anlayışla yola çıktı.
B) Parasıyla değil mi, istediğim kadar tartacaksın.
C) Ablasıyla bir türlü anlaşamazdı.
D) Seninle ynı okulda okumuştuk.
E) Çocuk, bu kez de saatle oynamaya başladı.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş8. (1) Tarhana çorbası nasıl yapılır? (II) Tarhanayı suda 1 saat
bekletin. (III) Tencerede yağ, nane ve salçayı hafifçe karıştır-
dıktan sonra dört su bardağı suyu ve ezilmiş tarhanayı suya
ilave edin. (IV) Tuzu da ekledikten sonra topaklanmaması için
devamlı karıştırın. (V) Kaynayınca karıştırmayı bırakın, beş
dakika daha kaynatın ve sonra afiyet olsun.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde "ünlü
aşınması'na yer verilmiştir?
C) III D) IV E) V
A) I
B) II
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş4. Rengini dünyaya ilk defa sunan
Adsiz bir çiçek gibi partiyorsa gözlerim
Sevgilim
Bana 'sen bir şairsin' dediğin zaman....
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünsüz düşmesi
Uniü değişmesi
B) Ünlü daralması
D) Ünsüz değişmesi
Kaynaştırma