Halk Hikâyeleri Soruları

7. Allah Allah demeyince işler düzelmez, kadir Tanrı ver- meyince er zenginleşmez. Ezelden yazılmasa kul başına kaza gelmez, ecel vakti ermeyince kimse ölmez, ölen adam dirilmez, çıkan can geri gelmez. Bir yiğidin kara dağ yumrusunca mali olsa yığar, toplar, talep eyler, nasibinden fazlasını yiyemez. Gürüldeyip sular taşsa deniz dolmaz. Kibirlilik eyleyeni Tanrı sevmez, gönlünü yüce tutan erde devlet olmaz. El oğlunu beslemekle oğul olmaz, büyüyün- ce bırakır gider, gördüm demez. Kül tepecik olmaz, güveyi oğul olmaz. Kara eşek başına gem vursan katır olmaz, hizmetçiye elbise giydirsen hanım olmaz. Lapa lapa karlar yağsa yaza kalmaz, yapağılı yeşil çimen güze kalmaz. Eski pamuk bez olmaz, eski düşman dost olmaz. Kara koç ata kıymayınca yol alınmaz, kara çelik öz kılıcı çalmayınca hasım dönmez, er malına kıymayınca adı çıkmaz. Bu parça aşağıdakilerin hangisinden alınmış olabilir? A) Dede Korkut Kitabı B) Atabeta't-Hakayık Hakikatin opr C) Risaletü'n-Nushiye D) Mantiku't Tayr Yus E) Divan-ı Hikmet Hep Bir Adem Heriye A R M 5

3 Zühre'nin annesi sihirbazı çağırıp durumu anlattı: "Padi- şah, Zühre'yi Tahir'e verecek, ben buna razı değilim. Ta- hir, vezir oğlu; benim kızım padişahlara layıktır. Bir ilaç ile padişahı Tahir'den soğut..." dedi. Padişah, sihirbazın ha- zırladığı şerbeti içince Tahir'den soğudu ve onu saraydan kovdu. Tahir ile Zühre birbirinden ayrılınca gece gündüz ağlaştılar. Zühre'nin aşkından deliye dönen Tahir, eline sazını alıp bağlara ve bahçelere gidip türküler söylemeye başladı: "Yârden ayrılmaklığım figândır Dîdelerim pürnem, kaddim kemândır Tan etmeyin dostlar âh u zârima Dostu görmeyeli hayli zamandır" diyerek gönlünü avutmaya çalışıyordu. Bazen de aklına gelen türküleri yazıyor ve geçtiği yerlerde bırakıp gidiyor- du. Bu şiirler başkalarının eline geçince aşkları bütün şehre yayıldı. Yaşlı kadınlar bu şiirlerden bazılarını Zühre'ye de götürüyorlardı. Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? LA) Şiir ve düzyazı iç içedir. V BY Aşk konulu halk hikâyesidir. lahi bakış açısıyla yazılmıştır. D) Zaman ve mekân bellidir. E) Öyküleyici anlatım kullanılmıştır.

37 5. I. Vatikan, Dresden ve Türkistan nüshaları vardır. ✓ II. Bir mukaddime ve on dört hikâyeden oluşur. 12 hikayeyon III. Dede Korkut isimli bir şahıs tarafından yazılmıştır. Yol IV. Talat Tekin bularak Türk dünyasına kazandırmıştır. V V. Manzum ve mensur karışık yazılmıştır. V VI. Hristiyan Kıpçaklar ile Müslüman Oğuzların mücadelesini V anlatır. Yukarıdaki öncüllerde Dede Korkut Hikâyeleriyle ilgili verilen bilgilerden hangilerinde bilgi yanlışı yapılmıştır? C) IV ve V A) Yalnız III D) I ve VI B) III ve IV E) II ve III f

3. "Dede Korkut Hikâyeleri" aşağıdakilerden hangisinin kap- samına girer? A) Göstermeye dayalı metin B) Öğretici metin C) Anlatmaya dayalı metin D) Kişisel yaşamı konu alan metin E) Coşku ve heyecanı dile getiren metin

2. (1) Halk hikâyeleri, anonim halk edebiyatı ürünlerindendir. (II) Olay anlatımına dayanır. (III) Nazım ve nesir karışık bir yapıdadır. (IV) Olaylar nazım, kahramanlar arasındaki karşı- lıklı konuşmalar nesir biçiminde anlatılmıştır. (V) Halk hikâ- yelerinin pek çoğu aşk veya kahramanlık konusunu işler. Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir? A) I B) II. C) III. D) IV. E) V. Hezâra Gül ü Oyun Bir r kind A) B) C C

14.1. Oğuz Türkçesinin özellikleri görülür. II. Aşk ve kahramanlık konularını işler. III. Yerleşik hayata geçişin ilk ürünlerindendir. IV. Gerçeklikle bir bağlantısı olmayan metinlerdir. V. Gelişiminde dinin bir etkisinin olduğu söylene- mez. Numaralanmış cümlelerin hangilerinde halk hikâyeleri ile ilgili bilgi yanlışı vardır? A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) III ve IV E) IV ve V

8. Halk hikâyeleri; Türk, Arap ve İran-Hint kaynaklı olmak üzere üç grupta toplanır. Aşağıdakilerden hangisi Türk kaynaklı değildir? A) Leyla ile Mecnun C) Kerem ile Aslı B) Dede Korkut Hikâyeleri D) Âşık Garip E) Emrah ile Sevilhan

8. Halk hikâyeleri konularına göre destanî halk hikâyeleri, aşk hikâyeleri, dini temalı kahramanlık hikâyeleri olarak üzere üçe ayrılır. Aşağıdakilerden hangisi aşk hikâyesi değildir? B) Köroğlu Hikâyesi D) Kerem ile Aslı A) Elif ile Mahmut C) Âşık Garip E) Arzu ile Kamber

1. "Peygamber Efendimiz zamanına yakın bir tarihte Bayat Bo- yunda adında bir ermiş kişi yaşardı. Oğuz boyunun bilgesi olan. birçok olayı önceden sezme yeteneğine sahipti. Allah, onun gönlüne birçok ilham verirdi. ----, ileride hanlığın yeniden Kayı boyuna verileceğini ve kıyamete kadar hanlığın onlarda kalacağını söylerdi. Bununla da Osmanlıları kast ederdi. Oğuz boyunda ne tür zorluklar ve meseleler olursa bu bilgi kişiye danışılırdı. Oğuz'da herkes onun sözünü dinler ve eksiksiz kabul ederdi." Yukarıdaki paragrafta boş bırakılan yerlere aşağıdakiler- den hangisi getirilmelidir? A) Bayındır Han C) Salur Kazan E) Uruz B) Dede Korkut D) Dirse Han

3. "Dede Korkut Hikâyeleri'ni Danişmendname ve Battalname'den tema bakımından ayıran en önemli fark, Oğuzların Müslüman olmalarına karşı giriştikleri mücadelelerin dini bir amaç taşı- mamasıdır. Battalname ve Danişmendname'de birer alp eren olarak karşımıza çıkan karakter, Dede Korkut Hikayeleri'nde yoktur. Bu eserdeki kahramanlar bir taraftan savaş öncesi abdest alıp iki rekat namaz kılsalar, düşmana saldırırken Hz. Muhammed'e salavat getirseler de öbür taraftan bol bol şarap ve kımız içer, at eti yer, Azrail'i bilmez. Düşmanlarını kafir diye anan bu kahramanların hiçbiri bir dini kahraman, savaşları da din savaşı yani cihad değildir." Bu durum, Dede Korkut Hikâyeleri ilgili aşağıdaki düşün- celerden hangisini güçlendirir? A) Türklerin İslamiyeti kabul etmelerinden önce ya da İsla- miyeti kabul ettikleri ilk yıllarda (IX-XI. yüzyıl) oluşmaya başladığı B) Hikâyelerin yeni Müslüman olmuş biri tarafından yazıya geçirildiği B) Hikâyelerin destandan halk hikâyeciliğine geçiş dönemi özelliği taşıdığı D) Hikâyelerin, Oğuzların yaşantısını tam olarak anlatamadığı E) Bu hikâyeleri derleyen kişi ya da kişilerin Oğuzların ibadet yönünü ihmal ettikleri

KAZANIM TESTI 1 Ünümü anla sözümü dinle Pay Püre Bey Allah Taala sana bir oğul vermiş tutu versin Ak sancak kaldırınca Müslümanlar arkası olsun Karşı yatan kara karlı dağlardan aşar olsa Allah Taala senin oğluna aşıt versin Kanlı kanlı sulardan geçer olsa geçit versin Kalabalık kâfire girince Allah Taala senin oğluna fırsat versin Sen oğlunu Bamsam diye okşarsın Bunun adı boz aygırlı Bamsı Beyrek olsun Adını ben verdim yaşını Allah versin usin dedi. Kudretli Oğuz beyleri el kaldırdılar dua kıldılar, bu ad bu yiğide kutlu olsun dediler. Bamsı Beyrek hikâyesinden alınan yukarıdaki bölü- mün teması nedir? A) Büyüklere saygı C) Töreye bağlılık B) Ad koyma D) Aile sevgisi E) Tabiat üstü güçlere inanış

Deş me dua kildik, olsun kabul! Derlesin toplasın günahınızı adı el Muhammed'e bağışlasın "han"ım hey! de Korkut Hikayelerinden, Duha Koca Oğlu Deli mrul'dan alınan bu parça için aşağıdakilerden hangisi ylenemez? Hikâyenin yazarı olan Dede Korkut topluma akıl hocalığı yapan bilge bir ozandır. Destandan halk hikâyeciliğine geçişin bir örneği olan bu hikâyede nazım-nesir karışıktır. Hikâyenin manzum (nazım) bölümlerinde herhangi bir nazım biçimi yoktur ölçü, kafiye, redif düzenli değildir. ) Hikâyede ilahi (hakim) anlatıcının bakış açısı kullanılmıştır. E) Hikâyede yer yer İslami motifler görmek mümkündür. 10.2.1.1 Hikâye Aşağıdakilerden hangisi, Dede Korkut Hikâyelerinin be- lirleyici özelliklerinden biri değildir? A) Hikâyelerde Tanrı sevgisi, Peygambere bağlılık, yiğitlik, konukseverlik vb. konular işlenmiştir. B) Kahramanlar daima halktan ve sıradan kişilerden seçil- miştir. C) Hikâyelerde düzyazı ve manzumeler iç içedir. D) Hikâyelerde Oğuzların inançları, yaşayışlarıyla ilgili ipuç- ları bulmak mümkündür. (0) E) Anlatım hareketli ve canlıdır. UĞUR 19 2. As le A

13. Sözlü ürünlerden çoğu, ozan denilen büyücü din adam- lan tarafından sığırlarda (av törenlerinde), yuğlarda (yas törenlerinde), şölenlerde kopuz eşliğinde söy- lenen şiirlerdir. Aşağıdakilerden hangisi yuğ törenlerinde ortaya çıkan edebiyat ürünleridir? A) Sav B) Sagu C Koşuk D) Destan E) Ağıt

a. Halk hikâyelerinde b. Halk Hikayeleri'nde yerlerde konuşmalar C. ..... gibi konular işlenir. duygu yoğunluğunun arttığı nazım, diğer kısımlar söylenir. Hikâyeleri Türk edebiyatında destandan halk hikâyeciliğine geçiş ürünleridir. d. Mesnevilerin kafiye şeması:. şeklindedir. e. Türk edebiyatının ilk mesnevisi 11 yy.da Yusuf adlı Has Hacip'in yazdığı .. eserdir.

6. Bir ağa oğlu, su başında kızlardan su istemiş, kızların en güzeli toprak bir maşrapayla su vermiş. Aralarında şöyle bir konuşma geçmiş: Güzel kız adın nedir? - Adım Ceylan, gönlüm seyran. Baban kim, hangi oymaktansın? Babam bu illerin beyi Kara Osman. Kız çok güzelsin, ben sana kurban. Bu konuşmadan sonra kız ceylan gibi süzülüp gitmiş. Ağa oğlu kızı babasından istetmiş. Ama Kara Osman vermeye yanaşmamış. Oğlan da bir gece baskın yapıp kızı kaçırmış. Dipsiz Göl'e çıkmışlar. Oğlan arabacıya arabayı göle sür- mesini söylemiş. Sığ sandıkları Dipsiz Göl'de boğulup git- mişler. - - - Bu parça aşağıdaki türlerin hangisinden alınmış olabi- dir? A) Masal D) Fabl B) Efsane C) Destan E) Mesnevi

8. (1) Halk hikâyeleri, atlı göçebe hayatının ürünüdür. (II) Hikâyelerin giriş bölümünde kalıp ifadelere yer verilir. (III) Nazım-nesir karışık bir yapıya sahiptir. (IV) Halk edebiyatının diğer türlerine ait örnekler içerebilir. (V) Âşıklar tarafından köy çevrelerinde, özellikle köy kahve- lerinde, sade ve anlaşılır bir dille icra edilir. Halk hikâyeleri ile ilgili olarak numaralanmış cümle- lerden hangisi yanlıştır? A) Yalnız I D) I ve II B) Yalnız III C) Yalnız IV E) IV ve V 10.