Halk Şiiri Soruları

N doğru de dog v E 3. R. E N K Tarikat ulularının eğitici nitelikteki şiirleridir. Tasavvuf ve tarikatla ilgili bilgiler tekkelerde şeyhler tarafından müritlere daha çok şiirle anlatılır. Bunlar arasında coşkulu şiirler bulunduğu gibi didaktik şiirler de var- dır. Daha çok Bektaşîliğin gelenek, âdet ve adabını öğretmek amacıyla söylenen bu şiirlerin belli bir nağ- mesi ve özel bir bestesi yoktur; bir anlamda nefesle- rin sazsız söylenenleridir. 6. Bu parçada tanıtılan tür aşağıdakilerden hangi- sidir? Nefes depilm A) İlahi B) Hikmet C) Deme D) Şathiye E) Devriye 65

Halk Hikâyesi Âşıkların ortak yönlerinden biri de omuzlarında sazları ile diyar diyar dolaşmalarıdır. Hikâye kah- ramani âşıkların birçok yeri gezdikleri biyografile- rinden anlaşılmaktadır. Aşık Garip, Tebriz, Tiflis, Erzurum, Kars'ı gezer. Ercişli Emrah, İstanbul ve Isfahan'ı dolaşır. Karacaoğlan bütün Anadolu ve Rumeli'yi gezer. Sümmâni, Kirim, Azerbaycan, Be- dahşan'a gider. Âşıkların biyografilerinde rastla- dığımız seyahat maceraları ile bunların hikâyelere geçmiş şekilleri arasında farklılık görülür. Gurbe- te çıkan âşık, hikâyelerde aşk sebebiyle yurdunu terk eder. Mecnun'a bütün Anadolu'yu dolaştıran Leyla'nın sevdasıdır. Aşık Garip Şah Senem, Emrah 11 1 Selvi Han, Sümmani Gülperi, Karacaoğlan Elif uğ- IV V lit uši runa gezip dolaşır. Bu parçada numaralanmış yerlerin hangisinde yanlışlık yapılmıştır? A) B) II C) III DIV E) V Emrah ile Selvihan. 4. Ahmet, sofrası daima açık olan Miroğlu'nun yanına sığınır. Aşık Ahmet, Miroğlu'nun meclisinde saz ça- lip söylemeye başlar. Yine bir cuma günü babasını takip eden kahramanımız, saz meclisine varır. Ba- Mirošlu Ahmet Bey'in

Kaşgarlı Mahmut tarafından 11.yy.da yazılan Divanı Lügatit Türk, Araplara Türkçeyi öğretmek için mesnevi şeklinde yazılmış bir eserdir. Sav, saqu, koşuk ve destan örneklerinin derlenmesi yönüyle bu eser antoloji olma özelliğine sahiptir. Eserin sonunda bulunan harita da Türkler tarafından bu alanda yapılmış ilk çalışmadır. Yukarıda numaralanmış ifadelerden hangisi Divanı Lügatit Türk için söylenemez? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

12. Ne varlığa sevinirim Ne yokluğa yerinirim Aşkın ile avunurum Bana seni gerek seni Allah'a karşı duyulan aşkın coşkunluğuyla yazılan bu dörtlük aşağıdakilerden hangisinden alınmıştır? A) Nefes B) ilahi C) Devriye D) Nutuk E) Güzelleme Edebiyat Soru Bankası 114

(Anonim Halk Edebi 9. C e Yara ng 6. Hoca Ahmet adlı bir tüccarın oğlu olan Resul, babasını kay- bedince çevresindeki kırk haramiyle yer, içer ve bu yolda tüm servetini yitirir. Mali mülkü bitince çevresindekileri de kaybeder. Annesi ve kız kardeşiyle cami avlusunda kalaka- lir. Bir gün rüyasında pirin elinden aşk dolusunu içer ve Şah Senem adlı bir kızı görerek ona âşık olur. Sevdiği kızı bul- mak için Tiflis'e gelir. Bilge Sinan'ın kızı Şah Senem'i bulur, istetir ancak fakir olduğu için reddedilir. Para biriktirmek için gurbete çıkan Resul; Erzurum'a, Halep'e gider, bir süre son- ra gerekli parayı biriktirip Şah Senemi tekrar ister. Sonunda onunla evlenip mutlu olur. Yukarıdaki halk hikâyesinde geçen "Resul" aşağıdaki- lerden hangisidir? Åşık Garip + D) Tahir B) Köroğlu - C) Kerem E) Ercişli Emrah

13. I. Grup II. Grup • Kutadgu Bilig • Destandan halk hikâyesine geçiş • Dede Korkut Hikâyeleri • Atabetü'l-Hakayık • İlk mesnevi örneği • Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılma • "Hakikatlerin Eşiği” anlamına gelme • Divan-ı Hikmet • Divanu Lugati't-Türk 1. gruptaki eserlerle II. gruptaki bilgiler eşleştirilirse hangi eser dışarıda kalır? A) Kutadgu Bilig B) Dede Korkut Hikâyeleri Atabetü'l-Hakayık D) Divan-ı Hikmet E) Divanu Lugati't-Türk

insollore ogut 12. Aşağıdakilerin hangisinde Türk destanlarında görü- len motiflerle ilgin yanı bilgi verilmiştir? A) Şamanizm inancına göre Türk'ün hayat ve savaş gücünün bir simgesi "gök börü" motifidir. B) Terklerde kutsallaştırılan, yok edilmesinin önüne geçilen, meyve vereninin kesilmesini kesinlikle ya- saklayan motif, "ağaç tır. C) Kutsal kabul edilen, sadece ermiş kişilerin içinden çıktığına inanılan, semavi dinin niteliği olan motif "ışıktır. D) Gücünün Tanrı tarafından verildiğine inanılan, des- tan kahramanlarının en büyük yardimcisi olan motif "at"tir. E) Destan kahramanlarının hareket tarzının tayinine ve gelecekteki olaylardan haberdar olmalanna yara- yan motif, "rüya"dir. Diğer sayfaya geçin 3

4. Ak süt iken kızıl kana karışıp Emr-i Hak'la coşup cevlana geldim nra ortaya ve tekkeler Harca sür- kimin esası len uzakla- iğine ulaşır. i bir katkıda Mâ-i câri gibi akıp yarışıp Katre-i nâçizden ummana geldim Bu dörtlüğün, içerik özellikleri dikkat alındığında aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisiyle yazıldı- ğı söylenebilir? C) Nefes B) Şathiye ebilecek en sidir? A) ilahi El Nutuk D) Devriye

aralanmış sanatçıların biridir? A) Hiciv ve mizah ağırlıklı şiirler yazmaları B) Tekke edebiyatının önemli temsilcileri olmaları Divan edebiyatının etkisinde kalmaları D) Aynı yüzyılda yaşamış olmaları E) Sadece soyut konularla sınırlı kalmaları 9. 13 XIX. yüzyılın önde gelen sanatçılarındandır. Medrese öğ- renimi görmüştür. Zamanın en ünlü şairlerindendir. Divan edebiyatının etkisinde kaldığından aruzla da şiirler yaz- mıştır. Asıl ününü hece ile yazdığı koşma ve semaide ka- zanmıştır. Bu parçada tanıtılan halk edebiyatı sanatçısı aşağıda- kilerden hangisidir? YAYINLARI B) Köroğlu A) Asik Ömer C) Âşık Veysel D) Erzurumlu Emrah E) Kaygusuz Abdal LIMIT 10. ---, halkın söylediği gülmecelerdeki anlam, yergi ve alay ögelerinin güzelliğiyle sürekli canlı kalmıştır. Anadolu hal- kının yaşam tarzını, güldürü ögesini, övgü ve yergi yete- neğini dile getirmiştir. Onun yaşamıyla ilgili bilgiler, diyar- dan diyara farklılıklar göstermektedir. Fikralarla yaşanırli- ğini koruyan bir bilgedir. Bu parçanın başına aşağıdaki şahsiyetlerden hangisi

3. Ahmet Yesevi ile başlayan tekke şiiri geleneğini özgün bir söyleyişle Anadolu'da yeniden ortaya koymuş ve Rumeli coğrafyasında gelişen tasavvuf edebiyatı on- dan büyük ölçüde etkilenmiştir. Tasavvufi düşünceyi derinden kavrayıp yaşamış, ilahilerinde samimiyeti, he- yecan ve aşkıyla derinlikli, akıcı bir üsluba ulaşmıştır. Şiirlerinden oluşan Divan'ı ve bir mesnevisi vardır. Bu parçada söz edilen tekke şairi aşağıdakilerden hangisidir? A) Hacı Bektaş Veli B) Niyazi Misri C) Yunus Emre D) Eşrefoğlu Rumi E) Kaygusuz Abdal

3 10. i Tayincilik 8. Sirat kıldan incedir, Kiliçtan keskincedir Varip anın üstüne, Evler yapasım gelir Bu dörtlüğün nazım türü aşağıdakilerden han gisidir? desa run A) Devriye kitulada B) ilahi C) Sathiye D) Nefes E) Nutuk

11. I. 19. yüzyılın aşiret kavgalarının, yerleşik hayata geçirme uygulamasına karşı koyuşun şairidir. II. Makalat adlı eseriyle tasavvuf yollarını anlatan 13. yüzyıl şairidir. III. Dilini tutmanin, cömertliğin, dindarlığın, bilgili olma- nin öneminden söz eden 12. yüzyıl sanatçısıdır. IV. Çukurova'da Toroslar'da yaşayan 17. yüzyıl sa- natçısı olup din dişi halk şiirinde "güzelleme“ us- tası olan şairdir. Numaralanmış cümlelerde aşağıdaki sanatçılar- dan hangisine ilişkin bilgi yoktur? A) Karacaoğlan B) Hacı Bektaş Veli C) Ahmet Yesevi DJ Dadaloğlu E) Edip Ahmet

E) semai 14. Bir odası vardır gayet küçücek Kendi aklı sıra keyf yetirecek Bir çanağı yoktur ayran içecek Kahveyi bulunca fincan beğenmez Bu dörtlüğün nazım türü aşağıdakilerden hangisi- dir? A) Güzelleme C) Ağit B) Taşlama D) Koçaklama E) Semai

13. M g ☺ 3) e11. --adh eserinde Şeriat, Tarikat, Marifet ve Hakikat bahseder. Eserde tasavvuftan kalp ahvalinden gibi dört kapıdan her kapının da on makamından zahit arif ve muhiplerden bahsedilerek insan vü- mekte kendisine verilen nimetler dile getirilmekte. dir. Eserin ilgi çeken en önemli hususu düşüncele- nin Kur'an ayetlerine ve Hz. Peygamber'in hadis-i şeriflerine dayandırılmış olmasıdır. Bazı bölümler- de konular sadece ayetler zikredilerek anlatılmaya çalışılmıştır. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakiler- den hangisi getirilmelidir? A) Aşık Paşa, Garibnâme B) Feridüddin Attar, Mantıku't-Tayr C) İbn Âlà, Danişmendnåme D) Hacı Bektaş Veli, Makälät E) Edip Ahmet Yükneki, Atabetü'l-Hakâyık

12. (1) Kaygusuz Abdal, din ve tasavvuf kültürüyle yüklü şiir- ler yazmıştır. (II) Hem hece hem de aruz ölçüsünü kullan- mıştır. (III) Nefeslerinin birçoğunda mizah motiflerini ve te- kerlemeler katarak kaba sofularla alay etmiştir. (IV) Hece ölçüsüyle yazdığı şiirlerinin çoğu "şathiye” türündedir . M Şathiye ve nefes türündeki şiirlerini "Budalanâme" adlı eserinde toplamıştır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) B) || C) III D) IV E) V

ÖSYM) TADINDA 3 7. I. Grup Tapşırma Masiva II. Grup Aşık edebiyatında aruzla yazılan türlerdendir. Halk şiirinde şairlerin kullandığı kalıplaşmış sözlerdir. Son dörtlükte şairin mahlas kullanmasıdır. Tekke şiirinde Allah'tan başka her şey anlamındadır. Bozlak Kalenderi Mazmun I. gruptaki terimlerle II. gruptaki açıklamalar eşleştirilirse hangi terim dışarıda kalır? A Tapşırma B) Masiva C) Bozlak D) Kalenderi El Mazmun JOS 8. Aşağıdaki sanatçılar yüzyıllarına göre eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır? B) Seyrani 19 A) Aşık Ömer / 2. D) Pir Sultan Abdal C) Dertli (192