Halk Şiiri Özellikleri Soruları

13. 22231347 TÜRK SAZ ŞİİRİ ANTOLOJISI (14-21. ga Berat ALPTEKIN Prof. Dr Salim SARAOĞLU Bu eserde aşağıdaki şiirlerden hangisine yer veril- mesi düşünülemez? A) Siyah ebrûların duruben çatma Gamzen oklarını âşıka atma Sana gönül verdim beni ağlatma Benim gözüm nûru gönlüm süruru B) Her dil ki esîr-i gam-i hicrân olmaz Şâyeste-i zevk-i vasl-i cânân olmaz Her derd ki var var dermâni velî Bî-derdlerin derdine dermân olmaz C) Dedim: Güzel bana taze gül gerek Dedi: Yanağımda ter kalmamıştır Dedim: Yaz deftere beni ey felek Dedi: Defterimde yer kalmamıştır D) Pek âşıkım âvâzına Müştakım şirin sözüne Gerdanına, mâh yüzüne Kâkülleri döken dilber E) Şu karşıdan gelen dilber Gelir amma neden sonra Bir selâma kail oldum Verir amma neden sonra

22. Koşuklar, ---- adı verilen sürek avlarında söylenen şiirlerdir. Bu şiirlerin nazım birimi dörtlüktür. Şiirlerde aşk, doğa, özlem, kahramanlık, savaş gibi konular üzerinde durulmuştur. Koşuklar, "aaab- cccb - dddb" şeklinde uyaklanmıştır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) sav D) yuğ B) kopuz E) baksi sığır UcDört Bes 2 10

YAYINLARI EXPIE: 8. Halk edebiyatıyla ilgili aşağıda verilen bilgilerin hangisinde bir yanlışlık yapılmıştır? 00 A) "Şathiye", tekke şairleri tarafından Allah'la şakalaşırmış gibi senli benli bir üslupla yazılan ançak tasavvufi bir derinliği de olan şiirlerdir. B) Vahdetivücut", yokluk sırrına ermek, Allah'ın varlığında yok olmak için ölmeden önce ölmeye denir. C) "Nefes", Bektaşi şairleri tarafından tasavvuftaki vahdetivücut kavramının dile getirildiği ilahilere denir. D) "Cönk", halk edebiyatında saz şairlerinin şiirlerinin "Gönk", toplandığı "danadili" veya "sığırdili" olarak da adlandırılan defterlerdir. E) Kendine özgü bir ezgiyle söylenen türküler "bent" ve "kavuştak" adı verilen iki bölümden oluşur. and Br Ol ? WALL

3. Aşağıdakilerden hangisi halk hikayeleriyle ilgili yanlış bir bilgi içermektedir? A) Aşk, ana konudur. B) Mitolojiye dayanmazlar, C) Manzume özelliğine sahiptirler. D) Anlatım düzyazıyla yapılıp araya şiirler serpiştirilir. E) Kişiler gerçek yaşamın kişilerine oldukça yakındır. 4. ---- ders vermek amacuda boug

11. Çukurova ve Toroslar bölgesinde, Varsak Türkmenleri ara- sında yetiştiği söylenir. Anadolu'yu, Balkanları, Kafkasya'nın bir bölümünü, Suriye'yi dolaştığı şiirlerinden anlaşılmaktadır. Din dışı aşk, gurbet, güzellik, ölüm gibi temaları işlediği koşma, semai, varsağı biçimli şiirleri halk arasında yayılmış- tır. Şiirleri günümüzde de çalınıp söylenmektedir. Sade, canlı, özlü bir Türkçesi; coşkulu ve duygulu (lirik) bir üslubu vardır. Bu parçada hakkında bilgi verilen âşık edebiyatı sanatçı- si aşağıdakilerden hangisidir? A) Dertli C) Âşık Ömer E) Seyrani B) Dadaloğlu D) Karacaoğlan

9. 1. Seyrani II. III. IV. Karacaoğlan V. Erzurumlu Emrah Dadaloğlu Köroğlu Koçaklama Destan Güzelleme Yukarıdaki eşleştirmede âşık edebiyatı sanatçılarının meşhur oldukları türler verilmiştir. Eşleştirmede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han- gileri sırasıyla getirilmelidir? A) Güzelleme - Ağıt B) Taşlama - Güzelleme C) Ağıt - Taşlama D) Taşlama - Koçaklama E) Taşlama - Taşlama UZ VE DENK VAVINI ARI

4. | (----) XVII. yüzyılın önemli yeniçeri şairlerindendir. Kahramanlık şiirleriyle tanınmıştır. || (----) XVIII. yüzyılın sonların- da yaşamıştır. Hem hece hem de aruz ölçüsünü kullanmıştır. Genç Osman destanıyla Lirik koşmalarıyla tanınmıştır. Divan şiirinden etkilen- memiştir. tanınmıştır. Divan'ı taş baskıyla basılmıştır. Bu tablodaki numaralanmış boş bırakılan yerlere sırasıy- la aşağıdaki sanatçılardan hangileri getirilmelidir? A) Kayıkçı Kul Mustafa - Dertli B) Köroğlu - Dadaloğlu C) Kaygusuz Abdal - Gevheri D) Kayıkçı Kul Mustafa - Gevheri E) Dadaloğlu - Gevheri

12. Âşık tarzı halk şiiri XVI. yüzyıldan günümüze kadar uzanan bir şiir geleneğidir. Usta-çırak ilişkisiyle yetiştirilen âşıkların çoğu okuma yazma bilmeyen ancak saz çalma ve şiir söyle- me yeteneği olan kişilerdir. Yaşadıkları yüzyılın dil ve sanat anlayışı şiirlerinde etkili olmuştur. Aşağıdakilerden hangisi âşık edebiyatı XVII. yüzyıl sanat- çılarından biri değildir? A) Bayburtlu Zihni C) Ercişli Emrah E) Karacaoğlan B) Âşık Ömer D) Kayıkçı Kul Mustafa

si söyle- sin- E) V 3 Yaratıcı yazarlik seminerine katılan bir öğrenciden, kahrama- nin ruhsal durumunu konu alan bir metin yazması istenince öğrenci şu cümleleri yazar: 9. "Arka sokaklardan bozacların sesleri geliyordu. Bu sester onu çok mutsuz ediyordu. Çünkü ona bu çevrede yaşadığ sıkıntılanı hatırlatıyordu." Öğrenciye verilen tavelye: " Semineri veren öykü yazannin tavsiyesinden sonra öğrenci aynı cümleleri aşağıdaki gibi değiştirir: "Bozacıların sesleri arka sokaklarda ince bir arzı gibi uzayıp gidiyordu. Küf kokulu duvarlardan yansıyan bu seslerde an- nesinin ölümünü, babasının ihtiyarliğini, çevresinin sefaleti- ni duyuyordu." Bu parçadan hareketle öğrenciye verilen tavsiye aşağı- dakilerin hangisi olabilir? A) Kişinin iç ve dış özelliklerini dengeli bir şekilde tasvir ede- mezsen silik bir kalem olursun Okurları etkilemek istiyorsan kahramanın belirgin özellik- lerini iyi yansıtmalısın B) Başarılı bir yazar olmak istiyorsan okurlar senin metinle- Finde kendilerini bulmalıdır D) iyi bir kalem olmak için kuru şekilde anlatmak yerine, et- kileyici şekilde sergilemek ve göstermek gerekir E) Metinlerinde yer, zaman, kişi ve olay unsurları belirsiz ka- lırsa okur anlatmak istediklerini tam olarak anlayamaz Emrah der ki düştüm dile Bülbül figan eder güle Her Güzel sevmek bir sarp kale & Ya alınır ya alınmaz Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle- nemez? 11'li hece ölçüsü A) Nazım şekli koşmadır. Şölenlerde söylenilir BY Aşk teması işlenmiştir. C) Duraklı hece ölçüsü kullanılmıştır. D) Divan şiiri mazmunlarından yararlanılmıştır. E Mecazlı bir anlatımı vardır..

E) Hoca Ahme 9. Âşık edebiyatıyla ilgili aşağıdaki cümlelerin hangi- sinde bir bilgi yanlışı vardır? A) Hayali olaylardan çok, gerçekçilik ön plana çıktığı için somut bir edebiyattır. inibot B) Sazları omuzlarında dolaşan şairler, şiirlerini irtica-R en söylemişlerdir. ned onto se dogactie eims C) Hece ölçüsüyle söylenen şiirlerde genellikle yarım uyak ve redif kullanılmıştır. Y 013 08 A pinsD) Bilinen ilk sanatçısı 16. yy.da yaşamış ve koçakla- Y malarıyla ün kazanmış olan Köroğlu'dur.X smrsy ni'mer sblihid soilsio zim N E) Shirlerde genellikle aşk, doğa, özlem, din, tasavvuf, E kahramanlık gibi konular işlenmiştir. V last mina Y A eoshe nuvo id ema mi 10. Dinî-tasavvufî Türk edebiyatına tekke edebiyatı da de- G

6. Tekke (tasavvuf) edebiyatındaki nefes, nutuk, şathiye ya da devriye gibi ürünleri birbirinden ayırmak için aşağıdakilerden hangisi tek başına yeterli olabilir? (www.yksedebiyat.org) B) Uyak şeması A) Ölçüsü D) Nazım birimi DING C) Konusu E) Birim sayısı

1. Âşıklık dediğin kıldan çok ince Âşıka naz eder ol gül-i gonce Dilberin de kendi gönlü olunca Tenhaca yanına gelmesi vardır Bu dörtlüğün nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? B) Mâni C) Destan C A) Koşma D) Semai E) Varsağı

5. Aşağıdakilerden hangisi koşmanın özelliklerinden biri değildir? A) Son dörtlükte şairin mahlası yer alır. B) Bu şiirlerde kullanılan kafiye şeması aaab(abab), cccb, dddb, eeeb şeklindedir. C) İslamiyet öncesi koşuk söyleme geleneğinin devamı şek- lindedir. D) Divan edebiyatındaki gazelin konu olarak halk edebiya- tındaki karşılığıdır. E) Koşmalarda benzetme sanatı özellikle de soyut benzet- meler çokça kullanılır.

6. 1. Halkın konuştuğu sade dil, İslamiyet öncesi Türk edebi- yatının devamı olan halk edebiyatında ürünlere de yansı- mıştır. II. Nazım ve nesir türlerinde eser verilen halk edebiyatında nazım nesre göre daha fazla kullanılmıştır. III. Halk edebiyatının tüm ürünlerinde hece ölçüsü kullanıl- mış ve hecenin genellikle 7, 8 ve 11'li kalıpları tercih edil- miştir. IV. Halk edebiyatında da divan edebiyatında olduğu gibi mazmunlara yer verilmiştir. V. Halk şiirinde dörtlüklerin yanı sıra bent nazım birimi de kullanılmıştır. Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV EV

19. Köroğlu der al kanları Yere serer çok canları Eğri kılıç düşmanları Kirar parlayı parlayı Bu dörtlüğün âşık şiiri geleneğinin ürünü olduğu açıklanırken aşağıdakilerden hangisi öncelikle kullanılır? A) Şiirde tapşırmanın (mahlasın) olması B) 8'li hece ölçüsüyle oluşturulması Kahramanlık konusunun işlenmesi D) Uyak ve redifli olması E Sanatlı bir dilinin olması 21.

9. Sivas, Kastamonu, Çankırı, Konya, Niğde gibi birçok coğrafyayı gezen 19. yüzyıl halk şairidir. Sivas'tan Nik- sar'a geçmiş ve orada vefat etmiştir. Hecenin yanında aruzu sıkça kullanmıştır. Divan edebiyatı geleneğini en iyi bilen halk şairidir. Aruzla gazel, murabba, muham- mes ve müseddes gibi ürünler vermiştir. Heceyle dinî konuları işlemesine rağmen asıl ününü aşk, gurbet, ayrılık konularını işlediği koşma ve semaileriyle sağla- mıştır. Dedim-dedi tarzında söylediği şiirleri meşhurdur. Bu parçada tanıtılan halk şairi aşağıdakilerden han- gisidir? A) Dadaloğlu C) Âşık Ömer E) Seyranî B) Erzurumlu Emrah D) Dertli