Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi Soruları
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi8. Türk edebiyatının hemen her döneminde sanatçıların ya
da önemli insanların hayatını veya eserlerinden örnekleri
ele alan çeşitli yapıtlar kaleme alınmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamada sözü edilen
türlerden biri olarak değerlendirilemez?
A) Siyer
B) Tezkire/
C) Biyografij
D) Güldeste E) Gazavatname
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiB) Aziz Nesin
Orhan Kemal
Dj Yaşar Kemal
E) Tarık Buğra
20. Aşağıdakilerin hangisinde verilen açıklama ile yay ayraç
f) içindeki kavram uyuşmamaktadır?
Di
A) Şehirlerin güzelliklerinden söz eden Türklerin
kazandırdığı, mesnevi şeklindeki türdür. (Şehrengiz)
B) Nazim - nesir biçiminde yazılabilen, din uğruna yapılan
savaşların anlatıldığı eserlerdir. (Gazavatname)
C) Düğün, ziyafet, şenlik, eğlence merasimlerinin anlatıldığı
türdür. (Sûrname)
DY Bir kimsenin ismini vermeden onun kim olduğunu
buldurmayı amaçlayan manzum bilmecelerdir. (Lügaz)
BY .
EX Hz. Muhammed'in doğumu, peygamber oluşu, yaptığı
savaşları, vefatını anlatan türdür. (Siyer)
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimiao
6. Benem zamânede/ser-leşker-i sipâh-ı suhanh
Benem zamânede erbâb-ı nazma ser-defter 1
bo
Nefî
Klasik bir kasidede bu beytin içinde yer aldığı bölüm aşağı-
dakilerden hangisidir?
A) Methiye
B) Tegazzül
C) Fahriye
D) Dua
E) Nesib
J. P Sartre'ye göre insan, dünya hayatında iradesi olan tek can-
lıdır. İradesi sayesinde davranışlarıyla kendi özü
rir. "insan kendi
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiAçtılar
Tâze
Elleri
Bub
27. Gâfil geçirme fursatı kim bâğ-ı âlemin
Gül devri gibi devleti nâ-pây-dârdır
Yukarıdaki beyit bir gazelden alınmıştır. Zamanın hızlı akti-
ğını, gül devri gibi çabuk geçtiğini söyleyerek zamanın boşa
geçmemesi gerektiğini söylemektedir.
Buna göre, yukarıdaki gazel aşağıdaki sanatçılardan
hangisine ait olabilir?
B) Fuzuli
açm
kasi
Yul
mü
A
A) Nabi
C
D) Nefi
C) Baki
E) Şeyh Galip
127
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi1.
Bir gazele ait üç beyit şu şekildedir:
I. Yüzün sıfâtın Ahmedi imlâ ideliden
Gör kim ne hûb vech ile dîvâne yazmışam
D
II. Gönlüm evini işkun içün dutmışam makâm
Genc-i nihânı gör ki ne vîrâne yazmışam
III. Tâ işkuni şehâ varak-i câne yazmışam
Levh-i gönülde aduni cânâne yazmışam
Bu beyitlerin şiirde yer alma sirası aşağıdakilerden
hangisinde doğru olarak verilmiştir?
C) I - III - 1
1
AttIt-TH
BH-
D) III - 11 - 1
E)HA-t-it
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiYAYINLARI
3.
(1) Divan-ı Hikmet, 12. yüzyılda Ahmet Yesevi tarafından
yazılmıştır
. (II) Mesnevi nazım biçimiyle yazılmış didaktik
bir yapıttır. (III) İbadet, cennet, cehennem gibi konular ve
1
tasavvuf ele alınmıştır. (IV) Yapıtın yazılma amacı, halka
İslamiyet'in esaslarını hikmetli bir şekilde öğretmektir. (W)
Bu yapıttaki şiirler çok sade bir halk diliyle yazılmıştır.
LIMIT
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
Divan-ı Hikmet ile ilgili verilen bilgi yanlıştır?
10
A)
B)
C) III
D) IV
EN
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimioynar
ki uşşa
Bağlanub kalmış iken zülf-i siyehkârında o
Savdı başdan beni âhir Salı Pazarı'nda o
6. As
şe
Goh wisijępu
A)
B
3. Kuyunda senin ne taşa kim urdum başa
Kildim ani gark-i hun döküp gözden yaşay
Göz yaşına rahm eyle ki çok müddettir
Bi-dådina sabr edip basar bağrına taş a
Yukarıdaki dizeler aşağıdaki nazım şekillerinden
hangisiyle yazılmış olabilir?
B) Rubai
of Kaside>
A) Murabba
Gazela 2
E Muhammes... 5
acao / bbban
7
4. Aşağıdakilerden hangisi kesinlikle bir gazelin ilk
beyitinden alınmıştır?
A) Öyle bed-hâlem ki ahvâlüm görende şad olur a
Her kimün kim devr cevrinden dil-i nâ-şâdı vara
B) Dost bî-pervâ felek bî-rahm ü devran bî-sükûna
Derd çoh hem-derd yoh düşmen kavî tâli' zebûna
C) Akibet rusvâ olub mey-tek düşer il ağzına
Kim ki bir ser-mest sâkî lâ'l-i handânın sever
D) Vaslından ayrı kanım nola dökülse gül gül
Ben gülbün-i hazanem bu fasldır baharım
E) Câk gönlüm yarasında yaraşur peykânun
Akd-i şebnem hoş olur gonca-i handân içre
183
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi.
10. Sanga sözledim men sözüm ay ogul
Sanga birdi bu pend özüm ay ogul
LIMIT
Eski Türkçeye ait bu dizelerin ilk bulunduğu kitap
aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Kutadgu Bilig
B) Divânu Lügâti't Türk
C) Atabetü'l Hakayık
D) Divân-ı Hikmet
E) Kitab-ı Dede Korkut
H
kullanılan
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiVay gön
XV. yüzyıl divan şairi Ahmet Paşa'ya
alınan bu dörtlük biçim we içerik özelliği bakımın.
dan aşağıdaki nazim şekillerinden hangisine ör.
hektir?
Müstezat
A) Kaside
Bi Murabba C) Müst
D) Muhammes E) Tuyag
SIUL
ide
imge-
ek için
lerinin
clerini,
orces-
nazel
ndi-
biçim
H
1
10. 1. Ahlakla ilgili öğütler veren, türlü hayat görüşlerini
yansıtan, özdeyiş niteliğindeki sözlerin ağır bas.
tığı gazellerdir.
II. Gazelin özel bir biçimidir, uzun dizelere kısa di-
zelerin eklenmesiyle oluşur; kafiyeleniş şekli ga-
zelinki gibidir. D
için
? E
rine R
E
N
K
Ül-
III. Bestelenerek okunmak için yazılan, dörder dize-
lik bentlerden oluşan nazım biçimidir; halk edebi-
yatındaki türkünün etkisiyle oluşmuştur. C
IV. Bir gazelin her beytinde iki dize arasına üçer dize
eklenerek oluşturulan nazım şeklidir.
Aşağıdaki terimlerden hangisi numaralanmış
cümlelerdeki açıklamalardan herhangi biri ile eş.
lestirilemez?
2
A) Tezil
B) Taſtit c) Şarkı
D) Müstezat E) Hikemi gazel
70
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiHOCAM
Divan Şiiri Genel Özellikleri
3.
1. Aşağıdaki özelliklerden hangisi divan edebiyatı için söylene-
mez?
A) 13 - 14. yy.da başlayan bu dönemde, medrese eğitimi gör-
müş aydınlara hitap eden ağır bir dille eserler yazılmıştır.
B) Bu dönem edebiyatı genel olarak nesir ağırlıklı olarak geliş-
miştir.
C) Bu dönemde yazılan şiirlere özel olarak bir isim ve başlık
konulmaz.
D) Bu dönem edebiyatı halktan kopuk, soyut bir edebiyat olmuş-
tur.
E) Bu dönemde konu, tema ve tür yönünden belli kalıplar dışına
çıkılmamıştır.
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi6.
Kafiye düzeni, misra sayısı, konu ve deyiş özel.
liği bakımından birbirine yakın olan aşağıdaki
nazım şekillerinden hangisi ötekilere hiç ben-
zemez?
Ay Rubai kB) Mani
b) Kita E) Murabba
(1970 - ÜSS)
C) Tuyuğ
it doelie
La
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi0-
7.
Ey beni mahrum edip bezm-i visâlinden müdâm
Gayri, hân-ı iltifatı üzre mihmân eyleyen
Ey demadem reşk tiğiyle benim kanım döküp
Mey içip ağyâr ile seyr-i gülistân eyleyen
Bunca kim efgânımı ey mâh, işittin giceler
Dimedin bir gice; kimdir bunca efgân eyleyen
Aşk derdiyle olur âşık mizâcı müstakim
Düşmenimdir dostlar, bu derde dermân eyleyen
Derd-i hicrân, natüvan etmiş Fuzûlî hasteyi
Yok mudur Yâ Rabb devâ-yi derd-i hicrân eyleyen
Bu dizelerde;
1. Matla beyti,
II. Makta beyti,
III. Musammat gazel,
IV. Nida sanatı,
V. Mahlas beyti
numaralanmış terimlerin hangilerine örnek
yoktur?
A) I ve II B) I ve III C) Il ve III
D) III ve IV E) IV ve V
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiKad kıyâmet gamze âfet zülf fitne hat belâ
Ân kim ben hüsnünün bunca belâsın bilmedim b
II.
Bir nice doyunca kanalım câm-ı murâda
Bir lahza komaz sâki-i devrân elimizde
Volle
Bu şiir örneklerinden aşağıdakilerin hangisine
ulaşılamaz?
heim
A) Divan şiiri geleneğine ait olduklarına
sbss
21
B) Aynı zihniyete sahip şairlerce yazıldıklarına
C Ahenk unsurlarından uzak durulduğuna
DÖlçü türlerinin ayni olduğuna
Yalın bir anlatımın tercih edilmediğine
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiBent sayısı 5 - 10 arasında değişir. Bentleri oluşturan
dizeler, genelde gazeldeki gibi uyaklanır. Her bendin
sonunda bir vasıta beyti vardır. Vasıta beyti, her bendin
sonunda değişir; bentten ayrı olarak kendi arasında
uyaklanır. Vasıta beytinin üstündeki beyitlerin tümüne
"terkibhâne" adı verilir. Felsefi ve sosyal düşünceler,
zamandan yakınmalar, mersiyeler bu biçimle yazılır.
Kanuni Mersiyesi terkibibent biçiminde yazılmıştır.
Bu parçada sözü edilen nazım biçimiyle tanınmış
sanatçılar aşağıdakilerin hangisidir?
Fuzuli - Baki
B) Nedim - Namık Kemal
C) Nabî - Şinasi
D) Bağdatli Ruhî - Ziya Paşa
E) Şeyh Galip - Muallim Naci
-
50
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi13
a
5.
Bir merhaleden güneşle derya görünür
Bir merhaleden her iki dünyâ görünür
Son merhale bir fasl-i hazandır ki sürer
Geçmiş gelecek cümlesi rüya görünür
Aşağıdaki şairlerden hangisi, bu dörtlüğün nazım
biçiminin önemli örnelerini yazmıştır?
A) Fuzuli
B) Bakî
D) Azmîzâde Haleti
C) Nedim
E) Şeyhî
52
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimigo
11.
1. Grup
II. Grup
1. Anonim halkışiiri
Nesib
II. Sanatkârane nesir Hece ölçüsü
III. Nazım türü
Seci
IV. Terkibibent
Hicviye
V. Kaside
Yukarıda I. grupta verilen terimlerden hangisi,
II. grupta verilenlerden biriyle ilişkilendirile-
mez?
A) I
B) II. C) III. IV E) V.
(2009 - ÖSS)