Tanzimat Dönemi Şiiri Özellikleri Soruları

3. Diyar-ı küfrü gezdim beldeler kâşaneler gördüm Dolaştım mülk-i İslamı bütün viraneler gördüm Bulundum ben dahi darü'ş-şifa-yı Bab-ı Âli'de Felatun'u beğenmez anda çok divâneler gördüm Ziya Paşa'ya ait olan bu dizelerden hareketle I. Dönem Tanzimat şiiriyle ilgili aşağıdakilerden han- gisine ulaşılamaz? Divan edebiyatı nazım şekillerinin kullanımına devam edilmiştir. B) Toplumsal sorunlar şiirlerde işlenmeye başlan- mıştır. Aruz ölçüsü, kafiye ve redif kullanılmıştır. SA DIA Arapça, Farsça tamlama ve sözcüklere yer veril- meye devam edilmiştir. Anlatım E) Anlatımda, divan edebiyatındaki gibi soyut ifade- ler ağır basmaktadır.

2. (1) "Umum halkın kolaylıkla anlayabileceği" dille yaz- mayı amaçlayan ilk dönem Tanzimat sanatçıları şiir- de bunu başardılar. (II) İlk kez bu dönemde, şiirlerin adları vardır. (III) Divan edebiyatı anlayışı ile yetişen ve başlangıçta bu anlayışa uygun şiirler yazan sanat- çılar, zamanla şiiri bir düşünce aracı olarak değer-eis lendirmeye başladılar. (IV) Şinasi'nin şiire getirdiği medeniyet, kanun, akıl, hak gibi kavramlara Namık Kemal vatan hürriyet, bayrak gibi karvamları ekledi. (V) Ziya Paşa, sosyal hayattaki aksaklıkları şiirlerine konu etti. 3 Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi- sinde verilen bilgi yanlıştır? A) I B) II 1. Harabat C) III D) IV E) V ayınlan lişt A) B) C) E 6. F

li so- yük- r ve azı in- in ¡- 7 Ah yaktık şu mübârek vatanın her yerini Saçtık eflâke kadar dûdunu, âteşlerini Kapadı gözde olanlar çıkacak gözlerini Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini Yoğ imiş kurtaracak bahtı kara mâderini 05112223 II. Dönmek mi? Ne mümkün geri dönmek, Düştüyse gönüller bu melâle? Bir eldir ufuklardan uzanmış, Zulmet bizi çekmekte visâle. Numaralanmış şiirlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) I.si Tanzimat şiirinin; II.si saf şiirin özelliklerini yansıtmak- tadır. B) Lsi toplumsal; II.s) bireysel bir temayı işlemiştir. Csi Namık Kemal'in; 'Il.si Ahmet Haşim'in şiir anlayışına uy- gundur. D) I.si halk şiiri; II.si divan şiiri nazım biçimleriyle yazılmıştır. E) Her ikisinde de Türkçe olmayan sözcüklere yer verilmiştir.

Tanzimat Edebiyatı Örnek. 4 (1) Tanzimat Dönemi'nin kültürel ve siyasi hareketlerinin Tanzimat edebiyatı üzerinde etkisi büyüktür. (II) Bu edebiyat akımı, 1839'da Mustafa Reşid Paşa tarafından ilan edilen ve Gülhane Hattı Hü- mayûnu da denilen Tanzimat Fermanı'ndan beslenmiştir. (III) Şinasi ile Agâh Efendi'nin 1860'da birlikte çıkarmış olduğu Tas- vir-i Efkâr gazetesi, bu edebiyatın başlangıcı olarak kabul edilir. (IV) Bu edebiyat Fransız ve Alman edebiyatlarından beslenmiş- tir. (V) Tanzimat edebiyatı başlamadan önce Âkif Paşa, Sadullah Paşa ve Ethem Pertev Paşa gibi romantik şairler, yaptıkları çe- viriler ve yazdıkları şiirlerle bu edebiyata zemin hazırlamışlardır. Yukarıdaki parçada numaralandırılmış cümlelerin hangile- rinde bir bilgi yanlışı yoktur? A) I ve IV Çözüm D) I, II ve III B) I, II ve V E) I, II ve V C) I ve I

10 Tanzimat I. Dönemi'yle Edebiyat-ı Cedide'nin kar- şılaştırıldığı aşağıdaki yargılardan hangileri yer de- ğiştirmelidir? Tanzimat Dönemi A) Sanat, toplum içindir. B) Tiyatro, yazı türü olarak oldukça gelişmiştir. Vatan, hürriyet, istiklâl temaları öne çıkmıştır. D) Dilin sadeleştirilmesi amaçlanmıştır. Edebiyat-ı Cedide Sanat, sanat içindir. Tiyatro ihmal edilmiştir. E) Şiir, biçimde yeni; özde bireyseldir. Aşk, özlem, acıma temaları öne çıkmıştır. Yazı dili konuşma dilinden uzaklaştırıl- mıştır. Şiir, biçimde eski, özde toplumsaldır.

6. tise ttar. Şinasi, Agâh Efendi'yle çıkardığı ilk gazete Tercüman-ı Ahval'de ilk makale Mukaddime'yi kaleme almış, noktala- Mukadtay he y ma işaretlerini ilk kez bu makalesinde kullanmıştır. Gele- || neksel Türk tiyatrosundan izler taşıyan Şair Evlenmesinde töre komedisi örneği vermiştir. Şiirlerinden örnekler içeren Müntehabat-ı Eş'ar adlı yapıtıyla tanınır. X Bu parçada numaralanmış bölümlerin hangisinde bil- gi yanlışı vardır? A) K BI. only C) II DYIV. EV

18. II. Dönem Tanzimat edebiyatçılarından olan Abdülhak Hâmit Tarhan, romantizmin etkisindedir. Sahra adlı yapı- tkisinded 11 tinda pastoral şiir örneği vermiş, eşinin ölümünden duydu- 11 1 ğu acıyı Makber adlı şiirinde dile getirmiştir. Şair-i Azam NV (Büyük Şair) olarak da tanınan sanatçı; Finten, Nesteren, Eşber gibi sahnelenmek üzere pek çok tiyatro eseri yaz- V Ľ mıştır. Bu parçada numaralanmış yerlerden hangisi bir bilgi yanlışına yol açmıştır? B) II. A1. C) II. IV. EV.

Aşağıdaki yargıların doğru olanlarının başına "D", yanlış olanlarının başına "Y" yazınız. Tanzimat edebiyatının ikinci döneminde şiirin konusu bireyselleşmiştir. Abdülhak Hamit Tarhan, II. Dönem Tanzimat edebiyatının "şairi azam”ı kabul edilmiştir. II. Dönemde dil yalındır. Abdülhak Hamit Tarhan, şiir ve tiyatro türünde eser vermiştir. II. Dönem şiirlerinde sembolizm akımının etkileri vardır. II. Dönemde toplumsal konu ve problemler şiirin ana temasıdır. Romanlarda esaret, kölelik, cariyelik, yanlış Batılılaşma gibi konular işlenmiştir. Makber, Abdülhak Hamit'in tiyatro türündeki başarılı bir yapıtıdır. Abdülhak Hamit Tarhan'ın Sahra adlı şiir kitabında pastoral şiir örnekleri vardır. Zemzeme, Recaizade Mahmut Ekrem'in şiir türündeki yapıtıdır.

ORUZ "Tanzimat şairlerinin şiirleri düşünce yüklüy- 7. ken Servetifünun sanatçılarında üslup söz sa- natlarıyla şekillenmiştir." sonra Süley-hen Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden han- gisi Servetifünun şiirine örnek olamaz? a top- cir. En-labe tara- Gün" ktan Na- mcu 5. Filme-dom g61 gan rdır. iir SERVETİFÜNUN DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİ ten A) Bulutlar karardıkça zerrata bir Ağır, muhtazır dalgalanmak gelir lulus B) Göklerde emeller gibi rizan oluyor kar Her suda hayalim gibi puyan oluyor kar C) Söner şimdi, manzur olurken demin Heyulası karşımda bir alemin D) Kemend-i can-güdâz-ı ejder-i kahr olsa F cellâdın notip Müreccahtır yine bin kerre zencîr-i esâret- Ke- un er- ra gi- 6. Şiirde bir cümlenin, dize ortasında başlaması- na veya bitmesine, hatta anlamın başka dize- ler içinde tamamlanmasına anjambman denir. Servetifünuncuların şiire getirdiği bir yeniliktir ta E) Sokaklarda, damlarda pür ihtizaz Küçük, pür heves, gevherin katreler Sen a hut, Bilir r Sem Bul Ve LARI Fab Bü Bu B ic 16 8.

syal Bilimler-1 ömrü boyunca kendi iş bir Çingene'nin..." an Dağ Susan Ne- ma bakıyor Ayşegül sini özellikle vurgu- bakmak, bakmak me ya da aynı top- eri görmezler. Dü- argılarıyla baktık- a veya nesnelere kileri farklı kurar, e kavrar ya da o layamazlar. Ger- alarında bir bağ toplamı değildir. metinler üretile- ngene topluluk- e ilgili olarak lerden hangi- DENEMEKOLİK 7. yazılış Aşağıdaki beyitlerden hangisi bakımından diğerlerinden farklıdır? dönsün. A) Bu şehr-i Stanbul ki bî-misl ü bahadır, Bir sengine yekpâre Acem mülkü fedâdır. B) Müheyyâ oldu meclis sâkiya peymanele Bu bezm-i rûh-bahşın şevkine mestâneler C) Haddeden geçmiş nezaket yâl ü bâl olmuş Mey süzülmüş şişeden ruhsâr-ı âl olmuş dönsün. sana sana D) Idrak-i maali bu küçük akla gerekmez Zira bu terazi bu kadar sikleti çekmez E) Açık bağın gül nesrîni ol ruhsârı görsünler Sahn serv sanavber şîve-i reftârı görsünler Türk Dili Ve E 10. Halk şiirinin konuların işl silcilerinden söylenen şii ön plandadı Aşağıdakile döneme ai A) Ilahi D) C

2. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat ve Servetifü- nün Edebiyatının ortak özelliklerinden biridir? A) Siyasal baskıdan dolayı toplumsal konular işlen- memiştir. B) Parnasizm ve sembolizm etkisinde kalınmıştır. C) Dilde sadeleşme gerçekleştirilememiş, ağır bir dil kullanılmıştır. D) Şiirde karamsarlık ve derin bir melankolinin izleri vardır. E) Divan edebiyatı nazım şekillerinin dışına çıkıla- mamıştır.

28. Tanzimat gazeteciliği, halkın görüşünün yanı sıra edebiya- ti da değiştirir. Bu gazeteleri okuyanlar, Batı'daki yeni dün- ya görüşü ile karşılaşırlar. Özellikle dergilerin çıkışı gaze- telerden sonra geldiği için edebiyatla ilgili ilk yazılar gaze- telerde yayımlanır. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen gaze- telerden biri değildir? A) Tasvir-i Efkâr C) Tercüman Hakikat E) Mukaddime BY Muhbir D) bret

6. (1) Bilim, fen konularıyla siyasal, ekonomik ve toplumsal konuları açıklayıcı veya yorumlayıcı niteliği olan gazete ve dergi yazılarına makale denir. (II) Makale bilgi vermek, bir düşüncenin savunuculuğunu yapmak amacıyla yazılır. (III) Edebiyatımıza makale Tanzimat Dönemi'nde gazetey- le birlikte girmiştir. (IV) Türk edebiyatındaki ilk makale Şi- nasi'nin Şiir ve Inşa adlı eseridir; bu makalede gazetenin önemi, yazı dilinin yeniden düzenlenmesi ve halkın anla- yabileceği bir düzeyde olması gerektiği vurgulanmıştır. (V) Namık Kemal de 1876'da Tasvir-i Efkâr'da yayımladı- ğı Lisan-i Osmani'nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahaza- ti Şâmildir adlı makalesinde edebiyatın gerçek sorunlarını ilk kez dile getirmiştir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bil- gi yanlışı vardır? A) 1. B) II. III. D) IV. EW. 9

retici Metinler rup- şen aya- ağ- le- r? KAVRAYALIM & (1) Türk edebiyatına Tanzimat Dönemi'nde giren ma- kale türünün ilk örneğini, Şinasi 1860 yılında ilk özel gazetede yayımladığı Tercüman-ı Ahval Mukaddime- si adlı yazısıyla vermiştir. (II) Yine bu dönemde Ah- met Mithat Efendi'nin Osmanlı dili ve edebiyatı hak- kındaki görüşlerini dile getirdiği, dilin sadeleştirilmesi gerektiğini vurguladığı Lisan-i Osmanî'nin Edebiya- Hakkında Bazı Mülâhazatı Şâmildir adlı yazısı ma- kalenin önemli örnekleri arasında yer alır. (III) Ayrıca Ziya Paşa'nın, Türk edebiyatının temellerinin divan edebiyatı değil de halk edebiyatı olduğunu söyledi- ği Şiir ve İnşa adlı makalesi, dönemine damgasını vurmuştur. (IV) Servetifünun Dönemi'nde ise Fran- sız İhtilali'ni konu alan Edebiyat ve Hukuk adlı maka- lesiyle derginin kapanmasına neden olan ve eleştiri temelli makalelerini Kavgalarım adlı eserinde topla- yan Hüseyin Cahit Yalçın önemli bir makale yazarı- dır. (V) 1911 yılına gelindiğinde ise Ömer Seyfettin'in Genç Kalemler dergisinde yazdığı Yeni Lisan makale- leri Millî Edebiyat'ın doğmasına öncülük etmiş, ken- dinden uzun süre söz ettirmiştir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisin- de bir bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V ÖĞRETI GA ÇEV

ya çı si al- mış- dört- Far- mış- zim ki- Tan Sınav Tadında 4. Terkibibent ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Sayısı 5 ile 15 arası değişen bentlerle oluşturulur. BY Her bent 7 ya da 10 dörtlükten oluşur. Genellikle şairin felsefi düşünceleriyle toplumsal ko- nular işlenir. D) Vasıta beyti bentleri birbirine bağlamak için kullanı- ir ve her bentten sonra değişir. E) Terkibibentin en ünlü ismi divan edebiyatında Bağ- datlı Ruhi, Tanzimat edebiyatında ise Ziya Paşa'dır.

5. 5 ve 6. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Eski Türklerde toplu olarak yapılan sürek avlarına ---- adı verilir. Devletin üst kademesinde yılda birkaç defa yapılan bir gelenek çeşididir. Hakan, vezirleri ve yakınları ile birlik- te ava çıkıp "Tibet öküzü-yak" avına çıkardı. Avı vurma hakkı, önce hakana, sonra rütbe sırasına göre diğerlerine aitti. Av sırasında yahut avdan sonra hakana ve ailesi için ozanlar kopuzları eşliğinde irlar (şiirler) söylerdi. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangi- sinin getirilmesi uygundur? A) şölen A) sagu D) yuğ AYINLARI B) baksı D) koşma 6. Bu parçadaki altı çizili sözle kastedilen şiir biçimi aşa- ğıdakilerden hangisidir? E) sığır B) sav Large TEST (2 Emâni C) sagu koşuk