Divan Şiiri Özellikleri Soruları

9. 1. Tuyuğ nazım şeklini divan edebiyatına kazandırmış- tir. c II. Şarkı nazım biçiminin en önemli temsilcisidir. III. Övgü ve yergilerini dile getirdiği kasideleri ile ünlen- miştir. 13. IV. "Terkib-i Bend" manzumesinde devrin kusurlu ve eksik yanlarını dile getirmiştir. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi numaralanmış cüm- lelerden herhangi biri ile ilişkilendirilemez? A) Kadı-Burhanedein B) Bağdatlı Ruhi C) Nef'i D) Nedim E) Necati e 10. Herhangi bir nesnenin ya da vawlığın özellikleri anlatılarak sorulan manzum bilmecelere denir. Bu türün muamma-

23. 21. II 1. Ahmet Paşa 15. yüzyıl II. Gülşehri O 16. yüzyıl III. Nefî IV. Nedim 17. yüzyıl V. Fuzûlî Yukarıda I. gruptaki divan şairleri, II. grupta verilen yüzyıl- larla eşleştirildiğinde hangi ikisi dışarıda kalır? A) I ve II B) II ve IV livelv C) yvev C D) III ve IV ve E) IV ve v ) 1930 Van

11. • Nabi - Hayriyye ben • Fuzuli - Şikayetname Şeyhi - Harname Bağdatli Ruhi - Terkib-i Bent Yukarıdaki eserlerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Toplumsal bir sorunun ele alındığı eser olmaları B) Gazel tarzında kaleme alınmaları C) Aynı yüzyılda yazılmaları D) Ovgü türünde yazılmış olmaları E) Fabltüründe yazılmış olmaları A

B Bir nazım şekli olarak düğün törenlerini dile getiren edebî eserlerdir. Türün en güzel örnekleri, mes- nevi şeklinde kaleme alınmıştır. Türk edebiyatın- da bilinen ilk müstakil ----, Gelibolulu Ali'nin XVI. yüzyılda Şehzade Mehmet'in düğününü anlattığı 2775 beyitlik mesnevisidir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) tezkire B) surname mecmua D) davetnâme E) methiye olm O

lerden değildir 2 A b Al Nasreddin Hoca u B) Hoca Dehhani C) Hacı Bektaş-1 Veli D) Yunus Emre E) Mevlânâ A FEN BİLİMLERİ YAYINLARI 14. 1. Sen ne câmın mestisin âyâ kimin hayranısın Kendin aldírdın gönül n'oldu ne hâl olmuş sana II. Bûy-ı gül taktir olunmuş nâzın işlenmiş ucu Biri olmuş huy birisi dest-mâl olmuş sana III. Haddeden geçmiş nezâket yâl ü bâl olmuş sana Mey süzülmüş şişeden ruhsâr-ı âl olmuş sana IV. Yok bu şehr içre senin vasf ittiğin dil-ber Nedim Bir perî-Sûret görünmüş bir hayâl olmuş sana V. Şöyle gird olmuş Firengistan birikmiş bir yere Sonra gelmiş gûşe-i ebrûda hâl olmuş sana Nedim'in bir gazelinden alınarak rastgele numaralan- mış olan bu beyitlerden hangileri "matla" ve "makta" beytidir? A) I ve II B) I ve IV C) III ve IV D) III ve V E) IV ve V YKS Alan Bölümü Deneme Sınavi-6 4

1. 1. Metin Ser-nâme-i muhabbeti cânâna yazmışam Hasret risâlesin varak-1 câna yazmışam Nâlişlerini derd ile biçâre bülbülün Bâd-ı sabâ eliyle gülistâna yazmışam Zülfün hikâyetini gönülde misal idüp Gam kıssasını levh-i perişana yazmışam II. Metin Gitdi ol dem o karar itdi olar Yemliha kardaşların gördi sorar Didi eglendün ne denlü oldi nevm Didiler ya bir gün ü yâ bazı yevm Didi üç yüz dahi tokuz yıl tamam Bilki bunda yatmışuz biz ve's-selâm Aşağıdakilerden hangisi bu iki metnin ortak özel- liği değildir? A) Aruz ölçüsüyle yazılmaları B) Nazım birimlerinin beyit olması C) Gazel nazım şekliyle kaleme alinmaları D) Ahenk unsurlarından yararlanılması E) Dönemlerinin dil özelliğini yansıtmaları

24 Ben umardım ki seni yâr-ı vefadar olasın Ne bileydüm ki seni böyle cefakâr olasın. Hele sen kaide-i cevrde eksük komadin Dostluk hakkı ise ancağ ola var olasın. Reh-i aşkında neler çekdüğüm ey dost benüm, Bilesin bir gün ola aşka giriftar olasın. Bu dizeler aşağıdaki nazım şekillerinden hangisinden alınmıştır? A) Gazel B) Kaside C)/Mesnevi DJ Şarkı E) Rubai

15. Divan şiiri geleneği, Arap ve Fars edebiyatlarını taklit ede- rek başlamış ancak daha sonra millî bir kimliğe bürün- müştür. Bu süreçten sonra yenilik arayışı içine giren divan şairi bu arayışlarını sadece üslupta göstermemiş aynı za- manda klasik tür ve şekillerin kurallarını gevşetmeyi ve bu kuralların dışına çıkmayı da denemiştir. Aşağıdakilerden hangileri bu parçada sözü edilen tür- Tere ornek gosterilebilir? A Sarki Türkü B Tuyuğd şarkı X C Rubai - Mesnevi BL Mesnevi - Mani E) Kaside - Gazel

16. Şeyhî, Anadolu sahası Türk edebiyatının XV. yüzyılın ilk yarı- sinda yaşayan en önemli şairidir. O, her ne kadar tasavvufla il- gilenmiş ve gazellerinde tasavvufi unsurlara yer vermiş olsa da mutasavvıf bir şair değildir. Anadolu sahası din dışı edebiya- tinin kuruluşunda önemli rol oynamış, özellikle lirizm yanı öne çıkan manzumeleriyle tanınmıştır. Türk edebiyatında başarılr bir mesnevi şairi olarak tanınır. İranlı şair Nizâmi'den tercü- me ettiği "Hüsrev ü Şirin" adlı aşk hikâyesi, Türk edebiyatında yapılan çevirilerin en başarılısı ve en güzelidir. Şeyhi'nin bu mesnevisinde yer alan terci-i bendi, divan şiirindeki tevhidle- rin en güzellerinden biridir. Özellikle Şeyhi'nin olay anlatımı ve tasvirleri çok başarılıdır. "Harnâme" adlı eseri ile Türk hiciv ve mizah edebiyatının da en önemli şairlerinden biri olmuştur. Bu parçadan Şeyhî ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Anadolu dışındaki edebiyatın gelişimine katkıları olmuştur. B) Şiirlerinin ana temalari, dini ögeler üzerine kurulu değildir. C) Farklı türde nazım biçimlerinde eserler vermiştir. D) Duygusal söylemi olan şiirler yazmıştır. E) Eserlerinde betimleyici ögeleri ustaklkla kullanmıştır. 167

ezsin. emiş. o Zenne, erkek terlerdir. E) Çelebi; İstanbul ağzı ile konuşan, sürekli bila türlü geçinen, mirasyedi bir gençtir. kaç maya söy- 13. / edir! vur- 11. Divan şairlerinin sarayda yatıp kalktığı, halkın içine çık- madığı sanılmaktadır. Bu kanaatin "saray edebiyatı" sö- zünün olumsuz çağrışımlardan kaynaklandığını sanıyo- rum. Balıkesirli Zati , Vardar Yeniceli Hayâli , saraç çırağı Bâki , Urfalı Nâbî, Hasankaleli Nef'î halkın içinden çıkmış, yetenekleri ölçüsünde sivrilmiş insanlar değil midir? Şiir- lerinde kullandıkları redifler bile divan şairlerinin yaşadık- lan toplumun bir parçası olduğunu, sosyal psikolojiden uzak kalamayacaklarını gösteren birer belge niteliğinde- 5 dir. Aşağıda verilen eserlerin hangisi bu parçada adı ge- çen sanatçılardan biriyle eşleştirilemez? Ar Kanuni Mersiyesi Şiham- Kaza pef-i CHierversa; topled.) dirne Şehrengizi Mesihi D' Hayrabad Nabi fuzue: Beng ü Bade 4 Diğer sayfaya geçiniz.

14. Olalı mülk-i çemende şeh-i kişver sünbül Geydi bir küngüreli tâc-i mücevher sünbül Sahn-i gülzâra döşendi yine bir sebz bisât Ser-be-ser olmış anun nakşı musavver sünbül Önüne düşdi getürdi güli mülk-i çemene Oldı destinde esâsı ile reh-ber sünbül Bu dizeler biçim ve içerik özelliklerine göre aşağıdaki şiir bi- çimlerinin hangisinden alınmış olabilir? A) Kit'a B) Şarkı aside D) Mesnevi E) Murabba VIP Yayınları

Beyitler arası konu tanlass DİVAN EDEBİYATI NAZIM BİÇİMLERİ: vur UO sey dent bu beyifte o Ozanın A. Beyitlerle kurulanlar Gonlik hayatta yesondan duya Yazanla 1. GAZEL: Sözlük anlamı kadınlarla sohbet etmek ilgili olan Arapça bir sözcüktür. Genellikle 5–15 beyit uzun- her luğundadır. İlk beyite "matla" denir, uyak bundan çı erdira konu kar. En son beyite "makta" denir, bu olabilir adı veya mahlası bulunur. En güzel beyite “beytül gazel", beyitler arasındaki konu ve anlam birliğine s "yek-ahenký denir. Konu aşk, şarap, eğlence ve sev- tex ayet gilinin güzellikleridir. Gazelde, anlam birliğinden baş- konu ka, beyitlerin aynı güçle, aynı değer ve güzellikle ol- betonloo ması da söz konusudur. Böyle gazellere de "yek- Saglamiss avaz" denir. biton beytal gazel en ane olmus. akan gaa Uyak düzeni: aa/ba/ca/ da ... biçimindedir. Örnek:

10. Esrarını dil zaman zamân söyler imiş Hengâme-i gamda dâstân söyler imiş Âşk ehli olup da mihnet-i hicrâne Ben sabr iderim diyen yalan söyler imiş Biçim ve içerik özellikleri dikkate alındığında bu şiirin nazım şeklinin aşağıdakilerden hangisi olduğu söyle- nebilir? DO A) Müstezat nabanci C) Şarkı D) Terkibibent B) Kit'a E) Rubai eno boven

4. Mesnevi nazım şekli ile yazılmış eserler konularına göre I. Destanlar, savaş ve kahramanlık konularını işleyen mesneviler: İskendernâme (Ahmedi) II. Aşk hikâyelerini konu alan mesneviler: Hüsrev û Şi- rin (Şeyhi) III. Dinî - tasavvufi konuları ele alan mesneviler: Hüsn í Aşk (Şeyh Galip) IV. Ahlaki - didaktik konuları işleyen mesneviler: Har- nâme (Şeyhi) V. Şehirleri ve o şehrin güzelliklerini anlatan mesnevi- ler: Şehrengiz-i Bursa (Lâmíí) şeklinde sınıflandırıla- bilir. Yukarıda numaralanmış konu - eser eşleştirmelerinin hangisinde yanlışlık yapılmıştır? A) 1. B) II. C) II. D) IV. E) V.

3. 1. Kâtip Çelebi'nin asıl adı Mustafa'dır. Çeşitli devlet görevlerinde bulunmuş, seferlere katılmıştır. Tarih, coğrafya, biyografi, bibliyografi, otobiyografi, ahlak, tasavvuf, eğitim, düşünce, toplum yapısı, tıp, etnoloji gibi alanlarla ilgili geniş bilgisi olan bir kişidir. Süslü nesir akımına kapılmamış, topluma yararlı olmak için sade dili tercih etmiştir. Bu parçada sözü edilen sanatçının eserleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Düstûrü'l-Amel B) Mizanü'l-Hakk C) Kitab-ı Bahriye D) Tuhfetü'l-kibâr-i Esfarü'l-bihâr E) Fezleke

Ne 10. N.R. 1 Biz ol ulvi-nihâdânız ki meydân-ı hamiyette Bize hâk-i mezar ehven gelir hâk-i mezelletten gam pür âteş-i hevl olsa da gavgâ-yı hürriyet Kaçar mı merd olan bir can için meydân-ı gayretten Nefi II Gül devri ayş eyyâmıdır zevk u sefa hengâmıdır Âşıkların bayramıdır bu mevsim-i ferhunde-dem Dönsün yine peymâneler olsun tehî hum-hâzeler Raks eylesin mestâneler mutrıblar etdikçe nagam Birincisi Namık Kemal'e, ikincisi Nefi'ye ait olan bu dizelerin farklı yönü aşağıdakilerden hangisidir? A) İçerik C) Nazım birimi beyit E) Kafiye düzeni B) Dil D) Ölçü