Divan Şiiri Soruları

W 13. XV. yüzyılda Ali Şir Nevaî'nin yazdığı Vesiletü'n-Necat adlı | II MII mesnevi “mevlid” olarak bilinmektedir ve bu eser IV peygamberimizin doğumunu anlatmaktadır. V Bu cümledeki altı çizili bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) III BV D) || E) IV UcDört Bes 7

6. 0 --- Gazeller, genellikle aşk konulu lirik şiirlerdir. Ancak onun da türleri vardır. Aşk acısını işleyenlere ---- gazel; yaşam- dan zevk almayı, dünya işlerine çok da takılmamayı öne- renlere gazel; çapkınca bir edayla yazılanlara gazel; öğretici içerik taşıyanlara ---- gazel denir. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangi- sinde verilenler sırasıyla getirilmelidir? - - - - A) musammat - rindane - yekavaz - hikemî B) âşıkane - musammat - yekahenk - yekavaz C) musammat - yekavaz - âşıkane - şuhane D) rindane - âşıkane - şuhane - hikemî E) âşıkane - rindane - şuhane - hikemî - - - - -

8. I. Gül gülse dâim ağlasa bülbül aceb degül Zirâ kimine ağla demişler kimine gül Bâki II. O gül endâm bir al şâle bürünsün yürüsün Ucu gönlüm gibi ardınca sürünsün yürüsün Enderunlu Vasif Bu misralardan hareketle divan şiiriyle ilgili olarak atbord aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Ahenk ve ritim ögelerinin önemsendiği B) Ortak mazmunlar kullanıldığı + C) Bireysel temaların tercih edildiği D) Anlaşılması güç, ağır bir dil kullanıldığı + E) Edebî sanatlara yer verildiği 3 Diğer sayfaya geçiniz. 3

B. B B. görür. eşeyi gun- aci rmiş ser- van 11. Dünyada Trabzon'un kuyumcuları gibi usta yoktur. Bir çeşit buhurdan, güllâbdan, kiliç, kama, aşçı bıçakları işlerler ki başka diyarlarda bulunmaz. Gurguroğlu bıçağı adiyle anılan bıçaklar işlerler. Trabzon baltası adiyle bir cins balta yaparlar. Sedef işçiliği de çok meşhurdur. Turna kani şırası gayet hoştur ki içene asla sersemlik, baş ağrısı vermez. Bu parça aşağıdaki edebî türlerin hangisinden alınmış olabilir? er- A) Fütüvvetname an B) Ruzname C) Sefaretname D) Seyahatname E) Surname

Bind Osma eseri Bati's "Esnaftandır. Ayakkabıcı olduğu için bazı kişiler Huffi şeklinde de söylemişlerdir. Tahsil ile kazanılmış ilimlerden mahrum ve halk arasında ümmiliği ile meşhur idi. Ama zatında, kabiliyet ve tabiatında selakât olduğu için, bütün söz ve ibareleri fasih ve sahih idi. Mürettep Divan'ı ve şiirleriyle hayli şöhreti vardır. Şiir sanatlarından ekseriye cinasa mayildir." Divan edebiyatından alınan bu parça aşağıdaki türlerden hangisine örnektir? türür Bu bilgi A) A) Münşeat B) Tezkire D) Falname C) Kısas-1 Enbiya E) Fahriye "şa 1- ü, Şal ZU Lügaz: Bir kishi

15. En tanınmış eseri 10.613 beyitlik Garipname'dir. Mesnevi biçiminde yazılan bu eser, on bölüm hâlinde, dini ve tasavvufi öğütler veren bir ahlak kitabıdır. Eserde Anadolu Türkçesinin birçok özelliğini görmek mümkündür. Türkçeye olan tutkunluğuyla da tanınan şair, Türk diline kimesne bakmaz idi Türklere hergiz gönül akmaz idi Yunan ve cirilen ve seçilen, Eski nekleridir. dini ilk çakaldan dendir. Arap edebiyatta Jatıcısı olan edebiyatında gösteren ilk aleri anlatır. Türk dahi bilmez idi İnce yolu ol menzilleri dizeleriyle o dönemde Türkçeye gösterilen ilgisizliği de eleştirmiştir. Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerin hangisidir? =ş bırakılan A) Necati Bey C) Âşık Paşa B) Taşlıcalı Yahya D) Şeyyad Hamza E) Bağdatlı Ruhi

10. Ben güzele güzel demem Güzel benim olmayınca Merhametin kahrın çekmem Gel deyip de gelmeyince Var ol yürü, var ol yürü Kara bağrın yere sürü Dövün dövün ağla bari Benim gönlüm olmayınca Karac'oğlan sözün haktır Düşmanın dostundan çoktur Bizim'çin ayrılık yoktur Ya sen ya ben ölmeyince Bu dizelerin nazım şeklinin genel özellikleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Q A) Özel bir ezgiyle söylenir. B Nazım birimi dörtlüktür. CY Lirik şiir özelliği taşır. D) Âşıklık geleneğine bağlı oluşturulur. E) Sadece heceyle oluşturulur.

5. Aşk derdiyle hoşem el çek ilacından tabib Kilma derman kim helakim, zehri dermanındır Bu dizeler, divan şiiriyle ilgili olarak aşağıda verilen yaygın yargılardan hangisiyle bağdaşmaz? A) Biçim ve söyleyiş özelliklerini önemseme B) Aruz veznini kullanma C) Söz sanatlarına başvurma D) Anlaşılması güç bir dil kullanma E) Bireysel konulara ağırlık verme

za CV re A) Harname - B) Garipname - Âşık Paşa C) İskendername - Ahmedî D) Mantuku't-Tayr - Gülşehri E) Yusuf u Züleyha - Seyyad Hamza le B h A iler- Sarki 10.A 7. Divan şiirinin önemli bir nazım biçimi olan kasidenin içinde şairlerin kendilerini övdük- leri bölümlerine "fahriye" adı verilir. Aşağıdakilerden hangisi bir kasidenin fah- riye bölümünden alınmış olabilir? zilan jam- geti- dini mu- atine laki- A) Çeşm-i insaf kadar kamile mizan olmaz Kişi noksanını bilmek gibi irfan olmaz B) Nef'i yeter da'vayı ko dünya ile gavgayı ko Eflâke istiğnâyi ko hâke yüzün sür lâcerem C) Benem zamânede ser-leşker-i sipâh-ı suhan Benem zamânede erbâb-ı nazma ser-defter D) Yârân dağıldı sohbet-i meyhane kalmadı Ol işret ol muhabbet ol peymâne kalmadı E) Bu şehr-i Stanbûl ki bî-misl ü bahadır Bir sengine yek-pâre Acem mülkü fedadir

16 0. Beni candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mi Felekler yandı âhimdan murâdım şem'i yanmaz mi M Kamu bîmârına cânân devâ-yı derd ider ihsân 16 Niçin kılmaz bana dermân beni bîmâr sanmaz mi Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene- mez? A) Divan şiirinin benzetme ögelerinden yararlanıldığı B) İçerik açısından didaktik şiir nitelikleri taşıdığı C) Aruz ölçüsü ile yazıldığı D) Ahenk sağlamak için kafiye ve redife başvurulduğu E) İstifham sanatına yer verildiği

1. Olmasa eğer mâye-i aşkun humda Dünyâya salur miydi bu şûn sahbâ (Şeyhülislâm Yahya) Sen olasın diyü yir yir asilup ayineler Gelene gidene eyler nazan döne döne (Necati Bey) Bu bağ- muhabbet kim bir taze gülistandir Zib-i ser-i ümmide bir gonce-i ter yok mu (Bâki) Mutribâ kaanûn odur kim sâzuni al çengüne Bizi söyletme surâhi didüği kul kul yiter (Zâti) Yukarıda eserlerinden örnekler verilen şairler için, 1.gazelleriyle ön planda oldukları, II. hiç mesnevi yazmadıkları, 11. tasavvufi konuları işledikleri ifadelerinden hangilerinin ortak olmadığı söylenebilir? A) Yalnız B) Yalnız II Q Yalnız III D) I ve il E) II ve III

A ÇAP / AYT - 2 Türk Dili ve Edebiyatı Sosyal Bilimler-1 Testi 8 10. Aşağıdaki beyitlerden hangisi ayraç içinde verilen ifadeyi örneklememektedir? A) Zâtında görür sûret-i noksân u kusûrun Ayîne-i ahvâline her kim nazar eyler (kişinin kendini bilmesi) B) Rüsâm-ı lütf u kerem halk içinde mensidür Fakat alıp virilür bir selâm kalmışdur (cömertlik ve iyiliği unutma) C) Allah'a sığın şahs-ı halîmin gazabından Zîrâ yumuşak huylu atın çiftesi pekdir (dış görünüşe aldanmama) D) Derdim nice bir sînede pinhân ederim ben Bir âh ile bu âlemi vîrân ederim ben (derdin çokluğundan şikâyet) E) Çok da mağrur olma kim meyhâne-i ikbâlde Biz hezâran mest-i mağrûrun humârın görmüşüz (gurura kapılmama)

15 Hüsrev ü Şirin adli mesnevisinin "Sebeb-i Nazm-ı kitap kis minda iyi eser ortaya koymak için müreffeh, sıhhatli, em- niyetli bir hayata malik olmak ve huzur içinde bulunmak rip, hasta ve muztarip yaşadığını bildirerek sanatının an- laşılmadığından, etrafındakilerin anlayışsızlığından ve kis- kançlardan şu şekilde dert yanar: gerektiğini söyledikten sonra, bir köşede aç, kimsesiz, ga Benem bir gûşede bî-zâd ü bî-yâr Garîb ü haste vü zar ü dil-efgâr Ciğer gerdûn okundan yâre yâre Yürek her dûn elinden pâre pâre in e- Divan'ında da aynı durumlardan ve çevresindeki insan- ların keremsizlik ve vefasızlıkarından bahseden beyitlere yer vermiştir: Taşa söyler isem yüreği taşa Derd-i yâr ü gam-ı diyârumdan Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerin hangisidir? Ahmet A) Süleyman Çelebi Seyhî B) Ahmet Paşa D) Taşhsali Yahya E) Aşık Paşa mrB YAYINLARI

* B? almon c? QIMO 4. Klasisizm, 17. Yüzyılda Fransa'da ortaya çıkan bir sanat akımıdır. Eski Yunan ve Latin edebiyatı, bu anlayıştaki sanatçıların kaynağı olmuştur. Klasik sanatçıların eser- lerinde --, divan edebiyatıyla aralarında ortak olan bir yöndür. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangi- si getirilmelidir? A) akla ve sağduyuya akla ve sağduyuya önem vermesi B) içerikten çok anlatımı önemsemesi kahramanları soylu kesimden seçmesi D) anlattıklarına duygularını katmaması A) üslupta kaba ve çirkin ifadelere yer vermemesi

3. 7 şairliği kendine bir meslek olarak görmemiş, şiiri ve nazım şekillerini sadece duygularını ifade etmek için bir araç olarak görmüştür. Bununla birlikte konuları anlatış- taki üslubu çok basit düzeydeki insanların bile rahatlıkla anlayacağı şekildedir. En anlaşılmaz ve girift konuları bi- le insanların anlayacağı şekilde işlemiştir. Bunu özellikle Mesnevi'deki hikâyelerde görmek mümkündür. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han- gisi getirilmelidir? A) Ahmet Yesevi B) Yunus Emre VİP Yayınları C) Gülşehrî D) Eşrefoğlu Rumi E) Mevlana Celaleddin-i Rumî

8. Geçmiş günü beyhude yere yâd etme Bir gelmemiş an için de feryâd etme Geçmiş gelecek masal bütün bunlar hep Eğlenmene bak ömrünü berbâd etme Bu şiirde kullanılan nazım şeklinin genel özellikleriyle il- gili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Kendine özgü aruz kalıplarıyla yazılır. B) Her misrada farklı bir aruz kalıbı kullanılabilir. C) Cumhuriyet Dönemi'nde de varlığını sürdürmüştür. D) Başka geleneklerde "dü-beyt" adıyla da anılmıştır. E) Dizeleri arasında anlamsal bütünlük yoktur.