Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi Soruları
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiAşağıdakilerden hangisi mesnevi tarzında
yazılmış bir eser değildir?
66.
A) Garipnâme
B) İskendernâme
C) Mantıku't-Tayr
D) Danişmentnâme
E) Esrarnâme
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi4.
1. Dilde yek-dâğ-ı hevesle aşk-ı yâr olmaz bedîd
Bir çiçekle mevsim-i tâb-ı bahâr olmaz bedîd
II. Derler âlemde işin yog ise bârî şâhid ol
Ben de gûş etdim anı geldim şehâdet etmeğe
Yukarıda verilen beyitlerle ilgili olarak
I. İkisi de didaktik boyut taşımaktadır.
11. İkisinde de redife yer verilmiştir.
atarina
✓
III. İkisinde de irsalimesel sanatı vardır.
W. İkisi de gazelin matla beytine örnektir.
yargılarından hangileri söylenebilir?
A) Yalnız!
BY Yalnız 11
C) I ve III
D) II ve IV
E) III ve IV
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi4.
2.
1. Divan edebiyatında sade nesir alanındaki en ünlü
eserlerden biridip Kul Mesut tarafından Aydın emiri
Umur Bey'in isteği üzerine Farsçadan Türkçeye çev-
rilmiştir.
II. Kâtip Çelebi tarafından yezılan eser, dünyanın ya-
ratilışından 1648 tarihine kadar yaşanmış olayların
kronolojik açıklamasını içerir. IV. Murat dönemine
kadarki padişahlar, vezirler ve devlet adamları hak-
kinda da bilgiler verir.
. Piri Reis'in Akdeniz kıyılarıyla ilgili hazırladığı kılavuz
kitaptır. Yüksek bir doğruluk oranıyla çizilen harita-
lar, gemicilerin izlemesi gereken rotalar, Afrika ve
Adriyatik kıyılarıyla ilgili bilgiler eserde önemli yer
tatmaktadır.
IV. Çağatay edebiyatının en önemli şairlerinden olan
Babür Şah'ın kaleme aldığı ve yaptıklarını kronolojik
olarak anlattığı eser, Türk edebiyat tarihinin nesir
tūründeki başyapıtlarından biri olarak kabul edilir.
Aşağıdakilerden hangisi yukarıda tanrtılan eserlerden
biri değildir?
A) Kelile ve Dimne
B) Kitab-i Bahnye
C) Takyimü't-Tevarih
Babürmame
E) Mizanü'Hak
201
Prf Yayınl.
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimitan şi-
ersiye)
jedi-
nacat)
7 tür-
siyle
12. Aşağıdakilerden hangisinde verilen ikili-
nin kasidelerde bulunması zorunlu değil-
dir?
A) Nesip - dua
\B) Tegazzül – fahriye
Ol Girizgah – methiye
D) Tegazzül – girizgah
E) Fahriye - dua
IV.
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiKlasik edebiyatımızda nazım birimi beyittir. Ancak üç,
dört, beş, altı... misralı bentlerden oluşan nazım şekilleri
8
.
II
de kullanılmıştır. Bunların genel adi musammattır.
Musammatlarda bentler arasında konu bütünlüğüne de
dikkat edilir. Şairler ilk bentte mahlaslarını söylerler. Çok
çeşitli konularda yazılır. Edebiyatımızda en çok murabba,
muhammes, terkibibent ve terciibent şekilleri kullanıl-
mıştır. En yaygın olanı dört misralı bentlerden oluşan
murabbadır. Murabbanın geliştirilmesiyle şarkı ortaya
IV
V
çıkmıştır.
Yukarıdaki numaralanmış sözlerin hangisinde bilgi
yanlışı vardır?
A)
B) ||
D) IV
EV
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi9. I. Türkiibasit
II. Sade Nesir
II. Mahallileşme Akımı
IV. Sebkihindi
Aşağıda verilen divan edebiyatı sanatçılarından hangisi
yukarıdakilerden biriyle ilişkilendirilemez?
A) Mercimek Ahmet
B) Nergisi
C) Aydınlı Visali
D) Naili
E) Nedim
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi8.1 Köni söz asel teg bu yalgan basal
Basal yiyip açıtma agiz yi asel
Bu yalgan söz ig teg köni söz sifa
Bu bir söz azaki urulmış mesel
Günümüz Türkçesi:
Yalan soğan gibi, baldir doğru söz
Bal ye, soğan yiyip acıtma ağız
Yalan söz hastalık, doğru söz şifa,
Bu söz, eskilerden vurulmuş bir iz
II. Bende nice yaş yaşasa ölmeki bar
Körer közge bir gün tofrak tolmaki bar
Bu dünyada sefer kilgan kilmeki bar
Ahiretka sefer kilgan kilmes irmiş
Günümüz Türkçesi:
Bende nice yas yaşasa ölmesi var,
Gören göze bir gün toprak dolması var,
Bu dünyada sefer kilanin gelmesi var,
Ahirete sefer kilan gelmez imiş.
Yukarıdaki şiir aşağıdaki eserlerden hangisinden alınmıştır?
1
11
A) Kutadgu Billig Divanü Lügat'it Türk
B) Atabetul Hakayık Kotadgu Bilig
) Divan-ı Hikmet Atabetul Hakayık
Dy Kutadgu Billig Mecalisu'n Nefais
5 Atabotol Hakayık Divan Hikmet
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiKronometre Türk Dili ve Edebiyatı
-k Dili ve
emeleri
Edebiyatı
bir bilgi yanlışlı-
Denemeleri
9.
zans Devleti'ne
anlık gösteren
Ellenir.
Divan edebiyatının bazı şairleri "eser" diye tek bir
dize yazmışlardır. Bunlara "azade" denmiştir. Azadeler
anlam yüklü şiir parçalarıdır.
Aşağıdaki dizelerin hangisi bu açıklamaya uygun
örnektir?
11. Aşağıdak
tez () iç
I
uz bir devlet
kahraman-
A)
nur
mi
nesinde
ir Türk
B)
A) Ne ararsan bulunur derde devadan gaynı
B) Rıhtımda kalanlar bu seyahatten elemli
C) Renkler, mavi, kırmızı, yeşil, erguvan ve mor
D) Süt beyaz duvarlarda çivilerin gölgesi
E) Ey bu topraklar için toprağa düşmüş asker
Hz.
pun
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi13
zül adı
âlinde
yti ise
kendi
ra da
11. Fermân-ı aşka cân iledir inkıyâdımız;
Hükm-i kazâya zerre kadar yok inadumuz,
Baş eğmeziz edânîye, dünya-yı dûn içün;
Allah'adır tevekkülümüz, i'timâdumuz!
el" ya
oku-
Meyden safa-yı batın-i humdur garaz heman
Erbab-ı zahir anlayamazlar muradumuz
mek
Minnet Huda'ya devlet-i dünya fena bulur
Bâkî kalur sahife-i âlemde adumuz
Bâkî
O
Bu parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söy-
lenemez?
A) Divan geleneğine uygun olarak kaleme alın-
mıştır.
BT Nazım birimi beyit olan parça, bir gazelden alın-
mıştır.
bat
Ahenk unsurlarından kafiyeye yer verilen eser-
de redif yoktur.
“Bâki” sözcüğü hem sanatçı adı hem de ölüm-
süz, kalıcı anlamında kullanılarak tevriye sana-
tı yapılmıştır.
E) Rindâne bir anlayışla kaleme alınmıştır.
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiA
7. Aşağıdakilerden hangisi farklı bir gazelden älınmıştrn
9.
A Ah eylediğim serv-i hıramanın içindir o
Kan ağladığım gonca-i handanın içindir
BYaktım tenimi vasl günü şem teg amma
Bil kim bu tedarik şeb-i hicranın içindir
C) kurtarmağa yağma-yı gamından dil ü canı
Sayim nazar-ı nergis-i fettanın içindir
D Giydin boyunca nâz ü letâfet libâsını
Öptür doyunca dâmenini güzel içindir
E) Vaiz bize dün düzahı vasfetti Fuzuli
Ol vasf senin külbe-i ahzanın içindir
INLARI
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiMiyân-ı güftgûda bed-meniş îhâm eder kubhun> Bant' Geviri si?
"Şecâat arz ederken merd-i kıbtî sirkatin söyler"43 (Koca Ragıb Paşa)
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiAşağıdakilerden hangisi bir gazelin matla beyti
olabilir?
A) Bilmeziz rast reviş cünbiş-i aklam gibi
Satra düşmez yolumuz nokta vü i'câm gibi
B Cihânı câm-i nazmın şi'r-i Bâkî gibi devreyler
Bu bezmin şimi biz de Câmi-i devrânıyüz cânâ
C)Baş eğmezüz edaniye dünya-yı dun içün
Allah'adur tevekülümüz i'timadumuz
D) Bîmâr tenim nerkis-i mestin eleminden
Hûnin ciğerim lâ'l-i dür-efşânın içindir
E) Şükrü lillâh baht yâr oldu yetürdüm tîğüne
Başumun bir kılca boynumda vebâli kalmadı
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi2: Geçen akşam eve geldim. Dediler:
-Seyfi Baba
Nelmer Allt
Hastalanmış, yatıyormuş.
- Nesi varmış acaba?
-Bilmeyiz, oğlu haber verdi geçerken bu sabah.
- Keşki ben evde olaydım... Esef ettim, vah vah!
Bir fener yok mu, verin Nerde sopam? Kız çabuk ol...
Gecikirsem kalırım beklemeyin... Zîrâ yol
Hem uzun hem de bataktır...
YAYINDA TEK BAŞARIDA TEK -
Yukarıdaki parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden han-
gisi söylenemez?
A) Halkın yaşayış tarzını ve değerlerini anlatan manzu-
meye örnektir.
maun there
B) Klasik Türk edebiyatı (divan edebiyatı) nazım şekille-
rine özgü bazı nitelikler vardır.
C) Duygudan çok, bir olay anlatılmış, konu, manzum bi-
çimde hikâyeleştirilmiştir.
D) Ahenge önem verilmiş, kafiye kullanılmıştır.
5) Yahya Kemal tarafından manzum hikâye şeklinde
yazılmış bir metinden alınmıştır.
Navi
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiGazel divan şiirinin en çok kullanılan nazım biçimlerinden biridir. Kimi şairler aşkın verdiği mutluluğu ve acıyı, kimi şairler hayattan zevk almayı, içkiyi; kimi şairler kadını, aşkın zevklerini, kimi şairler de doğruyu, hayatın gayesini anlatır.
Buna göre;
I. Nedir bu gizli gizli âhlar çâk-i giribânlar
Aceb bir şûha sende aşık-i nâlân mısın kâfir
(Nedim)
II. Meyden safâ-yı bâtın-i humdur garaz hemân
Erbâb-i zâhir anlayamazlar murâdumuz
(Bâkî)
III. Bağ-ı dehrin hem hazânın hem baharın görmüşüz
Biz neşâtın da gamın da rüzgârın görmüşüz
(Nâbî)
Yukarıdaki gazeller konularına göre hangi gazel çeşitlerine örnek olabilir?
A) Aşıkâne gazel - sofiyane gazel - hikemî gazel
B) Rindane gazel - şûhâne gazel - âşıkane gazel
C) Şûhâne gazel - rindane gazel - hikemi gazel
D) Hikemi gazel - âşıkane gazel - rindane gazel
E) Rindane gazel - sofiyane gazel- şûhâne gazel
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi10. Aşağıdaki beyitlerden hangisi bir gazelin matla beytidir?
AT Rüşen ol kim yüzünü bilmediler anlar kim
Ama ay u gün ü yâ Zühre-i azher didiler.
☺
B) Ehl-i dil yanağına şem-i münevver didiler
Boyuna Tübi vü dudaguna Kevser didiler
& Görmediler nicedir nazm-i Süreyya’yı meğer
Ol kişiler ki dişün ikdina gevher didiler
Olmamışlardı nazar ehli nite kim nergis
Ol kişiler ki senin gözüne abher didiler
B) Ahmedî sûzını görüp sözin işidenler
Hoş - nefes böyle neden ola da micmer didiler
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi21.
II. Grup
• Tuluat
I. Grup
• Aruz ölçüsünde kalıpları parçalara
ayırma işlemi (durak)
• Halk şairinin son dörtlükte mahlas
kullanması
• Tehzil
• Mensur şiir
Tapşırma
• Düzyazı biçiminde yazılmış şiir
• Alaycı biçimde yazılmış nazireler
• Takti
1. gruptaki açıklamalarla II. gruptaki terimler
eşleştirilirse hangi terim tek kalır?
A) Tuluat
B) Tehzil
C) Mensur şiir
D) Tapşırma
E) Takti
Icöci