Halk Şiiri Soruları

Verilen cümlelerden çıkarılabile- cek ifadeleri örnekteki gibi işa- retleyelim. Ahmet. kardeşi Ali'yi de kütüp- haneye getirdi. X Kütüphaneye gidilmiş. Kütüphanede ödev yapılmış. Ahmet, Ali'den büyüktür. Ahmet'in kardeşi Ali'dir. Kütüphaneye dört kişi git- miştir. Cengiz ve ailesi yaz tatilinde Antalya'ya gideceklermiş. Ailenin çocuğunun adı Cengiz'dir. Cengiz, ailesinin tek çocuğu- dur. Tatil zamanı henüz gelme- miştir. Cengiz ve ailesi Antalya'da yaşamaktadır. Hava yağmurlu olduğu için Elif şemsiyesini yanına aldı. Hava yağmurluymuş. Elif'in şemsiyesi vardır. Elif, montunu yanına almış. Elif şemsiyesini evde unut- mus. 200

OT 9 Halk Edebiyatı Sanatçıları 56 4. 1. XIII. yüzyılda yaşadığı düşünülen bir şairdir. II. Varlık-yokluk, insan-Tanrı-ölüm ilişkilerini güç- lü bir kültür donanımı ve büyük şiir yeteneğiyle irdeleyerek halka ulaştırabilmiştir. III. Tüm halk şairlerini yüzyıllar boyunca etkilemiş- tir. İlahi türünün en usta şairidir. IV. İlahilerini hece ölçüsüyle söylemiştir. V. "Risaletü'n-Nushiyye" adlı dinî-didaktik eserin- de ise bu gelenekten ayrılarak aruz ölçüsünü, ilahi nazım türünü kullanmıştır. . v Yunostone Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisin- de tanıtılan şairle ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir? pod B) II. C) III. D) IV. EV

15. I. bizim elin gonca gülleri Açılmıştır öter dost bülbülleri II. Gam yeme bugün de geçer Yüce dağ başında duman geziyor III. düşer mi yine şanından Ayırır çoğunu er meydanından IV. - hâlimiz böyle n'olacak by Kısa çöp uzundan hakkın alacak Yukarıdaki dizelerin biçim özelliklerine göre aşağıda- kilerden hangisi, bu dizelerde boş bırakılan yerlerden birine getirilemez? A) Emrah B) Dadaloğlu D) Köroğlu C) Seyranî E) Serdarî

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı var- dır? A) "Mani" ve "türkü", divan edebiyatındaki "şarkı" ve "tuyuğ”un etkisiyle ortaya çıkmış nazım şekilleridir. B) Halk edebiyatında şiirler, işledikleri konulara göre “taş- lama, koçaklama, güzelleme” gibi adlar alır. C) “Semai" ve "varsağı” l’li hece ölçüsüyle söylenen âşık edebiyatı nazım biçimleridir. D) "Koşma" 11'li hece ölçüsüyle söylenen ve halk ede- biyatının en çok kullanılan nazım biçimidir. E) “Destan", âşık edebiyatının en uzun nazım biçimidir.

7. Yürü bre Dadaloğlu'm yürü git, Dertli dertli Çukurova yolun tut, Bunda suçum varsa Hakka tövbe et, De ki gayrı bizim iller iniler. Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır? A) Uyak örgüsü "aaab" biçimindedir. B) Ait olduğu şiirin son dörtlüğüdür. C) Yarım uyak kullanılmıştır. D) Nazım şekli varsağıdır. E) 4+4+3 duraklıdır.

; e Prf Yas 47. Kaşların keman senin Bakışın yaman senin Ne hain yâr imişsin Elinden aman senin Cefalarin ben çektim El sürer safan senin II Deli koyun isi- Deli kurt deli koyun Yârinden ayrılanın Adini deli koyun ko- Bu dizeler aşağıdakilerden hangisini sırasıyla örneklendir- mektedir? B) Cinaslı mâni - Düz mâni A) Cinasli mâni - Kesik mâni D) Düz mâni - Cinaslı mâni C) Yedekli mâni - Kesik mâni nite- E) Deyişli mâni - Yedekli mâni 24

7. Hey Rıza! Kederin başından aşkın, Bitip tükenmiyor elem-i aşkın Sende - derya gibi – daima taşkın, Daima çalkanır bir gönül vardır. -- Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Nida sanatına başvurulmuştur. B) Halk şiirinin biçim ve söyleyiş özelliklerinden yararla- nılmıştır. Benzetmeye başvurulmuştur. D) Lirik şiir özelliği göstermektedir. E) İkilemelere yer verilmiştir.

15. kısa boynu uzunu Kuru suratlısı elma gözünü Kızın iplik iplik süt beyazını Severim kır atı bir de güzeli Bu dörtlüğün nazım türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Güzelleme B) Koşma Taşlama D) Şathiye E) Devriye 13. Güzel ben seni isterim Seni koynumda beslerim Yüzünü güzel göreyim Zülüfün kara değil mi Bu dizelerin alındığı nazım biçimi aşağıdakilerden hangisinde vardır? A) Sâfi güzel olan, şol bazı kötü Yiğidin densizi ey'olmaz zati Gayet durgun ister silahi ati Yigit el çekmeyip viran olmalı B) Aman hey Allah'ım aman Ne aman bilir ne zaman Üstümüzde çayır çemen Bitmeden bir dem sürelim C) Mendilim yudum arttım Gülün dalında kuruttum Adım ne idi unuttum Sorulmayı sorulmayı D) Şu dağlar olmasaydı Çiçeğe solmasaydı Ölüm Allah'ın emri Ayrılık olmasaydı E) Mestine de deli gönül mestine Aşık olan gül gönderir dostuna Telli mahramasın attı üstüme Terlisin dedi sevdiğim sil dedi bana BİLİM TEMEL LİSESİ 14. Elvan çiçeklerden sokma başına Kudret kalemini çekme kaşına Beni unutursan doyma yaşına Gez benim aşkımla yâr melil melil Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi

9. Rüyasında görüp de âşık olduğu Gülperi'yi bul- mak için birçok yeri dolaşır. Bu durumu onun halk hikâyelerinde yer almasını sağlamıştır. Hem aruz hem de hece kullanan şairlerdendir. Ayrılık, doğa, insan sevgisi en çok işlediği te- malardır. Koşma, methiye, münacaat tarzında şiirleri vardır. Bu parçada tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir? A) Aşık Şenlik B) Sümmani C) Celali D) Dadaloğlu F) Karacaoğlan

Mud 5. (1) Anonim halk edebiyatı kapsamına giren ürünlerin bir kısmı nazım (mâni, türkü, ninni), bir kısmı nesir (masal, efsane vb.), bir kısmı da nazım-nesir (halk hikâyeleri) karışık şekilde karşımıza çıkmaktadır. (1) Bu ürünler, halk arasında yayılmış; yabancı etkilerden uzak kalmış- tır. (III) Yazılı geleneğin bir ürünü olan mânilerde yalın bir dil kullanılmıştır. (IV) Manzum ürünlerde hece ölçüsü ve dörtlük nazım birimi esastır. (V) Anonim halk edebiyatı çerçevesinde verilen ürünler; Anadolu insanının hayat felsefesini, yaşantısını, bireysel duygulanmalarını dile getirmesi yönüyle önemli birer kaynaktır. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bil- gi yanlışı vardır? A) I. B) II. III. D) IV. E V.

/benimhocam N. Ölen kişilerin ardından duyulan acıyı, üzüntüyü dile getirmek için söylenen şiirlerdir. Bu şiirler, koşma biçiminde söylendiği gibi türkü biçiminde de söylenebilir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu parçada bilgi veri- len nazım türünden alınmıştır? A); Gider oldum Avşar ili yoluna | Bakmam gayrı bu diyarın gülüne Karaları taksın çapar koluna Yağız atlı nice kullar iniler BY Benim yârim bana küsmüş Zülfünü gerdana dökmüş Muhabbeti benden kesmiş Sevilmeyi sevilmeyi Al önlüklü mavi yazma Gey karşımda salin, dilber. Yalın ayak yere basma, Geyin altun nalin, dilber. D) Nalbant oldum kırdım nalın çoğunu 1 eriği dik- ebilir? Bir katır nalladım dinle oyunu Meğer acemiymiş bilmem huyunu Çenemi teptirdim nalin sökerken Ey Güneş balçık ile sivanmaz ey dil 14 Bizeban da olsa bellidir kamil Kendinden gayriyi beğenmez cahil Kendi çalar kendi oynar demişler

9. Tasavvuf edebiyatında ürün veren şairlerin çoğu Yunus Emre'nin izinde yürümüştür. XIV. ve XV. yüzyil ozanların- dan ---- Yunus Emre'nin söyleyişini benimseyerek aynı yolda şiirler yazmıştır: Beylerimiz civan gülün üstüne Ağlar gelir şahım Abdal Musa'ya Urum Abdallari postun eğnine Bağlar gelir şahim Abdal Musa'ya YAYINLARI LIMIT Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sanatçılar- dan hangisi getirilmelidir? A) Pir Sultan Abdal B) Nesimi C) Hacı Bayram Veli D) Kaygusuz Abdal E) Süleyman Çelebi

6. Aşağıdakilerden hangisi tekke edebiyatının temsilci- lerinden birine ait olan bir şiirdenralmış olamaz? A) Hakk'a âşık olan kişi / Akıtır gözünden yaşı Pür nur olur içi dışı/ Tüter Allah diye diye B) Cennet cennet dedikleri / Birkaç köşkle birkaç huri İsteyene ver anları / Bana seni gerek seni C) Ben eydiyrem kim ey gani / Nedir bu derdin dermanı Zinhar esirgeme beni / Aşk oduna yak çaladım. D) Çıkalım meydan yerine / Erelim Ali sirrina Canu başı hak yoluna / Koyamazsın demedim mi? E) paz ile sallandı geldi / Gözleri kara bir güzel Canıma bir ateş saldı / Yandırdı nara bir güzel

1. Destur bre gökkuşağı Hangi devin kılıcısın Sabah sabah kanın damlar Besbelli can alıcısın Akıl almaz bir kelepçe Anlaşılmaz hangi suça Kilitlenmiş gündüz geced Başımızda kalıcısın Öfkeyi sorduk sarından Korkuyu bildik morundan Azrail adında birinden Giyilmiş ölmek tacısın Karanlık çiçek açtı mi ilmik boynuna geçti mi Can kuşu tenden uçtu mu Bir özgürlük ağacısın Bu şiirle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylene- mez? A) Âşık edebiyatı nazım biçimlerinden varsağı örneğidir. B) Sekizli hece ölçüsüyle yazılmıştır. c) İlk dizede "bre" ünlemi kullanılarak türün belirleyici özel- liğine yer verilmiştir. D) abcb, dddb, eeeb, fffb kafiye şemasıyla yazılarak koş- ma gibi uyaklanmıştır. E) Yarım, tam, zengin, tunç uyak ve redit örneklerine yer verilmiştir.

masa Ey bülbül-i dilhaste melal olma kafeste Kim menzilin ol bağ ü gülistân ola bir gün X ki "sagu" ve halk yatında tema yö gisidir? oyigita 24. Halk şiirindeki koşmanın konu batesmından divan ede- bivatındaki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir? A) Gazel B) Kaside C) Mesnevi Siy D) Terkibibent E) Tuyuğ EDEBİYATIK 105

11. 16 ve 17. yüzyılda önemli bir gelişme kaydeden divan şiiri, halk şiirini de etkilemiş; bu dönemde bazı halk ozanları aruz ölçüsü ve ağır bir dil kullanarak şiir yazmışlardır. Halk edebiyatında aruzla yazılan nazım şekilleri bu yönelimin sonucunda ortaya çıkmıştır. Aşağıdakilerden hangisi aruzla yazılan nazım şekillerin- den biri değildir? A) Şathiye B) Selis C Satranç D) Kalenderi E) Semai 48