Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar Soruları

Terkibi bontt Baki -16 Yoksun derun-1 sine-i ins ü peride dâğ' Nâr-ı firâk-ı Şah Süleyman-ı kâm-rân (Saadetli padişah Sultan Süleyman'dan ayrılma ateson Mersiyess insanların ve âlemin gönüllerinde dağlar yıksın.) Kıldı firâz-ı küngüre-i arşı cilve-gâh Layık değildi şanına hakka bu hak-dân (Arşın en yüksek katında mekân tuttu, gerçekten de bu yeryüzü onun şanına layık değildi.) (1) Kanuni Mersiyesi olarak anılan bu şiir, XVI. yüzyılda oluşturulmuştur. (II) Divan edebiyatının önemli ürünlerinden olan bu eser, mesnevi nazım biçiminin en güzel örneklerindendir. (III) Bakî'ye ait olan bu şiirde Kanuni Sultan Süleyman'ın ölümünden duyulan üzüntü lirik biçimde dile getirilmiştir. (IV) Verilen beyitlerin ilkinde mübalağa sanatı yapılmıştır. (V) İkinci beyit ise Arapça- Farsça tamlamalarla yüklü olduğundan ağır bir dile sahiptir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlış vardır? B) III C) V D) I E) IV

30. Bu şiir türünde bir düşünceyi aktarmak veya belli bir konuda öğüt, bilgi, ders vermek amacı güdülür. Daha çok dini, ahlaki, felsefi, sosyal konularda ya- zılır. Aşağıdaki dizelerden hangisi bu parçada sözü edilen şiir türünü örneklemektedir? A) Canım senin için işim her gün âh Bin sevab yazılır etsen bir günah B) Bülbül ne yatarsın bahar erişti Ulu sular göl olduğu zamandır Kat kat oldu gül yaprağa karıştı Gene bülbül kul olduğu zamandır C) Dost düşman önümde yürür Bilmedim asıl dostu Dostların canıma kasti Beni dostlarım öldürür. D) Gök mavi mavi gülümsüyordu Yeşil yeşil dallar arasından Altın sesi birdenbire sordu "Ne haber eski aşk yarasından" E) Şu kim istedi buldi ilmi Çin'de Bugün oldur muhakkık ilm içinde

22 Sen bir ağlayış gibisin neden HR N Bir çocukluğu sürüklüyorsun kanında Bir güvercin gibi parlar şaşkınlığın Ölüme yakınlığında bir köylünün, uyumasında Gök durur ve boncuklar durur pazarlarda Iğdır'da Orta Anadolu tarlalarında Akşam oldu muydu gaz lambası yakılır Nerde olursa olsun artık Coğrafyada Sürekli bir gurbet vardır J Garip şiirine özgü nitelikler taşıma Umgesel söylem içerme Il Duyulmadık yeni sözcükler kullanma IV. Ses ve ritmi önemseme V Alışılmamış bağdaştırmalara yer verme Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak verilen numaralanmış bilgilerden hangileri yanlıştır? A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) III ve y E) IV ve V 24. C

7. Ağyârı sürüp gönlüm evin halvet edindim Ta kim gele ol yâr ana mihmân ola bir gün b Ey bülbül-i dilhaste melûl olma kafeste C Kim menzilin ol bağ ü gülistân ola bir gün b i Hem bâd-ı sabâ ere beşâret vere gülden b Hem gonce dahi gül gibi handân ola bir gün Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle- nemez? A) Uyak düzeni "ab cb db" şeklindedir. B) Cinaslı uyağa yer verilmiştir. C) Divan edebiyatı geleneğiyle yazılmıştır. D) Aruz ölçüsü kullanılmıştır. E) Nazım birimi beyittir. 1

1. EDEBİYAT Kaldırımlar çilekeş yalnızların annesi Kaldırımlar içimde yaşamış bir insandır Kaldırımlar duyulur ses kesilince sesi Kaldırımlar içimde kıvrılan bir lisandır Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle- nemez? A) Çapraz uyak düzenine sahiptir. B) I. ve III. dize arasında redif vardır. II. ve IV. dize arasında zengin uyak vardır. D) . ve III. dize arasında yarım uyak vardır. II. ve IV. dize arasında redif vardır. E)

6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde karşıt kavramlar kul- lanılmıştır? A) Bir esmer kadındır ki, kaldırımlarda gece Vecd içinde başı dik hayalini sürükler B) Simsiyah gözlerine, bir ân gözüm deyince Yolumu bekleyen genç, haydi düş peşime der C) Ondan bir temas gibi rüzgâr beni sürür de Tutmak, tutmak isterim onu göğsüme alıp D) Bir türlü yetişemem fecre kadar yürür de E) Heyhat, o bir ince ruh bense etten bir kalıp Arkamdan bir kahkaha duysam yaralanırım Onu bir başkasına râm oluyor sanırım TÜRKÇE SORU BANKASI 3

8. 1. Nefes değil o soluklar, kesik kesik feryad Nazar değil o bakışlar, dûm-ı istimdâd Bu bir ayaklı sefalet ki yalnayak, baş açık b On üç yaşında buruşmuş, cebin-i safi yazık II. Beyler azdı yolundan, bilmez yoksul hâlinden Çıktı rahmet gölünden, nefs gölüne dalmışdur Yunus sözi âlimden, zinhar olma zalimden Korkadurin ölümden, cümle doğan ölmüşdür Numaralanmış bu dizelerde; I. Tema, Jl Dil, III. Nazım birimi özelliklerinden hangilerinde benzerlik söz konusu- dur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Dve E) I ve III 9. Bit B K

6. Her nere gidersen eyle talanı Öyle yap ki ağlatasın güleni Bir saatte söyle yüz bin yalanı El bir doğru söz söylerse inanma Bu dörtlük, içerik açısından aşağıdaki şiir türlerin- den hangisine örnek verilebilir? A) Epik B) Satirik C) Lirik D) Didaktik E) Pastoral

8. Ne sert kış ne gümrah ve gölgeli yaz a Ne ılık meltemler ne keskin ayaza Yukarıdaki dizelerin devamı olarak numaralanmış, 1. çürük bir dalım II. bir şifa olmaz III. ben kökünden kopmuş 1 1 IV. mevsimler derdime 1 1 T 4 1 sözlerinin tümü kullanılarak "düz kafiye" düzeninde an- lamlı bir dörtlük oluşturulursa numaralanmış sözlerin sıralanışı aşağıdakilerden hangisi olur? 4 A) II ve IV. Ive ttt. E B) (Il ve I.) Il ve IV. - C) IV ve II. - III ve I. DI ve I. III ve IV. E) II ve IV. - ll ve 1. 1 - Ill ve J. FOERI 1 1 1 1 1 1 1 t 1

Yeme kul hakkını ateştir, nardır Ayırma milleti hepisi birdir Kötunun yanında iyi de vardır Enine boyuna ölçüp biçersen 11.Yukarıdakı dörtlük icin aşağıdakilerden hangisi söylenemez? ATam uyakla yazılmıştır. B) Benzetmeye başvurulmuştur. Cuz kafiye şeması kullanılmıştır. koşma nazım biçimiyle yazılmıştır. E) Konusu bakımından didaktiktir. öğretici Uno

22 Saf şiire dair görüşlerini derli toplu bir metin etrafında topla- yamamış olsa da Türk edebiyatında saf şiiri bir iddia olarak ortaya atan ve bu şiirin teorisini kuran kişinin Yahya Kemal olduğu kabul edilmektedir. Ona göre saf şiir düşünceyi temel alarak gelişmez. Bu şiirin tabiatına aykın bir durumdur. Şiirde aranması gereken en önemli özellik her şeyden önce bir hissin ifade edilişi yani ahenk ve ritimdir Bu parçaya göre aşağıdaki dizelerden hangisi, Saf siir an layışını temsil eden bir örnek olabilir? A) Uyuşamayız, yollarımız ayrı Sen ciğercinin kedisi, ben sokak kedisi B) Bu umut özgür olmanın kapısı Mutlu günlere insanca aralık C) Derdini, ekmeğini bölüştüğüm Türküleriyle bizi ağlatan memleketlim Bin yıldan uzun bir gecenin bestesidir bu Bin yıl sürecek zannedilen kar sesidir bu E) Yaşadıklarımdan öğrendiğim bir şey var Yaşadın mı yoğunluğuna yaşayacaksın bir şeyi 14

10. İki koçak bir meydana koşanda Ağzı gemli küheylanlar coşanda Gün batarken kan gövdeyi aşanda Titreşir yerle gök er savaşından Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerin hangisi söylene- mez? A) Yarım kafiye kullanılmıştır. B) Teşbih sanatından yararlanılmıştır. C Redife yer verilmiştir. B) Düz kafiye şemasıyla yazılmıştır. E) İçerik bakımından koçaklamadan alınmıştır. B 13

6. Arzuyla imkânın davası bitmez Kocalttı bu cenkler, davalar bizi Peşinden koştukça biz, arzuların Vakt da ardımızdan kovalar bizi Bu dörtlükte kullanılan kafiyenin türü aşağıdakiler- den hangisidir? A) Yarım B) Tam C) Zengin D) Tunç E) Cinasli meb.gov.tr/kurslar/

Kuytu ormanları, tenhâ bağları Geziyor mevsimin yorgun rüzgârı. İnce dallar kırık, yapraklar sarı, 6 Geçmiş bu yoldan da, belli sonbahar. Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Düz kafiye düzeninde yazılmıştır. B Halk şiiri geleneğinden yararlanılmıştır. CP Betimleyici ögeler kullanılmış, kişileştirme yapılmıştır. D) Zengin kafiye örneği vardır. EY Şiir değil, manzume örneğidir. Diğer Sayfaya Geçiniz.

8. "Fennî" mahlaslı şaire ait bir şarkının üç bendi şu şekildedir: 1. Sana cân virmek-içün âmâde Râh-ı 'aşkunda hezâr üftâde Ölse de Fennî kulun dünyâda Ey gözüm nûri cihânda sağ ol II. Varup ağyâr ile mey-nûş itdün` Dil-i mahzûnumi pür-cûş itdün Çünki ben zârı ferâmûş itdün Ey gözüm nûri cihânda sağ ol III. Görmedük hayli zamân oldi seni Ey gözüm nûri cihânda sağ ol Künc-i mihnetde unutdunsa beni Ey gözüm nûri cihânda sağ ol G b Bu bentlerin şiirde yer alma sırası aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? obi A) I-II-III B) II - I-II |||- ||- | D) I- I - II 01.16-18 / X. E) I-III-I Paylaş

4. İş gelmez elinden gitmez bir kåre Aslında neslinde giymemiş hâre Sandığı gömleksiz duran mekkâre Bedestene gelir kaftan beğenmez Bu dörtlük, içerik açısından aşağıdaki şiir türle- rinden hangisine örnek verilebilir? A) Epik Satirik Lirik DY Didaktik E) Pastoral