Hayalindeki netler. İhtiyacın olan her şey. Tek platform.

Soru çözüm, yayın seti, birebir rehberlik, canlı dersler ve daha fazlası Kunduz’da. Şimdi al, netlerini artırmaya başla.

Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler Soruları

Sözcükte ve Söz Öbeklerinde Anlam
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, sesteşi olan bir-
den fazla sözcük bulunmaktadır?
A) Aralarında sevgi, saygı bulunan kimselerdir dost
olanlar.
B) Gerçek bir dostun değerini bir gün onu kaybeder-
seniz anlarsınız.
C) Dostlar fırtınalı havalarda sığınılacak bir liman gibidir.
D) Dostluk yolunda el ele yürüyenler, bütün engelleri
aşar.
E) Dostlarınızın olmamasından yakınacağınıza birilerine
iyi bir dost olmaya bakın.
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler
Sözcükte ve Söz Öbeklerinde Anlam 1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, sesteşi olan bir- den fazla sözcük bulunmaktadır? A) Aralarında sevgi, saygı bulunan kimselerdir dost olanlar. B) Gerçek bir dostun değerini bir gün onu kaybeder- seniz anlarsınız. C) Dostlar fırtınalı havalarda sığınılacak bir liman gibidir. D) Dostluk yolunda el ele yürüyenler, bütün engelleri aşar. E) Dostlarınızın olmamasından yakınacağınıza birilerine iyi bir dost olmaya bakın.
açı
öz.
bağın
edekiler
daha
a daha
eder
er ise
koku
bırak
li
dır.
zl
Kronometreni aç!
Senden istenen sürede çöz.
7.
Bekledim de Gelmedin, Tsantirimin Oustoune, Çakıcı...
Bu üç şarkının ayırt edici özelliği, sadece ismi Yunanca
olanın değil hepsinin Yunanistan'da da kaydedilmiş
olmasıdır. Evet, bunlar Yunan sanatçılar tarafından
kaydedilmiş ve Yunancada da okunmuştur. İki ülke
arasındaki ilişkilerin sıkıntılı ve hafif hasar almış olduğu
göz önünde bulundurulunca bu, insana biraz şaşırtıcı
gelebilir. Ne var ki geçmişteki bazı savaşlar, ortak
tehlikeler ve zorunlu göçler neticesinde Türk müziği,
Yunanistan'daki varlığını sürdürmüştür. Demek ki iki ülke
arasındaki ilişkileri sadece olumsuz olaylarla dolu
göstermek doğru değilmiş. Nitekim Türkler ve Yunanlar
tarih boyunca karmaşık bir ilişki yürütmüşlerdir. Türk
müziği eserlerinin geçmişine bir göz atarsak ve eserlerin
Yunan yorumcularının hayatlarını incelersek bu iki halk
arasındaki ilişkilerin neden hem acı hem de tatlı olduğunu
anlayabiliriz.
Bu parçadan hareketle aşağıdaki yargılardan
hangisine varılamaz?
A) Türk-Yunan ilişkileri, sadece olumsuz konularla sınırlı
değildir.
B) Yunanistan'da Türkçe yazılmış müzikler üretilmesi,
sanatçıların Türklerle olumlu ilişkiler kurmak
istemesindendir.
C) Yunanistan'da Türkçe müziğin varlık nedenlerinden
biri, zorunlu göçlerdir.
D) Türk-Yunan ilişkileri, Türkçe müzik üreten Yunan
sanatçıların yaşamları incelenerek anlamlandırılabilir.
E) Türkler ile Yunanlar arasındaki olumsuz ilişkiler jki ülke
arasındaki kültürel alışverişi engellememiştir.
8. Ankara'nın varlıklarını ancak kısa süreler içinde
koruyabilmiş eski sinema dergileri arasında yer alan
Güzel Ankara, Ulus Sinemasının 29 Ocak 1939'da
PAR
9.
10
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler
açı öz. bağın edekiler daha a daha eder er ise koku bırak li dır. zl Kronometreni aç! Senden istenen sürede çöz. 7. Bekledim de Gelmedin, Tsantirimin Oustoune, Çakıcı... Bu üç şarkının ayırt edici özelliği, sadece ismi Yunanca olanın değil hepsinin Yunanistan'da da kaydedilmiş olmasıdır. Evet, bunlar Yunan sanatçılar tarafından kaydedilmiş ve Yunancada da okunmuştur. İki ülke arasındaki ilişkilerin sıkıntılı ve hafif hasar almış olduğu göz önünde bulundurulunca bu, insana biraz şaşırtıcı gelebilir. Ne var ki geçmişteki bazı savaşlar, ortak tehlikeler ve zorunlu göçler neticesinde Türk müziği, Yunanistan'daki varlığını sürdürmüştür. Demek ki iki ülke arasındaki ilişkileri sadece olumsuz olaylarla dolu göstermek doğru değilmiş. Nitekim Türkler ve Yunanlar tarih boyunca karmaşık bir ilişki yürütmüşlerdir. Türk müziği eserlerinin geçmişine bir göz atarsak ve eserlerin Yunan yorumcularının hayatlarını incelersek bu iki halk arasındaki ilişkilerin neden hem acı hem de tatlı olduğunu anlayabiliriz. Bu parçadan hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine varılamaz? A) Türk-Yunan ilişkileri, sadece olumsuz konularla sınırlı değildir. B) Yunanistan'da Türkçe yazılmış müzikler üretilmesi, sanatçıların Türklerle olumlu ilişkiler kurmak istemesindendir. C) Yunanistan'da Türkçe müziğin varlık nedenlerinden biri, zorunlu göçlerdir. D) Türk-Yunan ilişkileri, Türkçe müzik üreten Yunan sanatçıların yaşamları incelenerek anlamlandırılabilir. E) Türkler ile Yunanlar arasındaki olumsuz ilişkiler jki ülke arasındaki kültürel alışverişi engellememiştir. 8. Ankara'nın varlıklarını ancak kısa süreler içinde koruyabilmiş eski sinema dergileri arasında yer alan Güzel Ankara, Ulus Sinemasının 29 Ocak 1939'da PAR 9. 10
10
C) İnsanlık adına yaptığını iddia ettiği işlerde hep çıkarı vardı.
D) Bizim markette her zaman günlük süt bulunur.
E) Muhtar, bütün köyü meydana toplayıp onlara bilgi verdi.
3. Aşağıdaki dizelerin hangisinde somutlama vardır?
A) Her çizgisindedirler coğrafyanın
Kurar iç denizlerinde duygu adalarını
B) Uçurumun kenarından ses gelmedi
Gözlerimin önünde kara bir perde
C) Ses gelmedi uyuyanlardan
Bakamadım ardımda sallananlara
D) Yaka bağır açık oturuyorum arka bahçede
Yıllardır açmamıştım yakamı bağrımı
E) Kuşlar da konarmış komşunun kurumuş ağacına
Neredeyse denizi göreceğime inanacağım
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler
10 C) İnsanlık adına yaptığını iddia ettiği işlerde hep çıkarı vardı. D) Bizim markette her zaman günlük süt bulunur. E) Muhtar, bütün köyü meydana toplayıp onlara bilgi verdi. 3. Aşağıdaki dizelerin hangisinde somutlama vardır? A) Her çizgisindedirler coğrafyanın Kurar iç denizlerinde duygu adalarını B) Uçurumun kenarından ses gelmedi Gözlerimin önünde kara bir perde C) Ses gelmedi uyuyanlardan Bakamadım ardımda sallananlara D) Yaka bağır açık oturuyorum arka bahçede Yıllardır açmamıştım yakamı bağrımı E) Kuşlar da konarmış komşunun kurumuş ağacına Neredeyse denizi göreceğime inanacağım
oyunlar
******
Milli Edebiyat Dönemi hikâye yazarları ve hika
yeleriyle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi
yanlıştır?
A) Halkı ilgilendiren konulara yönelen yazarlar, eser-
lerinde hem İstanbul'un hem Anadolu halkının
yaşamını, sorunlarını ele almışlardır.
B) Hikayelerinde yalın bir dil kullanan Reşat Nuri
Güntekin, hikâyelerini Memleket Hikayeleri ve Gur-
bet Hikayeleri adlı kitaplarda toplamıştır.
C) Çağdaş anlamdaki Türk hikâyeciliğinin ilk önemli
sanatçısı olan Ömer Seyfettin, aynı zamanda hika-
ye yazarlığını kendine meslek edinen ilk yazardır,
D) Halide Edip Adıvar, Milli Edebiyat Dönemi'nin ilk
hikâye yazarlarındandır; yazar, hikâyelerini Harap
Mabetler ve Dağa Çıkan Kurt adlı kitaplarda top-
lamıştır.
E) Batılı anlamda hikâye, edebiyatımıza Tanzimat Do-
nemi'nde girmiş olsa da kimi aksaklıklar içermek-
teydi; hikâyenin diliyle, konusuyla bize ait olması
Milli Edebiyat'ta gerçekleşmiştir.
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler
oyunlar ****** Milli Edebiyat Dönemi hikâye yazarları ve hika yeleriyle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) Halkı ilgilendiren konulara yönelen yazarlar, eser- lerinde hem İstanbul'un hem Anadolu halkının yaşamını, sorunlarını ele almışlardır. B) Hikayelerinde yalın bir dil kullanan Reşat Nuri Güntekin, hikâyelerini Memleket Hikayeleri ve Gur- bet Hikayeleri adlı kitaplarda toplamıştır. C) Çağdaş anlamdaki Türk hikâyeciliğinin ilk önemli sanatçısı olan Ömer Seyfettin, aynı zamanda hika- ye yazarlığını kendine meslek edinen ilk yazardır, D) Halide Edip Adıvar, Milli Edebiyat Dönemi'nin ilk hikâye yazarlarındandır; yazar, hikâyelerini Harap Mabetler ve Dağa Çıkan Kurt adlı kitaplarda top- lamıştır. E) Batılı anlamda hikâye, edebiyatımıza Tanzimat Do- nemi'nde girmiş olsa da kimi aksaklıklar içermek- teydi; hikâyenin diliyle, konusuyla bize ait olması Milli Edebiyat'ta gerçekleşmiştir.
7.
12. FÖY: Isim (Ad)
Aşağıdaki cümlelerde "-lik/-lik" ekiyle türetilen
sözcük ad değildir?
A) Sofrada tuzluk yok, alıp gelir misin?
B) Komşuluk ölmedi ya, biz yardım ederiz.
C) Paranın bir kısmını kefenlik parası diye ayırdı.
D) Dolmalık biber almayı unuttum pazardan.
E) Marangoza istediği gibi bir çiçeklik yaptırdı.
10.
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler
7. 12. FÖY: Isim (Ad) Aşağıdaki cümlelerde "-lik/-lik" ekiyle türetilen sözcük ad değildir? A) Sofrada tuzluk yok, alıp gelir misin? B) Komşuluk ölmedi ya, biz yardım ederiz. C) Paranın bir kısmını kefenlik parası diye ayırdı. D) Dolmalık biber almayı unuttum pazardan. E) Marangoza istediği gibi bir çiçeklik yaptırdı. 10.
Bilim tarihinde yeni pencereler açmış (farklı görüş
açılan kazandırmış) deneyler vardır. Bunların çoğu, kar-
maşık laboratuvar düzeneklerine gerek duyulmadan
gerçekleştirilmiştir. İnsan aklından başka bir düzene-
ğe gereksinim duymayan (ihtiyaç hissetmeyen) "düşün-
ce deneylen"; düş gücü ve yaratıcılığın en güzel örnek-
leriyle dolu, uçsuz bucaksız (alabildiğine) bir hareket ala-
ni sunuyor. Bu alan; Maxwell'in Cini, Schrödinger'in Ke-
disi, Einstein-Podolsky Rosen'in Alice ve Bob'u gibi
düşsel yaratıkların cirit attıklan (çokça bulunduğu), bir
IV
fotona binip ışık hızıyla gidebildiğimiz ya da evrenin si-
nırlarına mızrak atabildiğimiz (yön verdiğimiz) bir dün-
V
yanın görebildiğimiz bölümü.
Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisinin
anlamı, ayraç içinde verilenle uyuşmamaktadır?
B) II
C) III
A) I
D) IV
Diğer sayfaya geçiniz.
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler
Bilim tarihinde yeni pencereler açmış (farklı görüş açılan kazandırmış) deneyler vardır. Bunların çoğu, kar- maşık laboratuvar düzeneklerine gerek duyulmadan gerçekleştirilmiştir. İnsan aklından başka bir düzene- ğe gereksinim duymayan (ihtiyaç hissetmeyen) "düşün- ce deneylen"; düş gücü ve yaratıcılığın en güzel örnek- leriyle dolu, uçsuz bucaksız (alabildiğine) bir hareket ala- ni sunuyor. Bu alan; Maxwell'in Cini, Schrödinger'in Ke- disi, Einstein-Podolsky Rosen'in Alice ve Bob'u gibi düşsel yaratıkların cirit attıklan (çokça bulunduğu), bir IV fotona binip ışık hızıyla gidebildiğimiz ya da evrenin si- nırlarına mızrak atabildiğimiz (yön verdiğimiz) bir dün- V yanın görebildiğimiz bölümü. Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisinin anlamı, ayraç içinde verilenle uyuşmamaktadır? B) II C) III A) I D) IV Diğer sayfaya geçiniz.
benimhocam
5. Yazar, bu romanında sokaktaki sıradan insanların hayatını,
yaşayış şekillerini, yaşam için verdikleri mücadeleyi insaniyet
yüklü kalemi ile ellerimizin altından, gözlerimizin önünden hiç
uzaklaşmayacak bir şekilde sunmuştur. Diğer eserlerinde de bu
tarz anlatımla sokağı yansıtan yazar, kuvvetli anlatım teknikleriy-
le halkın gönlünde yer edinebilmiştir.
Bu cümledeki altı çizili sözle yazarın hangi özelliği vurgulan-
mak istenmiştir?
A) Bireyin iç dünyasını canlı bir anlatım ile sunması
B) Eserinde ruhsal ve fiziksel betimlemelere yer vermesi
C) Dönemindeki yazarlardan, halka dönüklüğüyle ayniması
D) Insana yönelik duygu ve düşünceleri işlemesi
E) Tanıdığı, bildiği insanların hayatını bütün çıplaklığıyla yansit-
ması
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler
benimhocam 5. Yazar, bu romanında sokaktaki sıradan insanların hayatını, yaşayış şekillerini, yaşam için verdikleri mücadeleyi insaniyet yüklü kalemi ile ellerimizin altından, gözlerimizin önünden hiç uzaklaşmayacak bir şekilde sunmuştur. Diğer eserlerinde de bu tarz anlatımla sokağı yansıtan yazar, kuvvetli anlatım teknikleriy- le halkın gönlünde yer edinebilmiştir. Bu cümledeki altı çizili sözle yazarın hangi özelliği vurgulan- mak istenmiştir? A) Bireyin iç dünyasını canlı bir anlatım ile sunması B) Eserinde ruhsal ve fiziksel betimlemelere yer vermesi C) Dönemindeki yazarlardan, halka dönüklüğüyle ayniması D) Insana yönelik duygu ve düşünceleri işlemesi E) Tanıdığı, bildiği insanların hayatını bütün çıplaklığıyla yansit- ması
BİZ NE SORDUK?
Yapılan araştırmalara göre, 2020 yılı itibarıyla dünya
olmaya başlayan
genelinde
ve insanların ----
kitap fuarları, kişi başına düşen kitap okuma sayı-
sında ---- bir biçimde artış olmasını sağlamıştır.
Bu cümlede boş bırakılan yerlere, düşüncenin
akışına göre, aşağıdakilerden hangisi sırasıyla
getirilmelidir?
A yaygınlaşan / ilgi odağı / gözle görülür
B) genişleyen / uğrak yeri / ciddi
C) popüler hâle gelen / kavşak noktası / elle tutulur
D) yenilenen/buluşma yeri / somut
E) güncellenen / eğlence yeri / şaşırtıcı
llar
boyunca birçok toplumsal
S piduğu
Se
E
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler
BİZ NE SORDUK? Yapılan araştırmalara göre, 2020 yılı itibarıyla dünya olmaya başlayan genelinde ve insanların ---- kitap fuarları, kişi başına düşen kitap okuma sayı- sında ---- bir biçimde artış olmasını sağlamıştır. Bu cümlede boş bırakılan yerlere, düşüncenin akışına göre, aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A yaygınlaşan / ilgi odağı / gözle görülür B) genişleyen / uğrak yeri / ciddi C) popüler hâle gelen / kavşak noktası / elle tutulur D) yenilenen/buluşma yeri / somut E) güncellenen / eğlence yeri / şaşırtıcı llar boyunca birçok toplumsal S piduğu Se E
3. Yaşlanmayla ilgili olarak beynin özellikle hassas
(duyarlı) olduğu birkaç yön vardır. Geleneksel anlayışa
göre, nöronlar bölünme yetisine sahip olmadığı için
yaşlanmayla birlikte sürekli bir azalma hâlindedir.
"Beynimizin yalnızca yüzde onunu kullanırız." tezi (savi),
bu anlayış temelinde ortaya çıkmıştır. Böylesi iddiaların
izini sürmek kolay bir iş değildir. Birincisinin standart
ders kitaplarında kendisine yer bulduğu yadsınamaz
(inkâr edilemez) bir gerçek olmakla birlikte ikincisinin,
nöroloji çevreleri (hekimleri) tarafından öne sürülmesi
|||
IV
nadir (ender) görülen bir durumdur.
V
Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisinin
anlamı parantez () içinde verilen açıklamayla
uyuşmamaktadır?
B) II
AYI
C) MI
DIV
EX
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler
3. Yaşlanmayla ilgili olarak beynin özellikle hassas (duyarlı) olduğu birkaç yön vardır. Geleneksel anlayışa göre, nöronlar bölünme yetisine sahip olmadığı için yaşlanmayla birlikte sürekli bir azalma hâlindedir. "Beynimizin yalnızca yüzde onunu kullanırız." tezi (savi), bu anlayış temelinde ortaya çıkmıştır. Böylesi iddiaların izini sürmek kolay bir iş değildir. Birincisinin standart ders kitaplarında kendisine yer bulduğu yadsınamaz (inkâr edilemez) bir gerçek olmakla birlikte ikincisinin, nöroloji çevreleri (hekimleri) tarafından öne sürülmesi ||| IV nadir (ender) görülen bir durumdur. V Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisinin anlamı parantez () içinde verilen açıklamayla uyuşmamaktadır? B) II AYI C) MI DIV EX
1. Çalıştığı kurumdaki evrak işlerine Veysel bakıyordu. İşini
gayet düzenli bir şekilde yapmaya çalışıyordu. Onun tek
hayali vardı: Ormana bakan bir ev almak. Böyle bir eve
kavuşması da aslında otuz bin liraya bakıyordu. Her gün
eve giderken gözüne kestirdiği eve bakmayı da ihmal
etmiyordu.
Bu parçada "bakmak" sözcüğü aşağıdaki anlamlar-
dan hangisine karşılık gelecek şekilde kullanılma-
mıştır?
A) Yapılabilmesi bir şeye bağlı bulunmak
B) Bir şeyin yüzü bir yöne doğru olmak
C) Yoklamak, incelemek, denemek
D) Bir işi yapmak, bir işi yapmakla görevli olmak
E) Bakışı bir şey üzerine çevirmek
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler
1. Çalıştığı kurumdaki evrak işlerine Veysel bakıyordu. İşini gayet düzenli bir şekilde yapmaya çalışıyordu. Onun tek hayali vardı: Ormana bakan bir ev almak. Böyle bir eve kavuşması da aslında otuz bin liraya bakıyordu. Her gün eve giderken gözüne kestirdiği eve bakmayı da ihmal etmiyordu. Bu parçada "bakmak" sözcüğü aşağıdaki anlamlar- dan hangisine karşılık gelecek şekilde kullanılma- mıştır? A) Yapılabilmesi bir şeye bağlı bulunmak B) Bir şeyin yüzü bir yöne doğru olmak C) Yoklamak, incelemek, denemek D) Bir işi yapmak, bir işi yapmakla görevli olmak E) Bakışı bir şey üzerine çevirmek
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, altı çizili söz-
cük "nicelik" bildirmektedir?
A) Ironi, şiirin en yüce aşaması değildir elbet.
B) Art arda gelen yenilikler, büyük şairlerin yetiş-
mesini engellemiştir.
C) Bu yapıların hepsinde o dönemin keskin çizgi-
leri vardır.
D) Uzun bir toprak yolda ilerledikten sonra köye
ulaştık.
E) Tuhaf bir birikim de var gibi şiirin bugünkü gö-
rünümünde.
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, altı çizili söz- cük "nicelik" bildirmektedir? A) Ironi, şiirin en yüce aşaması değildir elbet. B) Art arda gelen yenilikler, büyük şairlerin yetiş- mesini engellemiştir. C) Bu yapıların hepsinde o dönemin keskin çizgi- leri vardır. D) Uzun bir toprak yolda ilerledikten sonra köye ulaştık. E) Tuhaf bir birikim de var gibi şiirin bugünkü gö- rünümünde.
G
Parasını iade edemeyişi, diş ağrıları, kıyafetini ih-
mal edişi, başkalarına ve kendine verdiği sözleri
tutamayışı, yerine getirilmeyen vaatlerin kendine
ve başkalarına karşı utancı, hep yarıda kalmış nice
düşünceler...
Bu parçadakı sözcüklerle ilgili olarak aşağıda-
kilerden hangisi yanlıştır?
A) "Ağrı" sözcüğü temel anlamda kullanılmıştır.
B) "Diş" sözcüğü terim anlamda kullanılmıştır.
C) "Nice" sözcüğü nicelik bildirmektedir.
D) "Kıyafet" sözcüğü, elbise anlamıyla gerçek an-
lamda kullanılmıştır.
E) "Vaar" sözcüğünün eş anlamlısı parçada vardır.
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler
G Parasını iade edemeyişi, diş ağrıları, kıyafetini ih- mal edişi, başkalarına ve kendine verdiği sözleri tutamayışı, yerine getirilmeyen vaatlerin kendine ve başkalarına karşı utancı, hep yarıda kalmış nice düşünceler... Bu parçadakı sözcüklerle ilgili olarak aşağıda- kilerden hangisi yanlıştır? A) "Ağrı" sözcüğü temel anlamda kullanılmıştır. B) "Diş" sözcüğü terim anlamda kullanılmıştır. C) "Nice" sözcüğü nicelik bildirmektedir. D) "Kıyafet" sözcüğü, elbise anlamıyla gerçek an- lamda kullanılmıştır. E) "Vaar" sözcüğünün eş anlamlısı parçada vardır.
16. Türkçenin bilinen ilk sözlüğü olan "Dîvânu
Lugâti't-Türk" Araplara Türkçeyi öğretmek
amacıyla yazılmış bir eserdir. 638 sayfadan
oluşan bu eserin ön sözünde yazar, Türk
dilinin tanımını yaparak lehçelerin özellik-
lerini sayar ve dil bilgisi kurallarını Arapça-
dakilere kıyasla gösterir. Kaşgarlı Mahmut,
Türk dilinin Arapçadan üstün olduğunu
söyler ve buna dair örnekler verir. Sözlük
bölümünde ise Türkçe kelimelerin Arapça
açıklamaları yapılır. Eser Türkçeden Arap-
çaya sözlüktür. Arap sözlükçülüğü gelene-
ğine göre kelimeler Arapça vezinlere göre
tasnif edilir.
"Dîvânu Lugâti't-Türk" çeşitli Türk boyların-
dan derlenmiş bir ağızlar sözlüğü karakte-
rini taşır. Bununla birlikte eser yalnızca bir
sözlük olmayıp Türkçenin XI. yüzyıldaki dil
özelliklerini belirten, ses ve yapı bilgisine
ışık tutan bir gramer kitabı; kişi, boy ve yer
adları kaynağı; Türk tarihine, mitolojisine,
folklor ve halk edebiyatına dair zengin bil-
giler ihtiva eden, aynı zamanda döneminin
tibbi ve tedavi usulleri hakkında bilgi veren
ansiklopedik bir eser niteliği de taşır.
Bu metinden "Dîvânu Lugâti't-Türk" ile il-
gili,
1. Dönemin Türk topluluklarının söz varlı-
ğı ortaya konulmuştur
II. Türk dili, edebiyatı ve kültürü bakımın-
dan önemli olan bu eser üzerinde bir-
çok çalışma yapılmıştır.
III. Türk topluluklarının kültürünü yansıtan
bir eserdir
IV. Eserin sonunda on birinci yüzyıl Türk
dünyasını resmeden ilk Türk haritası
yer alır.
yargılarından hangileri çıkarılamaz?
A) I ve II.
B) II ve IV
C) I ve III.
D) III ve IV.
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler
16. Türkçenin bilinen ilk sözlüğü olan "Dîvânu Lugâti't-Türk" Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla yazılmış bir eserdir. 638 sayfadan oluşan bu eserin ön sözünde yazar, Türk dilinin tanımını yaparak lehçelerin özellik- lerini sayar ve dil bilgisi kurallarını Arapça- dakilere kıyasla gösterir. Kaşgarlı Mahmut, Türk dilinin Arapçadan üstün olduğunu söyler ve buna dair örnekler verir. Sözlük bölümünde ise Türkçe kelimelerin Arapça açıklamaları yapılır. Eser Türkçeden Arap- çaya sözlüktür. Arap sözlükçülüğü gelene- ğine göre kelimeler Arapça vezinlere göre tasnif edilir. "Dîvânu Lugâti't-Türk" çeşitli Türk boyların- dan derlenmiş bir ağızlar sözlüğü karakte- rini taşır. Bununla birlikte eser yalnızca bir sözlük olmayıp Türkçenin XI. yüzyıldaki dil özelliklerini belirten, ses ve yapı bilgisine ışık tutan bir gramer kitabı; kişi, boy ve yer adları kaynağı; Türk tarihine, mitolojisine, folklor ve halk edebiyatına dair zengin bil- giler ihtiva eden, aynı zamanda döneminin tibbi ve tedavi usulleri hakkında bilgi veren ansiklopedik bir eser niteliği de taşır. Bu metinden "Dîvânu Lugâti't-Türk" ile il- gili, 1. Dönemin Türk topluluklarının söz varlı- ğı ortaya konulmuştur II. Türk dili, edebiyatı ve kültürü bakımın- dan önemli olan bu eser üzerinde bir- çok çalışma yapılmıştır. III. Türk topluluklarının kültürünü yansıtan bir eserdir IV. Eserin sonunda on birinci yüzyıl Türk dünyasını resmeden ilk Türk haritası yer alır. yargılarından hangileri çıkarılamaz? A) I ve II. B) II ve IV C) I ve III. D) III ve IV.
3. "Ayak" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin
hangisinde temel anlamıyla kullanılmıştır?
A) Ayağına bir pantolon geçirip çıktı.
B) İskemlenin iki ayağı da kırıkmış.
C) Onun ayağıyla iki saatte gideriz.
D) Ayaklarının izi kumsalda kalmış.
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler
3. "Ayak" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde temel anlamıyla kullanılmıştır? A) Ayağına bir pantolon geçirip çıktı. B) İskemlenin iki ayağı da kırıkmış. C) Onun ayağıyla iki saatte gideriz. D) Ayaklarının izi kumsalda kalmış.
Yıllardır ki bir kılıcım kapalı kında
Kimsesizlik dört yanımda bir duvar gibi;
Muzdaribim bu duvarın dış tarafında,
Şefkatine inandığım biri var gibi.
Bu dizelerde altı çizili sözcüğün aldığı ekle ilgili
olarak
1.
II.
III. İyelik eki almıştır.
IV. Yapım eki almıştır.
V. İlgi ekini almıştır.
numaralanmış yargılardan hangisi doğrudur?
C) III.
D) IV.
A) I.
Geniş zaman ek eylem ekini almıştır.
Tamlayan eki almıştır.
B) II.
ala
E) V.
3D yayınları
MEDSE
Dokumçindeki
örnek olan bir
E) Ceketinin cebir
çıkardı.
NAMORA
5. gözlerin gözlerime
felaketim olurdu, ac
beni sevmiyordun b
bir sevdiğin vardi du
çöp gibi bir oğlan ip
hayırsızın biriydi fikr
ne vakit karşımda ge
öldüreceğimden kor
felaketim olurdu agla
Attila İlhan'ın "Üçün-
yukarıdaki dizelerde
birleşik zamanlı eyle
B) 8
A) 7
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler
Yıllardır ki bir kılıcım kapalı kında Kimsesizlik dört yanımda bir duvar gibi; Muzdaribim bu duvarın dış tarafında, Şefkatine inandığım biri var gibi. Bu dizelerde altı çizili sözcüğün aldığı ekle ilgili olarak 1. II. III. İyelik eki almıştır. IV. Yapım eki almıştır. V. İlgi ekini almıştır. numaralanmış yargılardan hangisi doğrudur? C) III. D) IV. A) I. Geniş zaman ek eylem ekini almıştır. Tamlayan eki almıştır. B) II. ala E) V. 3D yayınları MEDSE Dokumçindeki örnek olan bir E) Ceketinin cebir çıkardı. NAMORA 5. gözlerin gözlerime felaketim olurdu, ac beni sevmiyordun b bir sevdiğin vardi du çöp gibi bir oğlan ip hayırsızın biriydi fikr ne vakit karşımda ge öldüreceğimden kor felaketim olurdu agla Attila İlhan'ın "Üçün- yukarıdaki dizelerde birleşik zamanlı eyle B) 8 A) 7
8. Sinif
4. Aşağıdaki deyimlerden anlamca aynı doğrultuda olanları eşleştiriniz.
1. Saman altından su yürütmek
2. Pot kırmak
3. Göz gezdirmek
74
5. Suspus olmak
4. İnce eleyip sik dokumak h
6. Elinden bir şey gelmemek
7. Dalga geçmek
8. Ense yapmak
9. Canciğer olmak
1
GE
10. Ağzı kulaklarına varmak
2
c
e
3
J
b
4
Deyimler
5
6
a. Ayaklan yere değmemek
b. Ağzını mühürlemek
c. Alaya almak
d Aralarından su sızmamak
e. Çam devirmek
4. Kılı kırk yarmak
g. Yan gelip yatmak
h. Göz atmak
Eli kolu bağlı kalmak
Karda yürüyüp izini belli etmemek
7
8
HIZ YAYINLARI
9
10
Deyimler ve Atasözlem
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler
8. Sinif 4. Aşağıdaki deyimlerden anlamca aynı doğrultuda olanları eşleştiriniz. 1. Saman altından su yürütmek 2. Pot kırmak 3. Göz gezdirmek 74 5. Suspus olmak 4. İnce eleyip sik dokumak h 6. Elinden bir şey gelmemek 7. Dalga geçmek 8. Ense yapmak 9. Canciğer olmak 1 GE 10. Ağzı kulaklarına varmak 2 c e 3 J b 4 Deyimler 5 6 a. Ayaklan yere değmemek b. Ağzını mühürlemek c. Alaya almak d Aralarından su sızmamak e. Çam devirmek 4. Kılı kırk yarmak g. Yan gelip yatmak h. Göz atmak Eli kolu bağlı kalmak Karda yürüyüp izini belli etmemek 7 8 HIZ YAYINLARI 9 10 Deyimler ve Atasözlem