Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi Soruları

ÖSYM TARZI TURUNCU HIZ TESTI 03 DİVAN ŞİİRİ 1. Aşağıdakilerden hangisinde divan şiiriyle ilgili bilgi yan- lışı vardır? A) Duygu ve düşünceler, kaliplasmış mazmunlarla anlatılır; fikirler ve duygular neredeyse ortaktır. B) Divan şairlerinin müstakil dünya görüşleri ve felsefeleri yoktur; hepsi aynı fikirleri değişik bir biçimde söylemişler- dir. C) Konular genellikle gerçek hayattan uzaktır; aşk, sevgili, ölüm, izdırap, şarap, övgü ve din gibi konular en çok işle- nen konulardır. D) Şairin sanat gücünü, şiirlerindeki konu zenginliği sağlar. E) Divan şairi daima âşıktır, bu ask onulmaz dert olmakla beraber şair bu dertten memnundur, onlara göre bu der- din dermanı, gene bu derdin kendisidir. 2. Gazellerin ilk beytine matla, sen heytine makta denir

I. Çapkın bir üslupla kadını ve aşkı anlatan gazel- lerdir. (Şuhane gazel) II. Aşkı ve aşkın verdiği mutluluğu, sevgiliden şikâyeti işleyen gazellerdir. (Rindane gazel) III. Dünyaya değer vermemeyi, içkiyi, yaşamaktan zevk almayı anlatan gazellerdir. (Âşıkane ga- zel) IV. Ahlaki ve didaktik öğütler içeren, özdeyiş biçi- minde özlü anlatıma sahip gazellerdir. (Hikemî gazel) Bu cümlelerdeki yanlışlığın giderilmesi için ay- raç içerisindeki terimlerden hangileri yer değiş- tirmelidir? A) I ile || B) lile III C) Il ile III D) Il ile IV E) III ile IV

3. Öz: Kendi, nefs Körklüg tonug özünge Tatlig aşıg adhinka Tutgil konuk agirlig Yadhsun çaving budhunka (lyi elbiseyi kendine, tatlı aşı başkasına... Konuğu ağırla, ününü herkese yaysın.) Bu parçadan hareketle Divânu Lugati't-Türk ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) İslami Dönem'e ait olduğu B) Karahanlılar zamanında yazıldığı Misalli bir sözlük olduğu Dy Manzum biçimde yapılandırıldığı E) Uygur alfabesi ile yazıldığı -i Genel Müdürlüğü

B B . 16. Divan şiirinde bestelenmek için yazılan uygun ölçü kalıpları ile çoğunlukla dört dizelik bentler- den oluşan nazım biçimidir ve bu nazım biçimini Türkler divan edebiyatına kazandırmıştır. Sorley Her kasidede bulunma zorunluluğu olmayan bazı kasideler içinde yer alan gazellerdir. Zegarell Beş misralı bentlerden oluşan nazım biçimine verilen isimdir muhammes Bir gazelin bütün beyitlerinin aynı güzellikte söylendiği gazellerdir. Yek ahenke Felsefi düşünce ağır basan gazellere verilen isimdir. Aşağıdaki kavramlardan hangisi verilen bilgiler- den herhangi biriyle ilişkilendirilemez? Ay Şarkı B) Hikemî gazel 6) Muhammes Di Tegazzült Ey Yek-ahenk +

1. Gül yüzünde göreli zülf-i seman-sây gönül Kara sevdaya yiler bî-ser ü bî-pây gönül Dimedum mi sana dolaşma ana hay gönül Vay gönül vay gönül vay gönül ey vay gönül Bu dizeler aşağıdaki nazım şekillerinin hangisiyle yazılmış olabilir? B) Murabba A) Kit'a C) Kaside E) Müstezat D) Tuyuğ

17. I. Lale Devri'nin İstanbul'unu yansıtan şiirlerinde dış dünyadan aldıklarını duyduğu, gözlemlediği gibi aktarmaya çalışır. II. "Öküzlerdeki boynuza sahip olmayı uman bir eşeğin kulağından ve kuyruğundan olması" ana fikrini işlediği, mesnevi nazım biçimini kullandığı sembolik tarzdaki eseriyle ünlüdür. III. Ahlâkla ilgili öğütler veren, türlü hayat görüşlerini yansıtan, özdeyiş niteliğindeki sözlerin ağır bas- tığı gazelleriyle ün salmıştır. IV. Mesnevi yazma gücünü alegorik bir eser olan Hüsn ü Aşk adlı eseriyle ispat etmiştir. V. Padişah tarafından beğenilen kasideleri karşı- lığında 9 akçelik maaşla ödüllendirilmiş ancak maaşını alamayınca kafiyeli nesrini yazmıştır. Yukarıdaki açıklamalardan hangilerinin ilgili oldu- ğu sanatçılar aynı yüzyılda yaşamıştır? A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) III ve v E) IV ve v

"Şeyh Galip" ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğru değildir? A) Divan edebiyatının son büyük şairidir. B) Kaside türünün en önemli sanatçılarındandır. Sembolik bir anlatımı vardır. D) Tasavvuf düşüncesi şiirlerinde geniş yer tutar. Kapalı, anlaşılması zor, mecazlar ve hayallerle yüklü şiirler yazmıştır.

2. Aşağıdakilerin hangisinde Ali Şir Nevaî ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır? A) "Mizanü'l-Evzan” adlı yapıtında aruz ölçüsünü sis- temleştirmeye çalışmıştır. B) "Muhakemetü'l-Lügateyn” adlı eserinde Türkçenin Arapçadan üstün olduğunu savunmuştur. Türk edebiyatında ilk şairler tezkiresi olan “Mecalisü'n - Nefais"i yazmıştır. D) Beş divanının biri Farsça diğerleri Türkçedir. Hamse sahibi bir sanatçıdır.

Stam ) 11. Süleyman Çelebi'nin Vesiltü'n-Necât isimli eseri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 15. yüzyılda kaleme ahnmıştır. basioa B) İranlı bir şair tarafından yazılan eser, Süleyman Çelebi tarafından tercüme edilmiştir. (c C) Türk edebiyatının önemli naat örneğidir. D) Halk arasında daha çok Mevlit adıyla bilinmektedir. E) Mesnevi nazım biçimiyle kaleme alınmıştır. skilen- 3 OV YAYIN DENİZİ midabelonaM debelo

12. "Divan edebiyatında düzyazı yoktur." diyen birine kar çıkan bir eleştirmen, aşağıdaki isimlerden hangisi savini kanıtlamak için örnek veremez? A) Ahmet Paşa B) Mercimek Ahmet C) Latifi D) Sehi Bey E) Sinan Paşa

10. 1. Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabip Kilma derman kim helakim zehri dermanındadır. II. El çek tabip el çek yaram üstünden Sen benim derdime deva bilmezsin Birincisi Fuzüli'den ikincisi Erzurumlu Emrah'tan ali- nan bu dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylene- mez? Birincisi divan, ikincisi halk şiirinden alınmıştır. B) Her ikisinde de aynı konu işlenmiştir. C) Her ikisi de aynı ölçüyle yazılmıştır. DY Her ikisi de sade ve anlaşılır bir dille oluşturulmuştur. Birincisi gazelden, ikincisi bir koşmadan alınmıştır.

27. Gâfil geçirme fursatı kim bâğ-1 âlemin Gül devri gibi devleti nâ-pây-dârdır Yukarıdaki beyit bir gazelden alınmıştır. Zamanın hızlı akti- ğını, gül devri gibi çabuk geçtiğini söyleyerek zamanın boşa geçmemesi gerektiğini söylemektedir. Buna göre, yukarıdaki gazel aşağıdaki sanatçılardan hangisine ait olabilir? A) Nabi B) Fuzuli C) Baki SA D) Nef'i Shed E) Şeyh Galip

9. 1 3 1 Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir kasidenin mat- la (ilk) beyitidir? A) Bahar erdi yine düştü letafet gülsitân üzre Yine oldu zemînin lütfü galip âsmân üzre B) Gül devri ayş eyyamdır zevk u sefa hengâmdır Aşıkların bayramıdır bu mevsim-i ferhunde dem C) Cefâ taşın ne gam atsa Hayali sana alçaklar Belagat meyvesin hâsil eden nahl-i hünersin S 3 3 2 sen D) Bu devr içinde benim padişeh-i mülk-i sühan Bana sunuldu kasîde bana verildi gazel E) Arızın yâdıyle nemnâk olsa müjgânim n'ola Zayi olmaz gül temennâsıyla vermek hâre su AAA ve

3. 7. Hurufilik tarikatına mensup, coşkun ve lirik şiirleriyle tanı- nan mutasavvıf bir şairdir. Vahdetivücut düşüncesini Hurufilik inancı çerçevesinde, cesur ve taşkın sözlerle an- latmasından dolayı Halep'te derisi yüzülerek öldürülmüş- tür. Bu olaydan sonra adı efsaneleşmiş, bazı tasavvuf çev- relerinde büyük saygınlık kazanmıştır. Azeri Türkçesiyle yazdığı tuyuğlarıyla tanınmıştır. Türkçe ve Farsça olmak üzere iki Divan'vardır. Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden han- gisidir? A) Nesimi B) Kadı Burhanettin C) Gülşehri D) Ali Şir Nevai E) Aşık Paşa 153

HOCALARA GELDİK 7. Nedür bu handeler bu işveler bu nâz u istiğnâ Nedür bu cilveler bu şiveler bu kâmet-i bâlâ II. Açıl bağın gül ü nesrîni ol ruhsârı görsünler Salin serv ü sanavbersive-i reftârı görsünler III. Avazeyi bu âleme Davud gibi sal Baki kalan bu kubbede bir hoş sada imiş IV. Ger derse Fuzûlî ki güzellerde vefa var Aldanma ki şair sözü elbette yalandır V. Göz gördü gönül sevdi seni ey yüzü mâhım Kurbânın olam var mı benim bunda günâhım Yukarıdaki dizelerle ilgili aşağıdaki açıklama- lardan hangisi yanlıştır? A) I.de, aruzun ".-.-.-.-.-.-.--- " kalıbı kullanılmıştır. B) II. de, bir gazelin matla beyti bulunmaktadır. C) III. de, şair ismi tevriyeli olarak kullanılmıştır. DJIV. de, bir gazelin makta beyti bulunmaktadır. E) V. de, içinde hüsn-i talil sanatı olan kasidenin bir methiye beyiti bulunmaktadır.

B. 6. 3. Aşağıdakilerden hangisi divan şiirinin zihniyet özel- liklerini yansıtmaz? A) Feyz-i Hak bark urur âyine-i endîşemden Çeşm-i cân rûşen olur maşrık-ı idrakimden B) Nice kâkül nice mû sünbül-i gül-bûdur bu Dil-i uşşâkı perîşan idici budur bu C) Bahâr oldı yine lâle ele câm aldı rindâne Benefşe şeb külâhını kıvırmışdur levendâne D) Suya versün bağban gülzarı zahmet çekmesün Bir gül açılmaz yüzün teg verse bin gülzare su E) Memleket bitti, yine bitmedi hâlâ sen, ben, Bize bu hâl ile bizden büyük olmaz düşmen ko A