Divan Şiiri Soruları

lebin ayınları 5 11. Nihâd-ı hâk letâfetden oldi dîde-mizâc Virür hutût-ı mihir nîşter-sıfât âzâr İderdi gonca-i nezzâresin tebessüm-cûş O hâsiyetle meşâmm-ı amâya itse güzâr Bu dizelerde divan şiirinde etkili olan akım ya da anlayışlarından hangisi daha belirgindir? A) Mahallileşme B) Klasik tarz C) Sebkihindi D) Hakimane şiir E) Türkibasit Diğer sayfaya geçiniz.

CAP/AYT 14. Arapça, Farsça ve Rumca da bilen sanatçı, bu dillerle de şiirler söylemiş, devrin edebiyat dili Farsça oldu- gundan birkaç Türkçe beyit dışında, şiirlerini Farsça yazmıştır. Tasavvuf düşüncesini, ilahi aşkla birleştirip şir sanatıyla evrensel hâle getirmiştir. Din, dil, ırk ve mezhep farkı gözetmeksizin bütün insanlığa seslen- miş, insanı insan olduğu için sevmiştir. Bu parçada sözü edilen sanatçı, 1. Divan-ı Kebir, II. Sergüzeştname, III. Mecalis-i Seb'a, IV. Hüsnü Aşk, V. Fihi Mâ Fih eserlerinden hangilerini kaleme almamıştır? A) Yalnız I B) II ve III C) II ve IV D) Ill ve V E) IV ve V 15. Bu ne Za er h ri k e 16.

O 13. Kâbe olmasa kapun ayla gün leyl ü nenär Eylemezlerdi tavâf ol güzeri döne döne (leyl: gece, nehâr: gündüz, güzer: geçilip gidilen yer) Bu beyit için aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A) Sevgilinin kapısı Kâbe'ye benzetilmiştir. B) Ayın ve güneşin sevgilinin etrafında dolanması ve dön- mesi tavâf etme gibi düşünülmüştür. C) Ay ve güneş, âşığın karşıtı olan rakibe benzetilmiştir. D) Ayın ve güneşin dönmesi, güzel bir nedene bağlan- mıştır. E) Ahengi sağlamak için bazı ifadeler tekrar edilmiştir.

8. I. Gül gülse dâim ağlasa bülbül aceb degül Zîrâ kimine ağla demişler kimine gül Bâki eal II. O gül endâm bir al şâle bürünsün yürüsün Ucu gönlüm gibi ardınca sürünsün yürüsün Enderunlu Vasif Bu misralardan hareketle divan şiiriyle ilgili olarak aşa- ğıdakilerden hangisi söylenemez? AD Ahenk ve ritim ögelerinin önemsendiği B) Ortak mazmunlar kullanıldığı Bireysel temaların tercih edildiği Anlaşılması güç, ağır bir dil kullanıldığı E) Edebî sanatlara yer verildiği

Test 7 Dini Tasavvufi Halk Edebiyatı (Tekke Edebiyatı) 1. Nazım ve nesir türünde birçok eser kaleme alan sanat- çı 17. yüzyılın önemli gezgin mutasavvıflarındır. Divan-ı İlahiyat adlı eserinde topladığı şiirlerinin bir kısmında Yunus Emre, bir kısmında ise Nesimî ve Fuzuli'nin etkisi vardır. (Niyazî-i Mısrî) II. Mutasavvıf, alim ve şair bir kişiliğe sahip olan sanatçı yaz- dığı otuza yakın eserinin yanı sıra kurduğu Celvetiye tari- katıyla tekke edebiyatının önemli isimlerindendir. (Aziz Mahmut Hüdayî) III. Romanya Türklerinden olan sanatçı toplumsal kurumları, yerleşik inançları yeren kendine özgü söyleyişi ve hiciv yüklü şiirleriyle dikkat çekmiştir. (Kazak Abdal) IV. 16. yy.in ikinci yarısı ile 17. yüzyılın başlarında Tokat'ta yaşayan sanatçı, Alevî-Bektaşî geleneğinde Pir Sultan Abdal'dan sonra en kuvvetli şair olarak kabul edilir. Hz. Ali ve on iki imam ile ilgili yazdığı şiirleriyle bilinir. (Kul Himmet) V. 18. yy.in önemli ilim ve tasavvuf erbabından olan sanat- çı, yazdığı ansiklopedik eserinde astronomi, matematik, fizik, din, ahlak gibi birçok alanda bilgiler vermiştir. (Eşrefoğlu Rumi) Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi ayraç içinde verilen sanatçıyla ilgili değildir? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 15. yüzyılda yaşamış Türk mutasavvıfıdır. Hayatı tekkesi çev- resinde toplanan öğrencileri yetiştirmekle geçmiş, lirik-di- daktik şiirler yazmıştır. Tasavvufla ilgili görüşleri, kendisinden sonra gelenlerce bir inanç düzeni olarak düzenlenmiş, sanat- 4. * Palme Yayıncılık

risi, üm in- ni 8. Gamim pinhân tutardım ben dediler yâre kıl rûşen Desem ol bî-vefâ bilmen inanır mı inanmaz mi (Ben, gamımı gizli tutardım. Sevgiliye bunu açıkla dediler. Aşk uğrunda çektiklerimi söylesem o vefasız sevgili inanır mı inan- maz mı bilmiyorum.) Günümüz Türkçesiyle de verilen bu şiirin teması aşağıda- kilerden hangisidir? A) Sevgiliye kavuşma B) Sevgiliden ayrılma C) Sevgiliyi kıskanma D) Sevgiliye sitem E) Sevgiliye ozlem

11 Ş n CAP Türk Dili ve Edebiyatı 10. Aşağıda verilen beyitlerin hangisi ayraç içinde ve- rilen ifadeyi örneklemez? A) Dermiş hakim bilmediğim nesne kalmadı Dünyâyı bildi kendini bîçâre bilmedi (bireyin özünü tanıması) B) Şeb-i yeldâyı müneccimle muvakkit ne-bilir Mübtelâ-yı gama sor kim geceler kaç saat (sıkıntılı zamanlarda vaktin geçmemesi) C) Âsafın mikdârını bilmez Süleymân olmayan, Bilmez insan kadrini âlemde insan olmayan (dünyanın geçiciliği) D) Âdemoğlu her biri yekdiğerinin azâsı Çünkü hepsinin birdir cevheri, mayası (insanların eşit olması) E) Eğer dünyâ-yı fânîde dilersen 'izzęt-i bâkî Yürün varın şu bir âlî cenâb eşiği yaslanun (bilene danışmak)

19. Âlem ser-i mûyinun tufeyli Mahbûbe-i âlem adı Leyli Kays anı görüp helak oldi Bin şevk ile derdnâk oldi Ol nâdire hem ki Kays'ı gördi Bin zevk bulup özin yitürdi 776000 9000 Gördi ki âfet-i zamane Misli dahi gelmemiş cihâna Bu beyitler aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmış- tır? A) Garipname B) Hüsrev ü Şirin C) Beng ü Bade D) Leyla vü mecnun E) Hayriyye

A 5. Kamu bîmârina cânân devâ-yı derd ider ihsân Niçün kılmaz mana dermân meni bîmâr sanmaz mi Bu beyitle ilgili aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A Tezat sanatına yer verilmiştir. B) Derdine derman olmadığı için sevgiliye sitem edilmektedir. C) "meni" sözcüğüyle şair kendini kastetmiştir. DAhenk sağlamak üzere iç uyaktan yararlanılmıştır. E) Aşk konulu bir mesneviden alınmıştır.

eserin özelliklerinden değildir? A) Türk edebiyatının ilk mesnevisidir. B) Didaktik bir nitelik taşır. C) Geçiş Dönemi eseridir. D) Eski Türkçe Dönemi'ne ait bir eserdir. E) Köktürk alfabesiyle yazılmıştır. I 19. Türk edebiyatının en önemli isimlerinden olan şairin asıl adı Mehmet'tir. Doğum yeri Bağdat civarıdır. Kanuni'ye ve devrin diğer devlet adamlarına şiirler sunmuştur. Do- ğup büyüdüğü bölgenin bir özelliği olarak Türkçe eser- lerinde Azeri Türkçesini kullanmıştır. Türkçe şiirlerini topladığı Divan'ının yanı sıra Leylâ vü Mecnûn mes- nevisi Türk edebiyatının en önemli eserlerindendir. Bu mesnevi aslında ilk olarak Arap edebiyatında işlenen bir aşk hikâyesi olup şairden önce de Türk edebiyatında bu hikâyeyi işleyen şairler olmuş ise de sanatçının eseri en meşhuru ve en güzelidir. Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden han- gisidir? A) Fuzuli B) Bağdatlı Ruhi C) Taşlıcalı Yahya D) Baki E) Zati

16. Vardım seher-i taât için mescide nagâh Gördüm oturur halka olup bir nice gümrah Girmiş kimisi vahdete almış ele tesbîh X Her birisinin vird-i zebânı çil ü pencâh Didim ne sayarsız ne alırsız ne satarsız K'aslâ dilinizde ne nebî var ne hod Allâh Dedi biri kim şehrimizin hâkim-i vakti Hayretmek için halka gelir mescide her gâh Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Bir mesneviden alınmıştır. B Naat türündeki bir şiire aittir. C) Zengin kafiyeyle ahenk sağlanmıştır. D) Sözcük durumunda redifler vardır. E Nazım biçimi semaidir.

A 4. 14. yüzyılın en büyük divan şairi olan Ahmedî, Ana- dolu Selçuklu Devleti'nin yıkılışından sonra Beylikler Dönemi'nde yaşamış ünlü şairlerden biri olup başarılı ilk divan sanatçısı olarak kabul edilmiştir. Asıl adı Taceddin İbrahim olan sanatçının yaşamıyla ilgili bilgiler yeterli de- ğildir. Doğum tarihi tam bilinmeyen sanatçı 1413 yılında Amasya'da ölmüştür. Yukarıda sözü edilen sanatçıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Yaşadığı yüzyılın en çok eser veren sanatçısı olmuş; tasavvufla ilgilenmeyip din dışı konularda şiir yaz- mıştır. En önemli eseri "Kanuni Mersiyesi"dir. B) Divanındaki kaside ve gazellerinde İran şiir mekte- binin sanatlarını gösterdiği gibi Türk ruhunun ince- liklerini ve Türkçenin ifade gücünü de aksettirmiştir. C) Kaside ve gazellerinin yanında birçok konuda eser vermiş, özellikle mesnevilerinde bilimsel ve kültürel konuları işlemiştir. D) 8000 beyti aşan büyük bir "Divan"ı, 8250 beyitlik "İskendername"si, 5000 beyitlik "Cemşîd ü Hurşid"i eserlerinin en önemlileridir. E) Aydınoğullarından Hamza Bey adına yazdığı "Mirkâtü'l Edep" adlı eseri Arapça-Farsça manzum sözlüktür.

3. (1) Menakibname, bir velinin hayatı çerçevesinde oluşan olayları anlatan eserlere verilen isimdir. (II) Menakibna- melerin işlediği konu yönüyle tarihi gerçeklerden uzak ol- duğu düşünülemez. (III) Ancak anlatımında keramet gibi olağanüstülüklere yer verildiği görülmektedir. (IV) Halka yönelik eserler olduğu için menakibnamelerde halkın an- layabileceği tarzda bir dil kullanılır. (V) Edebiyatımızdaki en ünlü menakibnamelerden biri Bayburtlu Zihni'nin yaz- diği Saltukname adlı eserdir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir yanlışlık yapılmıştır? B) C) ILL D) IV E)V Bak

AYT Türk Dili ve Edebiyatı Sosyal Bilimler - 1 17. Fahriye, divan edebiyatı şairlerinin kendilerini övdü- gü kaside bölümüdür. Buna göre aşağıdakilerden hangisi bir kaside- nin fahriye bölümünden alınmış olamaz? A) Çok devletinde şâini sâhir-beyan veli Dâd-ı edâyı Nefi-i şirin-zeban verir B) Bu arsada Bâkî nice üståda yetişti ř Alemde bugün ana bir üstâd yetişmez C) Zamânede benim ol şairoglu şair kim Baş eğdi nazmima denyânın ehl-i irfânı D) Bu devr içinde benim pâdişah-ı mülk-i sühan Bana sunuldu kaside bana verildi gazel E) Aste beykânın gönül hecrinde şevkim sâkin et Susuzam bir kez bu sahrâda menimçün ara su

33. 1. Beng ü Bade II. Leylâ vü Mecnun III. Şikâyetname IV. Rind ü Zahid V. Şah u Geda VI. Hadikatü's-süeda Yukarıda verilen eserlerden hangileri türü bakımından diğerlerinden farklıdır? A) I. ve II. B) I. ve VI. D) IV. ve V. C) III. ve VI. E) V. ve VI.

taşı Çinlilere verince Tanrı tarafından ce- zalandırılması, ülkelerinde açlık ve kuraklığın başlaması ve ana vatanlarını terk etmelerinin anlatıldığı Uygur destanıdır. (Göç) 20. Beni candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mi Felekler yandı âhımdan murâdım şemî yanmaz mi Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Lirik bir söyleyişe sahiptir. B) Bir gazelin matla beyitidir. C) İlahi aşkın ifadesidir. D) Arapça ve Farsça kavramlara yer verilmiştir. E) Aruz ölçüsü kullanılmıştır. MOYA