Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler Soruları

falık, ritmi 4. meyi en er 18 Eve geldiğinde odasına çekilip umutsuz bir sesle raporları okudu. Sonra günlük gazetesini okumaya başladı. Ardından salona geçti, çocuklarıyla sohbet ve etmeye başladı. Küçük çocuğunun yüzünden kötü bir şey yaşadığını, matemli olduğunu okudu. Onun matemini dağıtmak istiyordu. Nedeni sordu ona, o da çözemediği bir şifre olduğunu söyledi. Çocuğunun söylediği şifreyi okudu, onu mutlu etti. 6. Bu parçada "okumak” sözcüğü aşağıdaki anlamlardan hangisine karşılık gelecek şekilde SEVERN kullanılmamıştır? A) Bir metni seslendirmek B) Yazılı bir metnin iletisini anlamak C) Yazılı şeyler üzerinde çalışmak D) Bir şeyin anlamını çözmek E) Gizli bir duyguyu anlamak (8 2668 102

2. Fransız şairi Lamartine'nin en iyi şiirlerinden birini nasıl yazdığından sıkça söz ettiği söylenir: Bir gece ormanda gezinirken şiirin ani bir ilhamla aklına eksiksiz geldiğini öne sürermiş. Ölümünden sonra çalışma odasında o şiirin pek çok versiyonunu bulmuşlar, yıllar boyu yazıp yazıp düzelt- miş şiirini. Umberto Eco; yazı, yazar, yapıt ve okur dün- yasına neşter vuruyor, eğlendirirken bilgilendiriyor. Okuru kendi yaratıcı yöntemlerinde gezintiye çıkarıyor ve kendi roman dünyasını nasıl yarattığının ipuçlarını veriyor. Bu parçadaki altı çizili sözlerin yerine aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilebilir? A) değişik biçimini – sorunu çözmek için ele alıyor B) benzerini - zarar veriyor C) taklitlerini kanamayı durduruyor D) farklı şekillerini - yeni yaklaşımlar getiriyor E) karalamasını - geleneksel yapıyı ortadan kaldırıyor

Es Puen 6. "Ve Değirmen Dönerdi" oyununda, Festekizlerin dünyası yeşil servilerle sınırlandırılmış olan sembolik bir dünyadır. Buradaki yeşil, geleneksel ve muhafazakâr yaşam biçimini temsil et- mektedir. Serviler, her türlü dış etkilere karşı bir güvenlik ön- lemi gibidir. Özellikle denizden gelen etkiler, onların düzenini yok edecek türdendir. Burada deniz de yeşilin zıddını oluştu- ran sembolik bir kavram olarak değerlendirilmiştir. Açıklık ve özgürlüğü temsil eden deniz, geleneğin en temkinli olduğu kavramları barındırır. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi vardır? B) Tanık gösterme D) İkileme 199 Aanımlama CÖyküleme E) Benzetme

7. Türk edebiyatında münhasır şairlerimizden biri de hiç kuşkusuz Özdemir Asaf'tır. Neden? Çünkü o tam anlamıyla duyguları ile yaşadığı şarkıları seslendiren, kalben kabullendiğini serlevha eden bir şairdi. Okuduğunuz hangi şiiri yüreğinizde bir sızı ya da heyecan uyandırmaz ki? Eğer kalbiniz etten ve kandan ise o sözlerin etkilememesi mümkün değil. Şairin asıl adı Halit Özdemir Arun'dur. Yazın hayatına başladığı yıllarda, dergilerde Özdemir Özden ismini kullanmış. Bunun sebebi ise "r" harfini söyleyememesiymiş. Ancak daha sonra Oktay Akbal ona babasının adını kullanmayı önermiş ve o günden sonra, Özdemir Asaf ismini kullanmaya başlamış. Sempatik tavırlarıyla insanlar üzerinde hep olumlu izlenim bırakan Özdemir Asaf'ın pek bilinmeyen bir başka özelliği ise gençlik yıllarında bir futbol kulübünde futbol oynamasıdır. Bu parçaya göre Özdemir Asaf'la ilgili 1. Sahip olduğu duygusallık, eserlerinde hissedilmektedir. P eneri helilobices II. Sanatçı kişiliğinin oluşumunda babasının etkisi olmuştur. III. Eserleri, etkileyici bir nitelik taşımaktadır. yargılarından hangileri söylenebilir? B) Yalnız II em A) Yalnız Dve III E) II ve III C) I ve II Bu parçada altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Duygusal konulara ilgi duyması B) Acıklı olaylardan çok fazla etkilenmesi C) içine sinmeyen hiçbir konuda konuşmaması D) Doğaya sevgi ve şefkatle bakması İçselleştirdiği bir olguyu ön plana çıkarması

8. Bir sözcüğün benzetme amacı güdülerek başka bir sözcüğün yerine kullanılmasına "deyim aktarması" -denir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim aktar- ması yapılmamıştır? A) Böyle sinirli olduğuna bakma, çok anlayışlı biridir. B) Keskin sözleriyle tüm dikkatleri üstüne çekmişti. C) Yumuşak huylu olması sevdirmişti, onu herkese. D) Kılçıklı anlatımı, okunmamasının nedeniydi. E) Filmin sonunda kadın da uyanmıştı gerçeğe.

8. Gönül pınarınızdan çağlayan (beslenen) nağmeler, esintiler, şarkı olarak, türkü olarak farklı farklı sanat normlarında en gü- zel şekilde tezahür ediyor (ortaya çıkıyor). Söz uçar (yok olur) 11 ||| yazı kalır derler. Ama bu topraklarda söz duyguyla kaynaştığı (ayrılamayacak biçimde birleştiği) zaman bin yılların ötesine IV V ulaşacak (kalıcılığı yakalayacak) bir kudrete kavuşur. Bu parçadaki numaralanmış sözlerden hangisinin anlamı, ayraç içindeki sözün anlamıyla örtüismemektedir? A BI + 7 C) III D) IV 9. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcükler E) V 11. Nisan ayı ortalarıyc açmıştı. Ağaç dalla du bu ilkbahar me konmasını seyretm yolunda ilerken ku Bu parçayla ilgili mez? A) İkileme kullanıl B) Yansımaya yer C) Sesteş sözcük w D) "Sevinç" sözcüğ E) Soyut anlamlı s

32. (1) Evet, Boğaziçi harap bir hâldedir, yıkık ve boştur. (II) Eski devirlerin büyük ailelerinden kalma kocaman yalılar çöküktür. (III) Bahçelerinde tarhlar silinmiş, yerlerini otlar ve sarmaşıklar kaplamıştır. (IV) Mermer arslan ağızların- dan akan sular kesilmiş, havuzlar kurumuştur. (V) Denizin dili törpüden daha keskin ve hain çıkmış, kalın meşe, di- rekleri yemiş; binaları çökertmiştir. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde in- sana ait bir özellik doğaya aktarılmıştır? A) 1. B) II. C) III. D) IV. E) V. 36

6 Bir sözcüğün benzetme amacı güdülmeden (benzetme yapılma 8. B dan) aralarında bulunan değişik ilişkiler nedeniyle bir başka söz- cüğün yerine kullanılmasına "mecazımürsel (ad aktarması)" denir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir kullanım vardır? KO San Anla A) Neredesin ey gonca, bana dargın mısın? B) Eskiler, acı haber tez ulaşır, derler. C) Eserlerimi sözde eleştirmenler değerlendirmesin. D) Uçağa yetişemezsek onu göremeyeceğiz. E) Müdür, öğretmenin dosyasını inceliyor.

5. Insanın en iyi dostu, ölmüş olan dostudur, der ünlü bir sa- 1 natçı. Sokrates'in "dostlarım dostluk diye bir şey yoktur." özdeyişine ışık tutan bu sözün gerçeği kısacık yaşamları boyunca birçoklarını ürpertmiştir. Gelin görün ki insanlar dostluğa çok düşkündür. Ona dört elle sarumakla başla- 111 rına devlet kuşu konacak sanıyorlar. V Bu parçada numaralanmış ifadelerden hangileri de- yim değildir? A) I ve V D) I ve II @ B) II ve IV Eve III C) IV ve V

9. Çalışkan bir yazar, yetkin bir çevirmen olan o iyi in- I 11 111 sanın aramızdan ayrılmasının üzerinden on beş yıl geçti. IV V Bu cümledeki numaralanmış sözcüklerin hangisin- de mecazlı bir söyleyiş vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V

4. LP12TURSB-003 "Tutmak" sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde ayraç içerisinde verilen anlamıyla kullanılmamıştır? A) Tut ki karnım acıktı, anneme küstüm, tüm şehir bana küstü. (Farz et ki, diyelim ki) B) Baba ve oğul beraber haftanın belli günlerinde ba- lık tutmaya giderlerdi. (Elde etmek, bulundurmak) C) Polis, hırsızları son anda tutmuş, karakola götürmüştü. (Yakalamak, gözaltına almak) D) Yaşlı kadın, yol tuttuğu için genellikle seyahat ede- miyordu (Rahatsızlık vermek, hasta etmek) f E) Öğrenciler okulun tüm öğretmenlerine hayrandı ve onları çok tutardı. (Sevmek, önemsemek)

172 A) Ünlü daralması B) Ünsüz yumuşamas C) Ünsüz benzeşmesi D) Ünlü düşmesi E) Unlü türemesi 12. Onlar yanlış biliyor 1 Kimsenin suçu değil bu Onun suçu değil bu Kader oyunu değil Bu benim suçum Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi s nemez? hangisi yoktur A) Ünsüz yumuşamasına aykırı sözçük vardin B) Kaynaştırma ünsüzü vardır. C) Ünlü düşmesine uğramış sözcüğe yer verilmişt D) Ünlü daralması vardır. E) Ulama yapılmıştır 7.D 8. D 9. E 10. E 11.E 12.D 2. Işte Ke Nu "Sa Min Bu ola A) B) C) D) E)

6. asidir. 1. Dolu bir mide, kalbi genelde felce uğratır. Insanda kötülük ararsanız mutlaka bulursunuz. III. Insan ilk yenilgisinde illaki sendeler. 11. IV. Hür bir millet, sınırlarını asla pazarlık konusu yapmaz. Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangilerinde geçen altı çizili sözcükler anlamca birbirine en yakındır? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I ve IV E) III ve IV Bes

Hazırlanmaya zaman bulamadan evden çıktığı- mız zamanlar çoktur. Hele ki çocuklar olduktan sonra. Onları hazırlamaktan kendimize vakit kal- maz ve bir de bakarız ki evden hemen ayrılmamız - deyimi ile açıklarız. gerekir. Böyle durumları ---- Bu metinde boş bırakılan yere anlam bütün- lüğüne göre aşağıdaki deyimlerden hangisi getirilmelidir? palas pandiras B) eli ayağına dolaşmak zamanı avlamak sabrı taşmak A

ÖRNEK 2 "Geç kaldık, arabalıya yetişemeyeceğiz." cümlesinde "arabalı" sözcü- ğü, "araba vapuru" anlamında kullanılmıştır. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde buna benzer bir kullanım yoktur? A) Bundan sonra dergimiz birinci hamura basılacak. B) Ön kapı açılmıyor, arkadan ineceksiniz. C) Bu arabayı iki yıl önce iki milyona almıştık. D) Bu tablo onun yaptığı son yağlıboyadır. E) Otobüs saat 12.30'da hareket edecek. (1989-ÖSS)

TEST 6 5. Sözcükte Anlam Özellikleri, İlişkileri ve Olay YA DOĞRU SAYISI Pek çok halkın folklorunda olduğu gibi Türk halk kültürün- de de sözlü kültürün yansıması olarak şiirleri irticalen göy- lemek, çok eski zamanlardan beri ayrı bir önem arz etmek- tedir. 07 Bu cümledeki altı çizili sözü anlamca karşılayabilecek bir kullanım aşağıdakilerin hangisinde vardır? bol A) Sözlü kültürlerde toplumsal birikimin yansıması olarak duygu, düşünce ve aktarımlar bir ölçüde kalıplaşarak bellekte kolayca yer edinirler. B) Toplumun kalbi olarak nitelendirilen âşıklar, yüzyıllar bo- yu muhtelif konuları doğaçlama olarak söyledikleri şi- AND irlerinde yansıtmaya çalışmışlardır. cat Sexbieti C) Sözlü kültür ürünleri, önce yazılı kültür döneminde ya- zı aracılığıyla doğrudan veya dolaylı olarak kayıt altına alınıp gelecek kuşaklara aktarılmıştır. D) Aşık edebiyatı için önemli bir yazılı kaynak olan el yaz- ması cönklerde, çeşitli saz şairlerine ait örneklere da- ğınık şekilde de olsa rastlamak mümkündür. Suom E) Sözlü kültür veya yazılı kültür sürecinden geçip elekt- ronik ortama aktarılan metinler; artık yazar-okur katı iliş- kisinden, sınırları az ya da çok belirlenmiş bir durum- dan farklılık arz eder.