Divan Şiiri Soruları

AYT-TÜRK DİLİ VE EDEBİYA BENIM HOCAM Nedir ey dil âh u zârin neye müntec oldu karın Acaba bilir mi yârin kime mübtelâ imişsin O ? Dili bend edip o perçem eder âşikânı derhem Behey âfitâb bilmem ne kara belâ imişsin lenemez? 18.54 (Şeyh Galip) Yukarıdaki beyitlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söy- 4 (A) Bir murabbadan alınmıştır. B) Kafiye şeması ba / ca şeklindedir. C) Aruz ölçüsüyle yazılmıştır. D) Zengin uyak kullanılmıştır. E) Redife yer verilmiştir.

1. Menakipname Epik şiir II. Bahariye Pastoral III. Sakiname Dramatik IV. Fütüvvetname Didaktik V. Hicviye Satirik Yukarıda numaralanmış tür eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? A) B) II C) III D) IV E) V

KONU: Divan Edebiyatında Nesir, Nesir Türleri ve Akımlar 6. ÜNİTE: Divan Edebiyatı TES OE5A04CA te- Divan eserlei er- Ilm okudum dünya içün ömrü geçürdüm heva içün. Tesbih ederim zebandan dua okurum lisandan. Her ne amelum ki safi sanam görürem bir canibinden riya karışmış ve her ne fillimi ki halis sanam bakaram bir tarafından heva girişmiş. Sakalum ağardı henüz uslanmadum kırk yıl oldu uyurum uyanmadım. Bu parçanın biçim ve içerik özellikleri dikkate alındığında, aşağıdakilerden hangisine ait olduğu söylenebilir? konuşt rünün van ed en Fransa Aşağıc den bir et- ir. AL ME A) Sinan Paşa B) Kâtip Çelebi C) Aşık Paşa D) Hoca Dehhani E). Ali Şir Nevai B) Sin ri D) Kat E) Evle oy

8. I. İçerik söyleyişten daha önemlidir. II. Didaktik yönü ağır basar. III. Dinî, tarihi ve kültürel konular ele alınmıştır. IV. Uzun cümleler ve seciler kullanılmıştır. V. Tazarrunâme ve Maarifnâme bu özelliği taşıyan en tanınmış eserlerdir. Divan edebiyatında "sade nesir" ile ilgili verilen yuka- ridaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde bilgi yanlışı vardır? Avell B) I ve III C) Il ve III D) II ve IV E) IV ve v D

9 Harnarne Keşfü'z Zünün & Hayriyye Muhakemetü'l Lügateyn Şikâyetnâme Aşağıdakilerden hangisi yukarıda verilen eserlerden her hangi biriyle ilişkilendirilemez? A) XV. yüzyılda tezkire türünde yazılmış ilk eser B) XV. yüzyılda hiciv türünde yazılmış mesnevi C) XVI. yüzyılda süslü nesirle yazılmış mektup D) XVII. yüzyılda hikemi tarzda oluşturulmuş mesnevi E) XVII . yüzyılda bibliyografya türünde yazılmış eser

YAYINLARI LİMİT 15. Vardar Yenicesi'ndendir. Güzel vasıflarını işittiğimiz şairlerdendir. Derviş yaradılışlı, devrin bütün ilimlerine vâkıf, iyi huylu biridir. Tasavvufa meyledip Mısır'da bulunan Şeyh İbrahim Hazretlerine hizmet için intisap etmiştir. Sonra Anadolu'ya dönüp doğduğu şehre yerleşmiştir. O sırada büyük kadılardan biri "Kırk gündür buradasınız ancak bizi şereflendirip sevindirmediniz." diye kendisine haber yollar. Bunu işiten Usulî "Ben kırk yıldır kendime gelemedim ki size nasıl geleyim." diye cevap verir. Adı geçenin emsalsiz, pek çok orijinal beyitleri olup bu beyitlerin tasavvufu çağrıştıran pek çok kelimesi gönle hoş gelir niteliktedir. Bu tür şiirlerinden olan ve bu esere kaydedilen şu gazel tevhide dairdir: » Vücûd-1 mutlakun bahri ne mevci kim ider peydâ Ene'l-Hak sırrını söyler eger mahfi eger peydâ Ma'âdindür kamu eşyâ ider öz kendü zâtından Kimisi sîm ü zer zâhir kimi seng ü meder peyda Bu parça aşağıdaki edebî türlerin hangisinden alınmış olabilir? A) Seyahatname B) Tezkire C) Fütüvvetname vetnan D) Pendname E) Surname 5

4. Eser itmez nidelüm ah i seher-gah sana Meger insaf vire dostum Allah sana Hoş olur sohbet i mey gicede meh-tab olicak Nur saç meclise gel kim dimişüz mah sana Nidelüm devr sunarsa sana şerbet bana zehr Bu cihan böyle olur gah bana gah sana Levh i çihremde okimaga hikayat i gami Giceler subha degin şem tutar ah sana Gö yaşı encümini reh-ber idinmezse eger i gamda iremez aşık i güm-rah sana 16. yüzyılda yazılan ve tamamı sekiz beyitten oluşan şiirle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Mahallileşme akımı içinde yazılmıştır. B) Necati'ye aittir. C) Nazım biçimi kasidedir. D) Kâfiye düzeni "aa, ba, ca...” biçimindedir. E) İmgeli bir söyleyiş vardır.

9. Leblerin gonca yanagun gül-i handân olmış Hüsnün ey serv-i sehî tâze gülistân olmış (leb: dudak, handân: gülen, mutlu, hüsn: güzellik, sehî: fidan gibi, gülistân: gül bahçesi) Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Вir pendnâmeden alınmış olabilir. B) Divan şiiri geleneğinin ürünüdür. C) Altı çizili sözle istiare yapılmıştır. D) Şairin sevgiliye hitap ettiği görülmektedir. E) Teşbih sanatından yararlanılmıştır. 10. Has bahçeden dersem gonca gülünü N'eyleyem har almış sağ u solunu Hayli demdir bekliyorum volunu

" lil" 11 9. Eslâf kapıldıkça güzelden güzele Fer vermiş o neşveyle gazelden gazele Sönmez seher-i haşre kadar şi'r-i kadîm Bir meş'aledir devredilir elden ele Bu şiirde kullanılan nazım şeklinin genel özel- likleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Kendine özgü aruz kalıplarıyla yazılır. By Her misrada farklı bir aruz kalıbı kullanılabilir. C) Cumhuriyet Dönemi'nde de varlığını sürdür- müştür. D) Beyitlerden oluşan bir nazım şeklidir. E) Başka geleneklerde "dü-beyt" adıyla da anılmıştır. T E

10. Aşağıda verilen beyitlerin hangisi ayraç içinde ve- rilen ifadeyi örneklemez? A) Dermiş hakim bilmediğim nesne kalmadı Dünyâyı bildi kendini bîçâre bilmedi (bireyin özünü tanıması) B) Şeb-i yeldâyı müneccimle muvakkit ne bilir Mübtelâ-yi gama sor kim geceler kaç saat (sıkıntılı zamanlarda vaktin geçmemesi) C) Âsafın mikdârını bilmez Süleymân olmayan Bilmez insan kadrini âlemde insan olmayan (dünyanın geçiciliği) DY Âdemoğlu her biri yekdiğerinin azâsı Çünkü hepsinin birdir cevheri, mayası (insanların eşit olması) E) Eğer dünyâ-yı fânîde dilersen 'izzet-i bâkî Yürün varın şu bir âlî cenâb eşiği yaslanun (bilene danışmak) V

2. Bende yok sabr-1 sükun, sende vefadan Ali şa- zerre an ye İki yoktan ne çıkar, fikredelim bir kere Nabi'ye ait bu dizelerde olduğu gibi di- van edebiyatında cevabı bir isim olacak şekilde kurulmuş manzum bilmece aşa- ğıdakilerden hangisidir? T. A) Muamma en B) Musammat C) Falnâme D) Dibace E) Bedî

F 15. Fuzûlî ve Bakî'yi karşılaştıran aşağıdaki yargılardan hangisi doğru değildir? A) Aynı yüzyılda farklı coğrafyalarda eserler vermişlerdir. B) Bakî'de görülen yaşama sevinci ve ha- yattan zevk alma isteği Fuzûlî'de yok- tur. iz- C) Bakî şiirlerini İstanbul Türkçesi ile, Fuzûlî ise Azeri Türkçesi ile yazmıştır. D) Her ikisinin şiirlerinde Osmanlı padi- şahları ve İstanbul övgüsü görülür. E) Bakî mesnevi yazmamış, Fuzûlî ise başarılı mesneviler kaleme almıştır. it

langisi ve 1. Aşiyân-ı mürg-i dil zülf-i perişanındadır Kande olsan ey peri gönlüm senin yanındadır Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabib Kilma derman kim helâkim zehr-i derma- olustu nindadır Çekme dâmen nâz edip üftadelerden vehm kil Göklere açılmasın eller ki damânındadır Mest-i hâb-ı nâz ol cem et dil-i sad-paremi Kim anın her paresi bir zevk-i müjganındadır, Bes ki hicranındadır hâsiyyet-i kat'ı hayat Ol hayat ehline hayrânem ki hicranındadır 08 Ey Fuzûlî şem-veş mutlak açılmaz yanmadın Tâblar kim sünbülünden rişte-i cânındadır Tamamı bu dizelerden oluşan bu şiir- le ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğru değildir? A) Lirik bir şiirdir. Nazım biçimi bakımından gazeldir. C) 17. yüzyılda yazılmıştır. D) İlk beyitte ahenk unsuru olarak rediften yararlanılmıştır. Aruz ölçüsüyle yazılmıştır.

6. Divan edebiyatı ile ilgili aşağıdaki yargi- lardan hangisi doğru değildir? A) 17. yüzyılda kapalı ve soyut bir şiir an- layışını benimseyen sebkihindi akımı gelişmiştir. BY Süleyman Çelebi'nin en önemli eseri, Mevlit olarak bilinen Vesiletü'n Ne- cat'tır. C) Nesimi tasavvuf konusunu Hurufilik anlayışına bağlı olarak Azeri lehçesiy- le yazmıştır. D) Siham-ı Kaza'nın şairi Nedim kaside ve hiciv ustası olarak bilinir. E) Necatî, şiirlerinde deyim ve atasözle- rine yer vererek Türkî-i Basit akımının öncüleri arasında yer almıştır.

4. Tanzimat sanatçısı Ziya Paşa'nın “Türk şiirine temel koyan şairlerin üçüncüsü saydığı” bir şairdir. Âşık Çelebi Tezkire- si'nde 1471'de doğduğu belirtilmiştir. Oldukça üretken bir şairdir, binlerce şiir kaleme almıştır. Geçimini sağlamak için yazması, şiirinin değerini düşürse de sanatsal değeri yüksek gazel ve kasideler de ortaya koymuştur. Şiir alanındaki bilgi ve deneyimini genç şairlere aktarmış, bir yönüyle öğretmen- lik yapmıştır. Bu yönüyle devlet büyüklerinin de beğenisini kazanmıştır. Bu parçada hakkında bilgi verilen sair aşağıdakilerden hangisidir? B) Nefi Czati A) Nâbf D) Bâki- E) Fuzûl

ynı aş un in Türk Dili ve Edebiyatı 10. Aşağıda verilen beyitlerin hangisi ayraç içinde ve- rilen ifadeyi örneklemez? A) Dermiş hakim bilmediğim nesne kalmadı Dünyâyı bildi kendini bîçâre bilmedi (bireyin özünü tanıması) B) Şeb-i yeldâyı müneccimle muvakkit ne bilir Mübtelä-yi gama sor kim geceler kaç saat + (sıkıntılı zamanlarda vaktin geçmemesi) C) Âsafın mikdârını bilmez Süleyman olmayan Bilmez insan kadrini âlemde insan olmayan (dünyanın geçiciliği) D) Âdemoğlu her biri yekdiğerinin azâsı Çünkü hepsinin birdir cevheri, mayası (insanların eşit olması) E) Eğer dünyâ-yı fânîde dilersen 'izzet-i bâkî Yürün varın şu bir âlî cenâb eşiği yaslanun (bilene danışmak)