Ses Bilgisine Giriş Soruları

7. Bir yüzük yaptım sana güvercin teleğinden | || Bir yüzük bükerek hoşça kal sözcüğünden ||| Bir yüzük yaptım belli belirsiz IV Eski bir gramofon sesinden V Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) I. sinde ünlü değişimi olmuştur. B) II. sinde ünsüz yumuşaması vardır. C) . sünde yumuşamaya aykırılık yapılmıştır. D) IV. sünde ünsüz sertleşmesi vardır. E) V. sinde kaynaştırmaya yer verilmiştir.

-s Bilgisi 10. Bekliyorum bir kapının önünde Cebimde yazılmamış bir mektupla Bana karşı ben vardım Çaldığım kapıların ardında Ben açtım, ben girdim Selamlaştık ilk defa Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle- nemez? "ardında" sözcüğünde kaynaştırma ünsüzü kullanıl- mıştır. B) "selamlaştık" sözcüğünde ünsüz sertleşmesi olmuştur. C) Aldığı ekten dolayı kökünde ünlü değişimi olmuş bir sözcük vardır. D) Ünsüz yumuşamasına uğramış birden çok sözcük kul- lanılmıştır. E) Untu daralmasına uğramış sözcük vardır.

Bakiyor akar suya 1 düşünüyor Heraklit'i, düşünüyor büyük hakim Heraklit'i genç adam... 111 Kim bilir belki böyle bir akşam, böyle bir akşam, Heraklit alnını IV yeşil gözlü zeytinliklerde akan Her şey değişip akmada, bu hâl beni hayran bırakmada V suya eğdi ve dedi: A) Yalnız II 8. Bu dizlerdeki numaralanmış sözcüklerin hangilerinde kaynaştırma harfine yer verilmemiştir? D) I ve IV Nazım Hikmet B) Yalnız III C) Yalnız V E) I, III ve V

TYT 1. Magda Szabo, ilk kez 1963'te yayımlanan romanında insani değerlere en bağlı, en idealist kişilerin bile yakınlarını anla- makta nasıl yetersiz kaldığını, insan ilişkilerine sızan empati yoksunluğunu anlatıyor. Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Ünsüz benzeşmesi B) Ünsüz yumuşaması C) Ünlü daralması D) Ünsüz yumuşamasına aykırılık E) Kaynaştırma ünsüzü Ses Bilgis ne

2. "Durmadığınız sürece yavaş ilerlemeniz önemli değildir." cüm- lesinde aşağıdakilerden hangisi vardır? A) Ünsüz düşmesi B) Kaynaştırma harfi C) Ünlü düşmesi D) Ünsüz benzeşmesi E) Ünlü kalınlaşması Ale 5.

8. Kütüphanenin daracık koridorlarında yalnız başıma dola- şirken kitapların: "Beni al!" diye çığlık attiğini duyar gibi olurum. Bu cümlede aşağıdaki ses olaylarından hangisi yok- tur? A) Ünlü türemesi C) Ünlü daralması B) Ünlü düşmesi D) Ünsüz düşmesi E) ünsüz yumuşaması

36 Unite Köylü döndü. Esmer, uzun boylu adam şoföre: "Ne diye yer yokmuş, arkada bir yere sıkıştır!.." dedi. Bu adam kamyonun sahibi idi. Şoför yüzünü buruşturarak indi. Delikanlıdan yarım lira peşin aldı. Sonra, arabanın arka kapağını gevşeterek eğri bir şekle koyan ve üzerine çullarını seren öteki köylü- leri sıkıştırıp, yeni gelene bir yer açtı. Zaten dizleri üzerine çömelerek ancak sığışabilen yolcular hem; "olmaz, buraya nasıl sığar!" diye söyleniyorlar, hem de her setre pantollunun emrine itaate alışık bir tavırla birbirlerini iterek yer açıyorlardı. Genç köylü bir kıyıya çömeldi, heybesini altına aldı ve kam- yon, hızla bir sarsıldıktan sonra yürüdü. Şoförün yanında oturan siyah elbiseli, gümüş çerçeveli gözlük takmış, yaşlıca, sünepe tavırlı bir adam -Beyşehir taraflarına dava toplamaya giden bir avukat- başını arkaya çevirerek: "Uğurlar olsun cümlenize!" diye bağırdı. İçerdekiler hepsi birden aynı sözü tekrarladılar. Konya'dan çıkıp Beyşehir'e giden yolun başlangıcındaki dik yokuşu tırmanmaya başlayınca, herkes yanındaki ile veya çaprazla- ma ta öbür baştaki biriyle lafa koyuldu (...) Birbiri arkasına dizili tahta sıralarda oturmayıp yarım lira eksiğine en arkada yere çömelen ve kamyonun şiddetle sarsılan bu kısmında ikide birde, başlamak üzere olan uykularından fırlatılan köylüler, (...) boş gözlerle bakışıyorlardı. Sonradan gelen genç köylü ilk defa otomobile biniyordu. Benzi sapsarıydı. Bunun yarısı alışmadığı bir şeyde hızlı hızlı götürülmenin verdiği heyecan ve korkudan, yarısı da başka bir şeyden geliyordu. Konya'ya bir saat ötedeki bir köyden olan bu delikanlı otomobile binmişti, İzmir'e gidecekti. Araba İzmir'e gelince şoför yolcuları selametlemeden evvel nedense yol parasının üstünü toplamak âde- tindeydi. Bunu genç köylü de biliyordu, fakat yazık ki şoförün bu isteğini yerine getirecek vaziyette değildi. Yanında beş parası bile yoktu. Mahsuller para etmeyince, vergiler ödenmez hale gelince, evde tuz, gaz tükenip yerine yenisini koyamayınca oğul babasını bir kenara çekmiş: "Baba, ben gidip şehirlerde çalışayım. Bak, köyün yarısı gitti, İzmir'de çok iş varmış. Fabrikalarda adamına göre yarım lira yevmiye bile veriyorlarmış. Kışın burada kalıp yük olacağıma, gidip ekme- ğimi ararım, harman zamanında gene gelir, tarlada çalışırım..." demişti. İhtiyar babası aklı ermediği ve fakirlikten söz söyleyemez, fikir ortaya atamaz hale geldiği için peki dedi. Ve on sekiz yaşındaki delikanlı, bundan evvel İzmir'e gidip gelenlerden akıl danışmaya gitti. İzmir'e gitmek için evvela Konya'dan otobüse binmek lazımdı. Beyşehir, Karaağaç, Ödemiş üzerinden iki üç günde varılıyordu. Yol parası beş lira idi. İzmir'e varınca hemşerileri bulup, ötesini onlardan öğrenmek lazımdı. Delikanlı bunun üzerine yol parası tedarikine çıktı. Fakat evindeki eski bir çifteye bir liradan faz- la veren bulunmadı. Beş lira gibi mühim bir parayı köyde bir araya getirebilmek, bir hafta uğraştığı halde, mümkün olmadı. Ne yapacağını şaşırmış bir halde iken bakkalın oğluna rastladı. Bu çocuk bir zamanlar babasının yanından kaçıp şoför muavinliği yapmıştı. Kendisine akıl öğretti: "Ülen, sen deli misin? Otomobile de para mi verilirmiş?.." dedi ve ona, şoföre yarım lirayı peşin verdikten sonra bir daha beş para vermemesini, İzmir'e yaklaştıkları zaman usulca arkadan atlayarak tüymesini ve İzmir'e yayan girmesini söyledi. Yalnız şunu da ilave etti: "Amanın tetik ol, İzmir'e girmeden otomobili durdurup yol parasını toplarlar. Sen daha evvel atla- mazsan yandığın gündür. Şoförler seni yatırıp suyunu çıkarana kadar döverler, üstelik de don göm- lekten gayrı neyin varsa alırlar..." İşte bu on sekiz yaşındaki köylü delikanlısı, cebindeki elli kuruşu peşin verdikten sonra, böylece on parasız otomobile binmiş, İzmir'e ameleliğe gidiyordu. Yolculuğun ikinci günü akşamına doğru genç köylü olduğu yerde rahat oturamamaya başladı. Yola çıkalıdan beri açtı. Köyden beraber aldığı azıcık yufkayı daha biner binmez yemişti. Yanı başında kur gibi yeri mo sen Atl bul atla ba me gö yo ka de la, ar bc ŞC SE d te n y S e C S L

2. Etkinlik "Gövdesinin çapıyla karşılaştırıldığında acınası incelikteki çok sayıda bacak, gözlerinin önün- de çaresizlik içerisinde, parıltılar saçarak sallanıp durmaktaydı." cümlesinde "ile" edatının yazımında nasıl bir ses olayı gerçekleşmiştir? Açıklayınız.

11. Etrafa yoğun bir sessizliğin egemen olduğu saatlerde çocuklar bile koştururken çığlık atmıyordu, yürürken burnuma Gölyazı'nın kokusu geldi: balık tava kokusu... Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Ünlü türemesi Ünsüz benzeşmesi C) Kaynaştırma ünsüzü D) Ünlü daratması E) Ünsüz yumuşaması y-s-sn 0 13. G li b t

7. Süzüyor ufukta bir kızıl yeri içi Karanlıkla dolu gözleri alam-alnı dureAlninda akşamın ince kederi ke-3 yours are Sessizliğin sırrı, dudaklarında I tirone Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur? A) Ünlü daralması B) Ünsüz benzeşmesi C) Ünlü düşmesi D) Ünsüz yumuşaması E) Ünsüz türemesi

10. Bayram'ın gözüne, direksiyonuna kurulduğu Mercedes'i bütünüyle bir kez daha göründü. Yüreğiyle bir kez daha tozunu aldı, sevip okşadı onu. Güvenle kaykıldı arkasına. Oturduğu yere, salt geçmiş yılların değil, çok uzun bir yolun yorgunluğunu da hemen hiç duymaksızın yerleşti. Keyfi yerine geldi. Ayağını gazdan usulca çekti. Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur? Pigitikos A) Ünsüz değişimi C) Kaynaştırma harfi B) Ünsüz benzeşmesi D Ünlü türemesi E) Ünlü düşmesi

9. Ne doğan güne hükmüm geçer Ne hâlden anlayan bulunur anbyen Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi vardır? A) Ünlü daralması Ünlü düşmesi B) Kökte ünlü değişimi D) Ünsüz yumuşaması E) Ünsüz benzeşmesi

bir sözd 1 A) I. 55 Her zaman yalnız oldum. İçimde giderilmez bir yalnızlık ta- şidim. Bu tutkumu içsel bir derinlik ve biricik ayrıcalık olarak 1 süzü ahçeleri B) II. gördüm, onu korumaya çalıştım. Dengemi sık sık bozan da IV ava giye dengede kalmamı sağlayan da buydu. V Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerle ilgili aşağıda verilenlerin hangisi yanlıştır? esmek için ocuğu sakin- A) 1. de ünsüz benzeşmesi vardır. B) II. de ünlü türemesi vardır. 12. leşme imkânı C) III. de ünlü düşmesi vardır. DV. de ünlü değişimi olmuştur. E) V. de kaynaştırma ünsüzü vardır. ve mode erişinin yarat sajı büyük olduğu için Sız halini lık olara Bu pa yokt A)

3. Yaşlı adam, plajın yüksekçe bir yerinde, sıcacık kumun üstüne oturmuş, gözlerini denizin maviliklerine dikmiş öyle- ce bakıyordu. Karşısında gök mavisi, deniz mavisi birbirine karışmıştı. Batidan esen sertçe rüzgâr dalgaları köpüklen- diriyor, bütün gün yanıp tutuşan kıyıları serinletmeye çalı- şıyordu. Yoldan geçen arabaların uğultusu, zaman zaman sessizliği bozuyordu. Plajda kimsecikler kalmamıştı. Bu parçadaki altı çizili sözcüklerde aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Ünsüz benzeşmesi yüksekçe B) Ünsüz düşmesi Sıcacık c) Ünlü daralması - bakiyor Kaynaştırma Serinlemeye EXÜnsüz değişmesi sessizligi

7. Yığın 1 romanının bugün bizdeki konumuna bakıyorum. Tek sözcükle ürkütücü. Başlı başına Jos sixfoto a | ny || tecimsel bir dal olmuş. Yazarların ne yazacağını ||| yayıncılar ve okuyucuların istemleri belirliyor. Bun- lardan biriyle, Ayşe Kulin'le yapılan bir konuşmada okumuştum. Şöyle diyordu: "Yayıncım, 'Veda' çok IV V tuttu, ne olur devamını yaz! dedi. Ben de oturdum Umut'u yazdım." Aşağıdakilerden hangisinde bu parçadaki numaral- anmış sözcüklerle ilgili olarak yanlış bir bilgi veril- memiştir? A sözcükte ünlü daralması olmuştur. Q B) II. sözcükte birden fazla ses olayı vardır. C) III. sözcükte herhangi bir ses olayı yoktur. - D) IV. sözcükte birden fazla ünsüz benzeşmesi bulun- maktadır. E) V. sözcükte birleşme esnasında ünlü düşmesi ol- muştur. 6) ARIDA TEK

Çocuk, bana bakarak "Ben bu ağaca nasıl çıkabilirim?" diye sordu. Bu cümlede görülen ses olayları aşağıdakilerin hangisin- de doğru olarak verilmiştir? A) Ünlü değişimi - ünsüz türemesi - ünlü düşmesi - ünlü da- ralması B) Ünsüz yumuşaması - ünsüz düşmesi - ünlü düşmesi - ün- lü daralması C) Ünlü değişimi - ünsüz yumuşaması - ünlü aşınması – ün- lü daralması D) Ünsüz yumuşaması - ünsüz yumuşaması - ünlü düşmesi - ünlü düşmesi E) Ünlü değişimi - ünsüz yumuşaması - ünlü düşmesi - Ün- lü düşmesi 264