Halk Hikâyeleri Soruları

TEST kişi. Masal/ Efsane / Fabl - II 02 1, n 3. Bir Yi Gâh Dün Gülichni Bu O aş 1. Aşağıdakilerden hangisinde fablın tarihî gelişimine dair bir bilgi yanlışlığı vardır? A) Türk edebiyatında fabl niteliği taşıyan öyküler, kay- nağını Kelile ve Dimne, Marzubannâme çevirileri gibi Bar edebiyatlarındaki örneklerden alır. B) Klasik Türk edebiyatında öğretici nitelik taşwan-kas- sadan hissenin en yaygın örnekleri Attar'ın Mantıku't Tayrile 15. yüzyıl şairi Şeyhi'nin yazdığı Harname adlı mesnevisidir. C) Tanzimat Dönemi'nde Ahmet Mithat Efendi Kıssadan Hisse adını taşıyan öykü kitabında fabl türünü dene- miştir. D) Recaizade Mahmut Ekrem, La Fontaine'den Horoz ile Tilki, Kurbağa ile Öküz, Karga ile Tilki, Meşe ile Saz, Ağustos Böceği ile Karınca gibi birçok çeviri yaparak bu alanda Türk edebiyatına katkıda bulunmuştur. E) Orhan Veli ve Sabahattin Eyüboğlu'nun La Fontaine çevirileri fabl türünün bizdeki başarılı örnekleridir. sa A C 4.

olayca Edebiyatı- III) Yapit- serlerinde işüncele- tanbul'un latmıştır. evrelerin mesidir; yapıtları Fisinde ardır? V 1 28.) Mezarlıktan dönen köylüler, ellerinde kalan bu liralarla merkebi ne yapacaklarını, bu emri nasıl yerine getirecek- lerini kestiremiyorlar, asmanın altında birleşip söyleşiyor- lardı. Nihayet, bir defa kazaya varıp hâkimden danışmaya karar verdiler. Hafta içinde Hüsmen merkebi yanına alıp yola çıkacaktı. Hayvan, bir ehemmiyet kesbetmişti: Önüne bol yem dökülüyor, mısır sapları yığılıyordu. Köylüler sık sik hatırlıyorlar: “Boz eşek suya götürüldü mü? Arpası döküldü mü?” diye birbirlerinden soruyorlardı. Bir sabah Hüsmen Hoca'yı alaca karanlıkta hep birden değirme- nin önüne kadar götürdüler, selametlediler. Boz eşek, Hoca'nın merkebine bağlı, kuyruğunu oynatarak ferah, yüksüz, arkada gidiyor; yeni doğan sırma telli bir güneş, palanının soluk keçesini kadife gibi parlatıyordu. Bu, ne uzun, ne can sıkıcı bir yoldu. Durgun sulardan fışkırmış pirinç başakları ile arklar boyunca giden kamışların yeşilliği yamaçlar ardında görünmez olunca kurak, düz bir toprak, iki gün hiçbir köye, hiçbir değirmene hattâ iki cılız söğüdün gölgelediği bir su başına bile uğramadan, issiz, kavruk, devam edip gidiyordu. Sonra dik kayalı bir yokuş, korkunç bir boğaz aşılıyor, tepesine yaklaştıkça serin bir rüzgârla beraber lâtif bir manzara başlıyordu. Bu metin parçası içerik ve dil özellikleri dikkate alındı- ğında aşağıdaki sanatçılardan hangisi tarafından ya- zılmış olabilir? A) Halit Ziya Uşaklıgil B) Refik Halit Karay C) Mehmet Rauf D) Ahmet Haşim E) Ziya Gökalp

1. Nazim-nesir karışık bir yapıya sahiptir. II. Girişinde kalıp ifadeler vardır. Ill. Atli göçebe hayatının ürünüdürler. 1. Dili, sözlü anlatmalarda sade ve anlaşılır ol masına rağmen yazma ve basma hikayelerde klasik edebiyatın etkisi görülür. V. Halk edebiyatının diğer türlerine ait örnekle içerebilir. Halk hikâyelerinin içerik özellikleriyle ilgili ola- rak yukarıda verilenlerden hangileri yanlıştır? B) Yalnız III C) Yalnız IN E) IV ve V A) Yalnız 1 D) I ve II

lenemez? A) Nazım biçimi rubaîdir. B) İrsalimesel sanatına yer verilmiştir. C) Düz uyak örgüsüyle kafiyelenmiştir . Lor Tüm dizeler 6+5 biçiminde duraklanmıştır . LE) Didaktik ve eleştirel bir üslupla oluşturulmuştur. 4. Tasavvufta Allah'ın dışında kalan her şeye verilen ad "Allah'ta yok olma" anlamında kulun zat ye sıfatlarının Hakk'ta fani olması Kalbini Allah için saflaştıran kişiler"e yönelik, Hakk'a vasıl olma yolundaki tasavvuf ehline verilen ad • "Hiçbir şey yokken Allah vardı ve hiçbir şey kalmadi- ğında yine Allah var olacaktır." esasına dayalı olarak Allah'tan başka varlığın olmadığının idrakinde olmak Aşağıdaki tasavvuf terimlerinden hangisi verilen eis açıklamalardan biriyle eşleştirilemez? .. Yayinla B! Vahdetivücut A) Masiva C) SOM D) Fenafillah E) Tecelli Aulong gidin Ausoner 5. Bu akımın özünde melankoli ) ve karamsarlik vardır. Bu- nun bir yansıması olarak da şairler için kızıl gün batımları, alaca karanlıklar, ay ışıkları en uygun manzaralar olmuş- tur. Kapalilik ve belirsizlik onlar için önemli olmuş. ice dö- nük bir eğilim göstermişlerdir . Bu açıklamanın yapıldığı bir edebiyat domini

13. I. Derviş, halk hikâyelerimizde kahramanın ölümünü engellemek için de yardıma koşan bir motiftir. Örneğin Ercişli Emrah ile Selvihan hikâyesinde Emrah, zehir içerken pir onun imdadına yetişir ve zehri etkisiz hâle getirir. Pirin yardımı olmasa Emrah ölecektir fakat pir imdadına yetişir: "Pencereden elini uzatarak salavat parmağını kadehin içerisine sokup bir dolandırdı zehrin içerisinde lakin pirin elini bir Emrah gördü, bir de Selvi gördü, asla kimse görmedi." II. en Arzu ile Kamber hikâyesinde de Kamber çayda boğulurken Arzu'nun duasıyla "Boz Atli Hizir" onu kurtarır. Arzu burada: "Ellerim dala kaldı, Gözlerim yolda kaldı, Yetişin boz atlı Hızır, Kamber agam pek darda kaldı" demesiyle Hızır yetişir. Yani halk hikâyelerinde bir kurtarıcı kimliği genellikle bulunur. YAYINLARI Bu parçalarla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? LİMİT A) Derviş, pir ve Hızır gibi motifler halk hikâyelerimizde yer alır. B) Halk hikâyeleri sözlü gelenek ürünü olduğu için zamanla değişikliğe uğrar. C) Arzu ile Kamber hikâyesinde Hızır, kurtarıcı bir unsur olarak yer alır. D) Ercişli Emrah ile Selvihan hikâyesinde olağanüstülükler vardır. E) Halk hikâyelerinde manzum ya da mensur bölümler bulunabilir.

icra? 8. T E Sözlü gelenekte halk hikâyesi icralarının bö- lümleri aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla M verilmiştir? P - o S E 2 A) Asıl Hikâye - Döşeme - Fasıl - Duvak Kapama B) Fasil - Döşeme - Asıl Hikâye - Duvak Kapama C) Fasil - Asıl Hikâye - Döşeme - Duvak Kapama D) Asıl Hikâye - Fasil - Döşeme - Duvak Kapama - - E) Döşeme - Asıl Hikâye - Fasil - Duvak Kapama -

TYT TÜRKÇE DENEK RKÇE . (V Paris, fotoğraf sanatı akiminin yeşerdiği olaylar (W ybe 15. Aşağıdakilerden hangisi yüklemi ortak sıralı cümledir A) Yillar geçtikçe yazdıklarım değişiyor, daha kapalı hâle geliyordu. B) Herkesten sakladığımız şeyleri, tuhaf fikirlerimizi yazarız im. günlüklere. C) Babasını birkaç kere, annesini daha fazla görmüştü ağlarken D) Gösterişten nefret ederdi, yapay tevazudan da hoşlanmazdı. E) Bize tanınan sınırlı bir özgürlük alanı vardı, hapiste gibiydik.

rdik- k gi- 'nin a Vi- anlı n ta- şa- 19. B B AKTİF ÖĞRENME YAYINLARI Divan Kalenderi ● Satranç ● Vezniahar Aşağıdaki sanatçılardan hangisi verilen bu nazım biçim- lerinden herhangi biriyle ilişkilendirilemez? A) Gevheri B) Âşık Ömer C) Kul Mehmet D) Hayalî E) Karacaoğlan ●

i 6 1 S 13 9. Yaz gelince badem açar çiçeği Ağalar takınır hançer bıçağı Böyle m'olur bu yerlerin gökçeği Güzel olsa esmer olsa elverir Kadir Mevlâm ihsan eder yel verir Yaz olunca atlar çıkar çayıra İşimizi bari Huda kayıra Meğer beni senden ölüm ayıra Güzel olsa esmer olsa elverir Kadir Mevlâm ihsan eder yel verir Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Bentlerden sonra tekrarlanan iki dizelik bölümlere kavuştak adı verilir. Aşık edebiyatının yaygın bir türüdür. Halk edebiyatı geleneğiyle oluşturulmuştur. D) Sevgiliye kavuşma isteği dile getirilmiştir. ET Üçlük birimler kendi arasında, ikilik birimler de kendi arasında kafiyelidir. Diğer Sayfaya Geçiniz.

arşı- zak miş- mış, utluk asi- kini, riyle lasi- kasi- snevi Hivan mes- DENEME-14 10. Düşman düşmanlığını yapmış yine. Gene Karadiken varıp fitlemiş bunu. Padişah dönüp kapıkullarına el etmiş, onlar da gidip bağlamışlar Tahir'i kollarından ve sürüye sürü- ye götürmüşler saray katina. Karısının şerrine uğradığı günden beri Tahir'e diş bileyen padişah, köpürüp küplere binmiş: "A tuz ekmek haini! Şimdi senin boynunu celladima verirdim ama o yeşil başlı derviş gözümün önüne geldi; ona bağışlıyorum seni, girmesine kanına girmeyeceğim ama ömrünü, gününü zindanlarda çürüteceğim. Bundan geri Zühre'm yıldız olsa başına doğmayacak senin!" deyip demir kuşaklı pehlivanların önüne katarak Mardin Kalesi'ne yollamış onu ama bu yol Zühre'nin köşkünün önünden geçiyormuş. Bir firkat gelip Tahir bakalım ne demiş: Ne darağacı ne zindan Gönül geçer mi yârdan Gözü çıkası baban Sürdü beni bu diyardan Zühre korktuğuna uğrayınca ne diyeceğini bilememiş: Inan Tahir sözüme Ateş düştü özüme Sensiz bu yalan dünya Zindan olur gözüme demiş. Daha da dizip koşacakmış ama demir kuşaklılar aman vermemiş, yoksa... Son sözleri suyum akan yaşlar olmuş Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Mensur ve manzum kısımlardan oluşmuştur. B) Bir halk hikâyesinden alınmıştır. C) Tip özelliği gösteren kişiler vardır. Kişi, yer ve zaman unsurlarına yer verilmiştir. E) Aşk konusu üzerine kurulmuştur.

10. (1) Başkahramanları Kavuklu ve Pişekâr olan oyun, aslında Karagöz'ün ete kemiğe bürünmüş hâlidir. (II) Perdeden sahneye inmiş olan orta oyunu her yerde oynanabilen, mobilize bir oyun olduğu için oyun düzeni de ona göre biçimlenmiştir. (III) Oyun yeri göstermelik adı verilen ortalama otuz arşın genişliğinde, yirmi arşın derinliğinde kimi zaman yuvarlak kimi zaman da dört köşe biçiminde bir yerdir. (IV) Seyircilerin meydanın çevresinde oturduğu oyunda yeni dünya adı verilen ve genellikle iki parçadan oluşan bir dekor vardır. (V) Oyunun değişmeyen aksesuarı şakşak denilen Pişekâr'ın elinde tuttuğu çift kollu, silkelendiği zaman ses çıkartan bir araçtır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? noul muid A) I B) II C) III D) IV EV 9

A A VAYTO4 er-1 6 ve 7. soruları aşağıdaki paragrafa göre cevaplayınız. ndan erile- Eski zamanlarda bir Şah'la onun hazinedarı bir Ke- şiş vardır. İkisinin de çocukları olmuyordur. Bir gün Hanım Sultan ile Keşiş karısı yolda bir ihtiyarın ver- diği fidanları alıp dikerler. Bir gece uykuda görünen ihtiyar, ağaçların meyve vereceğini ve onların mu- ratlarına kavuşacağını söyler. Hanım Sultan'ın ağacı bir elma verir. Elmayı ikisi bölüşerek yerler. Hanım Sultan bir erkek, Keşiş karısı bir kız dünyaya getirir. Çocuklar doğmadan Hanım Sultan, Keşiş karısıyla çocukları doğdukları takdirde birbirleriyle evlendi- rilmeleri konusunda anlaşırlar. Çocuklar büyümeye başlar. Keşiş, kızının güzelliğine bakarak, ileride ki- zina hükmedememek korkusuyla İsfahan şehrinden ayrılır. Zengi köyüne yerleşir. Diğer taraftan Şah ile Hanım Sultan'ın oğlu Ahmet Mirza, Sofu adlı arka- daşıyla okula başlar. Bir gece rüyasında kendisine Kara Sultan elinden bade sunulur. Böylece âşık olur, yemeden içmeden kesilir. Babasının izniyle hava değişimi için Zengi köyüne Keşiş'e misafir olur ve kızı görür. Bu kız, rüyasında elinden aşk badesini içtiği kızdır. Mirza bundan böyle benim adım ..... senin adın ...... olsun der. Voo ve- 6. ) Bu parçada boş bırakılan yerlere getirilecek olan aşağıdaki adlardan hangisiyle, söz konusu halk hikâyesinin adına ulaşılır? A) Karacaoğlan ile İsmihan Sultan B) Leyla ile Mecnun C) Derdiyok ile Zülfü Siyah D) Ferhat ile Şirin E) Kerem ile Asli

9. Halk hik lerin hd Dede Korkut Hikayeleri, Hak Hikayeleri, Mesnevi Hikâ larn B) Mec Için sur D) De ye 7. Kerem yine söylenir: Bir hali diyor merde mert cengi Bir hali dövüyor cümle frengi Bir hali bozulmaz hiç onun rengi Bir şulesi halka yetişir Bir sonuç alamayınca Kerem, Aslı'ya da aşk verme- si için, Tanrı'ya yalvarır. Duası kabul olunup o da- kikadan itibaren Asli Han yanıp tutuşmaya başlar; hemen Müslümanlığı kabul eder ve Kerem'le kaç- maya razı olur. Kervankıran yıldızı doğarken bu- luşup kaçmayı kararlaştırırlar. Öbür taraftan Ke- şiş, Kerem'i öldürtmek için Kayseri Mütesellimi Ah- met Bey'e para vadeder. Mütesellim, Keşiş'in evi- ne adam gönderip gece Kerem'i tutturur, hemen as- É) ka or mak ister fakat Hâkim, tahkikat yapmadan ilâm ve- remeyeceğini söyler. Mütesellim'in kız kardeşi işe karışır. Kerem'in âşık-ı sadık olup olmadığını anla- mak için onu imtihana çekerler. Kerem imtihanı ka- 10. Mes den zanır. YAY biçi Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangi- si söylenemez? vi ti ğin Ay AYDIN YAYINLARI A) Bir halk hikâyesinden alınmıştır. B) Mensur ve manzum parçalar iç içedir. C) Ait olduğu dönemin dil özelliklerini yansıtır. D) Nesil çatışması üzerine kurulmuştur. E) Olağanüstü ögeye yer verilmiştir. ve BI ha A 11. /

C) Hacı Bayram Veli AYDIN E) Aziz Mahmut Hüdayi J 2. Aşağıdakilerden ha söylenemez? ingisi ayraç içinde 11. Aşağıdaki sanatçı-eser eşleştirmelerinden han gisi doğrudur? kavuşan Yeniçeri - (Bayburtlu Zihni) Slan şair aşıklar kme geleneğini A) Şiirler, Osmanlıc oluşturulmuştur. B) Aruz ölçüsü ve C) Konudan çok, k D) Bireysel temala E) Nesir türündeh yer tutar. A) Erzurumlu İbrahim Hakkı - Maarifname B) Kayıkçı Kul Mustafa - Şairname C) Bayburtlu Zihni - Sergüzestname D) Yunus Emre - Müzekki'n-Nüfus. El Hacı Bayram Veli - Makâlât Why men boylarının girilmesine şiir- daloğlu) um biçimlerine in üslup özel- smasında yol 12. Aşağıdakilerin ha anonim halk ed veril nler namıyla 3. Aşağıdakilerd rilen adlardan

in Nesri 64. Şimdi ey ciğerköşem! Ölmeden önce seni iyilik yoluna ve iyi kimselerin izine yönlendirmek istiyorum. Tecrübelerle elde etti- ğim birkaç öğüdü sana yadigâr olarak bırakıyorum. Bu öğütle- re uyarak hareket edersen, her muradına erersin ve iyi isim ka- zanırsın, zamanın elinden sille yemezsin. Çünkü baba şefkati, oğlunun zamanın elinden azar yemesini istemez. Öyleyse sen de gönül kulağını bu öğütler için açık tut, sonra pişman olma- yasın. Gerçi zamanımızda her oğul babasının sözünü tutmuyor ama inşallah kabul edersin. Bu parçada günümüz Türkçesiyle içeriğinin bir bölümü ve- rilen eser aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Cihannüma B) Tazarruname C) Kabusname D) Müzekki'n-Nüfus 1) Hest Behişt

4 Anonim Halk Edebiyatı Genel Özellikleri 51 YO TU 1. Manzum olarak kaleme alınmış ürünlerdir. II. Kerem ile Asli, Tahir ile Zühre, Arzu ile Kam- ber, Ferhat ile Şirin gibi ağırlıklı olarak aşk hikâyelerini içerir. III. Köroğlu, Battal Gazi gibi kahramanlık hikâyeleri de vardır. IV. Destan Dönemi'nin sonlarına doğru ortaya çık- mış eserlerdir. Halk hikâyelerinde destanlara göre tarihi olaylara daha az yer verilir. V. Âşıklar tarafından saz eşliğinde veya meddah- larca anlatılır. Numaralanmış bölümlerin hangisinde halk hikâyeleri ile ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir? E) V. DIV. C) III. B) II. A) I. sarap ilâhı Baküs'e bir iyilikte bulunur. Doküs. Kral Midas'a