Deneme Soruları

12. Sanat, en genel anlamıyla yaratıcılığın ve hayal gücünün ifadesi olarak tanımlanır. Tarih boyunca neyin sanat olarak adlandırılacağına dair fikirler sürekli değişmiştir. Bence sanat, iletişime geçmenin en güzel yoludur. İlk insanlardan günümüze kadar kendini anlatmanın bir yolu olarak kullanılmıştır. İlk sanat eserlerini incelediğinizde duvarlara çizilmiş resimler görürsünüz; size, yaşananları anlatır. İşte bu, sanat yo- luyla kurulan iletişimin muhteşem bir örneğidir. Yüzyıllar öncesinden size gönderi- len bir mesajdır o resimler. Bu parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) Her şey sanatın konusu olabilir. Sanatın temel amacı insanlar arasında iletişim kurmaktır. İlk sanat örnekleri ilkel duvar resimleridir. Sanat insanlık tarihi kadar eski bir etkinliktir. 138

13. DİNÎ TASAVVUFİ HALK EDE 1. İlahi nazım türünün Türk edebiyatındaki en büyük ustası alınan tarafından kaleme adlı eser; 573 beyitten oluşan, aruz ölçüsüyle yazılmış, insanın nefsiy- le mücadelesini anlatan bir mesnevidir; dinî- tasavvufi öğütler içerir. ==== Boş bırakılan yere sırasıyla aşağıdaki- lerden hangisi getirilmelidir? A) Mevlâna - Mesnevi BY Hacı Bektaşı Veli - Makalat C Süleyman Çelebi - Vesiletü'n Necat DYunus Emre - Risâletü'n- Nushiyye EEşrefoğlu Rûmî - Müzekkî'n - Nüfûs M BENIM HO

10. Birkaç gece evvel televizyonda Münir'in başroller- den birini oynadığı Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı adlı meşhur komedide Münir yalnız komik olmadığını ve çok kuvvetli bir komedyen olduğunu da gösteriyor- du. Münir'in maddi sıkıntısına mukabil, saçları dö- külmüş olmasına karşılık biraz daha sıhhatli ve dinç gördüğümden dolayı pek sevindim. Bütün bunlar- dan doğan acayip bir hırsla bu yazıyı yazdım. Bu memlekete bedavadan ucuz, güzel sanat bağışla- yan Münir'le, haylaz "Hababam Sınıfı" talebeleri ka- dar olsun ilgilenmemiz, asgari insanlık ve sanatse- verlik vazifesi olacaktır. Hâlâ kendisinden hürmetle bahsettiğim merhum Dümbüllü İsmail Efendi, daha evvel merhum olan Kavuklu Hamdi Efendi, merhum Fehim Efendi hep ihtiyaç içinde ve sanat aşkının ateşiyle kavrulup gittiler. Bu metnin türü için aşağıdakilerden hangisi söy- lenebilir? A) Ani C) Deneme E) Makale Nitelik Yay B) Gezi yazısı D) Fıkra (Köşe yazısı)

Mozaik Yayınları 12. Aşağıdaki metinlerden hangisinin türü diğerlerinden farklıdır? A) En kötü kararın dahi kararsızlıktan iyi olduğunu düşünüyorum. Çünkü var olan durumu nihayete erdirebilmek için bir karar vermek şarttır. Yoksa belirsizlikten ötürü içinden çıkılmaz bir hâl alacaktır. İyi bir kararsa zaten sorun yok ancak karar kötüyse en azından sonucu düzeltme yoluna gitmek için bir şans doğar. B) Adımlarından birinin ötekini izleyemediğini anladığında bir hayli uzaklaşmıştı evden. Böyle ne kadar yürümüştü? Bir saat iki saat? Bilemedi. Gerisin geri yürümeye başladı bu sefer. Adımlarını kontrol ediyordu. Arka arkaya mı atıyordu? Yoksa hep bir başka yö doğru mek niyetinde miydi adımları? C) Bulduğun her şeyi okumak insana ne kazandırır? Büyüklerim hep böyle derdi: "Bulduğun her şeyi oku!" Peki, ya okudu- ğum şeyden hiçbir şey anlamıyorsam? Mesela kuantum fiziği üzerine yazılmış bir kitabı okusam ne değişecekti hayatım da? Bu sorular zihnimde dönüp dururken zil ardı ardına çaldı. D) Apartmanın içinden gelen boğuk sesleri merak eden Rıza, kapıyı usulca açtı. Üst Kata birileri taşınıyordu, eşyalarından yeni evli bir çift olduğunu düşündü. Üstelik genç bir çocuk, eşyaların sağa sola çarpmaması için hamalları uyarmaktan da geri kalmıyordu. Heyhat, birkaç seneye eşyaların sağı solu gıcırdayacak. Haberi bile yoktu.

107 8. Gide gide Ceyhun suyunun yanına geldik. Su, ölü gibiydi. Yeni yeni şafak söküyordu. Suyun üstüne incecik bir ışık dalgası düşmüştü. Nehir, köye doğru yaklaştıkça ovaya yayılır ve kıyılarındaki yarlar kaybolur, çakıllı bir düzlük yayılır. İşte bu düzlükte bir ışık gördük, sonra ışık söndü. Biz ışığa yaklaştıkça ortalıkta ağarıyordu. Yürüdükçe ortalık da iyiden iyiye ağardı. Biz de ışığın söndüğü yere yaklaştık. Büyük, turuncuya boyanmış bir traktörü siyah, ıslak kâkülleri alnına düşmüş bir delikanlı yıkıyordu. Hösük Emmi ile az ötede durup seyretmeye başladık. Delikanlı traktörü yıkıyor yıkıyor, sonra da bir bezle iyice parlatıyordu. Hösük Emmi neden sonra traktörü parlatan delikanlıya sert bir sesle: "Bana bak oğul!" dedi. "Bana baksana. Ben yarın, hemen yarın Yüreğir toprağına gidiyorum." Bu parça, aşağıdaki edebî türlerin hangisinden alınmış olabilir? A) Deneme D) Makale Doğru B) Eleştiri E) Röportaj Yanlış X C) Fıkra

3. Deneme; reçeteye, metoda en çok direnen yazın türlerin- den. Kısa düzyazılardan daha fazlası olan denemenin ta- rihinde de bu direnç görünüyor. Denemeler Üzerine adlı kitabın editörü, denemenin yolculuğunu anlama çabala- rını açıklarken türün şu ortak özelliğine değiniyor: Dene- me, kurumsallaşmış bilgiye direnir ama bugün kurumlar- ca eğitimde, öğretimde en çok sahiplenilen tür olmuştur. Bu parçada altı çizili sözle denemeyle ilgili anlatılmak istenen aşağıdakilerin hangisidir? A) Konu alanı ile ilgili bir sınırın belirlenemediği B Belli bir yazılış planının olmadığı Yaygın bilgilere ve doğrulara yer verilmediği Konu alanının zaman içinde çok değiştiği E) Onceden belirlenmiş ilke ve kurallara uymadığı

eriyodik ola- ylarını ken- ısına göre lar yaza- la, kanıt- ardır. Ya- Konuları mu yön- e yolu si ge- 7. Aşağıdaki parçalardan hangisi "deneme" türüne özgü nite- likler taşımaktadır? A) Erzurum, Türk tarihine, Türk coğrafyasına 1945 metreden bakar. Şehrin macerası düşünülürse, bu yükseklik daima göz önünde tutulması gereken bir şey olur. Burası, Malaz- girt Zaferi'nin açtığı gedikten yeni vatana giren cetlerimizin ilk fethettikleri büyük merkezî şehirlerden biridir. B) Ben, sanatı ve edebiyatı insan varlığının en kutsal yaratışla- rından biri sayarım. Gerçek sanat eserlerinin de yarına ge- çecek değerde olduğuna inanan sanatçıların ellerinden çık- mış olanlar arasında bulunacağına inanıyorum. Zaten bana bu satırları yazdıran da bu inanış oldu. Sait Faik'in asıl değeri anlatımında aranmalıdır. Öykülerinde dünyaya bakışını yansıtırken kişisel bir anlatım geliştirmiştir. Öykü dilini, tıpkı yaşamdan beklediği gibi kuralların, sınırla- rin dışına taşarak estetik düzeyde yükseltmiştir. D) Hafta sonumuzu daha sağlıklı geçirmek için Elizan'la erken- den uyanıp evimizin hemen yanı başındaki futbol stadına gi- dip yarım saat kadar yürüyüş yaptık. Elizan o saatte babamla konuşacağım deyip aldı telefonu cebimden ve benim yürü- yüşüm bitene kadar babası ile konuştu. Eve döndüğümüz- de kahvaltımız hazırdı. E) Kime sorsanız, "İnsan iyimser olmalı." der. Peki, ama nasıl iyimser olmalı? Aslında insan dünyaya iyimser olarak gel- mektedir. Küçük çocukların en tatlı hayaller içinde büyüdük- lerini hatırlayacak olursanız bu sözün doğruluğuna inanırsı- niz sanıyorum.

6. I. Reşat Nuri Güntekin, uzun süre milli eğitim müfettişliği yapmış, Anadolu'yu köy köy, ilçe ilce gezmiştir. Bu iz- lenimlerini de Anadolu Notlan eserinde toplamıştır. Bu yerlerin coğrafyasını, yer altı, yer üstü zenginliklerini anlatmış; insanlarını da tanıtmıştır. II. Yaşar Kemal; bir doğruyu ortaya koymak, bir yeri ve- ya kurumu tanımak amacıyla gezip görme, inceleme, soru-cevap çalışması ile oluşturduğu yazılanı Bu Diyar Baştan Başa adlı eserinde toplamıştır. III. Nurullah Ataç; bir sanat eserini ele alarak yapısını, özü- nü inceleyip değerli ve değersiz özelliklerini ortaya çı- karmış; eserin daha iyi anlaşılmasını sağlamıştır. IV. Emre Kongar, Ben Müsteşarken adlı eserinde müste- şarlık yaptığı dönemde yaşadıklarını, tanık olduğu olay- lan ve birlikte çalıştığı insanlanı anlatmış. Yukandaki özellikleri anlatılan öğretici metin türleri aşa- ğıdakilerin hangisinde bir arada verilmiştir? A) Mektup-Fikra - Günlük - Gezi yazısı B) Haber Yazısı - Sohbet - Mektup - Makale C) Deneme Eleştiri - Mektup - Biyografi D) Makale- Röportaj - Ani - Haber Yazısı E) Gezi yazısı - Röportaj - Eleştiri - Ani 8. Aşağıda mesind A) 2009 kiye ülke sel r B) Peri met tan 6 Imm lig a tir. rin (Fer D) Ort çim E) Os gu

(1) Ben, sanatı ve edebiyatı insan varlığının en kutsal ya- ratışlarından biri sayarım. (II) Gerçek sanat eserlerinin de yarına geçecek değerde olduğuna inanan sanatçıların el- lerinden çıkmış olanlar arasında bulunacağına inanıyorum. (III) Zaten bana bu satırları yazdıran da bu inanış oldu. (IV) Tabii yarını, geleceği masal sayanlar, günü gününe yaşamakla yetinenler, diledikleri gibi düşünüp yazarlar; bu, onların bileceği iştir. (V) Çok okunan popüler romanların da geleceğe kalma endişelerinin olduğu pek görülmemektedir. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşün- cenin akışını bozmaktadır? A) I B) II C) III | D) IV EV

7. Aşağıdakilerin hangisinde metinlerin sınıflandırıl- masıyla ilgili bir bilgi yanlışı vardır? Roman, anlatmaya bağlı metinlerdendir. B) Gazete çevresinde gelişen metinlere makale örnek verilebilir. Tiyatro metinleri, göstermeye bağlı metinlerdir. D) Deneme, kişisel hayatı konu alan metinlerdendir. E) Olay çevresinde gelişen metinler, edebî metinlerdir. 9.

Ahmet Rasim ile ilgili olarak aşağıda verilenlerin hangisi yanlıştır? Kafadengi A) Sanat yaşamını bağımsız olarak sürdürmüştür. B) Fıkra türünün edebiyatımızdaki ilk önemli yazarıdır. C) Ahmet Mithat'ın halk için roman yazma geleneğini sürdürmüştür. D) Roman, öykü, tarih, coğrafya, gezi yazısı, sohbet, ani, dil bilgisi gibi pek çok alanda eser vermiştir. E) Sohbet ve fikra türündeki yazılarında şehir yaşamı- nı, kendi döneminin yaşantısını bütün ayrıntılarıyla anlatmıştır.

3. Aşağıdaki yazı türlerinden hangisi konu seçiminde, yazma tarzında ve dilin olanaklarını kullanmada yazara diğerle- rinden daha geniş bir özgürlük alanı sağlamaktadır? A) Fıkra D) Deneme B) Makale C) Eleştiri E) Yaşam öyküsü 7.

2. Hani bir gün seninle Topkapı'dan Geliyorduk; yol üstü bir meydan, Bir çınar gördük: Enli, boylu, vakur Bir ağaç; hiç eğilmemiş, mağrur Koca bir gövde; belki altı asır, Belki ondan da fazla, dalgın, ağır Kaygısız bir ömür sürüp gelmiş; Öyle serpilmiş, öyle yükselmiş, (...) Tevfik Fikret'in Çınar adlı şiirinden alınan bu par- ça için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Vatan, ulu bir çınara benzetilmiştir. B) Uyak düzeni aa/bb/cc şeklindedir. İnsan dışı varlıklar, insana ait özelliklerle veril- miştir. D) Dizeler arasında anlam birliği vardır. E) Divan şiirinde olduğu gibi parça güzelliği esas alınmıştır.

1. Bir kişinin yanılması bütün halkın yanılmasına yol açar, bütün halkın yanılması da sonradan gelenle- rin yanılmasına. Böylece yanlışlık elden ele gelişir, biçimden biçime girer; o kadar ki işin en uzağın- daki tanık, en vakınındakinden daha çok şey bi- lir; olayı son öğrenen ilk öğrenenden daha inançlı olur. Bunda da şaşılacak bir şey yok çünkü insan bir şeye inandı mı ona başkalarını da inandırmayı bir borç sayar, kolay inandırmak için de anlattığı- na dilediği gibi çeki düzen vermekten, bir şeyler katmaktan çekinmez. Bu parça aşağıdaki yazınsal türlerin hangisin- den alınmış olabilir? A) Eleştiri D) Söyleşi B) Makale E) Deneme C) Fıkra

verli 5 gö iştir VISI- rttığı de na IV. Sifat yargılarından hangisi söylenemez? AYT C) III DHV 19. Her şey iyi de bir eksiklik var. Bir eksik nokta, bir boşluk. Insan yok ortada, insan ilişkileri de. Soyut bir ortam. Malları size taşıtıyorlar, parayı size ödetiyor- lar. En zor bölüm buradan çıkış. Giriş kolay, çıkış zor. Kasaların başında bir kuyruk. Zavallı tüketiciler ken- dileri tükenmiş, kuyrukta bekliyorlar. Kasadaki robot bakışlı bayan soruyor: "Nakit mi?" Aldıklarınızı plastik torbalara dolduruyorsunuz. Bunu da size yaptırıyor- lar. Böylece cüzdan boş, elleriniz dolu sokağa adım atıyorsunuz. Ohh, dünya varmış. İnsan, her ne kadar bu keşmekeşten kaçmaya çalışsa da bunu yapamıyor bir türlü. Çünkü koşullanmışız. Bütün bu karmaşayı ya şamayı her şeye rağmen seviyoruz. O hâlde çekeceği; biz bu derdi, çare yok... gy Bu metnin yazıldığı türle ilgili aşağıdakilerden han. gisi doğrudur? A) Bir konuyla ilgili tespitler bilimsel gerçekliğe uygun olarak anlatılmıştır. B) Düşünceler kanıtlama amacı güdülmeden öznel bil üslupla ifade edilmiştir. Bir kişinin başından geçen olaylar zaman, mekân unsurlarıyla aktarılmıştır. D) D) Düşünceler bir olay örgüsü çerçevesinde dile geti- rilmiştir. . Diğer sayfaya geçiniz Dahi Oyunc . Nasıl Sahn Peki, Her Hop Get

1. Büyüklerimizin çoğu, çocukluklarını yaşadıkları evlere özlem duymaktadırlar. Kentlerdeki çarpık yapılaşmanın,çirkin beton yığınlarının, çevre kıyımının ruhsal ve düşünsel dünyamıza etkisini tartışınız.