Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler Soruları

2 FORMAL YAYINLARI & INFORMAL YAYINLARI INFORMAL YAYINLARI INFORMAL YAYINLARI Yeşil tasarım (zihinde canlandırılan biçim), insan ve 1 çevre üzerindeki zararlı etkileri en aza indirgeme- yi hedefleyen bir yaklaşımdır. Öncelikle binanın ya- pımından yıkımına kadar olan zamanı kapsayacak U (sipilar içine alacak) şekilde korunmasını hedefleyen genelgeçer (hemen herkesçe benimsenen) kurallar III koymak gerekiyor. Enerji kaynaklarını üst seviyede de- ğerlendirmeye (denetlemeye) olanak sağlayan uygula- IV malar; doğal, geri dönüşümlü (yeniden değerlendirile- V bilir nitelikte) ve zararlı olmayan malzeme kullanımıdır. Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisinin an- lami parantez ( ) içinde verilen açıklamayla uyuşma- maktadır? AI B) || C) III D) IV E) V (2019-AYT) R 63 Türkçenin Kara Kutusu (Anlam Bilgisi)

2. Bir çiçek nasıl olur da tarihe işık tutar? Sorunun yanıtı, serüvenin başlangıcı yüzyıllar öncesine uzanır. Lalenin ilk Orta Asya'daki Pamir Dağları'nda görüldüğü varsayılır. O, en çok dağları sever. Kayalıklarda, kurak yamaçlarda görülür. Akdeniz'in kuzey kıyıları, Japonya, İran gibi pek çok bölgede de yabani lalelerin bittiği bilinir. İlk yayılış rotası ise Transkafkasya bölgesinden Anadolu'yu takip eder. Büyük İpek Yolu'yla ticari mallar taşınırken lale de bunlar arasındadır. Lale, Orta Asya'da izledikleri uzun yolculukta Türklere yoldaş olur. Bu parçada yer alan kimi sözcük veya sözlerin kullanımı aşağıdaki anlamlarından hangisini örneklemez? A) ışık tutmak: Kılavuzluk etmek, tutacağı yolu göstermek B) görülmek: Kabul edilmek, sayılmak. C) sevmek: Yerini, şartlarını uygun bulmak. takip etmek: Belli bir yöne gitmek. E) uzun: Başlangıcı ile bitimi arasında fazla zaman olmak.

6. Mustafa Kemal'le beraber mi gittindi sen Yedinci Ordu'ya? Hayır, ben başından beri Filistin'deydim. Bir ara Çanakkale'ye geldi bizim batarya. Seddülbahir'e... Ikinci Kirte Savaşları yeni bitmişti. Biz 10 Mayıs'ta vardık! 20 Aralık'ta çekildi düşman. On on beş kelimeyle anlattı Cemil Çanakkale'yi... Oysa 55127 şehit verdik biz bu savaşlarda... 130 bini aşkın da yaralı... Temmuz başında Von Kres Paşa istemiş. İkinci Kanal saldırısı için... Kalktık gittik, ikinci defa saldırdık Kanal'a. Bu parçada aşağıdaki bilimsel disiplinlerden hangisinin edebî eserlere etkisi görülmektedir? A) Sosyoloji B) Coğrafya C) Tarih D) Psikoloji E) Felsefe cekildedir:

2. Ben aslında hep biliyordum yıllardır bu kitabın kitap- likta durduğunu. Onu bilgiçliğimden ötürü hep dışla- mis "tek" liğini hep görmezlikten gelmiş toplum dışı saymış gerçekte ise o fildişi kuleye bir daha/adimimi atmaktan sakınmıştım. Bu parçada altı çizili sözlerle anlatılmak istenen- ler aşağıdakilerden hangileridir? A Ötekileştirme - kendini haklı görme Kabul etmeme - halkın içinde olmama C) Kendine güvenme-kendini soyutlama Bilgili olma - halkı anlamama E) Gerçekleri görmeme - halkın duyuşunu anlama 5

1. Daha geçen yaz asfaltlanan yol, son yağmurlardan sonra çöktü. 11. Yokuşu çıkmakta zorlanan yaşlı adam soluk soluga, bulduğu yere çokta III. Geceleri bazen öyle bir sessizlik çöküyor ki etraftan bir çit bile çıkmıyor. IV. O heybetli, korkusuz adam gitmiş yerine çökmüş, bitkin bir insan gelmişti. V. Içime memleket hasreti çöktü yine. 14 "Çökmek" sözcüğü, bu cümlelerde kaç farklı anlamda kullanılmıştır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir işaret adılı, kendisinden önceki bir yarginin yerine kullanılmıştır? ar- at A) Sınavı kazanmak için ders çalışmak zorunda olduğunu biliyor ancak bunu eyleme dönüştüremiyordu. B) Ne zaman eski arkadaşlarıyla bir araya gelse, çocukluk hatıralarından söz ediyordu. C) Yapması gereken işleri zamanında yapmayıp biriktirdiği için, şimdi işe hangisinden başlayacağına karar veremi- yordu. D) Bazen çok yoğun çalışıyor, bünyesi bu yoğunluğu kaldıra- mayınca hastalaniyordu. E) Çevresindeki herkesi "Aptal kutusu denilen şu televizyona bağımlı olmayın." diye uyarıyordu. 3 191

20. Aşağıdaki dizelerin hangisinde sesteş (eş sesli) söz- cüğe yer verilmiştir? A) Çekilmez akılda bu kadar sancı Akil bir küçük diş, sök, kurtulursun B) Hâlim, açık denizde düdük çalan bir gemi Kim duyar, ötelerden haber veren bestemi C) Herhalde yeryüzünde değiliz Sahiden biz nerdeyiz sevgilim D) Koşun çocuklar, koşun komşu kızlar Avuçlarıma sığmıyor yıldızlar E) Âşık mı olmadım taparcasına Bir Mecnun geçti o çöllerden bir de ben

E) anlama Bu parçada numaralanmış sözler mi ayraç içinde verilen açıklamayla uyuşmamaktadır? B) II C) INI D) IV E) V ALL 4. Dijital y bireyin Bu cü cek bi A) in ve Bir 2. • dönmek : Geri gelmek, geri gitmek. • kry : Sahil. sinir: Bir şeyin yayılabileceği veya genişleyebileceği son çizgi, uç. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "dönmek, kıyı, sınır" sözcükleri belirtilen anlamları karşılayacak şekilde kullanılmıştır? A) Hem Marmara Denizi'ne hem de Karadeniz'e kıyısı olan Tekirdağ, İstanbul'a da sınırı olan bir il olarak özellikle İstanbullular tarafından yaz aylarında tercih edilmişti; okulların açılmasıyla vatandaşlar İstanbul'a döndü. P B) Şimdi dönüp geçmişe baktığımda çocukluğumun geçtiği bu yalı, kıyıda bembeyaz gülüyor bana; o an mutluluğun sinin olmadığını anlıyorum. C) Bolu il sınırındaki bir dinlenme tesisinde otobüsten inip biraz dinlendikten sonra gölün kıyısından dönen yola girip devam ediyoruz yolculuğumuza. D) Hayatı boyunca sınırlarını zorlayan, aldığı kararlardan dönmeyen, yaşamın kıyısında değil içinde yaşayan biri oldu. n C ) C D) E) E) Kıyılardan gelen sıcak rüzgârı arkamıza alıp çam or- manlarının sinirina ulaştığımız an arkamızda bıraktığı- mız eşsiz manzaraya bakıp ayni yoldan Marmaris'e döndük.

8. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcüklerden hangisinin köku sesteşti ? A) Memleketten uzak kalmak, hepimizin yüreğini fena sızlatıyordu. B) Çekmecenin gözünden bir dosya çıkardı ve ince- lemeye başladı. C) Yarınki toplatının gündem maddelerini çok önce- den belirlemiştik. D) Bu zamana kadar kimseye kırıcı davrandığımı dü- şünüyorum. E) Yorum gücü zayıf olanlar, sözcüklerin anlam zen- ginliğine hâkim değildir.

12. Aşağıdakilerin hangisinde boş bırakılan yere ayraç içindeki terim getirilemez? A) Kısaca söylemek gerekirse ----, bir yazı ya da konuş- manın iç donanimidir; sözü ve yazıyı besleyen şeydir. (içerik) B) Bir bilginin, bir haberin, bir niyetin, bir konuşmanın il- kel veya gelişmiş bir işaret sisteminden yararlanılarak bir zihinden başka bir zihne veya bir merkezden baş- ka bir merkeze ulaşmasına ---- denir. (iletişim) C) Yazdığı konuyu, çizdiği ve betimlediği karakterleri her- kesten farklı çizerek ---- bir sanatçı olmayı başarmış. (özgün) D) Yazarken sözcüklerin ilk anlamlarıyla yetinmemiş, dü- şüncelerini etkili ve yetkin bir biçimde anlatmak için -- göstermiştir. (evrensellik) E) Anlattıkları kapalı kapılar ardinda kalmış, okurdan güç isteyen, zor anlaşılan ---- anlam taşımaktadır. (örtük) 52

11. Mehmet Kaplan, Tanpınar'ın heceyi en iyi kullanan şair ol- duğunu söyler. Bu cümledeki altı çizili sözcükte görülen söyleyiş özel- liği aşağıdakilerin hangisinde vardır? A) Yönetmenlerimiz ve senaristlerimiz artık güncel konu- lardan güzel filmler çıkarmayı biliyorlar. B) Hediyemi beğenmen beni gerçekten çok memnun etti. C) Evde kaç boğaz onun ekmek getirmesini bekliyordu. D) Bodrum'un Gümüşlük beldesinde deniz suyu çekilin- ce antik kalıntılar ortaya çıkmış. E) Yapımına yıllar önce başlanan tünelin çalışmaları ta- mamlanmış.

Kemalettin Tuğcu bizlere yoksulluğu, yaşamla savaşmayı, acımayı, yardımlaşmayı ve paylaşmayı öğretti. Kahramanları hiç yüzüstü, umarsız bırakmadı. Eserleriyle Tuğcu okurlarına bir bakıma acı aşısı yaptı. 40. Bu parçada altı çizili sözle asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? (2019) A) Kitaplarıyla acılara, zorluklara göğüs germe becerisi kazandırmak B) Yaşanan acıların okurla paylaşılarak azalmasını sağlamak C) Odağına acıyı alarak kalemini edebî yönden güçlendirmek D) Acıyla yoğrulmuş hayatların kendi yönünü bulacağını göstermek E) Toplumun yaşadığı acıları yalın hâliyle eserlerine aktarabilmek

2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir deyim, anlami- na uygun kullanılmamıstır? A) En yakın arkadaşımın söylediği kırıcı sözler yüreğime işlemisti B) Hastamızın durumundaki iyileşme yüreğimize su serp- mişti. Ona kötü bir şeyler olacak diye yüreğimin yağı eriyor du. DA Senin başarılarını gördükçe yüreğim kabarıyok. EX Ekrandaki vahşeti görünce burnumun direği sizladi, çok üzüldüm.

9. Anlam genişlemesi yoluyla somut anlamlı bir sözcük, soyut anlam kazanabilir. Örneğin somut anlamıyla "beyaz dışında başka bir rengi olan” anlamındaki “renkli” sözcüğü, “Masallar folklor ba- kımından türkülerden daha renklidir.” cümlesinde soyut bir anlam kazanmıştır. Böyle bir anlam değişmesini örneklendiren sözcük, aşağıdaki cümlelerin hangisinde kul- lanılmıştır? A) Çeşmenin güzelliği alnındaki yazıda olduğu kadar taşındaki yosundaydı. B) Jul Verne'in kitapları devrinin kurgu bilimi hikâ- yeleridir. C) Öğretimin hedefi insanı bir iş sahibi yapmak ve üretici durumuna getirmektir. D) Bu odanın tavanını eski bir Türk konağının ha- rabesinden getirttim. E) Kimin yazısında zengin olmak yoksa onu çalı- şarak değiştirmek mümkün değildir. rs Uygulama Föyü | Türkçe

2)Aşağidnki cümlelerin hangisinde "bilmek" sözcügli "hatırlamak, tanımak" anlamında kullanılmıştır? A) Bir şehirde deniz yoksa orada yaşanmaz, iyi bilirim. B) Bu işin altından bir çapanoglu çıkarsa senden bilirim, ona göre! C) Bildim, sen bizim eski muhtarın oğlusun. D) Yaptığıfaydalıçalışmalarnedeniyleonatesekkürübir borç bilirim. E) Soruyu bilenlere stirpriz hediyeler verileceğini söylediler.

3 1. Söylence (efsane), yıllarca gerçekten olmuş gi- 1 bi sözlü kültür ortamından doğan kuşaktan kuşağa aktarılan öykülerdir. Söylencelerde anlatılan olaylar bazen sürrealist (gerçeküstü) olabilir; ama çoğun- II lukla gerçek olaylara ve gerçekten yaşamış kişilere dayanır. Bu öykülerin çoğu kahramanca işler yap- mış kişilerle ilgilidir. Eski Yunanlı (Grek) şair Home- ros, İlyada ve Odysseia adlı destanlarında krallara ve kahramanlara ilişkin (hakkında) söylencelerden IV yararlanmıştır. Kral Arthur ve şövalyeleriyle ilgili bir- çok öykünün kaynağı (çıkış noktası) söylencelerdir. V Bu parçada numaralanmış sözlerden hangi- sinin anlamı parantez ( ) içinde verilen açıkla- mayla uyuşmamaktadır? . III DIV E) V. T AYT . BI1I. (C)