Halk Şiiri Soruları

10.1. 7'li , 8'li ve 11'li hece ölçüsüyle söylenir, bend ve kavuştak olmak üzere iki bölümden oluşur. II. Konularına göre güzelleme, koçaklama, taşla- ma ve ağıt olmak üzere 4'e ayrılır. III. Halk şairlerinin değişik konularda söyledikleri en uzun nazım biçimidir, savaşlar, kahraman- liklar, ayaklanmalar, doğal afetler bu türün ko- nulardır. IV. Dinin ilkelerinden, inançlardan alaycı bir dille söz ediyormuş gibi görünen bu şiirler, aslında toplumun ve insanlarn eleştirisini yapmaktadır. Numaralanmış cümlelerde aşağıdakilerden hangisiyle ilgili bilgi verilmemiştir? A) Koşma B) Semai C) Destan D) Sathiye E) Türkü

7. Aşağıdaki şairlerden hangisi birlikte verildiği türde eser vermemiştir? eis Yayinion - A) Kayıkçı Kul Mustafa - destan B) Karacaoğlan - nefes C) Dadaloğlu - koçaklama D) Kaygusuz Abdal - şathiye E) Seyranî - taşlama

13. Âşık edebiyatı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söyle- nebilir? A) Halk edebiyatı şiir biçimlerinin yanında divan edebi- yatı şiir biçimlerinden de yararlanılmıştır. B) Her şiirde ele alınan konuya ilişkin bir başlık vardır. C) Şiirler içinde bulunulan somut koşulların bir ürünüdür. D) Şairlerin temel amacı halkı eğitmek, dinî ahlaki tel- kinlerde bulunmaktır. E) Şlirlerde hiçbir şekilde söz sanatına yer verilmez.

TYT / TÜRKÇE 22.9 21. Âşık atışmasına katılan ve usta âşık olmak isteyen bir dinle- yicinin kaleme aldığı ve âşıklara gösterdiği dörtlük şu şekil- r r dedir: "Ellerin sımsıcak, gözlerin masmavi Bu ayrılık şehrine bizi kim itti Evvelden hürremdim, şimdi Hüzní Hüzünler deryasına salma beni yâr" Dinleyiciye verilen tavsiye: "----" Atışmayı yapan âşıkların tavsiyesinin ardından dinleyici dörtlüğü şu şekilde değiştirir: "Bakışların sıcacık, gözlerin kahverengi Bu gurbet iline bizi kim itti Evelden hürrem idim, şimdi Hüzni Hüzünler deryasına salma beni yâr" Bu parçadan hareketle dinleyiciye verilen tavsiye aşa- ğıdakilerin hangisi olabilir? AS Şiirde şahısların iç dünyasına da dış dünyası olan mekâna da ayrıntılarıyla yer vermek gerekir. By insanların duygu dünyasına hitap etmen, onların yüre- ğinde yer etmene kapı aralar. C) Usta bir aşık olmak istiyorsan seçtiğin tema, halka hitap etmeli; ölçü, uyak ve ahenk unsurları da halk zevkine uygun olmalı. B i L G Âşıklık geleneğine uygun şiirler kaleme almak istersen kavramların geleneksel söyleyişe uygun olanlarını tercih etmelisin. Şiirlerinde duygularını daha iyi aktarabilmen için betimle- melerinin daha güçlü ve etkili olması gerekir. $ A M A

Denizde balga nzkin virürsün Hakim-a razık-w-rahman Hudâyâ Bu cümle mahlükatun rizki senden Kolursun daima ihsan Hudâyà Kimisi renc ile daim iniler Kiminin derdine derman Hudàyà Kimisi ağlamakdan gözsüz olmuş Gice gündüz işi efgan Hudâyà 46. Bu beyitlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (2020 AYT) A) Mübalağa sanatına başvurulduğu B) Naat tūrüne örnek olduğu Cilahi ile konu olarak benzeştiği Di Kafiye ve redifin kullanıldığı E) Tezat sanatına yer verildiği

A) Koşma C) Semai D) Sagu IT HALK E) Destan 18 Nade Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bil. gi yanlışı vardır? A) Kırık havalar, usullü ezgilerdir; zeybek, horon gibi türkü türleri kırık hava türle- rindendir. B) Uzun havalar, usulsüz ezgilerdir; ba- rak, bozlak, gurbet havası, yas hava- Si, yayla havası gibi türkü türleri uzun hava türleridir. enler, C) Uzun havalar, Anadolu'nun her yöre- sinde söylense de daha çok Güneydo- ğu Anadolu'da söylenir. D) Horon, ağırlama ve ninni bir uzun hava türlerindendir. Türküler, ezgilerine göre divan, kaya- başı, Çukurova gibi çeşitlere ayrılır. 9 S8VE 3 ZO'L Jedena

ap: D 2012 - LYS ÖSYM NE SORDU? İslamiyet'in kabulünden önceki Türk edebiyatıyla ilgili aşa- ğıdaki yargıların hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) Sürgün avlarına sığır, kurban törenlerine şölen, yas törenle- rine yuğ denirdi. B) İlk ürünleri arasında koşuk ve sagu ile atasözü özelliği taşı- yan savlar yer alıyordu. C) Şiirler hece ölçüsüyle yazılır, nazım birimi beyittir, uyak dü- zeni bakımından ise halk edebiyatındaki koşmaya benzer, D) Koşuklarda doğa güzellikleri, günlük yaşam, av eğlenceleri anlatılır; ölen bir kişinin arkasından söylenen yas şiirlerine ise sagu denirdi. E) Ozanlar şiirlerinde, içinde yaşadıkları toplumun çeşitli ger- çeklerini, inançlarını, görüşlerini değişik biçimlerde dile ge- tirirlerdi.

Yayinlari 5. Halk şairlerinin şiirlerinin toplandığı deftere ---- adı ve- rilir. Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) cönk B) tezkire C) divan D) nazire E) antoloji

13. Âşıkların saz çalıp şiir söylemeye başlamaları, şaman- ların ritüelleriyle benzerlik göstermektedir. Usta âşık, çırak olarak seçeceği kimsede saz ve söz kabiliyeti arar. Onu dener; sonra da gelenek icabı ona bir mah- las, halk şiirindeki ifadesiyle ---- verir. Böylelikle çira- ğının ustalığını tasdik etmiş olur. Ustalar, gittikleri her yere çıraklarını beraber götürür; çıraklar da ustaları öldükten sonra onların eserlerini çalıp söylerler. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? mahlen necesar A) ayak B) tapşırma C) mani D) muamma E) bade

7. Batakçi Destanı, Güzeller Destanı gibi önemli eserleri vardır. Badeli âşıklardandır. Ce- lali mahlasını da kullanmıştır. Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerden han- gisi getirilmelidir? A Seyrani B Bayburtlu Zihni c) Âşık Şenlik DSümmani E Karacaoğlan 4

N. 11. Türkü nazım şekliyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Hece ölçüsünün genellikle 7, 8 ve 11'li kalıplarıyla söylenir. B) Her bendin sonunda yinelenen bölümüne kavuştak” denir. C) Ezgilerine göre bozlak, hoyrat, kayabaşı vb. gibi adlar alır. D) Asıl sözlerin bulunduğu bölümüne "vasıta" denir. E) Anonim halk edebiyatı ürünüdür ama söyleyeni belli olanla- rı da vardır.

4. Romanlarımızda imam, haci, şeyh, evliya, mürşit rolleriy- le görülen ve inancı bencil çıkarlarna araç ederek kulla- nan kişilere “yobaz-softa tipi" adı verilir. --- adlı romanın- daki ---- bu tipe örnektir. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin han- gisi getirilemez? A) Halide Edip Adivar'ın Sinekli Bakkal - Fettah 3) Reşat Nuri Güntekin'in Yeşil Gece - Hafiz Eyüp C) Yakup Kadri'nin Yaban - Imam ve Şeyh D) Tarik Buğra'nın Osmancık - Şeyh Edebali E) Yaşar Kemal'in Yer Demir Gök Bakır - Taşbaş 301

27. Aşağıdakilerden hangisi Karagöz tipinin özelliklerinden biri değildir? A) Düşündüğünü söylemekten çekinmez. ✓ B) Hacivat'ın söylediği bazı sözleri yanlış anlar. e Hacivat ile hemen her konuda zit fikirlere sahiptir. 1650 Orta Oyunu'ndaki Kavuklu tipini hatırlatır. ✓ (1 E) Konuşmalarında özentili ve süslü bir dil kullanır.

10. 1. Bektaşi şairleri tarafından dini ayinlerinde ve toplantı- larda kendine özgü bir besteyle okunmak için yazılmış şiirlerdir. (llahi) II. Tasavvuf inancına göre ruhun Allah'tan gelip yine Allah'a döneceğini anlatan tasavvufi şiirlerdir. (Devriye) III. Alevi tarikatından olan tekke şairlerinin tarikatlarıyla il- gili konuları işleyen şiirleridir. (Deme) IV. Dinle ya da tasavvufla ilgili bir inanışı, bir duyguyu ya da düşünceyi iğneleyici ve alaylı bir dille anlatan şiirler- dir. (Şathiye) V. Tarikata yeni girenlere tarikat kurallarını öğreten şiirler- dir. (Nutuk) Numaralanmış tanımlardan hangisi ayraçta verilen te- rimle uyuşmamaktadır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

(9) 8. yüzyıla ait Göktürk Yazıtları, 1900'lere dek bilinmi- yordu; 1889'da Moğolistan'da Orhun Vadisi'nde bulun- muşlardır. (f) Yazıtların dili, 1893 yılında Danimarkalı dil bilimci Thomsen tarafından Rus Türkolog Radlof un da yardımıyla çözülmüştür. (Iln Tonyukuk Yazıtı, bu ya- zitların ilkidir; Tonyukuk, Bilge Kagan Dönemi'nde ve- zirlik ve başkomutanlık yapmış, yazıtı da kendisi dikmiş ve yazmıştır. (IV) Bilge Kağan tarafından yazılan öteki yazıtlardan Kür Tigin Yazıtı 732'de, Bilge Kağan Yazı- ti'ysa 735'te tamamlanmıştır. (V) Hitabet dilinin hâkim olduğu bu kitabeler, hem olan bitenleri anlatma hem de gelecekle ilgili uyarma amacı taşır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I B) 11 C) D) IV E) V

2. Halk edebiyatına ait nazım biçimleri ile ilgili ola- rak aşağıdaki hangi yargıda bilgi yanlışı vardır? A) Koşma nazım biçimi ile âşıkların söylediği var- sağılar da vardır. B) Varsağı, semai ile aynı biçim özelliklerinMaşır. B, C) Aşık edebiyatı ürünü destanların son dörtlü- ğünde şairin adı geçer. D) Semailer işlenen konuya göre “güzelleme, taş- lama..." gibi adlar alır. E) Koşma, halk edebiyatının en eski nazım biçimi olup dörtlük sayısı 3-10 dörtlüktür. 4. Aşa biçi A) V. C) SE