Halk Şiiri Özellikleri Soruları
Lise Türkçe
Halk Şiiri Özellikleri28. Halk şiiri edebiyat tarihimizde bir realitedir. Vezin, şekil, es-
tetik gelenek ve anlayış bakımlarından Müslümanlıktan ön-
ceki Türk nazmına bağlı ve onun devamı olan şiir tarzıdır. İlk
ürünleri Orta Asya ozanlarının şiirleridir. Bunlar sazla yani
müzikle beraber doğmuş ve uzun zaman bu halde yaşamış,
sonra sazdan ayrılan belirli nazım şekilleri de meydana gel-
miştir. Müslümanlıktan sonra Arap - İran nazmına bağlı olan
divan şiirinin kurulmasıyla, onun yanında gerçek Türk naz-
mini temsil eden bir kol olarak yaşayıp gelişmesine devam
etmiştir.
30. Onlarda
Yiyip iç
Sever
Onlar
Bu parçada halk şiiri ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisine değinilmemiştir?
A) İslam öncesi Türk edebiyatının devamı olduğuna
BD
B Divan şiirinin etkisinde kaldığına
erileriği
C) İlk örneklerinin Orta Asya'daki şairler tarafından verildiğine
D) Şiir ile müziğin belli bir dönem iç içe olduğuna
E) Zamanla bir edebi gelenek olarak gelişimini sürdürdüğüne
Bu
han
A)
B)
C
C
Lise Türkçe
Halk Şiiri Özellikleri6.
Türk Dili ve Edebiyatı
1. Hangi dağda bulsam ben o maralı a
Hangi yerde görsem çeşm-i gazeli
Avcılardan kaçmış ceylan misali
Kaçmış dağdan dağa yoktur durağı
II. Kâtip arzuhâlim arşa dayandı
Can gurbette hasret narına yandı
Herkes sevdiğinden doydu, usandı
Neden kaldık böyle bahtı kara biz
Aşağıdakilerden hangisi numaralanmış bu dört-
lüklerin ortak özelliklerinden biri değildir?
A) Nazım şekillerinin koşma olması
B) 11'li hece ölçüsü kullanılması
C) İstifham sanatına yer verilmesi
D) Mâni tipi uyak örgüsü kullanılması
E) Halk edebiyanna ait ürünler olması
a
a
a
S
Lise Türkçe
Halk Şiiri Özellikleribörleyü
Yırtıp yaka urlayu
Sıkrip uni yurlayu
Sigtap közi örtülür
(Erler kurtlar gibi uluşup
Bağırıp yakalarını yırtıyor
Kısık seslerle haykırıyor
Gözleri yaşlarla örtülünceye kadar ağlıyorlar)
Bu şiirle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
A) İslamiyet öncesi Türk edebiyatının özelliklerini
taşımaktadır.
B) Nazım türü koşuktur.
7'li hece ölçüsüyle, dörtlük nazım birimiyle yazıl-
mıştır.
DKonu bakımından divan edebiyatındaki benzeri-
ne mersiye adı verilir.
E) Yuğ törenlerinde söylenir.
Lise Türkçe
Halk Şiiri Özellikleri7. ÜNİTE
1.
HALK EDEBİYATI
1. Özellikle âşıkların söylediği şiirler "cönk" adlı eserler-
de toplanmıştır.
II. Her âşık, usta-çırak ilişkisi içerisinde yetişir, ustası
vasıtasıyla silsile silsile ozanlar piri Dedem Korkut'a
bağlanır; bu usta-çırak ilişkisi âşık tarzında kol adiyla
okullaşma sağlamıştır.
. Anonim halk edebiyatı ürünlerinin sözlü olması, ağız-...
dan ağıza nakledilmesi onların günümüze kadar gel-
mesini sağlamıştır.
V. Halk edebiyatında, belli bir eğitimden geçerek duygu
ve düşüncelerini dizeler halinde estetik kaygı taşıya-
rak kağıda döken kimselere ümmi şairler denmiştir.
V. Yaşamla içli dışlı olan, günlük konuşma diline yer
veren halk şiirinde yarım uyak çok kullanılmıştır.
Yukarıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) I.
B) II.
C) III.
(p) IV.
E) V.
1. Kullan
ne yak
"Risale
III. Devriv
miştir
IV. Yara
dir.
X. Şiirle
Yukarıda
yargı de
A) I.
Lise Türkçe
Halk Şiiri ÖzellikleriB
Merstlies
wanderlust
wangerocht lagers atore horizontally
AYT/Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1
11. Aşağıda verilen özelliklerden hangisi ayraç içindeki
türle örtüşmez?
A) Genellikle iyilik-kötülük, adalet-zulüm, alçak gönül-
lülük-kibir... gibi zıt durumların temsilcisi olan kişile-
rin mücadeleleri anlatılır. (Masal)
B) Dinleyiciler gizemli bir dünyaya yolculuk yaparlar.
(Efsane)
C) Tarihî ve sosyal olaylardan doğar, beslenir. (Destan)
D) Güldürme esasına dayanan, ağırlıklı olarak yanlış an-
lamalardan doğan bir kargaşayı yansıtır. (Karagöz)
E) Oyuncular yazılı metne katkıda bulunabilirler. (Orta
oyunu)
12. Genellikle din ve devlet büyüklerini övmek için yazılan
şiirlerdir. Nazım birimi beyittir; beyit sayısı 33 ile 99
arasındadır. Kafiyelenişi gazeldeki gibidir. İlk beytine
"matia", son beytine "makta", şairinin adının ya da mah-
lasının gectini h
Lise Türkçe
Halk Şiiri ÖzellikleriR:
od kosmoyen DIRU AS
pr-Bile
fost yor
M
LASIK KUSUDIA+
m
Smer
ng
pag
groncs
her
Pesmo and Cond
STAGE
Ask
Setman
Serk wou hu
Svarse Softe gebrekk
NEVAY
Aşık Edebiyatı Nazım Tür ve Ş
1. Lâleyi, sümbülü, gülü hâr almış
Zevk u şevk ehlini âh u zâr almış
A) Tecnis koşma
C) Düz koşma
Süleymân tahtını sanki maralmış
Gama tebdil olmuş ülfetin çağı
Bu koşmanın yapısına göre türü aşağıdakiler-
den hangisidir?
E) Yedekli koşma
www
5. Bir
Z
B) Musammat koşma
D) Zincirli koşma
ores
2. Söylese diller dolaşır bakmaya gözler kamaşır
2.
Sırmalı kaftan yaraşır serv-i hırâman güzele
Yüzüne zer hızma ile cebhe zeheb düzme ile
Rasta oya yazma ile yakışır elvan güzele
laki aruzlu türlerin han
Lise Türkçe
Halk Şiiri ÖzellikleriHalk şiirinin son büyük ustası kabul edilmektedir.
Sivas'ın Şarkışla ilçesinin Sivrialan köyünde doğmuştur.
Küçük yaşta gözlerini kaybetmiştir.
Aşağıdakilerin hangisi bazı özellikleri verilen bu sanatçıya
ait değildir?
23.
●
A Deyişler
B) Sarı Tamburam
C) Kara Toprak
D) Dostlar Beni Hatırlasın
E) Sazımdan Sesler
Lise Türkçe
Halk Şiiri Özellikleri11.
Tür
Mani
Türkü
Tekerleme
Halk hikâyesi
Orta oyunu
Terim
Kayabaşı
Palanga
Yedekli
Aliterasyon
Anonim ürünlerle verilen terimler eşleştirilirse hangis
dışarıda kalır?
A) Tekerleme B Halk hikâyesi C) Orta oyunu
D) Türkü
E) Mani
Lise Türkçe
Halk Şiiri Özellikleri8.
I.
MAESTRO
Gevherî gözünden akıtma yaşı
Gaflettir âlemde cümlenin başı
Sakın dünya içün etme savaşı
Cihânda acından ölmedi kimse
II.
Karac'oğlan der ki her sözüm haktır
Yiğit olmayanın yalanı çoktur
Cehennem yerinde hiç ataş yoktur
Herkes ataşını bile götürür
tu
A) Tapşırma geleneğinden yararlanma
B) Didaktik bir nitelik taşıma
4+4+3 durak düzeninde yazılma
Aynı uyak düzeninde yazılma
E) Koşma nazım biçimiyle yazılma
treli
kefiye
Aşağıdakilerden hangisi, bu dörtlüklerin ortak
özelliklerinden biri değildir?
əhifantse
to redd
ahifa 17
Lise Türkçe
Halk Şiiri Özellikleri10. Türklerin İslamiyet'i kabulünden sonra saz şairleri
nin İslamiyet öncesi var olan edebiyat geleneğinin
bir devamı şeklinde oluşturmuş oldukları yeni gele
.." adı verilmiş
neğe
64
tir. Bu edebiyat geleneği tam manasıyla 16. yüzyılda
şekillenmeye başlamıştır. Bu şairler Anadolu'da köy
ve kasabaları gezerek sanatlarını icra etmişlerdir. Ay-
rica bu şairlerin yetişmesi de usta-çırak ilişkisi şek-
linde olur. Bir ustanın yanına giden çırak yıllarca us
tasından bu sanatın inceliklerini öğrenir. Ustasının da
onayını aldıktan sonra elinde sazla dolaşarak sanatını
halka gösterir. En sonunda şiirlerini şaz eşliğinde okur-
lar. Bu gelenek günümüzde özellikle Kars yöresinde
devam etmektedir.
Yukarıda sözü edilen edebiyatımız hangi seçe
nekte doğru olarak verilmiştir?
A) Tekke - tasavvuf edebiyatı
B) Divan edebiyatı
C) Anonim halk edebiyatı
D) Âşık tarzı halk edebiyatı
E) Geçiş Dönemi
2.
Lise Türkçe
Halk Şiiri ÖzellikleriBENİM HOCAM
21. Deli gönül gezer gezer gelirsin
An gibi her çiçekten alırsın
Nerde güzel görsen orda kalırsın
Ben senin derdini çekemem gönül
Santur mu istersin saz mi istersin
Ördek mi istersin kaz mi istersin
Tomurcuk memeli kız mi istersin
Ben senin derdini çekemem gönül
Çıkıp yücelere bakmak istersin
Coşkun sular gibi akmak istersin
Her güzelle yatıp kalkmak istersin
Ben senin derdini çekemem gönül
Yukarıdaki şiirin biçim özellikleri, üslubu ve içeriği dik-
kate alındığında aşağıdaki şairlerden hangisi tarafından
yazıldığı söylenebilir?
A) Köroğlu
C) Dadaloğlu
B) Karacaoğlan
D) Hacı Bayram-ı Veli
23
E) Bayburtlu Zihni
Lise Türkçe
Halk Şiiri Özellikleriangisi
lan
an
la-
er
e
ni
25x24
1.
KIRMIZI TEST
D) I ve Hi
10. Yağmurlardan sonra büyürmüş başak,
Meyvalar sabırla olgunlaşırmış.
Bir gün gözlerimin ta içine bak
Anlarsın ölüler niçin yaşarmış.
Yağmurlardan sonra büyürmüş başak.
Sezai Karakoç'un Mona Roza adlı eserinden alınan bu
parçadan hareketle sanatçıyla ilgili olarak;
Şiirlerinde lirizm görülür.
11. Geleneksel şiir diline özgü söyleyişleri kullanır.
III. Ölçüsüz serbest şiirler yazmıştır.
IV. Hiç duyulmamış, yeni sözcükler oluşturmuştur.
yargılarından hangileri söylenemez?
A) I ve II
B) Yalnız II
AYT TÜRK DİLİ VE
IDEAL RONDISTON OL
C) Il ve IV
E) Yaz V
KONU KAVRAMA
MAVI HIZ
TESTI
1. Yenilik arayış
Bu parça as
A) şairler,
B) şairler
C) kimi s
D) şairle
E)
baz
2. Dil kc
ni öz
son
Sar
lik.
to
Lise Türkçe
Halk Şiiri ÖzellikleriCE
ur
3.
Aşağıdakilerden hangisi, karagöz, meddah ve ortaoyunu
gibi geleneksel halk oyunlarının ortak özelliklerinden biri
değildir?
A) Güldürü ögesinin ön planda olması
B) Göze ve kulağa seslenmeleri
C) Ağız ve şive taklitlerine yer vermeleri
D) Sözlü edebiyat ürünü olmaları
E) Dramin edebiyatımızdaki karşılıkları olmalan
Lise Türkçe
Halk Şiiri Özellikleri10. Dinleyin âşıklar benim sözümü
Felek yaktı kül eyledi özümü
Elimden aldırdım körpe kuzumu
Her gün kıyamet oğlum diye diye
Bir gün kıyamet oğlum diye diye
Yakarım yakarım ateşim tütmez
Seslerim seslerim bülbülüm ötmez
Oğlumun hayali karşımdan gitmez
Her gün kıyamet oğlum diye diye
Bir gün kıyamet oğlum diye diye
Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene-
mez?
A) Nazım biçimi türküdür.
B) Aği türünde söylenmiştir.
tekrar
efekrir sanatına başvurulmuştur.
D) Hane ve vasıta bölümlerinden oluşmuştur.
E) Lirik şiir özelliği taşır.
Lise Türkçe
Halk Şiiri Özelliklerişahdır
inası,
yirdir,
evân
B
10- 17. yüzyılda yetişmiş meydan şairlerindendir. Yeniçeri olan
aşığımız çoğunlukla yiğitlik duygusunu işlemiştir. Divan şiiri
geleneğinden hiç etkilenmemiş, şiirlerini halk dili ve hece
ölçüşüyle söylemiştir. Bağdat'ın kuşatması sırasında şehit
düşen Genç Osman için söylediği Genç Osman Destanı
asırlarca okunmuştur.
Bu parçada hakkında bilgi verilen âşığımız aşağıdaki-
lerden hangisidir?
A Kayıkçı Kul Mustafa
BY Köroğlu
Karacaoğlan
D) Erzurumlu Emrah
E) Dadaloğlu
75
Lise Türkçe
Halk Şiiri ÖzellikleriHOCAM
İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı -
islamiyet öncesi Türk edebiyatıyla ilgili aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Genellikle sözlüdür, yazılı ürünler çok azdır.
B) İslamiyet öncesi Türk edebiyatı Gök Tanrı dininin törenle
rine bağlı olarak başlar.
Bu dönemin ürünleri genelde dörtlükler hâlindedir. X
D) Bu dönemle ilgili bilgiler genelde Çin kaynaklarından eli-
mize ulaşmaktadır.
E) Ele geçirilen şiirlerde genelde tam uyak kullanılmıştır.