Ses Bilgisine Giriş Soruları
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş15. Zirvede kartallar da bulunur, yılanlar da. Ancak birisi
oraya süzülerek birisi sürünerek gelmiştir. Önemli
olan nereye gelmiş olduğunuzdan çok nereden ve
nasıl geldiğinizdir.
Yukarıdaki parçada aşağıdaki ses olaylarından
hangisinin örneği yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi
B) Ünlü düşmesi
C) Ünsüz değişimi
D) Ünlü türemesi
E) Kaynaştırma
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Girişana
ana
angisi
16.
çüldü yaşlı adamın.
Küçülen bulutlarla beraber hayalleri de kü-
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu cüm-
ledekiyle aynı türden bir ses olayı vardır?
A) Biricik bahçesi susuzluktan kurumak
üzere idi.
1.
Ap ay
B) Azıcık bir yağmur için kaç gündür göğü
gözlüyor.
C) Bahçenin hâline sabah akşam ağlıyor.
D) Bu küçücük bahçe, onun tek geçim
kaynağıydı.
E) Bahçedeki ağaçların sahibi değil, dos-
tu idi o.
17.
Canl
Sim
EI
1
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş9. Güzelin, hoşumuza gittiği için güzel olduğunu düşünü-
rüz. Hoşluk da aklımız ile ilgili değil; güzellik gibi, duygu-
larımızla ilgilidir. Hazzyve hoşluğu güzel üzerinde yoğun-
laşmış gibi görürüz.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur?
ned
A) Ünsüz benzeşmesi
G) Ünsüz yumuşaması
E) Ünlü düşmesi
B) Ünlü türemesi
D) Ünsuz türemesi
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş7. "Beni kaybettin artık, sen çok bekleyeceksin." cümle-
sindeki altı çizili sözcükte birden fazla ses olayı var-
dır, aşağıdaki altı çizili kelimelerin hangisinde böyle
bir kullanım vardır?
Ainsan, istediği an özgür olur.
B) Alçak gönüllülük, gururun perhizidir.
C) Doğruluğu sevin ama hatayı da affedin.
D) Kötülük cehaletten gelir.
E) Sanat zorbalığa karşıdır.
un
kayıp etmek
601
?
kaybet-di-n
2
kaybettin
leaybet-ti-n
Sentlesn
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Girişsvealid ob nased instel
9.
Sinop'ta; küçük, eşsiz bir koyda uykunun huzur içinde olanın-
dan aldım hem de bolca... Anladım ki azıcık nefes almak ye-
tiyor güzel Anadolu'mun her bir karış yerinde. Niye kıymet
bilmeyiz diye de hayıflanmıyor değilim şimdilerde...
Bu parçada;
I. Bazı sözcükler türerken ünlü kaybına uğrar.
II.
"-cık, -cik" eki alan bazı sözcüklerde ek ile sözcüğün ara-
sında "a, e, i, i" ünlüleri türer.
r
III. Süreksiz sert ünsüzlerden biriyle (p, ç, t, k) biten bir söz-
cükten sonra ünlüyle başlayan bir ek gelirse süreksiz sert
ünsüzler yumuşar.
slyudul Is
IV. Türkçede bazı sözcüklerin kullanımlarında "y" kaynaştır-
-1836.mema ünsüzünden önceki geniş ünlüde daralma olur.
V. Sert ünsüzlerden biriyle (f, s, t, k, ç, ş, h, p) biten bir söz-
cükten sonra yumuşak ünsüzle "c, d, g" başlayan bir ek
sly
gelirse ekin başındaki yumuşak ünsüzler "ç, t, k" şeklin-
de değişerek sertleşir.
durumlarından hangilerini örnekleyen bir kullanım söz ko-
nusu değildir?
AXYal
Yalnız I
B) Yalnız III
biyocante Ive Vietnam) II ve IV
C) Yalnız V
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde basit bir isim,
türemiş sifat tarafından nitelenmiştir?
A) Adam, akşamüzeri kısık gözlerle evinin yolunu bul-
maya çalışırdı.
H
B)
2
Bu yıl zor sorular karşısında bocaladım ama kendi- !
mi hemen toparladım.
C)
Sanatçı, önemli düşünceleri soyutlayıp bize ufuk
açan değil midir?
D)
Karmaşık durumlarda soğukkanlı insanların sesi-
nin gür çıkmasına ihtiyaç duyarız.
E)
Kitabevimiz, renkli dizgilerle yayın dünyasına yep-
yeni bir şey sunmak istiyor.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş3. (1) Kendimi çok az döküp saçıyorum. (II) Normal, gündelik bir
hayat sürdürüyorum; bu da bana yetiyor. (III) Mekanlarda tar-
tışmak, günde elli kişiyle görüşüp konuşmak bana göre değil.
(IV) Sürekli olarak okuyup yazıyorum; çok titiz, çok korunaklı
yaşıyorum. (V) Alışık olmadığım insanlarla görüşmek, beni ra-
hatsız ediyor.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
herhangi bir ses olayı yoktur?
A) I.
B) II.
1D EV
C) III. D) IV.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş4.
Ses Bilgisi I
"(1) 'Bir New York Biyografisi' adlı kitap, bir biyografi değil, anı
kitabı da değil. (II) New York üzerine turistik bilgiler içeren bir
kitap hiç değil. (III) Geçmişi ve bugünü ile New York'un sokak
kültürü irdeleniyor. (IV) Teşhisi, ironisi bol bir kitap. (V) Sözlü
tarih, popüler tarih kavramlarına sıcak bakan bir çabanın ürü-
nü."
Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerin hangisinde tü-
reme sırasında ünlü düşmesi olmuştur?
B) II.
C) III.
A) I.
D) IV.
E) V.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Girişöy-
ör-
TYT
ring
15. Duy güneyden estigini rüzgârın
Göreceksin neler olacak yarın
Yuvada çırpınan yavru kuşların
D
Uçmak hevesinde bahar geliyor
Yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünsüz sertleşmesi
B) Ünsüz değişimi
C
C) Kaynaştırma ünsüzü
D) Ünlü darlaşması
E) Ünsüz yumuşamasına aykırılık
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş6. Tanıdıklarından biri, yazdığı romanın müsveddelerini
Neyzen Tevfik'e göstererek fikrini sorar. Neyzen,
beğenmediğini ifade edince adam, "İyi ama siz hiç
roman yazmadınız ki!" diye çıkışır. Bunun üzerine
Neyzen Tevfik şu cevabı yapıştırıverir: "Ben yumurtaların
tazesini, bayatını iyi anlarım ama bugüne kadar hiç
yumurtlamadım."
Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi
yoktur?
A) Ünlü daralması
C) Ünsüz yumuşaması
B) Ünlü düşmesi
D) Dudak ünsüzü uyumu
E) Ünsüz benzeşmesi
4
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Girişok
6. En yüce değerler, insan doğasında vardır ve bu değerler
keşfedilebilir. İnsanda genel anlamıyla kendini gerçekleş-
tirme diye özetlenebilecek, ileriye dönük olma ya da geli-
şim eğiliminin var olduğunu gösteren çok sayıda anlamlı
ve kuramsal veri vardır.
Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yok-
tur?
A) Ünsüz yumuşaması
B) Ünsüz benzeşmesi
C) Ünlü düşmesi
Ünlü daralması
E) Ünsüz düşmesi
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş12. "Üçüncü tekil kişi iyelik eki alan bir sözcük, ile sözcü-
ğüyle birleştiğinde ile'nin başındaki ünlü düşer ve ile
büyük ünlü uyumuna uyar."
Aşağıdakilerden hangisinde bu durum örneklen-
miştir?
A) Sanatla edebiyatın birleştiği hoş bir mecradır şiirdir.
B) Çocuk elindeki kalemle duvara şekiller çiziyordu.
C) Günümüzde atomla çözülüyor her bir sorun.
D) Arabayla gidilecek bir yolu her gün yürüyor.
E) Sesiyle görünümü kusursuz bir müzisyendi o.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş10. (1) Hafıza kaybı ve bilişsel yetilerin azalması gibi belir-
tiler elbette önemli. (II) Ama bu belirtilerin ortaya çık-
madan yıllar önce bile alzaymır hastalığı beyne zarar
vermeye başlayabiliyor. (III) Dolayısıyla yalnızca bu be-
lirtilere bakarak alzaymırı teşhis etmeye çalışmak doğ-
ru bir yöntem değildir. (IV) Araştırmacılar, bu hastalığın
ilk evrelerinde tatma ve koklama gibi fonksiyonlarda da
ciddi azalmalar olduğu görüşünde. (V) Bu belirtilerden
yola çıkılarak erken tedaviye başlandığında hastalığın
vereceği zararları da en aza indirmenin mümkün olabi-
leceğini belirtiyorlar.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
ünlü düşmesine uğramış bir sözcük yoktur?
A) I
B) II
C) III
D) IV
V
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş18. Sabahleyin gökyüzü parlak, ufuk açıktı
1
Yayla miz
Güneşli bir havada yaylımız yola çıktı
11
|||
gurbet e
Bu gurbetten gurbete giden yolun üstünde
IV
Themes
Yayılımız
Youslime
Ben üç mevsim değişmiş görüyordum üç günde
V
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerle ilgili olarak aşa-
ğıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) 1. sözcükte, ünlü uyumuna uymayan bir ek kullanılmış-
tır.
B) II, sözcük, küçük ünlü uyumuna uyar.
Cl. sözcükte, ünlü düşmesi vardır.
D) IV sözcük, yabancı kökenli bir sözcük olduğundan ün-
süz yumuşamasına uğramamıştır.
E) V. sözcükte, ünlü daralması yoktur.
1
20
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş8.
Avrupalı isa sırasına göre ihtilâlcidir
İclidir sofudur sırasına göre
Affeder geldi mi işine
Kin güder gelmedi mi de
Zulmü sevmez çekinmez zulümden de
Yukarıdaki misralarda aşağıdakilerden hangi
yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi
-BY Ünsüz türemesi
C) Ünsüz yumuşaması
D) Ünlü düşmesi
E Kaynaştırma ünsüzü
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş2
Toprağa düşer düşmez ilk cemre
Arzın bağrında bin yol açılmış
Aktıkça akmış şad olmuş sular
Dağ başlarından ta denizlere
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünsüz değişimi
B) Ünlü düşmesi
C) Ünsüz benzeşmesi
D) Ulama
Ey Ünsüz düşmesi
id Webbig
Ses Bilgis
4.