Halk Şiiri Soruları

B) II. C) III. D) IV. E) V. 4. Kamber artık Arzu'nun sevdasından dağlarda, köylerde gezer olur, gözü başka kimseleri görmez. Bir gün Arzu'nun ninesi bunların sevdasına engel olamayacağını anlayınca Arzu'ya der ki: "Arzu kızım, bugün Kamber'i yemeğe çağır ona bir yemek yedirelim ve sizin işinizi konuşalım. Aslında fikri Kamber'i zehirlemekmiş. Arzu sevinçle Kamber'e koşar ve der ki: Kamber ağam, ninem seni bu akşam yemeğe çağırdı , nihayet gönlü seni sevdi." Eve gelir , nine çeşitli yemekler hazırlar. Köyde bir tanıdıklarının çırağı olan Arap, Arzu'nun evine girer. Arzu bu Arap ile ninenin konuşmalarını duvarın ardından dinler. Arap çok şiddetli bir zehir getirmiştir . Yemeklere bu zehir atılacak ve o gece Kamber zehirlenip öldürülecektir. Nine Arap'ı da kandırır , "Arzu'yu bu Kamber'den kurtaralım, sana vereyim" der. Akşam Kamber sevinçle Arzu'nun evine gelir ve bakar ki yemekler sofraya konmuş, envai çeşit hepsi birbirinden güzel ama Arzu bir kenarda surat asmış duruyor. Kamber aşk dili ile Arzu'ya bir beyit atar: Arzum yasa batmışsın Kaşını gözünü çatmışsın Sofraya teklif olmuyor Arzum Sen sofraya yan bakmışsın. Bu parçadan halk hikâyelerinin aşağıdaki özelliklerinden hangisi çıkarılamaz? A) Aşk, kahramanlık gibi konular işlenir. B) Nazım nesir karışıktır. C) Kalıplaşmış ifadelere yer verilir. D) Kahramanlar genellikle engellerle karşılaşırlar. E) Anlatmaya bağlı edebî metinlerdir.

hindi 5 R alandi 6. M Trur durur parça, "Ben bu kitabidhikmetseci , atalar sözü, elle, nesir gibi gey- lerle süsleyerek harfler sırasınca tertip ettim. Inceleyen, onu yerinde bulsun, arayan, sırasında arasın diye her kem limeyi yorli yerine koydum. Yıllarca birçok güçlage gogua gerdim. Bu kitabı baştan sona sekiz bölümde topladım." Böyle konuşan sanatçı ve eseri aşağıdakilerden han- gisinde verilmiştir? A) Hola Ahmet Yesevi - Divan-ı Hikmet B) Kaşgarlı Mahmut Divani Lugat't-Türk c) Edip Ahmet Yüknek) - Atabet'Ol Hakayık D) All Sir Neval-Muhakemetal Lügateyn B) Ebulgaal Bahadır Han-Secere-Torki

TYT / TÜRKÇE 22.(1) 350 mış ner 21. Âşık atışmasına katılan ve usta âşık olmak isteyen bir dinle- yicinin kaleme aldığı ve âşıklara gösterdiği dörtlük şu şekil- rek dedir: gel "Ellerin sımsıcak, gözlerin masmavi oln Bu ayrılık şehrine bizi kim itti tar Ewelden hürremdim, şimdi Hüznî ço ola (v ra Hüzünler deryasına salma beni yâr" Dinleyiciye verilen tavsiye: "----" Atışmayı yapan âşıkların tavsiyesinin ardından dinleyici dörtlüğü şu şekilde değiştirir: ri B "Bakışların sıcacık, gözlerin kahverengi n Bu gurbet iline bizi kim itti Evvelden hürrem idim, şimdi Hüzní Hüzünler deryasına salma beni yâr" Bu parçadan hareketle dinleyiciye verilen tavsiye aşa- ğıdakilerin hangisi olabilir? A) Şiirde şahısların iç dünyasına da dış dünyası olan mekâna da ayrıntılarıyla yer vermek gerekir. B) İnsanların duygu dünyasına hitap etmen, onların yüre- ğinde yer etmene kapı aralar. C) Usta bir âşık olmak istiyorsan seçtiğin tema, halka hitap etmeli; ölçü, uyak ve ahenk unsurları da halk zevkine uygun olmalı. D) Âşıklık geleneğine uygun şiirler kaleme almak istersen kavramların geleneksel söyleyişe uygun olanlarını tercih etmelisin. B i 6 1 E) Şiirlerinde duygularını daha iyi aktarabilmen için betimle- melerinin daha güçlü ve etkili olması gerekir. S A A M A L

OBE LP13EDESB20-058 5. “Yunus Emre" ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yan- lıştır? B) A) Didaktik özellik taşıyan bir mesnevisi vardır. Bütün şiirlerini hece ölçüsüyle yazmıştır. C) Halk dilini özentisiz, coşkulu, içli bir lirizmle kullanmıştır. D) "İlahi" türündeki şiirleriyle tanınmıştır. E) Tasavvuf düşüncesini, şiirlerinde işlemiştir.

5. Masallar genellikle eserlerdir. Masallarda var olan yer adları bazen sadece isim olarak masalda geçe- bilir ve hayali yerlerden de söz edilebilir. Bazen ma- sallarda uygun bölümler arasında tekerlemeler yer alır. Bu tekerlemeler masala renk vermek, masalı dikkat çekici hâle getirmek için kullanılır. Masalların çoğu öğretici, ahlak dersi verme amacındadır. Kimi masallarda ve fabllarda - denilen bir bölüm vardır ve bu bölümde deyimler, atasözleri verilerek olay so- nuçlanır. Metinde boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki- lerden hangileri getirilmelidir? - A) anonim, kıssadan hisse B) sözlü, döşeme C) olağanüstü, gövde D) öğretici, döşeme E) yazılı, kıssadan hisse

Etil suvi akar turur Kaya tübi kaka turur Balik telim beka turur Kölün takı küşerür itil suyu akar durur Kaya dibini oyar durur Bütün balıklar baka durur Gölü bile taşırırlar Yukarıda iki dörtlüğü verilmiş olan şiirin tümüyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? ed A) Genellikle sürek avlarına eşlik eden eğlence tören- lerinde söylenir. B) Dize sonlarında olduğu gibi, dize içinde de ahenk unsurlarına başvurulur. o sözlü gelenek içinde oluşmuş, sahibi bilinmeyen şiirlerdir. D) Hece ölçüsü ve dörtlük nazım birimiyle söylenen şiirlerdir. E) İslamiyet etkisindeki dönemde dil, biçim ve içerik özelliklerini korumuştur. 12

5. Ama bulutlanmış gözlerimi Alamadım duru gözlerinden Yukarıdaki parçada aşağıdaki söz sanatların- dan hangilerine başvurulmuştur? ALTIN ANAHTAR A) Birinei dizede açık istiare, ikinci dizede kapalı istiare vardır. Bt Birinci dizede benzetme ikinci dizede açık istiare vardır. C) Birinci dizede mecazımürsel, ikinci dizede ka- palı istiare vardır. DP Birinci dizede kapalı istiare, ikinci dizede açık istiare vardır. E) Birinci dizede açık istiare, ikinci dizede benzetme vardır.

11. Köprüden geçerken köprü yıkıldı Üç yüz atlı birden suya döküldü Nice gelinlerin boynu büküldü LİMİT YAYIN Kızılırmak nittin allı gelini Nasıl aldın allı pullu gelini Bu dizeler aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisinden alınmıştır? A) Koşuk B) Semai Türk D) Varsağı E) Destan

goruien temalar D nilmiştir. 5 Şurier genellikle bir müzik eşliğinde söylenir. 5. 2. Alevi kültüründe cem ayinleri bir ibadet olarak gó- rülmekte, bu ayinlerde bağlama eşliğinde söyle- 1 nen şiirler ibadetin bir parçası kabul edilmektedir. Genellikle 8'li hece ölçüsüyle söylenen deme tu. rü şiirlerde, Alevilikle ilgili temalar ele alınmaktadır. Prf Yayınları Cemin belli bir aşamasında kadın ve erkeklerin ça- IV linan saz eşliğinde birlikte yaptıklan ritmik hareket- lere dayalı dönüşlere ise sema adı verilmektedir. V Yukarıdaki altı çizill yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) B) Il C) III D) IV E)

TUL --- J. Yunus Emre'nin yoiunda yürüyen ve Abdai Muca'run müritlerinden olan XV. yüzyılda tasavvufi halk şiirinin büyük temsilcisi olduğu gibi tasavvuf yol- larını anlattığı ve "Sözün aslı gönüldür, her kim gönül denizine yol bulursa ne inci-mercan varsa çıkarır. Niceleri dışa bakti, gaflet ipini boynuna taktı, bu yüzden ibadet harmanını ateşe yaktı; dumanı göklere çıktı. Zira gönlü Hak kendisi için yarattı..." sözlerinin de yer aldığı ---- gibi çok değeri düzyazı Kitapları da yazmış bir sanatçıdır. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakiler- den hangisinde verilenler getirilmelidir? A) Hacı Bektaş Veli - Makalat 6 Kaygusuz Abdal - Bucalano.me C) Pir Sultan Aboal - Marifetname D) Eşrefoğlu Rumi - Müzekkin Nüfus

9. Aşık edebiyatı sanatçılar ile ilgili aşağıdaki yargılar- dan hangisi yanlıştır? A) Şiiri, düşüncelerini aktarmada bir araç olarak görmüş. ler, daha çok didaktik şiirler yazmışlardır . B) Şiirlerini doğaçlama olarak saz eşliğinde söylemişler- dir C) Şiirlerini hece ölçüsüyle söylemişler, bazı şairler divan şiirinin etkisiyle aruzu da kullanmıştır . D)) Şiirlerin son dörtlüğünde adlarını ya da mahlaslarını kullanmışlardır E) Koşma nazım biçimini yaygın bir şekilde kullanmışlar- dir:

C) D) Yüknekli Edip Ahmet E) Balasaqunlu Yusuf Has Hacip 2. Aşık Ömer ve Karacaoğlan çağdaşı olan şair 17. yüzyıl âşıklarındandır. Aydın zümre âşıklarından olup hem hece hem da aruzla şiir söylemiştir. Asıl başarısı ise hece ölçüsüyle ve halk diliyle söylediği şiirleridir. Divan'ı olan bu ozan aşk, güzellik, vefa kavramları üzerinde sıklıkla durmuştur. Bu parçada söz edilen saz şairi aşağıdakilerden 7 YAYINI ARI D hangisidir? A) Gevherî B) Köroğlu C) Erzurumlu Emrah D) Dadaloğlu E) Ercişli Emrah

t i e a ar 5) Üze kök tengri asra yağız yir kilindukda iki ara kişi ogli kılınmış. Kişi oglinda üze eçüm apam Bumin Kagan, İstemi Kagan olurmuş. Olurupan Türk budunung ilin törüsin tutabirmiş, itibirmiş. (Üstte mavi gök, altta kara yer yaratıldığında ikisi arasında insanoğlu yaratılmış. İnsanoğulları üstüne atalarım Bumin Kağan, İstemi Kağan hükümdar olmuş. Hükümdar olup Türk milletinin ilini, töresini tutmuş, düzenlemiş.) Bu parça aşağıdaki dönemlerin hangisine ait olabilir? A) Geçiş Dönemi B) Yazılı edebiyat C) Sözlü edebiyat D) İslami Dönem E) Tanzimat Dönemi ü rk ek

a. 3. Aşağıdaki metinlerin Türk edebiyatının hangi ana dönemlerine ait olduğunu tespit ediniz. fick Ben sana mecburum bilemezsin Adını mıh gibi aklımda tutuyorum b. Benim adım dertli dolap Büyüdükçe büyüyor gözlerin Suyum akar yalap yalap Böyle emreylemiş çalap Ben sana mecburum bilemezsin Derdim vardır inilerim içimi seninle isitiyorum. Yunus bunda gelen gülmez Ağaçlar sonbahara hazırlanıyor Kişi muradına ermez Bu şehir o eski İstanbul mudur Bu fanide kimse kalmaz Karanlıkta bulutlar parçalanıyor Derdim vardır inilerim" Sokak lambaları birden yanıyor Kaldırımlarda yağmur kokusu Ben sana mecburum sen yoksun. ç. Tanrı gibi gökte olmuş Türk Bilge Ka- ğanı, bu zamanda oturdum. Sözümü tama- miyle işit. Bilhassa küçük kardeş yeğenim, oğlum, bütün soyum, milletim, güneydeki Aşiyan-i mürg-i dil zülf-i perişanındadır şadpıt beyleri, kuzeydeki tarkat, buyruk bey- Kanda olsam ey peri gönlüm senin yanındadır leri, Otuz Tatar Dokuz Oğuz beyleri, milleti! Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabib Bu sözümü iyice işit, adamakıllı dinle: Kilma derman kim helakim zehri dermanındadır C. eri doğru şekilde eşleştiriniz.

4. Tasavvuf şairlerinden biridir. Bir süre müderrislik yaptik- tan sonra tasavvuf yoluna yönelmiş ve müderrisliği bırak- mıştır. Akşemsettin, Eşrefoğlu Rumi gibi önemli kişileri ye- tiştirmiştir. Aruzla da yazmakla birlikte daha çok hece öl- çüsünü kullanmış ve dini şiirler yazmıştır. Şiirlerinde Yu- nus Emre'nin söyleyiş özelliği görülür. Sade dille söyledi- ği ilahileri günümüze kadar ulaşmıştır. Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden han- gisidir? Hacı Bayram Veli B) Hacı Bektaş Veli D) Kaygusuz Abdal C) Pir Sultan Abdal E) Niyazi Misri

5. Türkler arasında başlangıçtan beri kendilerine şaman, baksi, oyun, kam ve ozan gibi isimler veri- len eski Türk şairleri; dini törenlerde dua ederdi. Özellikle av törenleri denilen “sığır” şölenlerinde avcılara cesaret verirlerdi. Bu ozanlar aynı zaman- da çocuklara ad verme, önemli konularda toplum adına kararlar verme yetkisine sahipti. Nitekim Dede Korkut Hikâyelerinde "Korkut Ata" olarak da bilinen Dede Korkut bunların en önemlisidir. Bu parçadan, aşağıdakilerden hangisi çıkarılabi- lir? A) Edebiyat ile din ilişkisinin varlığı çok eskilere da- yanmaktadır. B) Belli dönemlerde din, toplumsal hayatı şekillen- dirmiştir. C) Edebiyat, ait olduğu toplumu bütün dinamikleriy- le yansıtır. D) Toplumların şekillenmesinde her dönemde edebi- yattan yararlanılmıştır. E) Edebiyatın temelinde dinsel törenler vardır.