Halk Hikâyeleri Soruları

B JIK ÖZDE de YAYINI 5. 7 A gül yüzlüm,gül benizlim; kerem edecek ne var bunda? Ace- vahir sözlüm, bu ayrılık bana ölümden beter. Bari ben Kerem olayım sen de Aslı. Kerem senin ağzından çıktı. Bu ad bana bergüzarın olsun. Sen de bir hayalin aslısın, bu da benden sana yadigâr olsun. Ben de bakarken sana Asli diye bakarım; bir gün gelir, yolunda kül olur gidersem şu bastığın toprak ben ola- yım." deyince Aslı'nın gözlerinden nehir misali kan revan olup ağzını açmaya mecali kalmadı. Bereket versin oradaki bir dut ağacı eğildi, dallarından bir dal verdi ona. O da dal gerdanında yayılan top zülüflerden üç teli çekti de başladı saz u niyaza. Imdi, Asli ne söyledi? Kerem ne dinledi? Biz ne diyelim, cema- atimiz ne anlasın? Aldı Asli: Ne gezersin melul melul bu yerde Aman Kerem beni rüsva eyleme Düşürürsün beni onulmaz derde Aman Kerem beni rüsva eyleme Kismet etsin beni sana Yaradan Kaldırsın engeli, yâdı aradan Ben yeni ayırdım akı karadan Aman Kerem beni rüsva eyleme Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Olağanüstü ögeye yer verilmiştir. B) öğreticilik yönü öne çıkmıştır. ) Ait olduğu dönemin anlatım özelliklerini yansıtır. Dr Mensur (düzyazı) ve manzum (şiir) parçalar içerir. E) Birhalk hikâyesinden alınmıştır. océdaki yazar vant

9. Ama neye derler ki her ateş söner, yürekteki ateş sönmez diye. Meğer bu sönmeyen ateşten bir kıvılcım kalmış küller içinde. Tel tel tutuştu saçlarında ve gül Asli, gerçek alevden bir dal oldu; döne döne yandı, yana yana döndü kıbleye doğru. Ve külleri karıştı Kerem'in külüne... Bu dünya, ölümlü dünya; topraktan geldik, toprağa gideceğiz ama bir gül koklamadan yanıp kül olmak da dayanılır gibi değil. Ne denir: Elhükmilillah... Hâmiş: Doğrusu böyledir bu hikâyet; gayrisi ya dizmedir ya bozmadır nihayet... Şu haşiye de bizim rahmetli hikâyeci Ağa Dayı’dan rivayet: Deli divaneye dönen Sofu kardeş bu külleri çevresine doldurup götürmüş ve Erciyes'in kuş uçmaz kervan geçmez bir köşesine gömmüş bunu... Gel zaman git zaman küller içindeki iki kıvılcım, ateşten bir çekirdek olup filiz vermiş, dal vermiş; derken efendim bir ulu ağaç olup yedi kat göğe ermiş. Hikmet-i Huda, her yıl bu ağaçtan üç elma düşermiş, kimin ne muradı varsa onun başına... Bu yıl da bu elmalar benim başıma düşmüş olacak! Yoksa bu yürekler acısı hikâyeyi yazıp destan edebilir miydim? Doğrusu kuş kanadı kalem olsa derya deniz mürekkep yine ne yazılır ne çizilirdi bu! Şimdi bu nasibime şükredip üç elmanın birini okudum, üfledim, Kerem'in ruhuna bağışladım; birini Aslı'nın ruhuna; birini de her kardeşten ileri Sofu kardeşe... Mevla'm uğratmasın kimseyi böyle aşka, ateşe... Bu parça aşağıdaki edebî türlerin hangisinden alınmış olabilir? A) Destan BDMasal C) Efsane D) Menkıbe E) Halk hikâyesi

8. Daha adların konulmasıyla başlayan aileler arası müca- dele, hikâyenin başından sonuna kadar devam etmektedir. Kahramanlar birbirlerine mahlas verirler.Hikâyenin birçok özel motifi olmakla birlikte en ayırıcı noktası, sonunda ka- din kahramanın giydiği büyülü elbise yüzünden erkek kah- ramanın bir ah çekerek alev alması ve iki kahramanın da yanıp kül olmasıyla bitmesidir. Bu parçada sözü edilen halk hikâyesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Âşık Garip B) Arzu ile Kamber C) Yaralı Mahmut D) Tahir ile Zühre Kerem ile Asli

GOED 7. 5. Agül yüzlüm, gül benizlim; kerem edecek ne var bunda? A ce- vahir sözlüm, bu ayrılık bana ölümden beter. Bari ben Kerem olayım sen de Aslı. Kerem senin ağzından çıktı. Bu ad bana bergüzarın olsun. Sen de bir hayalin aslısın, bu da benden sana yadigâr olsun. Ben de bakarken sana Aslı diye bakarım; bir gün gelir, yolunda kül olur gidersem şu bastığın toprak ben ola- yım." deyince Aslı'nın gözlerinden nehir misali kan revan olup ağzını açmaya mecali kalmadı. Bereket versin oradaki bir dut ağacı eğildi, dallarından bir dal verdi ona. O da dal gerdanında yayılan top zülüflerden üç teli çekti de başladı saz u niyaza. imdi, Asli ne söyledi? Kerem ne dinledi? Biz ne diyelim, cema- atimiz ne anlasın? Aldı Aslı: Ne gezersin melul melul bu yerde Aman Kerem beni rüsva eyleme Düşürürsün beni onulmaz derde Aman Kerem beni rüsva eyleme Kısmet etsin beni sana Yaradan Kaldırsın engeli, yâdı aradan Ben yeni ayırdım akı karadan Aman Kerem beni rüsva eyleme Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? AV Olağanüstü ögeye yer verilmiştir. B) öğreticilik yönü öne çıkmıştır. c) Ait olduğu dönemin anlatım özelliklerini yansıtır. DI Mensur (düzyazı) ve manzum (şiir) parçalar içerir. EX Bir halk hikâyesinden alınmıştır.

8. 12. C ödev Takip Dergisi-2 AYT Sagunun halk edebiyatındaki karşılığı - ----, divan edebi- yatındaki karşılığı ---- adını taşır. Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir? A) ilahi - mevlid B) taşlama - hicviye C) devriye - methiye D) koşma - mesnevi E) ağıt - mersiye -

4. Aşağıdakilerin hangisinde Dede Korkut Hikâyeleri ile ilgili bilgi yanlışı yapılmıştır? A) Hikâyeler nazım-nesir karışıktır. B) Hikâyelerin dili on beşinci yüzyıl Hakaniye lehçesidir. C) Hikâyeler, Türk milletinin konar göçer yaşamını anlatır. D) Olaylar, Kafkasya, Kuzey ve Doğu Anadolu'da geçer. E) Olağanüstü varlıklar ve olaylara da yer verilir.

an an a. J- (12 h Masal, efsane, menkibe ve fikralardan farklı blarak halk hikâyeleri nazım, nesir karışımı bir özelliğe sahiptir. Göçebe Türk kültürünün yansıması olan halk hikâyeleri tümüyle ulusal nitelikler taşır. III. Olayların ve betimlemelerin yer aldığı kısımlar mensur, duygu ve heyecanı ifade eden bölümler ise manzum olarak söylenir. W. Hikâyelerin girişinde de tipkı masallarda olduğu gibi kalıplaşmış ifadeler vardır. 7- Hikâye metninin içerisinde masal, efsane, fikra, dua, beddua, deyim, atasözü, bilmece, vb. ör- neklerine rastlanabilir. Halk hikâyeleri ile ilgili bilgilerin verildiği yukarı- daki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışlığı yapılmıştır? AT B) Yth C) DIV E) V RRI

6. Nazım ve nesir karışık bir yapıya sahiptir. Kahramanlar, birbirlerine olan sevgilerini, acıla- rini, izdıraplarını hep şiirle dile getirir. Kahramanların hareketleri, bir yere gidişleri, bir olaydan başka bir olaya geçiş, zamanı kısaca ifade etme vb. olaylar kalıplaşmış sözlerle ifade edilir. Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatsal tür aşa- ğıdakilerden hangisidir? Masal BY Mesnevi C) Halk hikâyesi D Manzum hikâye Mensur şiir

00 5. Destan döneminden halk hikâyeciliği dönemine geçişte bir köprü sayılır. On iki hikâyeden oluşan bu eserde eski çağ- lardaki Türklerin yaşayışlan, töreleri, gelenekleri, savaşla- n anlatılır. İslamiyet öncesi kültürel ögelerie Islamiyet etkisindeki kültürel ögeler iç içedir. Gerçek hayat sahnele- riyle olağanüstü ögeler bir arada verilmiştir. Konuşmalar- daki duygulu söyleyişlerde nazım, olay anlatımlarında ise nesir kullanılmıştır. Bu parçada sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisi- dir? A) Mesnevi B) Battal Gazi Destanı C) Oğuzname D) Kitab-ı Dede Korkut E) Kerem ile Asli

AA 13. Gizli, açık, dünyada ne kadar kuç varsa bir araya toplandı. Hopei do "Şimdi, hiçbir ülke padişahsiz degil. Nasil olur da bizim Olkemiz, padisahsız kalır? Arlik bundan böyle padişah- siz kalamayız biz. Birbirimize yardım edelim de bari kendimi- zo bir padişah arayıp bulalım. Çünkü ülke padişahsız oldu mu askeri, düzeni kalmaz." dedi. Hepsi bir yere gelip kendilerine bir padişah aramaya koyuldular, Bu parça aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmıştır? A) Harnámo B) Mantıku't-Tayr C) Sikayetnamo D) Iskendername E) Siham- Kaza

12. Karagöz oyunuyla ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisi yanlıştır? A) Bir gölge oyunu olan Karagöz, deriden kesilen ve tas- Vir adı verilen bazı şekillerin arkadan işıklandırılmış ayna adı verilen beyaz bir perde üzerine yansıtılma- si temeline dayanır. BY Oyun, hayâli ya da hayalbaz adı verilen tek bir kişi tarafından oynatılıç ve yanında tef çalana, dayrezen türküleri söylene Vardak adı verilir. c) Karagöz, İslam uygarlığı etkisindeki Selçuklu toplu- munun dilini, inançlarını, gelenek-göreneklerini, za- naatlarını, siyasal ve sosyal olaylara bakışını yansi- tan zengin bir kaynaktır. D) Doğaçlamalara dayanan oyun, halkın ortak malıdır. E) Karagöz cahil halk tipini, Hacivat ise aydın kişileri temsil eder ve oyunda her meslek, yöre ve sınıftan insan rol alır.

1. 2 1 Bir zamanlar İran'ın güzel bir beldesi olan İsfahan şehrin- de çok adaletli, merhametli, güçlü, kuvvetli bir padişah varmış. Hazineleri altınlarla dolu olan bu padişahin ço- cuğu olmuyormuş. Gece gündüz evlat hasretiyle yanıp tutuşan bu padişah, derdini kederini biraz olsun unuta- bilmek için Isfahan'ın en güzel yerine eşi benzeri olma- yan bir saray yaptırmaya karar vermiş. Hazinedari olan keşişi bir gün huzura çağırtmış. Bu keşişin de hiç çocuğu yokmuş. Padişahla keşişi aynı dertle yanıp tutuşurlarmış. Huzura gelen keşişle birlikte sarayın planını yapmışlar. Daha sonra zamanın bütün mimarlarını, ustalarını ve bahçıvanlarını saraya toplamış ve nasıl bir saray istediği- ni onlara da anlatmış. Saray konusu hallolurken bir gün çocukları olursa o çocukları birbiriyle evlendirmeye söz vermişler. Allah'a yalvarıp yakarmalarının ardından bir er- kek çocuğu olur. Emir, çocuğa "Kays" adını verir. Kays on yaşına geldiğinde onu okula yazdırır. Orada Leyla'yla tanışır, birlikte okuyup yazarlar ve birbirlerine aşık olurlar. Bu aşk çevrelerinde yayılır. Leyla'nın annesi durumu öğ- renince kızını azarlar, ona öğütler verir ama değişen bir şey olmaz. Çıkan dedikodular neticesinde ailesi Leyla'yı okuldan alır. Leyla'yı okulda bulamayan Kays, büyük acı duyar. Ağlayıp sızlamaya, başıboş dolaşmaya başlar. Kendini çöllere atar. Bu durumdan sonra insanlar Kays'a "Mecnun" lakabını takarlar. Bu parça, aşağıdaki anlatmaya bağlı metinlerden hangisinden alınmış olabilir? A) Romandan B) Mesneviden C) Efsaneden + DJ Halk hikâyesinden E) Destanean

6. Aşağıdakilerden hangisi halk hikâye- leriyle ilgili doğru bir bilgidir? A) Yer ve zaman ayrıntılı olarak verilir. B) Hikâyeler manzum olarak oluşmuş- tur. 1. C) Halk hikâyeleri; Arap, Türk ve İran- Hint kaynaklı olarak üç gruba ayrılır. Dr Destan geleneğinden sonra oluşan ilk halk hikâyesi Ferhat ile Şirin'dir. E) Halk hikâyelerinin dili oldukça ağır ve süslüdür.

tin kendini lant 14. (Halk hikayeleri, nazım, nesir karışımı bir yapıya sahip tir. (11) Hikayenin anlatım ve tasvir kismi (olaylar) manzum, duygu ve heyecanı ifade eden bölümler ise mensur olarak söylenir. (III) Hikâyenin manzum bölümlerinden, halk şiirinin hemen her şeklinde ve türünde örneklere rastlanabilir. (IV) Hikâyelerin girişinde tıpkı masallarda olduğu gibi kalıplaşmış ifadeler vardır. (V) Hikâyelerin dili sözlü varyantlarda sade ve anlaşılır olmasına rağmen yazmalarda biraz ağırdır. Numaralanmış cümlelerin hangisinde halk hikâyeleriyle ilgili bir bilgi yanlışı vardır? AT B1 c) III D) IV EV

7. Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılan eser, Türkçe- Arapça sözlük niteliğindedir.) XIII ve XIV. yüzyıl Oğuzlarının iç ve dış mücadele- lerini olağanüstü anlatımla ele alan, destandan halk hikâyeciliğine geçiş ürünüdür. ideal devlet yönetimini dört sembolik kahraman aracılığıyla elen alan eserdir. Ahmet Yesevi'nin dinî ve ahlakî öğütler içeren şiirle- rinden oluşan eserdir. Aşağıdakilerden hangisi yukarıda tanıtılan eserlerden biriyle ilişkilendirilemez? A) Dresten B) Mesnevi C) Hikmet D) Ali Emrî Efendi 2) Serbest müstezat

adlı halk hikâyesi hâlen söylenmeye devam et- mektedir . Hem aruz hem heceyi kullanmıştır. Eserde Badehşan Hâkimi Abbas Han'ın kızını bulmak için bir- çok yeri dolaşmıştır. Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi ge- tirilmelidir? A) Sümmani ile Gülperi B) Âşık ile Badeliler C) Leyla ile Mecnun D) Sevda ile Murat E) Ferhat ile Şirin