Düşünceyi Geliştirme Yolları Soruları

TÜRKÇE TE TYT/Türkçe 1. Bu testte 40 soru vardır. 2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Türkçe Testi için ayrılan kısmı SA 1. • sıkı: Dikkatli, titiz ve göz yummadan uygulanan. çekmek: Güç durumlara dayanmak, katlanmak. * sonuç: Bir gelişim veya girişimden elde edilen şey. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "siki, çekmek, sonuç" sözcükleri belirtilen anlamlarını karşılayacak şekilde kullanılmıştır? A) Çok sıkı bir denetlemne olunca piyasadaki bütün parasını oluşabilecek her türlü sonucu göze alarak çekmişti. B) Bir yıldır çektiği sıkıntılara rağmen sınava sıkı bir programla hazwanmış, sınav sonucu istediği gibi gelince de gözyaşlarını tutamamıştı. C) Arabayı bir kenara çektim, "Sonuçta ne olursa olsun seninle sıkı bir iş birliği yapmalıyız." dedim. D) Sonuçlarını önceden görebildiğimiz sıkı bir calışmayla hasretini çektiğimiz günlere kavuşmayı umuyorduk. E) Bana hiç çekmemişsin anlaşılan yoksa sonucunu hiç düşünmeden sikiyi görünce kaçardın. 2. Bende geçmisin özlemio

4. Derken, tabur komutanı yine işaret verdi. Yine subay- lar fısıltıyla konuşarak emri birbirlerine ilettiler ve kara bir duvar gibi duran 1. bölük çöktü. Onlara "Yere yat!" emri verilmişti. 2. bölük de yere yattı ve Asker, eline sivri bir şeyin battığını duydu. Yalnız, 2. bölüğün ko- mutanı ayakta kalmıştı. Kilicini sağa sola savurup hiç durmadan konuştukça tiknaz silueti bir öne bir arka- ya gidip geliyordu. "Pekâlâ, adamlarım! Haydi, şim- di, aslanlarım! Kurşunlarımızı israf etmeyip bu süp- rüntüleri süngümüzle temizleyeceğiz. "Hurra!" diye bağırdığımda hepinizin arkamdan geldiğini görmek istiyorum. Kimse geride oyalanmasın. Birbirinizden ayrılmamalısınız, bu en önemlisi... Onlara kim oldu- ğumuzu gösterelim ve yüzümüzü kara çıkarmayalım, tamam mı arkadaşlar? Bu parçada aşağıdaki anlatım biçimlerinden han- gisine başvurulmuştur? A) Açıklayıcı anlatım B) Betimleyici anlatım C) Destansı anlatim D) Tartışmacı anlatım Ey Örnekleyici anlatım TYT - Türkçe 51

5. Mahmudiye Kalyonu, özellikle İstanbul'a gelişin. 7. Dünyanın en büyük gemisine duyulan hayran. de halk tarafından büyük bir hayranlıkla izlenirdi lik, zamanla insanüstü varlıkların yardım ettig bir efsaneye dönüştü. Mahmudiye, Patrona Ah met Paşa kumandasında Kırım Savaşı'na ve Sivastopol'un bombalanmasına da katıldı. Mah. mudiye Kalyonu'nun halk arasında gizli güçlere sahip olduğuna inanılması da bu döneme rastladı Halk arasındaki rivayetlere göre, Kırım Harbi ilan edildiğinde Haliç'te demirli olan Mahmudiye, aşka gelerek kendi kendine demirlerini koparıp köprü lere doğru yol almıştı. Yine Sivastopol bombala. nirken, kendiliğinden bir iskele bir sancağa döner ve her iki taraf toplarıyla kaleyi dövdüğü de anla. tilırdı. Kirim Savaşı'na katılan Ali Dayı'nın anlattı. ğına göre, bir gece subaylar ve askerler uyurken, gaipten gelen bir emirle kimsenin haberi olmadan Mahmudiye savaş hattına varmış, sabah uyandık. larında kendilerini savaşın ortasında bulan mü. rettebat ile Ruslar büyük bir şaşkınlık yaşamışlar , fırsattan istifade eden Türkler Sivastopol'u bu şe. kilde fethetmişlerdi. Parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisin- den yararlanılmıştır? A) Fantastik anlatimdan ) B) Destansı anlatımdan Söyleşmeye bağlı anlatımdan D) Emredici anlatımdan E) Betimleyici anlatımdan

Bir köylü kadın, bir danayı doğar doğmaz kucağına alıp sevmiş , sonra da bunu âdet edinmiş, her gün danayı kucağına alıp taşı- miş, sonunda buna o kadar alışmış ki dana büyüyüp kocaman inek olduğu zaman onu yine kucağında taşıyabilmiş. Bu hikâye- vi kim uydurduysa alışkanlığın ne büyük bir güç olduğunu anla- mış olacak. Gerçekten alışkanlık çok yaman bir hocadır ve hiç şakası yoktur. Yavaş yavaş, sinsi sinsi içimize ilk adımını atar; baş- langıçta kuzu gibi sevimli, alçak gönüllüdür ama zamanla oraya yerleşip kökleşti mi öyle azılı, öyle amansız bir yüz takınır ki ken- disine gözlerimizi bile kaldırmaya izin vermez. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Örnekten hareketle asıl düşünceye ulaşma B) Nitelendirmeye başvurma C) ikilemelere yer verme D)Karşıtlıklardan yararlanma E) Benzetmeye başvurma

25. Cemal Süreya'nın annesine dair anımsadıklarında şiirini halk şiirine derinden bağlayan ilişkiye dair ipuçları bu eşsiz ani kitabında vardır. Fazla öğrenim görmemiş ama sözlü anlatıların zenginliğiyle yüklü bir belleğe sahip bir halk kadını olan annesinin, ona bir bardak süt içirebilmek için bütün Kerem ile Aslı hikâyesini ezbere anlattığını anımsayan şair, şiir serüveninin başından beri bu zenginliğin farkındadır ve aşama aşama geliştirir halk şiiriyle ilişkisini. Bu parçada Cemal Süreya ile ilgili aşağıdakilerin hangisine değinilmemistir? A) Annesinin hafıza birikiminden yararlanmıştır. B) Şiirini, halk şiiri geleneğinin üzerine kurgulamamıştır. C) Hatıra türündeki eserinde özel yaşamına değinmiştir. D) Kerem ile Aslı hikâyesini ezbere bilmektedir. E) Halk kültürünün birikimine ilgi duymaktadır.

En güzel mevsim yaz diyorlar. Hayır, ben bu görüşe katil miyorum. Doğru, insan dört gözle yazı bekler. Çünkü yaz denince akla tatil gelir. Ancak yaz gelip çattı mı alır bizi bir telaş. Tatili nerede geçireceğiz? Biz erkekler kafamızı dinle- yeceğimiz bir yer olsun da neresi olursa olsun diye düşünür- ken hanımlar ille de deniz kıyısı diye tuttururlar. Daha tatilin başlangıcında bir tartışmadır alır gider, sinirlerimiz bozulur. Hele çocuklarla bir yere gitmek mi? O da ayrı bir dert... Ta- tilde dinlenemeyiz vesselam. Sene içinde, herkes yerini bilir, çocuklar okula, hanım işe, ben işe... Yok canım!... Neresi güzelmiş tatilin? Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? W) Sohbet havasıyla yazılmıştır. B) Karşıt durumlardan yararlanılmıştır. Sözde soru cümlesi kullanılmıştır. D) Kanıtlayıcı ögelerle anlatım nesnelleştirilmiştir. E) Farklı cümle türleri kullanılmıştır.

e 23. Çocuğunuz bilim insanı mı olsun istiyorsunuz; o halde ona önce edebiyatı sevdirin. Bilim insanının amacı insanların yaşamını kolaylaştırmak; dünyayı daha güzel, daha yaşanası hal aldırmaktır. Bu amaca ulaşmak için insanları sevmek; onların acılarını ve sevinçlerini yüreğimizde duyumsamak gerekir. Balzac: “Bilim insanı olmak için, insanları sevmek, dolayısıyla edebiyatsever olmak gerekir." diyor. Parçanın anlatımında düşünceyi geliştirme yollarından hangisine başvurulmuştur? dü A) Tanımlama B) Öyküleme C) Tanık gösterme D) Karşılaştırma E) Betimleme

16. Tehi görmen siz beni, dost yüzün görüp geldim, Her zaman baki olan dost ile sürüp geldim. Ne var söylenen dilde varlık Hakk'indir kulda, Varlığım hep o ilde, buraya garip geldim. Yerle gök yaratıldı, aşk ile bünyad oldu, Toprağa nazar kıldı, aksırdı durup geldim. Gördüm yedi tamusun, sekiz uçmak kamusun, Korkudan günahımı, anda sızdırıp geldim. Âdem olup durmadım, nefsin boynun burmadım, Yanıldım buğday yedim, uçmaktan sürgün geldim. Bu dizelerin nazım türü aşağıdakilerden hangisidir? C) Şathiye B) Devriye A) Hikmet E) Nutuk D) Nefes

16. Tehi görmen siz beni, dost yüzün görüp geldim, Her zaman baki olan dost ile sürüp geldim Ne var söylenen dilde varlik Hakk'indir kulda, Varlığım hep o ilde, buraya garip geldim. Yerle gök yaratıldı, aşk ile bünyad oldu, Toprağa nazar kıldı, aksırdı durup geldim. Gördüm yedi tamusun, sekiz uçmak kamusun, Korkudan günahımı, anda sızdırıp geldim. Âdem olup durmadım, nefsin boynun burmadım, Yanıldım buğday yedim, uçmaktan sürgün geldim. Bu dizelerin nazım türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Hikmet C) Şathiye B) Devriye D) Nefes E) Nutuk Diğer sayfaya geçiniz.

Yazar: -Neşet Ertaş "Son Abdal" değil, "Son Büyük Abdal" idi bana göre. Gazeteci: Yazar: Böyle bir mukayeseyi çok doğru bulmardh çünkü bu üç isim de kendine has tadi, lezzeti, farklılıkları ve güzellik- leri bulunan üç usta isim/Her üçünün de beslendiği asıl kaynak Muharrem Ertaş elbette, yani Usta'nın babası. Çekiç Ali'yi ve özellikle Hacı Taşan'ı da çok sever ve takdir ederdi fakat kendisinin onlardan farklılığını -ki buna hiçbir zaman 'üstünlük' demezdi- bilirdi. Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) (1) Neşet Ertaş'ın içinden geldiği abdallık geleneği, bu usta sanatçının ölümüyle son temsilcisini de kaybetti yorumlarına katılıyor musunuz? (II) Hacı Taşan, Çekiç Ali ve Muharrem Ertaş'la kar- şılaştırırsanız Neşet Ertaş mi daha iyi bir sanatçıdır yoksa diğer üç isimden biri mi? B) (1) Abdallık geleneğinin son temsilcisi sizce Neşet Ertaş'ın babası mıydı yoksa kendisi mi? (II) Neşet Ertaş'ın; Çekiç Ali, Hacı Taşan ve Mu- harrem Ertaş'tan daha popüler olması daha iyi bir sanatçı olduğu anlamına mı geliyor? C) (1) Neşet Ertaş'ın, abdallik geleneğine katkıları oldu- ğunu düşünüyor musunuz? (II) Neşet Ertaş'ı çağdaşı olan diğer halk ozanların- dan daha üstün görüyor musunuz? D) (1) Neşet Ertaş yaşarken abdallık geleneğinin son bü- yük temsilcisi olduğunun kendisi de farkında mıydı? (II) Muharrem Ertaş'ın; Hacı Taşan, Çekiç Ali ve Ne- şet Ertaş'ı etkilediğine siz de katiliyor musunuz? E) (1) Abdallık geleneğinin bir temsilcisi olmak büyük us- taya neler hissettiriyordu, sorumluluk yüklüyor muydu bu durum? (11) Neşet Ertaş, çevresindeki ozanlardan kendisini üstün görür müydü?

Brcole 2. Dünya nüfusundaki artis ulaşım sorununuda beraberinde getirmekte ve trafiğe çıkan araç sayısı her geçen gün art- maktadır. İçten yanmalı motorlara sahip araç sayısındaki artış çevreye salinan zararli gaz miktarlarını da artırmıştır. Bu durum çevre kalitesini olumsuz yönde etkilemiş ve araç performansı için farklı enerji kaynaklarına yönlendirmiştir Bunlara, gelecekteki petrol rezervlerinin tükenecek olması da eklenince elektrikli araçlara olan talep hızlanmıştır. Oysaki elektrikli araçların geçmişi 1800'lü yıllara kadar dayanmakta olup menzil problemi nedeniyle yıllarca rafa neler kaldırılmıştır. Bu parçada elektrikli araçlarla ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisi anlatılmak istenmiştir? A) Nüfus artışı ile geliştirilmesinin tekrar gündeme geti- rildiği 8) Normal yakıtlara göre çevreye daha az zarar verdiği C) Geçmişinin çok da eskiye dayanmadığı a) Birçok nedenin kendisine duyulan ihtiyacı daha artır- diği E) Çok az mesafe katedebildiği için günümüzde kullanıl- madığı bů nedenlerin hepsi artan nüfusa bağlanmaz mi

3. - 5. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Geçen hafta iyi bir şairin, Melih Cevdet Anday'ın he- nüz yayına hazırlanan günlüklerini okuma şansına eriştim. Anday'ın günlükleri ilk bakışta yayımlanmak için yazılmış izlenimi veriyor. Zaten kitaptaki dipnot- Tardan, şairin günlüklerindeki çoğu malzemeyi daha sonra yazılarında kullandığı anlaşılıyor. Bu da pek hoş bir durum değil . Günlüklerde Anday'ın şiire çalışırken aldığı notlar var. Anday'ın yazılarında yer almayan bu parçaların zihin açıcı olduğunu söylemek gerek. Bilge- ce, yer yer gereğinden fazla akılcı bir üslup var; tipki Anday'ın şiirindeki gibi. Ama günlüklerin bir yerinde öyle bir anekdot var ki sanırım hem Anday'ın hem de bir kuşağın şiir anlayışını tartışmaya açacak nitelikte. Anday, bir gün öğle yemeğinde buluştuğu Sa- bahattin Kudret Aksal'a diyor ki: "Şiir ancak mistiklerle yazılır ama bunu söylemeye cesaret edemiyorum." Sabahattin Kudret de onu, "Şiirin tabiatında var mis- tiklik." gibi bir cümleyle yanıtlıyor. Burada önemli olan, elbette Anday'ın cümlesi. Hem yazdığı bütün şiirleri olumsuzlayan bir sav öne sürdüğü için hem de bunu söylemeye "cesaret edemediği" için! 3. PEGEM AKADEMI Bu parçaya dayanarak Anday'la ilgili olarak aşağı- dakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Günlüğünü, yayımlatma amacıyla yazdığı Özgünlük kaygısı taşımadığı C) Bazı düşüncelerini açıklayamadığı D Sünlük türünde daha başarılı olduğu E) Akılcı bir anlatımı olduğu 4. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine örnek yok- tur? A) Saptamalara yer verme B) Betimlemelere başvurma C) Birinin sözünü aktarma D Kişisel görüş belirtme E) Alinti yapma Alinti sot

14 BE Paragraf 19. 20. - 21. soruları aş . Fatih Sultan Mehmet'in ilk çocukluk yılları ciddi bir eğitim ve öğretim ile geçmişti. O, gerek aldığı eğitimle gerekse zamanın ötesinde öngörüsüyle, hem açık fikirli bir devlet adamı hem de komutan ve ayrıca ilim adamı olmasıyla bir çağı açıp bir çağı kapatan bir lider, Türk tarihine yön vermiş bir hükümdardı. Bu vasıfları kazanmasında birçok etken varsa da bunların en önemlisi şehzadelik döneminde aldığı eğitim ve bu eğitimi sırasında kendisine kılavuz olmuş hocalarıdır. Fatih Sultan Mehmet'in yetişmesinde ve şahsiyetinin oluşmasında babasının çok önemli etkisi bulunmaktadır. Sultan II. Murat; ince ruhlu, hassas, güler yüzlü, çok âdil, merhametli, sözüne sadık, cesur, azim ve tedbir sahibi, dindar, aynı zamanda da ilme ve âlimlere, ediplere değer veren, musiki ve edebiyata düşkün, bizzat kendisi de şair bir padişahti. Coğrafya, turizm ve ki çevrenin farklılığı kültü çevreyi hem de toplur etkilenmektedir. Farkl etmesi, turizm ve kült sağlamıştır. Farklı çe kültür turizminin ilerle birikimin zengin ve ö İnsanların farklı kültü turizm olayına katılm turizmi, çağdaş ve S olmayan değerlerle Bu iki parçada Fatih Sultan Mehmet ile ilgili aşağıdakilerden hangisi üzerinde durulmuştur? 20. Bu parçadan Turizm A) Sapatı ve ilmi önemsemesi By Mizaci ve tahsili X SY Ebeveynlerinin onun üzerindeki etkisi Di Edebî ve kültürel faaliyetleri X E) Askeri ve idari becerisi X Değişik geliştir C kültürü konusu Dt Coğraf E) Kültür edilme

15. Bazı düşünürler, yazıyı en önemli gelişme olarak kaydederler. Bazıları ise her şeyi kâğıda bağlarlar. Yazının keşfinden sonra insanlar, üzerine yazı yazmak için çok farklı malzemeler kullandı. Ancak yazının 5000 yılı aşkın geçmişinde kâğıdın çok önemli bir yeri var. Fransız sanatçı Andre Breton "Şimdi benimle bir fincan kahve içiyorsanız, ayağınızda deri bir ayakkabı varsa bunu kâğıda borçlusunuz." demesinde olduğu gibi kâğıt, medeniyet ve kültürün asi çocuğu olan teknolojinin isim babası değil midir? Kâğıdın 105 yılında Çin'de keşfedildiği biliniyor ancak elde edilen son bulgular kâğıdın icadının yaklaşık 200 yıl daha eski olabileceğini gösteriyor. Kâğıt yapımının ilk aşamasında dut ağacının kabukları suda bekletilip tahta bir tokmakla dövülerek hamur hâline getiriliyordu. Daha sonra bu hamur düz bir yüzey üzerine dökülerek kurutuluyordu. Kâğıt 8. yüzyıldan itibaren Islam dünyasında ve 11. yüzyıldan itibaren ise Avrupa'da baş tacı edilmeye başlandı. Kâğıdın sözünün tam anlamıyla dinlenmesi ise yaşadığımız zamana aittir. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Farklı düşünceleri ardı ardına verme B) Anlamca kesinlik bildiren cümleler kullanma Orneklemeden yararlanma D) Kavramlara, insana özgü nitelikler yükleme E) Alıntıyla düşünceyi pekiştirme

(1) Arilar polen ve nektar kaynağı olarak çiçekli bit- kileri ziyaret etmektedir. (II) Arılar beslenmelerinde protein kaynağı olarak polenden faydalanırken, bal üretimi için çiçek nektarlarından faydalanmaktadır. (III) Arıcılıkta yüksek verim ve kaliteli ürün elde etmek birçok faktöre bağlıdır. (IV) Güçlü bir arı kolonisi ve arı bitkileri açısından zengin bir flora verimi etkile- yen faktörlerin başında gelmektedir. (V) Bu nedenle bitkisel kaynaklardan en etkin şekilde yararlanmayı sağlayacak bölgelerin tespit edilmesi ve floral ka- pasitelerinin belirlenmesi, arı ürünlerinin üretiminde verimi ve kaliteyi olumlu yönde etkileyecektir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisin- de noktalama yanlışı vardır? A) 1 B) II C) IN DIVE) V

1. Elif kara taştan bir yerde yaşıyor Bir damin sazı, bir ocağın ateşi Her akşam kanlarla batan bir güneşi Başında ağır bir taç gibi taşıyor Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur? Ünlü düşmesi B) Ünlü daralması C) Ünsüz yumuşaması D) Ulama E) Ünsüz uyumu 2. Hani ey gözlerim bu son vedada Yolunu kaybeden yolcunun dağda Birini çağırmak için imdada Yaktığı atesi yakmayacaktın