Divan Şiiri Sanatçıları Soruları

12. XIV. yüzyılda çoğu tasavvufi ve dinî olan mesneviler kaleme alınmıştır. Bunlar arasında Gülşehri'nin bir nevi adaptasyon şeklinde yazmış olduğu ----, dönemin ilim- lerine ve İran edebiyatı hakkında bilgi sahibi olan Hoca Mesud'un yazdığı - ve büyük manzum aşk hikâyeleri yazan Şeyhoğlu Mustafa'nın isimli mesnevisi Türk ==== şiirinin gelişmesini sağlayan mesnevilerdendir. ---- Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) Mantıku't-Tayr - Süheyl ü Nevbahâr - Hurşidname B) Hurşidname - Garibname - Yusuf u Züleyha C) Mantıku't-Tayr - İskendername - Şem u Pervane D) Süheyl ü Nevbahâr - Harname - Cemşid ü Hurşid E) Süheyl ü Nevbahâr - Harname - Yusuf u Züleyha A) F B) 15. Ah ya ha SI b

1. Nef'î; sözünü sakınmayan, tariz sanatını iyi kullanan, satirik şiir özelliği gösteren şiirler yazan başarılı bir şairdir. Sihâm-ı Kaza adlı eserinde hiciv türünün başarılı örneklerini ortaya koymuştur. Kasidelerinde ise başkalarını övmüş, methiye türünün önemli örneklerini vermiştir. Kendisini övmekten geri durmamış, başarılı bir fahriye örneği olan "Sözüm" redifli kasideyi âdeta kendisini övmek için yazmıştır. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisinin Nef'î'ye ait olduğu söylenemez? A) Bize kafir demiş Müfti Efendi Tutalım ben diyem ona Müselman Varıldıkta yarın Ruz-ı Ceza'ya İkimiz de çıkarız orda yalan B) Bize kelp demiş Tahir Efendi İltifatı bu sözde zahirdir Maliki mezhebim, zira İtikadımca kelp, tahirdir C) Ben cihân-ârâ şehenşâh-ı cihân-ı ma'nâyim Sözlerün de pâdişâh-ı kâmrânîdir sözüm D) Ah eylediğim serv-i hiramanın içindir Kan ağladığım gonca-i handanın içindir E) Sa'âdet ile nedîm olalı peder Hâna Ne mercümek görür oldı gözüm ne tarhana

gain unul men söaümike uts gfigke ya dost brangin s ig birte bulunur sandet yol lig bill saadet yolini buls NEDEBİYATI Sünümüz Türkçesiyle (Bilgiden atarim sozlerime tonnell Ey dost, bilgilliyle hep beraber of Mutluluk yolu bilgi ile bulunur, Bilgi edin ve mutluluk yolunu bul) Yukarıdaki dizeler dil, biçim ve içeriği dikkate alin- dığında aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmış ilir? arak kabul nesnevidir. nden olan umsal bir ri hicve- ağıda- Test-2 5. 4. ETMISEEN Asaduda ves bilgthewo (by ways yang ora A) Hüsnü Aşk B) Ferhat ü Şirin C) Mecalis-i Seb'a D) Yusuf u Züleyha E) Leyla vü Mecnun Dede Korut Helle des yeciliğine geçiş döneminin en önemli ürünüdür Dede Korkut Hikayeleri. esere ismini veren bilg tarafından oluşturulmuştu 3 Dede Korkut Hikayeleri ta- mamen nesir türünde kale- tinmiştir. Benî Muhabbet adlı bir Arap kabilesinde bir gece biri kız biri erkek iki çocuk dünyaya gelir. Benî Muhabbet kabilesinin ileri gelenleri toplanarak aynı zamanda doğan bu iki çocuğun büyüdükleri zaman birbirinin olmasına karar verir. Evlenme çağına gelince erkek kızı ister ama kabile büyükleri bu teklifi hemen kabul etmez. Erkeğin sevgide ehliyetini göstermeden, bu uğurda acı ve izdırap- lara katlanmadan bu isteğine kavuşamayacağına karar verir. Erkek bin bir tehlike, bin bir engelle dolu Diyar-ı Kalb'e doğru sefere çıkar. Çok büyük engelleri aşıp bin bir maceradan sonra Hisar-ı Kalbe varır ve kıza kavuşur. Bu parçada özeti verilen yapıt aşağıdakilerden han- gisidir? Test - 6 Selam verdim, rüşvet değildür, deyu almadılar all- ÜNİTE YENİŞEHİRLİ AVNĚ (19. YÜZYIL) Eserleri Divan, Sâkînâme, N hir, Nusretnâme ENDERUNLU FA (18. YÜZYIL) Divan, Hubannâr (Rakkasname), Z ter-i Aşk, Münşea YİRMİSEKİZ ME (19. YÜZYIL)

D) Peyami Safa - Yalnızız E) Reşat Nuri Güntekin - Dudaktan Kalbe 16. Divan edebiyatında süslü nesirde hüner ve marifet gös- termek amaçlanmış; bu türe genellikle medrese öğre- nimi görmüş, Osmanlıcayı iyi bilen yazarlar yönelmiş- tir. Çok uzun cümlelerin, bolca söz ve anlam olayları- göze çarptığı bu türün en önemli örneklerini Mer- cimek Ahmet ve Kâtip Çelebi vermiştir. nin Bu parçadaki bilgi yanlışı aşağıdakilerin hangisin- de doğru belirtilmiştir? A) Divan edebiyatında hüner ve marifet, süslü nesir- de değil orta nesirde gösterilir. B) Süslü nesir sadece medrese eğitimi görenlerin de- ğil, şair kabiliyeti olan herkesin yazabileceği bir tür- dür. C) Süslü nesir yazabilmek için Osmanlıca değil Arap- ça ve Farsça bilmek gerekir. 18. Aşa D) Süslü nesirde kısa ve yoğun cümlelere yer veril- miştir. E) Süslü nesir alanında Mercimek Ahmet ve Kâtip Çelebi değil Nergisî ve Sinan Paşa örnek vermiştir. 5

7. Muhákemetü'l-Lügateyn adlı kitabında Türkçe ile Farsça- yı karşılaştırarak pek çok yerde Türkçenin üstünlüğünü savunmuştur. Beş mesnevisinden meydana gelen Ham- se'si ile Türk edebiyatının ilk hamse sahibi şair unvanını kazanmıştır. Divanlarından hariç 18 ayrı eseri daha var- dir. Bu parçada hakkında bilgi verile divan şairi aşağıda- kilerden hangisidir? A) Yunus Emre C) Gülşehri B) Yusuf Has Hacip D) Ali Şir Nevai E) Edip Ahmet Yükneki

7. Tahir Efendi bana kelp demiş İltifatı bu sözde zahirdir Maliki mezhebim benim zira İtikadımca kelp Tahirdir Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Kita nazım biçimiyle yazılmıştır. B) Arapçada "temiz" anlamına da gelen "tahir" sözcüğü, iki anlama gelecek biçimde kullanılarak tevriye sanatı yapılmıştır. C) Konusuna göre hiciv örneğidir. D) Ek biçiminde redif ve zengin uyak kullanılmıştır. Divan edebiyatı geleneğine uygun olarak mahlasa yer verilmiştir.

A A A 17. İnsanı, dil kıymetlendirir; insan da onunla mutlu olur. İnsanı, dil değerden düşürür; insanın dili yüzünden başı da gider. Dil, aslandır; bak, eşikte yatar. Ey ev sahibi, dikkat et; sonra senin başını yer. Kutadgu Bilig'den alınan bu iki beyitten yola çıkılarak dilin işlevi hakkında aşağıda verilenlerden hangisinin daha çok ön plana çıktığı söylenebilir? A) Dil doğru kullanıldığında insanın zenginliği artar. B) Dilden çıkanlar insanın sevilmesini sağlar. C) Kişinin saygınlığı ve mutluluğu dili nasıl kullandığıyla ilgilidir. D) İnsanın başını belaya sokan en büyük güç dildir. E) İnsanın karakterini, kullandığı dil yansıtır. A

15. Divan edebiyatı şairi Bakî ile ilgili aşağıdakilerin han- gisinde verilen bilgi yanlıştır? to A) Şiirlerinde, dönemine göre yalın ve anlaşılır bir dil kul- lanmıştır. 100 B) Şiirlerinde, biçim mükemmelliğine ve söyleyişe önem vermiştir. gisns2 (8 C) Doğaya ait görünümler, İstanbul'a ait ögeler, yaşadığı devrin ihtişamı şiirlerine yansımıştır. D) Başta Fuzulî olmak üzere, 15. yüzyılın birçok şairi üzerinde etkili olmuştur. pad E) Divanındaki şiirlerinden başka şiir türünde eseri yok- tur. Imeno obriph

Eserin adı sohbetler, sözler anlamına gelir. Hz. Âdem'in, yaratılışı, şeytan ve şeytani işler, Allah'ın birliği gibi konu ları ele almıştır. Hacı Bektaş'ın kaleminden çıktığı bilinen bu Arapça eser kaybolmuştur. Bu parçada sözü edilen eser aşağıdakilerden han- gisidir? A) Mektubat C) Makålât B) Rebabnâme D) Mecalisü'n Nefais E) Selçuklu Şehnâmesi

(I) Divan-ı Hikmet adlı eser, Hoca Ahmet Yesevi ve onun ölümünden sonra Yesevi dervişlerinin onun üslubu ile söylediği şiirlerden oluşmaktadır. (II) Ahmet Yesevi, Türk tasavvuf edebiyatının Anadolu dışındaki ilk büyük ismidir. (III) Eserin yazılma amacı, halka İslamiyet'i öğretmektir. (IV) Aruz vezniyle ve dörtlükler halinde söylenen şiirler, (V) sade bir dille yazılmış didaktik manzumelerdir. 3. Numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A B) II C) III D) IV E) V

14. Seyh Galip ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanliştir? AHüsnü Ask adlı mesnevisini bir iddia üzerine yazmıştır. B) Kaside ve gazellerinde ağır bir dille tasavvuf konusunu öne çıkarmıştır. C)Fuzuli'nin Leyla vü Mecnun adlı mesnevisinden etkilenerek yazdigt mesnevisinde aşk konusu- nu yeni bir yaklaşımla işlemiştir. Edebiyatımızdaki alegorik mesneviyi kaleme almıştır. sembolik E) Üslup bakımından Sebk-i Hindi akımının etki- sinde kalmıştır.

tlerle ve aşkın azlarını ve ve ün -Şuara) eye en Nedih ngisi indisi YAYINLARI LİMİT 7 LPSB13DVE22-041 10. Divan edebiyatına dil açısından baktığımızda genel olarak Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamalarla yüklü, ağır ve süstü bir dil ortaya çıkar. Ancak-divan edebiyatı çizgisi içerisinde Türkçeyi, Arapça ve Farsçaya karşı savunan divan şairlerine neden sahip çıkmayalım? - nasıl yadsıyabiliriz? BÖLÜM 3 Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun değildir? BY Türk diline kimsene bakmaz-ıdı Türklere hergiz gönül akmaz-le A) Gördüm seğirdir ol elâ gözlü geyik gibi Düştüm sanki tuzağına bön üveyik gibi diyen Türkiibasit akımı temsilcisi Mahremi'yi O dizelerini yazan, divan edebiyatı mazmunlarının içinde eser veren, Türkçe içm Garipnâme adlı eseriyle inleyen Âşık Paşa yı C) Türk edebiyatının 45.000 beyti aşan en kapsamlı divanını yazan ve Dostum gözüne karşu körliğine düşmenün Cân virürdüm meğe sevgün yolında ben senün dizelerini yazan Edirneli Nazmi'yi D) "Türk'ün bilgisiz ve zavallı gençleri, güzel sanarak Farsça şiir söylemeye özeniyorlar. Gerçekten bir insan iyi ve derin düşünse Türkçede bunca zenginlik dururken bu dilde şiir söylemenin, hüner österenin daha yerinde ve kolay olacağını anlar." diyen ve Muhakemetü'l-Lugateyn eseriyle dilimizin bağımsızlık bayrağını açan Nevaiyi E Vade-i hâtır-firîbin düzd-i hâb itdin bu şeb Târ ü pûd-i câme-hâbım sûz ü tâb itdin bu şeb beytini yazan ve hikemî şiir anlayışının öncüsü olan Nâbî'yi

6. Her sözüm gülşen-i manaya gönül bezminden Gül gibi renkli nergis gibi mestane gelir Bu beyit dil ve içerik özellikleri bakımından aşağıdaki şairlerin hangisi tarafından yazılmış olabilir? A) Nâbî D) Şeyh Gâlip B) Nailî C) Nedim E) Tatavlalı Mahremi

2. Ümidüm budur bu Kitâb-ı Usûl Seni terbiyet ide inde'l-vusûl Ne lâzım nizâ u ne hâcet cedel Kitâb-ı Usûl ile eyle amel Bu beyitlerin içerik özellikleri dikkate alındığında aşağıdaki şairlerden hangisine ait bir mesneviden alındığı söylenebilir? A) Fuzûlî C) Taşlıcalı Yahya E) Nâbî B) Şeyh Gâlip D) Ali Şir Nevâî

14. XVII. yüzyılın önemli divan şairlerindendir. Gazel tarzına yeni bir söyleyiş, yeni bir tarz, yeni bir hava getirmiştir. Sebkihindi tarzının divan edebiyatındaki ilk temsilcile- Tindendir. Bu akımın etkisiyle yazdığı şiirlerinde anlam, sözden öndedir. Şiirde dış ahenkten çok iç ahenge ağır- lık vermiştir. Sözcük ve deyimlerin seçilişine büyük dik- kat göstermiş, şiirlerini bir kuyumcu titizliğiyle işlemiştir. Anlamı önceleyen şiir anlayışı ve derin soyut anlamlı ifadeler, şiirlerinin anlaşılmasını güçleştirmiştir. Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangi- sidir? ? A Naili C) Bağdatlı Ruhi B) Zati D) Nedim E) Keçecizade İzzet Molla

5. Aşağıdaki beyitlerden hangisi ayraç içindeki türle uyuşmamaktadır? A Taze cân buldu cihân irdi nebâbâtâ hayât Ellerinde harekât eyleseler serv ü çenâr (Bahariye) B) Mest-i câm-ı aşkım ilhâm olmayınca söylemem Gerçi kim fevvâre manâ dehânımdır benim (Fahriye) C) Nic'olur hâlimiz âhir bu gam-firkat ile Gayrı bilmem ben ölem gibi hele hasret ile (Mersiye) Br Yazda ısınmış idük zevkine bâg-i dehrün Geldi kış mevsimi sovittı bizi serd-i hevâ (Şitaiye) Cihan libasına aldanmasın sakın cânın Yine çıkarsa gerektir çün ol libâsı cihân (Hicviye)