Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi Soruları

11. 1. Şairin tekdüzeliği önlemek için araya koyduğu gazel- dir. 1. Şairin kendisini ve sanatını övdüğü bölümdür. H. Genelde tek beyitlik olup konuya giriş yaptığı bölüm- dür. IV. Kasidenin yazıldığı kişinin övüldüğü bölümdür. Numaralanmış cümlelerde aşağıdakilerden hangisi hakkında bilgi verilmemiştir? A) Tegazzül B) Fahriye C) Methiye D) Nesib-teşbib E) Girizgah 16 Her heytin ayrı kafiyeli olması nedeniyle büyük bir yaz-

E) Tahribi Harabat adlı eserinin ön sözünde halk şiirini yerip divan şiirini savunmuştur. 13. Ettin azad bizi olmuş iken zulme esir Cehlimiz sanki idi kendimize bir zincir Bir itik-nâmedir insana senin kanunun Bildirir haddini sultana senin kanunun 2 sin Sen gibi âkil olan kan dökerek gün mü sürer ruce Vech-i namusuna ol kan ile düzgün mü sürer "Şinasi"ye ait bir kasideden alinan bu dizeler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Döneminin zihniyetini yansıtmaktadır. B) Klasik kasidenin yapısına uymamaktadır. C) Sade dili savunan sanatçı, ağır, imgeli ve anlaşılmaz bir dil kullanmıştır. D) Redif ve tam katiyeye yer verilmiştir. E) Aruz ölçüsüyle yazılmıştır . Yanlış Doğru o

3. 7. Hurufilik tarikatına mensup, coşkun ve lirik şiirleriyle tan- nan mutasavvıf bir şairdir. Vahdetivücut düşüncesini Hurufilik inancı çerçevesinde, cesur ve taşkın sözlerle an- latmasından dolayı Halep'te derisi yüzülerek öldürülmüş- tür. Bu olaydan sonra adı efsaneleşmiş, bazı tasavvuf çev- relerinde büyük saygınlık kazanmıştır. Azeri Türkçesiyle yazdığı tuyuğlarıyla tanınmıştır. Türkçe ve Farsça olmak üzere iki Divan'ı vardır. Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden han- gisidir? A) Nesimi B) Kadi Burhanettin C) Gülşehri D) Ali Şir Nevai E) Âşık Paşa 153

BIYATI / SANA Fuzuli ile Baki'yi karşılaştıran aşağıdaki yargıların hangisi yanlıştır? A) Fuzuli'nin şiirlerinde dinî unsurlar bulunurken Baki yalnız din dışı konularda yazmıştır. B) Gazel ve kasideler yazmışlardır, her ikisi de hamse sahibidir. C) Her ikisi de 16. yüzyılda yaşamış ve ustalığı ile devrinde adından söz ettirmiştir. D) Baki şiirlerini İstanbul Türkçesi, Fuzuli Azeri Türk çesi ile yazmıştır. E) Fuzuli, saray çevresinden uzak ve oldukça sıkıntılı bir hayat geçirmiş; Baki ise İstanbul'da saray çeve resinde yaşamıştır.

16. Gazel ve koşmanın karşılaştırılması ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Gazel, divan edebiyatına; koşma, halk edebiyatına özgü nazım biçimidir. V B) Gazelde nazım birimi beyit, koşmada dörtlüktür. V C) Gazel, aruzun istenilen her kalıbıyla yazıldığı hâlde, koşma, genellikle hece ölçüsünün 11'li kalıbıyla yazılır. D) Gazel 10-20 beyitten, koşma 7-12 dörtlükten oluşur. E) Gazellerin konusu sevgilinin güzelliği, aşk ve şarap; koşmaların ise genellikle aşk, sevgi ve doğa güzellikleridir. al lauli alundulidae

2.Aşağıdaklerden hangisi bir gazelin makta beyti olabilir? (5 puan) a) Gitdün amma ki kodun hasret ile canı bile Istemem sensiz olan sohbet-i yaranı bile b) Dilden olunca sure-i nuri göremedi Ta mushaf-1 cemalüne kıldı nazar çerağ c) Meyden midir bu haleti hep naz fitne adeti Çeşm-i siyah-i afeti mest-i harab-ı şivedir d) Sihr etdiğini senden işittim yine Nefi yoksa sözünü hep senin icaz sanırdım e) Taşlar yedirir nan yerine bir zaman felek Nan verdi şimdi ah ki dendane kalmadı

AYT 20. Cem' oldu bezm-i sohbete yaran birer birer Cem aldı dest-i işarete rindan birer birer Ey erhev ol o rahgüzerden girizpay Cem oldu kûh-i aşka pelengân birer birer Oldu çegân yine katarat-i şerab-i rürh Manend-i silk-i dane-i mercan birer birer Darüşşifa-yi vusleti etti güşade yâr Bimar-i hecre eyledi derman birer birer Nabî hayal-i mahruhân doldu sineye Gûya ki geldi mektebe huban birer birer Aşağıdakilerden hangisi bu şiir ile ilişkilendirilemez? A) Divan şiiri geleneği ve zihniyeti B) Gazel nazım biçimi ve aruz ölçüsü C) Mevlit türünün içerik özelliği D) 17. yüzyıl şairlerinden birine ait bilgi içeren mahlas beyiti E) Kafiye ve kelime biçiminde redif

16. I. Anunçün Ahmedî heves iderle büne kim Dil-hastedür ana şeker-i nâr-dan gerek II. Yâri diyen gerek kim ola gayrden berî Cânânı isdeyen kişiye terk-i cân gerek III. Gonce lebünden isderidüm söz açamvelî Ol râz-i nâzüki bilürem kim nihan gerek IV. Cevre kila tahammül iden yâri ârzû Sabr ide hâra her kim ana gül-sitân gerek V. Âşık olanın işk odindan nişan gerek Bağrı kebab gözlerinin yaşı kan gerek Bu gazelin beyitlerinin sıralanışının doğru olması için aşağıdaki dizelerden hangileri yer değiştirmelidir? A) I ve II (B) II ve III C) III ve IV D) IV ve V E) I ve V Y 2 Y 9 OS O Y Y Z 3 '1 Jedenas

EMİ ESERLERİ Test - 3 3. Türklerin İslamiyet'i benimsemesiyle birlikte Arap ve Fars edebiyatından alınan belli nazım biçimleri yaygınlık kazanmıştır. Mesnevi ve gazel gibi öyküleme gerektiren konuların ele alındığı nazım biçimleri, Anadolu sahasın- daki ilk ürünlerde kullanılmıştır. Daha çok dinî - tasawufi içerikli şiirleriyle tanınan Yunus Emre, Mevlana, Aşık Paşa gibi şairlerin yanı sıra, din dışı konularda eser veren Hoca Dehhani gibi şairler de divan edebiyatı nazım biçimlerinin Türk edebiyatında yerleşip benimsenmesinde önemli rol oynamıştır. 12. Ve destar ile Bat Bu parçadaki bilgi yanlışı aşağıdakilerin hangisinden kaynaklanmaktadır? raman kibeler İslamla veren nevig A) Alap ve Fars edebiyatı nazım biçimlerinin İslami- yet'ten sonra alındığı bilgisinden B) Mesnevi nazım biçiminin Anadolu sahasındaki ilk ürünlerde kullanaigi bilgisinden C) Sazelin öyküleme gerektiren konuları ele alan bir nazım biçimi olduğu bilgisinden D) Âşık Paşa'nın dinî içerikli konuları işlediği bilgisinden E) Hoca Dehhani'nin din dışı konularda eser veren bir şair olduğu bilgisinden Anado dini-n gelene bir orta 2 sinden e Bunur dolu'd nâme t menki DEC Prf Yayınları D ye ön ye

(2010-LYS) 2. Olmuyor neyleyim Olmuyor velinimetim efendim Olmuyor yirminci asırda Tarz-i kadîm üzre gazeller söylemek Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangi- si söylenemez? A) Eski edebî anlayışa karşı çıkan bir anlayış dile getirilmiştir. +B) Yabancı kökenli sözcükler kullanılmıştır. + C) Yinelemeye başvurulmuştur. D) Farklı duygular uyandırma amacı güdülmüştür. +E) Devrik cümlelerin etkileyiciliğinden yararlanıl- mıştır. (2010-LYS)

13. Anlatılması sayfalar tutacak uzun hikâyeleri dile geti- rir. Aşk, kahramanlık konularıyla dinî, ahlaki ve felsefi öğretilerin işlendiği bir nazım biçimidir. Kafiyesine yüz- lerce, binlerce eş kelime bulmayı kaldıramayacak ge- niş çaplı eserler için başvurulacak tek nazım şeklidir . Aşağıdaki eserlerden hangisinin bu parçada bah- sedilen nazım biçimiyle yazıldığı söylenemez? is A) Harnâme B) Hüsn ü Aşk Siham-ı Kaza D) Garibnâme Vesiletü'n-Necat

B) Bedensel zevklerden ziyade tasavvufi bir aşk, ehli- beyte duyulan özlem, ayrılık acısı şiirlerinin konusu- nu oluşturur. SL Duygu ve düşüncelerini çok içten ve lirik bir şekilde hade etmeyi kolayca başarmıştır. D) Ferhat ile Şirin mesnevisi aynı konuda yazılmış en iyi mesnevilerden biridir. E Kanuni'nin Bağdat'ı fethinden sonra padişaha kasi- deler sunmuştur. 13. Ünsüzle biten bir sözcüğün ünsüzünü, ondan son- ra gelen ve ünlüyle başlayan bir sözcüğün ilk hece- sine bağlamadır . II. Uzun hecenin ölçü gereği bir buçuk hece değerin- de okunmasıdır. III. Aruz ölçüyle yazılmış dizelerin kapalı ve açık hece- lerinin nokta () ve çizgi ile gösterilmesidir. IV. Uzun heceyi aruz kalıbına uydurmak için kısa oku- maktır. V. Kısa olan bir hecenin uzatılmasıdır. Divan edebiyatı ile ilgili aşağıdaki terimlerden han- gisinin tanımı yukarıda verilmemiştir? B) Vasl A) İmale C) Takdi tahaf (E) Sekt-i melih 14. Eserde Yemen hükümdarının oğlu Süheyl ile Çin hü- kümdarının kızı Nevbahar arasında geçen romantik bir aşkın hikâyesi ele alınmıştır. Sanatçı eserinde kahra- manların ağzından gazeller de söyletmiş ve eserine bir canlılık getirmeye çalışmıştır. Bu gazellerin sayısı on hi bulmaktadır. Bunların birini Qebeurd

6. "Gazel" ile ilgili olarak aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? Ilk beytine girizgah, son beytine taç beyit denir. X B) Uyak düzeni aa, ba, ca... biçimindedir . C) Genellikle aşk, şarap ve güzellik konu- ları işlenir. D) Beyit sayısı 5 ile 15 arasında değişir . E) Halk şiirindeki güzelleme ve semaiye konu bakımından benzer. V

2. Fuzûlî rind-i şeydadır hemişe halka rüsvadır Sorun kim bu ne sevdadır bu sevdadan usanmaz mı Bu beyitle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Bir musammat gazelden alınmıştır. B) Şairin mahlası yer almıştır. C) Arapça, Farsça sözcükler olmakla birlikte beyit anlam olarak açıktır. A Bir gazelin makta beytidir. X Motta E) Aşk acısından duyulan mutluluk anlatılmıştır.

1. Bu şehr-i Stanbul ki bî-misl ü bahadır Bir sengine yek-pâre Acem mülkü fedâdır Bir gevher-i yektadır iki bahr arasında Hurşid-i cihân-tâb ile tartılsa sezâdır Bir kân-i ni'amdır ki onun gevheri ikbal Bir bâyğ-ı İremdir ki gülü izz ü ulâdır (bî-misl ü bahâ: eş değeri olmayan; seng: taş; yek-pâre: bütün; yekta: eşsiz; bahr: deniz; hurşid-i cihân-tâb: ciha- ni aydınlatan Güneş; sezâ: uygun, yaraşır; kân-1 ni'am: nimetler madeni; ikbâl: talih; İrem: cennete benzetilerek yapılan bahçe; izz û ulâ: yücelik, şeref) Bu dizeler kasidenin, I. Nesib II. Fahriye III. Dua Aya bölümlerinin hangisinden alınmıştır? A) Yalnız 1. BY Yalnız II. otive I ve II. Il ve III. I ve III. of E) I .

1. Divan edebiyatında mesnevi nazım biçimi sıkça kullanıl- X mıştır. Gülşehri'nin Mantıku't-Tayr'i Fuzuli'nin Şikâyetna- me'si, Nabi'nin Hayrabad'ı, Süleyman Çelebi'nin Vesiletü'n-Necat'ı, Şeyhi'nin Harname'si bu türün önem- IV v li örnekleri arasındadır. Bu parçadaki altı çizili bölümlerden hangisi bilgi yan- lışına neden olmuştur? A) I B) II C) III DJ IV E) V