Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi Soruları
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimiirin
n
S
A
R
M
A
i
L
G
11. I. Lâle-hadler yine gülşende neler etmediler
Servi yürütmediler gonceyi söyletmediler
II. Taşradan geldi çemen sahnına biçaredürür
Devr-i gül sohbetine lâleyi iletmediler
III. Adeti hûbların cevr ü cefâdur ammâ
Bana etdüklerini kimselere etmediler
IV. Hamdülillah mey-i can-bahş ile sâkilerimüz
Ab-ı hayat ile Kevser suyum istetmediler
V. Ey Necati yüri sabreyle elünden ne gelür
Hûblar cevr ü cefâyı kime öğretmediler
• Lâle-had: Lale gibi kırmızı yanaklı
• Taşra: Dışarı
• Sahn: Bahçe, meydan
• Hûb: Güzel
• Mey-i can-bahş: Can veren şarap
• Sâki: İçki dağıtan kişi
Bu şiirle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. beyit matla örneğidir.
W
B) II. beyit hüsn-i matla diye adlandırılır.
III. beyit, şiirin musammat gazel örneği olduğunu ka-
nitlar.
D) IV. hüsn-i makta, V. ise makta beyti olarak adlandırılır.
E) Türü bakımından lirik bir şiirdir.
KASI
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiORU BANKASI
3.
Şeyh Galip'in Hüsnü Aşk adlı mesnevisi beşeri aşk
I
11
|||
IV
yolunda kişilerin katlanması gereken zorlukları işleyen
alegorik bir eserdir.
V
Yukarıdaki numaralanmış sözlerin hangisinde bilgi
yanlışı vardır?
A) I
B) II
C) III
DNIV
E) V
148
Bu parçan
melidir?
döne
Terki
Bilahi
lukla
c)
yül
Ka
D) çe
K
E) F
r
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiDeneme
17
11. Gazeller içerdikleri konulara ve bu konulara bağlı
üsluplara göre çeşitli adlarla anılır. Aşkla ilgili her türlü
acı, sıkıntı, mutluluk, sevgi, yakarış vb. içli duyguların
anlatıldığı gazeller şûhâne gazel adını alır. İçki ile ilgili
çeşitli düşünceler, dünya ve hayata aldırış etmeme,
yaşamaktan zevk alma vb. konulu gazellere rindâne;
||
kadın ve ten güzelliklerinin ağır bastığı bir aşkı anla-
tan gazellere âşıkâne; hayat dersi veren, öğretici ve
verici söyleyişli gazellere de hakimâne gazel denir.
IV
ANA
Bu parçada bilgi yanlışının giderilmesi için numa-
ralanmış sözcüklerden hangilerinin birbiriyle yer
değiştirmesi gerekir?
A) I ve IL
-B) tit ve tv
CHH ve tv
Dit ve III
Et ve tit
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiE ZİHNİYET
C
4. Âşık olana aşk odundan nişân gerek
Bağrı kebab gözlerinin yaşı kan gerek
Yâri diyen gerek kim ola gayrden beri
Canan isteyen kişiye terk-i cân gerek a
Cevr ede tahammül eden yâri ârzû
Sabr ede hâra her kim ona gülistan gerek
Bu dizelerin yazıldığı dönemin zihniyetine ilişkin
olarak;
1. Joplumsal konular şiire girmiştir.
II. Şiir, düşünceleri yaymanın bir aracı olarak görül-
müştür.
Ahenk ögeleri önemsenmiştir.
IV. Arap ve Fars edebiyatlarından etkilenilmiştir.
yargıla
yargılarından hangileri yanlıştır?
A) I ve II
B) I ve III
D) II ve III
E) III ve IV
C) Ive IV
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi2. I. İstanbul Kasidesi
II.
Su Kasidesi
III. Adem Kasidesi
IV. Kerem Kasidesi
V. Güneş Kasidesi
Aşağıdaki sanatçılardan hangisi yukarıda verilen ya-
pıtlardan herhangi biriyle ilişkilendirilemez?
A) Ahmet Paşa
B) Fuzuli
C) Nedim
D) Akif Paşa
Bağdatlı Ruhi
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiDivan şiirinin Yunus Emre'si sayılan bu şair, Farsça yaz-
dığı şiirlerinde "Hüseyni" mahlasını kullanmıştır. Sanat-
çının Türkçe ve Farsça olmak üzere iki de divanı vardır.
Hurufiliği benimsemesi ve övmesi neticesinde idam edilen
sanatçı Azeri Türkçesinin 14. yüzyıldaki ünlü temsilcile-
rindendir.
Bu parçada tanıtılan divan edebiyatı sanatçısı aşağı-
dakilerden hangisidir?
A) Kadı Burhaneddin
B) Gülşehri
Nesimi
nay
D) Sultan Veled
E Fuzuli
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiI. Grup
Kâtip Çelebi
II. Grup
1.
Mevlid
II. Nefi
Tezkire
III. Sehi Bey
Seyahatname
IV. Süleyman Çelebi
Hicviye
V. Baki
Bilimsel nesir
Yukarıda I. grupta verilen sanatçılardan hangisi II.
grupta verilen terimlerden biriyle ilişkilendirilemez?
A) I
B) II
C) III
D) IV
EV
BANKASI
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiDENEME 9
ve Edebiyatı Denemeleri
11. 14. yüzyılda Azeri sahasında yetişmiş ünlü sanatçı
1
II
Ali Şir Nevai, şiirlerinde Hurufi inancını yaymaya
III
IV
çalışmış, klasik nazım şekilleri kullanmasına rağmen
tuyuğlarıyla ünlenmiştir.
V
Bu parçada altı çizili bölümlerin hangisinde bir
bilgi yanlışına yol açmıştır?
A) 1
B) II
C)
DIV
EV
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi8.
Şen gözlerine neşe veren bir çiçek olsam
Busenle sararsam o güzel sinede solsam
Her koklayışın ruhumu ateşle yaksa
Busenle sararsam o güzel sinede solsam a
Bu dörtlük biçim ve içerik bakımından dikkate alınır-
sa aşağıdaki nazım biçimlerinin hangisinden alındığı
söylenebilir?
A) Rubai
B) Şarkı
C) Tuyug
D) Mani
E) Gazel
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi7.
Dünyada gezi yazısı türünde Venedikli Marco Polo
ve Arap gezgini İbni Batuta'nın eserleri ünlüdür.
Edebiyatımızda ise Piri Reis, Seydi Ali Reis, Evliya
Çelebi ve Nâbî ilk akla gelen isimlerdir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki
isimlerden birine ait gezi kitaplarından biri değil-
dir?
yana
afir
A) Seyahatname
B) Tuhfetü-1 - Harameyn
C) Kitab-ı Bahriye
D) Miratü'l - Memâlik
ilk
E) Cihannüma
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimikaleme alınan ilk kronolojik eser olma özelliğini
taşır. Aynı zamanda, tamamen Osmanlıları konu alan ilk
Türkçe eserdir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han-
gisi getirilmelidir?
A) Gazaname-i Rum
B) Cihannüma
o basitan- Al-i Osman
DY Tevarih-i Al-i Osman
E) Devleti -Osmaniye
5.
Aşağıdakilerin hangisinde divan nesri ile ilgili bir
bilgi yanlışı vardır?
A) Üslup güzelliği önemsenmiş, söz ve anlam sanat-
larına yer verilmiştir.
Ahenkli bir söyleyiş sağlamak için kısa cümlelerden
yararlanılmıştır.
C) Düzyazıda, şiirde görülen kimi kurallar uygulanmaya
çalışılmıştır.
D) Mektuplarda ve bilimsel eserlerde yabancı sözcük
kullanımı gelenek halini almıştır.
E) Gezi yazıları ve ahlaki içerikli eserlerde daha sade
bir nesir özelliği görülür.
Asil adı Mustafa'dır. Doğu'da Hacı Halife, Batı'da ise
Hacı Kalfa adıyla da tanınır. IV. Murad dönemindeki
Doğu seferlerine yazıcı olarak katılmış, 1635'te İstanbul'a
dönerek kendisini tüm
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiDENEME 9
12. Bu ikinci gürüh zahidlardur. Bunların asli oddandur
ve bunlar tarikat kavmıdur pes od gibi dün o gün
yansalar gerek, kendözlerin göyündürseler gerek.
Pes her kim bu dünyede kendüsini göyündürse
yarın ahıratda dürlü azablardan kurtulisalardur. Pes
imdi şöyle bilün kim bir kez yanan ayruk yanmaz.
Türkçeye çevrilen bir bölümü de verilen ve insa-
nin yaradılış sırlarının açıklandığı şeriat - tarikat
hakikat marifet adlarını alan dört kapıyla
kırk makamın anlatıldığı yapıt aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Mantık'ut - Tayr
B) Vücutname
arous
C) Divani Kebir
D) Makalat
E) Felekname
cliñores ?
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiDivan Edebiyatı (Karma)
UNITE
raba
dan,
Şairlerin Önde Gelen Beliğlerin Yol Göstericisi Mer-
hum Ahmet Paşa
Fey-
leri
ile
4.
Hasilim yol
Garazimy
an
Ne yanar
Ne açark
Bursalıdır. Vezirlerin bilginlerinden, şairlerin bilgililerinden-
dir. Halk arasında Veliyyüddin oğlu sanıyla tanınmış, özel-
likle de ulu bir nesep ve yüce bir soyla övülmüştür. Baba-
ları önde gelen bilginlerden olup merhum Sultan Murat'a
kazasker oldu. Kendisi de Sultan Mehmet'in hocası iken
iyi bir seçimin sonucunda eşsiz bir şanla vezir olup onun
yüksek iltifatlarına mazhar olmuştur. Söz nazmi cevherin-
de mahir bir usta, bilimde ve şiire ait konularda hâkim bir
kimse idi. Şiir üslubu bilgince ve ululara yakışır niteliktey-
di. Nükte dolu beyitleri ifade ve mana bakımından son de-
rece sağlam, kaside alanında herkesin oy birliği ile hakkı-
ni teslim ettiği biriydi.
Bezm-i a
Ne teme
Bu dizel
ğında a:
A) Bir
B) Ma
Aşağıdakilerden hangisi, bu parçanın alındığı türde
eser vermiş bir sanatçı değildir?
Bir
A) Latifi
B) Sehi Bey
C) Âşik Paşa
D) Âşik Çelebi
E) Ali Şir Neval
C
5. Kaşl
Gan
2.
Divan şiirinde kavramlar, "mazmun" olarak adlandırılan
kaliplaşmış sözlerle ifade edilmiştir. Sevgilinin boyu posu,
Traslan, gözleri, kirpikleri
, ağzı, dişleri, yanakları birtakım
dilmistir.
YAYINLARI
Bu
len
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi23.
Eser
Sanatçı
Niyazî-i Misrî
1.
Müzekki'n-Nüfûs
II.
-
Marifetnâme
Erzurumlu İbrahim
Hakki
III. Ahmet Fakih
Çarhnâme
IV. Ali Şir Nevai
Mizanü'l-Evzan
V.
Sultan Veled
Rebabnâme
Yukarıdaki sanatçı - eser eşleştirmelerinden hangisi
yanlıştır?
A) III
B) I
C) V D) || E) IV
UcDört
Diğer sayfaya geçiniz.
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiTürk Dili ve Edebiyatı - Sosyal Bilimler - 1
len
1.
X
Kad kıyâmet gamze âfet zülf fitne hat bela
Åh kim ben hüsnünün bunca belasın bilmedim
)
II.
Bir nice doyunca kanalım câm-ı murada
Bir lahza komaz sâki-i devrân elimizde
Bu şiir örneklerinden aşağıdakilerin hangisine
ulaşılamaz?
A) Divan Şiiri geleneğine ait olduklarına
alil)
B) Avni zihniyete sahip şairlerce yazıldıklarına
Ahenk unsurlarından uzak durulduğuna
D Ölçütürlerinin aynı olduğuna
E) Yalın bir anlatımın tercih edilmediğine
Sonntifinun Dönemi'nin en uzun ve önemli tartışması
Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi12. Sen usandırma eli el de usandırmaz seni
Hilekârlık eyleme kimse dolandırmaz seni
Dest-i âdâdan soğuk su içme kandırmaz seni
Korkma düşmandan ki âteş olsa yandırmaz seni
Müstakim ol Hazret-i Allah utandırmaz seni
Bu parça aşağıdaki nazım biçimlerinden hangi-
siyle ilişkilendirilebilir?
A) Tardiye
B) Murabba
C) Muhammes
D
D) Müseddes
E) Müsebba