Geleneksel Türk Tiyatrosu Soruları
Lise Türkçe
Geleneksel Türk Tiyatrosu11. Hacivat
: Hoş geldin Karagöz'üm!
Karagöz
: Hoş bulduk kel kafalı kara üzüm!
Hacivat
: Nereden gelip nereye gidiyorsun
bakalım?
Karagöz
: Bir
yere gittiğim yok da oğlumla kaç
saattir okuma yazma çalıştık... Biraz
gezeyim dedim.
Hacivat
: Tabii iyi yaptın efendim, kafan balon
olmuştur.
Karagöz
: Hay hay, kafam balon oldu da
uçmasın diye boynuma yapıştırdım.
Hacivat
: Hemen yanlış anlama, kafan şişmiştir
dedim yahu.
Karagöz
: Kafam pişti de soğutmaya çıktım.
Hacivat
: Allah iyiliğini versin!
Karagöz ve Hacivat'ın bu konuşması söz konusu
türün hangi bölümünden alınmıştır?
Fa
A) Mykaddime
B) Muhavere
OMLUKE
giriş
B
DY Bitiş
E) gözüm
13.
Fasil
YAYINLARI
Bu
aş
LİMİT
Lise Türkçe
Geleneksel Türk TiyatrosuI. Birçok Tazminat Dönemi yazarı, tiyatronun eğlence aracı
olduğu kadar, eğitim aracı olduğunda da birleşmişlerdir.
II. İlk resmi tiyatromuz "Darülbedayi-i Osmani"dir
III. Tiyatro, doğrudan halka seslenen ve konuşmaya dayanan bir
tür olduğu için yapıtlar genellikle konuşma diliyle
yazılmıştır. Tiyatroda dil, diğer türlere oranla daha sade ve
konuşma diline yakındır.
IV. Tanzimat edebiyatında tiyatro eserlerinin çoğu okunmak
için yazılmıştır.
V. Sahnelenen ilk tiyatro eserimiz Şinasi'nin "Şair Evlenmesi"
adlı eseridir.
1. Yukarıda numaralanmış yerlerin hangisinde bilgi yanlışı
vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Lise Türkçe
Geleneksel Türk TiyatrosuD) Millî Ede
E) Cumhu
A) Yeşil Gece B) Falaka C) Tatarcık D) Hüküm Gecesi E) Handan
7. Geleneksel Türk tiyatrosu ile modern Türk tiyatrosunun karşılaştırıldığ
bilgilerin hangisi yanlıştır?
Geleneksel Türk Tiyatrosu
A) Yazılı bir metni yoktur.
B) Kişiler tip özelliği gösterir.
C) Dekor yönü zayıftır.
DY Güldürü ögesi hâkimdir.
E) Üç birlik kuralı yoktur.
10. Anila
ya d
d
Modern Türk Tiyatrosu
Yazılı bir metne dayanır.
Karakterler de vardır.
Dekor kullanımı güçlüdür.
Hâkim bir duygu yoktur.
Üç birlik kuralı esastır.
Ömer Efendi; elinde bastonu, omzunda mendili ile kahvede bir grup izleyiciye ta
Lise Türkçe
Geleneksel Türk TiyatrosuMüştak Bey, bir hile ile sevgilisi Kumru Hanım yerine onun çirkin ablası ile nikahlanır.
Gerdek gecesi gerçek ortaya çıkar. Müştak Bey'in arkadaşı Hikmet Efendi sorunu
çözmek için nikahı kıyan imam Ebüllaklaka'ya rüşvet verir. Rüşveti alan İmam, bir
yanlışlık olduğunu, yaşça büyük olan kızı değil, boyca büyük olan kızı nikahladığını
söyleyerek durumu düzeltir.
32. Parçada özeti verilen eserin yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şinasi
B) Muallim Naci
C) Direktör Ali Bey
D) Ahmet Vefik Paşa
E) Recaizade Mahmut Ekrem
Lise Türkçe
Geleneksel Türk TiyatrosuAli Askar (Acem) - Bana bah, Sururi Efendi. Davul-
lar ki çalınır ne vardır gardaş? Düğün vardır.
Sururi- Ali Askar, pehlivan güreşi varmış, pınar ba-
şında. Iran'da pehlivan var mıdır ve Iran halkının ne
dereceye kadar pehlivanlığa merakı vardır?
danış-
Ali Askar - Sururi Efendi, sararaten yalan
maram. Iran'da her kişi pehlivandır hatta özüm de
pehlivanam ha.
Sururi- Maşallah.
Ali Askar Beli!..
Sururi- Öyleyse gidelim de seninle Türk aslanlarını
seyredelim.
Ali Askar - Sururi Efendi, o sarı bıyıklı pehlivanı
gördün?
Sururi Evet.
-
Ali Askar-Hasan Pehlivan, diyesen. '
Sururi Evet.
Ali Askar-O Tehran'a geldi.
Sururi Ne vakit?
Ali Askar-Çok oldu.
Sururi Eee?
-
Ali Askar - Şahin bi pehlivanı vardı, adına Hurşid-i
Mella diyeler.
Sururi Eee?
Ali Askar Günde on sekiz yüz kişi yener garda-
şim(?) Hatta Şah ferman eyledi ki bu Hurşid-i Mella
ile Hasan Pehlivan üleşsin, meydana çıktılar, elle-
rini şaklattılar. Hasan Pehlivan'ın sekiz metre boyu
vardı, yedi metre galınlığı vardı ha... Bu Hasan
Pehlivan'a parmağın havale eyledi, bahırlar Hasan
Pehlivan yok. Semavata gitmiş. On yedi gün sonra
telgraf geldi. "Hasan Pehlivan salimen Bandırma'ya
vasıl olmuş." diyeler.
-
Yahudi Aşk olsun haci efendi. Maşallah be. Si-
zin memlekette artik otomobile, şimendüfere lazımlık
kalmadı. Birisi Paris'e gidecek, çağır pelivani vursun
parmaği. Birisi Londra'ya gidecek çağir pelivani vur-
sun parmaği. Ama biraz dikkat et, yavaş yavaş vur-
sun, belki ahrete götürür.
Metinde geçen tiplerin tamamının tek kişi tarafın-
dan sahnelendiği geleneksel Türk tiyatrosunun
türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Karagöz
B) Meddah
C) Orta oyunu
D) Seyirlik köy oyunu E) Kukla
Lise Türkçe
Geleneksel Türk Tiyatrosu1) Geleneksel Türk tiyatrosu ile Batı tiyatrosunu karşılaştıran aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?
A)
B)
C)
D)
E)
Geleneksel Türk tiyatrosu doğaçlama icra edilirken Batı tiyatrosu yazılı metne göre sahnelenir.
Geleneksel Türk tiyatrosunda belirli tipler varken Batı tiyatrosunda kişiler değişkendir.
Geleneksel Türk tiyatrosu her yerde oynanırken Batı tiyatrosunda tiyatro binaları vardır.
Geleneksel Türk tiyatrosu türlerinin tamamı tek kişilik oyunlardır, Batı tiyatrosunda kişi sayısı fazladır.
Geleneksel Türk tiyatrosunda konular güldürmeye yönelikken Batı tiyatrosunda her türlü amaç güdülür.
2) Aşağıdakilerden hangisi, karagöz, meddah ve ortaoyunu gibi seyirlik halk oyunlarının ortak özelliklerinden biri değildir?
A) Göze ve kulağa seslenmeleri
D) Tek kişilik gösteri olmaları
B) Güldürü ögesine yer vermeleri
E) Sözlü tiyatro örneği olmaları
C) Şive taklitlerinden yararlanmaları
3) Türk edebiyatında Batılı anlamdaki ilk tiyatro örneği olan Şair Evlenmesi'nin türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Töre komedisi
B) Karakter komedisi
C) Dram
D) Trajikomik E) Melodram
4) Aşağıdakilerden hangisi, geleneksel Türk tiyatrosu içinde değerlendirilmez?
A) Meddah
D) Köy seyirlik oyunu
E) Komedi
B) Karagöz
C) Orta oyunu
Tek kişilik gösteridir. Gösteriyi yapan, topluluk karşısında halk hikâyeleri anlatan kişidir. Bu kişi hikâyedeki kişilerin seslerini,
hareketlerini taklit ederek canlandırdığı için bir tür oyuncu sayılır. Olayları temsil ederken, seyircilerin rahatça görebileceği yüksek bir
yere oturur. Bir eline mendil bir eline de sopa alır. Mendili değişik tipteki kişilerin kıyafetini göstermek ve ağzını kapatarak seslerini
taklit etmek için kullanır. Sopadan da oyunu başlatmak ve değişik sesler çıkarmak için yararlanır.
5) Yukarıda tanıtılan tiyatro türü, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Meddah
B) Orta oyunu C) Karagöz
D) Dram E) Komedi
I.....
insanların acıklı ve gülünç yanlarını bir arada anlatan, nesir biçiminde oluşturulan tiyatro türüdür.
II.
çevresi izleyicilerle çevrili bir alan içinde oynanan, yazılı metne dayanmayan, içinde müzik, raks ve şarkı da bulunan
doğaçlama bir oyundur.
III......... tasvir denilen birtakım şekillerin (insan, hayvan, bitki, eşya vb.) arkadan ışıklandırılmış beyaz bir perde üzerine yansıtılması
temeline dayalıdır.
IV. .... kırsal yörelerde, köylerde görülen, daha çok yöresel yaşamdan konularını alan seyirlik oyunların oluşturduğu bir tiyatro
geleneğidir.
E) Karagöz
hangisi getirilemez?
C) Orta oyunu
D) Dram
6) Yukarıda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden
B) Köy seyirlik oyunu
A) Meddah
Lise Türkçe
Geleneksel Türk Tiyatrosu10. (1) Orta oyunu; tuluata dayanan, müzik, dans, taklit gibi
unsurlardan da yararlanan bir geleneksel halk tiyatrosu
örneğidir. (II) Canlı oyuncularla oynandığı için bir gölge
oyunu olan Karagöz'den temelde bir farklılığı
bulunmasına karşılık bu iki tür arasında oyun dağarcığı,
güldürme yöntemleri, kişiler ve yapı bakımından önemli
benzerlikler bulunmaktadır. (III) Orta oyunu seyirciyle
çevrili, üstü açık bir alanda oynanır ve genellikle daire
ya da elips biçiminde olan bu alana "palanga" adı
verilirdi. (V) Orta oyunu, giriş, muhavere (söyleşme),
fasıl ve bitiş bölümlerinden oluşurdu. (V) Bir müzik
parçasıyla birlikte zurnanın çalmasıyla ilk bölüm başlar
ve elindeki şakşakla (pastav) oyun alanına giren
Kavuklu seyircileri selamlayarak oyunu başlatır ve
yönetirdi.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir
bilgi yanlışı vardır?
JA)
Bll
dy of gr
IV
E) V
DENEME-5
Lise Türkçe
Geleneksel Türk Tiyatrosu28
66. 1. Ruşen Eşref Ünaydın
Röportaj-Mülakat
IL Fatih Rifki Atay
Gezi Yazısı
İbnürrefik Ahmet Nuri
Günlük
IV. Mehmet Fuat Köprülü
Makale
V. Mithat Cemal Kuntay
Roman
Yukarıda numaralanmış sanatçılardan hangisi, karşısınd
verilen yazınsal türde eser vermemiştir?
A)1
E
B)
C) III
D) IV
Lise Türkçe
Geleneksel Türk Tiyatrosu3)Aşağıdakilerden hangisi Karagöz, orta oyunu ve
meddahın ortak özelliği değildir?
A)Geleneksel tiyatro olmaları
B)Usta-çırak ilişkisiyle gelişmeleri
C)Yazılı metne dayanmamaları
D)Tek kişilik gösteri olmaları
E)Mizahi unsurlar barındırmaları
Lise Türkçe
Geleneksel Türk TiyatrosuNabi
ma
doğa
Göç Destanı'ndan alınan bu par
aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Olaylar Quş sırasına göre aktarılmıştır.
Işık ve ağaç motiflerine yer verilmiştir.
Halk, olaylar karşısında ortak tavır sergilemiştir.
Kahramanın toplumsal tavrı öne çıkarılmıştır.
EXYer yer doğa betimlemeleri yapılmıştır.
Sühensaz-ı gülistan-ı nezaket
Nihal-i gonce-i bağ-ı zerafet...
Söyledikçe sergüzeşti, verir bezme letafet...
Dinle imdi bende-i acizden hoş bir hikâyet."
diye başlarmış ustalarımız. Ama dönemler değişti.
Zaman günümüze erişti.
...
İşte bu yüzden sevgili seyirciler... Ben de ustalarım
gibi,
Edeyim meclise kıssa beyân...
Kıssadan hisse ala ârif olan...
Bildiğimi bildirmek isterim âyân...
Bağışlayın eğer sürçerse lisan...
diyerek hikâyeme başlıyorum.
r
Bu parçada yer alan "ustalar" sözcüğüyle
aşağıdakilerden hangisi-kastedilmektedir?
A) Hayalî
B) Karagözcü
Meddah
D) Kissahan
E) Âşık
Diğer sayfaya geçiniz.
4
YAYINLARI
LIMIT
C
16. "Hak dostum hak...
Lise Türkçe
Geleneksel Türk TiyatrosuI. Mukaddime, muhavere, fasıl ve bitiş
bölümlerinden oluşur.
II. Beberuhi, Tuzsuz Deli Bekir, Çelebi gibi
tipleri vardır.
III. Hacivat cahil tipi, Karagöz ise aydın tipi
canlandırır.
IV. Yazılı metne dayanmaz, doğaçlama
oynanır.
V. Gölge oyunu da denir ve güldürü ögesi ön
plandadır.
45.Karagöz oyunu ile ilgili olarak numaralı
cümlelerin hangisinde bir yanlışlık
yapılmıştır?
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
l
Lise Türkçe
Geleneksel Türk TiyatrosuAşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin
hangisinde belirtme hal eki kullanılmıştır?
A) Ayşe'nin yüzü, her zamanki gibi neşeliydi.
B) Yolu yarılamış olduğumuzu söyleyince, rahatladı biraz.
C) Deniz kenarı, ona ayrı bir huzur vermiştir.
D) Arkadaşının kitabı, hâlâ çantada duruyordu.
E) Yaz geceleri, havanın sıcak olmasından dolayı pek
sevilmiyordu.
Lise Türkçe
Geleneksel Türk Tiyatrosu13. Karagöz tiplerinin en önemli özelliği gerçek hayatta
karşımıza çıkan şahsiyetlerin perdeye karikatürize
edilerek yansıtılmasıdır. Devrin Hayalileri; saray,
I
medrese ve ocağı perdeye aşikâr bir şekilde
yansıtmaktan çekinmişlerdir fakat bu hiç yer almadığı
anlamına gelmez. Benzetme, sembolize etme gibi
yöntemlerle göndermeler yapılmıştır. Mesela Hacivat,
11
(oyunun temel tiplerinden biri olarak) Enderun'u;
Mandıralı Tuzsuz Deli Bekir, belinde yatağan (savaş
|||
bıçağı), elinde piştov (tabanca) ile ocağı yansıtır. Her bir
tipin karakteristik özelliklerinin de öne çıkarılıp
abartılması; bunların görsel olarak tasvirlere hatta
tiplerin isimlerine yansıtılması tiplerin karikatürize
edilmesindeki başarıdan ileri gelir. Kastamonulu tipinin
IV
herkesten uzun olması, Çelebi tipinin çok kısa olması
V
gibi.
Bu parçada numaralanmış adlardan hangisi bilgi
yanlışına yol açmıştır?
A) I
B) II
C) III
D) IV
2) V
Diğer sayfaya geçiniz.
Lise Türkçe
Geleneksel Türk TiyatrosuKATI Cisin
3. ADI
10. (1) Karagöz ve orta oyunu geleneksel Türk tiyatrosunun belli
başlı türlerindendir. (II) Bunlar, önceden yazılmış ve ezber-
lenmiş metinlere dayanmaktan ziyade gösteriyi ön plana alır.
(III) Orta oyununda asıl konunun işlendiği bölüme "fasıl" adı
verilirken Karagöz'de bu bölümün adı "muhavere"dir. (IV)
Zaman zaman her iki oyuna da müzik eşlik eder. (V) Kişiler
açısından bir karşılaştırma yapılırsa Karagöz'deki Hacivat'ın
orta oyunundaki karşılığı Pişekâr, Karagöz'ün karşılığı ise
Kavuklu'dur.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bil-
gi yanlışı vardır?
A) I
B) II
C) III
D) IV
E) V
11. Şinasi'nin Şair Evlenmesi adlı eseriyle ilgili olarak aşağı-
dakilerden hangisi söylenemez?
A) Kişiler, eğitim düzeylerine göre konuşturulmuştur.
Lise Türkçe
Geleneksel Türk Tiyatrosu3Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi-
diğerlerinden farklıdır?
A)Arabasını dün Diyarbakır'dan getirdi.
B)Arkadaşı Ankara'da yaşıyormuş.
C)Askerliğini Kıbrıs'ta yapmıştı.
D)Kitaplığında yok yoktu.
E)Her zaman yanında olduğunu söylerdi.
halkın uzun kış aylarında düğünlerde,
bayramlarda eğlenmek ve vakit geçirmek için icat
ettikleri temsili oyunlardır. Canlandırılan olay
genellikle köy yaşamıyla ilgilidir. Oyun, köylülerin
içinden adı bilinen veya bilinmeyen gençlerle, orta
yaşlılar tarafından temsil edilir. Yediden yetmişe
köy halkı da bu oyunların seyircileridir.
4.Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden
hangisi getirilmelidir?
A) Orta oyunu
B) Meddah
C) Karagöz
D) Köy seyirlik oyunu
E) Trajedi
Lise Türkçe
Geleneksel Türk Tiyatrosu13. I. Oyunun oynandığı alana "palanga" adı verilmekte-
dir.
II. "Kol oyunu", "meydan oyunu" ve "zuhuri" gibi isim-
lerle anılmıştır.
III. Usta-çırak ilişkisiyle yazdırılan metinler sayesinde
varlığını sürdürmüştür. L
IV. Kavuklu ve Pişekâr'ın birbiriyle tanış çıktığı bölüm
"fasıl" adıyla bilinir.
V. Karagöz oyununa benzer biçimde, Kavuklu cahil;
Pişekâr ise okumuş tipi temsil eder.
Orta oyunu ile ilgili olarak yukarıdaki numaralanmış
cümlelerin hangilerinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) I ve II
B) Il ve H
-C)tve v
D) Il ve TV
Ett vev