Halk Şiiri Soruları

B Medrese eğitimi alıp Arapça-Farsça bildikleri CI Şiir söyleme ve hikâye anlatmada yetenekli oldukları D Şiirin yapı özellikleri hakkında bilgi sahibi oldukları E) İşi ustalarından öğrenip âşıklığı bir meslek olarak yürüttükleri 10. Irak yollar yakın olsa Her güzelde hakkım olsa Dostum Lokman hekim olsa Sarsam yarayı yarayı Yari düşürsem ardıma Bir ateş düştü yurduma Benim unulmaz derdime Bulsam çareyi çareyi Bu dizelerden hareketle halk şiiri nazım şekilleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Sade dile yer verilir. B) Söz sanatları kullanılır. C) Uyak ve rediften yararlanılır. Dörtlük nazım birimiyle oluşturulur. D) Hecenin yalnız kısa kalıpları ile söylenir.

A L N 4. K (1) Destanları meydana getiren ve kuşaktan ku- şağa aktaran destancılara, geçmişte_"ozan” adı verilmiştir. (II) Ellerinde sazlarıyla diyar diyar do- laşan "âşık”ların aksine onlar, orduları- galeyana getirmek, önemli olayları toplumun hafızasına yerleştirmek için kahramanlık destanları teren- nüm etmişlerdir. (III) Atli göçebe hayat tarzını benimseyen bu sanatçılar sadece şiirle uğraş- mışlar, yönetimden ve yöneticilerden olabildiğin- ce uzak durmuşlardır. (IV) Ozanlık geleneğinin bir devamı olarak değerlendirebileceğimiz âşık- lik geleneği ise tekke kaynağından da beslene- rek daha çok köy, kasaba insanına seslenmiştir. (V) Arap ve Fars öykücülük geleneklerinden besle- nen, temsilcileri âşıklara nazaran daha eğitimli ve şehirli olan kıssahanlik veya meddahlık geleneği ise daha çok şehirlerde kendisine yer bulmuştur. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi- sinde bir bilgi yanlişi vardır? A) I. B) II. C) II D) IV. E) V. (2013 - LYS)

Hacı Bektaş-i Veli'nin "Makalat" adlı eseri hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bektaşilik ve tasavvufla ilgili bölümler hâlinde yazılmış, hacimli bir eserdir. Tasavvuf konularını işleyen makalelerden oluşur. B) Sözlük anlamı "sohbetler, sözler"dir. Yazılış amacı, dünyanın ve insanların nasıl yaratıldığını ve insana hangi özelliklerin nasıl verildiğini açıklamaktır. C) Asil konusu Bektaşilikteki “dört kapı, kırk makam"dır. İslam dininin hükümlerini, şeriat ve tarikat bilgilerini verir. D) Yüz otuz beş ayetin Türkçe anlamı kısa cümlelerle açıklanmıştır. E) Lirik bir eserdir. Nazım birimi beyittir. Mesnevi biçiminde yazılmış bir manzumedir.

Pridy 10. Aşağıdakilerden hangisi hece ölçüsüyle oluşturulan nazım biçimlerinden biri değildir? A) Varsağı B) Türkü (C) Şarkı t D) Destan E) Semai 11. (l) Aşık edebiyatının en çok kullanılan nazım biçimi olan koşma, genellikle düz koşma adı verilen biçimde 11'li he- ce ölçüsü ve dörtlük birimiyle oluşturulur. (II) Koşmanın her dörtlüğünün içine 7 heceden oluşan maniye benzer bir dörtlüğün getirilmesiyle oluşan koşmaya yedekli koşma denir. (III) Musammat koşmalar, her dizesi iki bölümden oluşan ve bu bölümleri aynı kafiyeyi taşıyan koşmalardır. (IV) Zincirleme koşma, her dörtlüğün son dizesinde, kafiyenin bulunduğu kelimenin sonraki dört- lüğün ilk dizesinin başında tekrar edilmesiyle oluşur. (V) Zincirbent koşmada ise şiirde kullanılan tüm uyakların cinaslı olması ve şairin adının şiirde bulunmaması ge- rekir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) B) 1 C) 1 DIN EV 160

4. Aşkın ateşidir sinemi yakan Lütfuna irer mi cevrini çeken Kolların boynuma dolanmış iken Seni öpmelere kıyamadım ben Yukarıdaki dörtlüğün nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir? A) Varsağı B) Koşma C) Türkü D) Semai E) Mâni

anlışı olduğu dönem aşağıdakilerden hangisidir? A) Destan Dönemi Türk Edebiyatı B) Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı C) Tasavvuf Edebiyatı D) Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı E) Klasik Türk Edebiyatı 8. "Türlüg çeçek yarıldı Barçın yadım kerildi Uçmak yeri körüldi Tumluk yana kelgüsüz *Ot tütünsüz bolmas - Yeğit yazuksi bolmas Yukarıdaki şiirlerin nazım şekli aşağıdakilerin hangisinde doğru sırayla verilmiştir? A) Sagu - sav B) Koşuk - sagu C) Koşuk - sav D) Sav - koşuk . E) Sagu - koşuk 9. (1) Koşuklar; aşk, doğa, yiğitlik gibi konuları işleyen lirik şiirlerdir. (II) Uyak düzeni aaab/cccb/dddb... olan koşuklar kopuz eşliğinde ve dörtlükler halinde söylenir. (III) Bunlar 'baksı' adı verilen kurban ve ziyafet törenlerinde 'sığır' adı verilen matem törenlerinde söylenir. (IV) Koşuklarda genel olarak hecenin 7'li, 8'li ve 11'li kalıpları kullanılır. (V) Konusu yönüyle benzerlik gösterdiğinden cik dobivatundo do

12. (1) Kaygusuz Abdal, din ve tasavvuf kültürüyle yüklü şiirler yazmıştır. (ll) Hem hece hem de aruz ölçüsünü kullanmıştır. (Ith) Nefeslerinin birçoğunda mizah motiflerini ve tekerleme- ler katarak kaba sofularla alay etmiştir. (IV) Hece ölçüsüyle yazdığı şiirlerinin çoğu "şathiye” türündedir. (V) Şathiye ve nefes türündeki şiirlerini "Budalanâme” adlı eserinde top- lamıştır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I. C) III D) IV. E) V. B) II.

12 11. Altın kafes idi benim durağım Dost elinden yaralandı yüreğim Evvel yakın idim şimdi irağım Felek beni nazlı yârdan ayırdı Dostumun yaylası çayır çimendi 7 Şu şirin dillerden ikrarın verdi Yeminler eder de ayrılmam derdi Felek beni nazlı yârdan ayırdı Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bir güzellemeden alınmıştır. B) Anlatımda karşıtlıktan yararlanılmıştır. C) Rediflerle ahenk sağlanmıştır. D) Duraklı 11'li hece ölçüsüyle yazılmıştır. E) Söz sanatına başvurulmuştur.

D) Köroğlu Destani E) Ash ile Kerem Hikayesi 4. Dirse Han, büyük bir ziyafet verdi, dilek diledi. Attan aygir, deveden erkek deve, koyundan koç kestirdi. Oğuz beylerini başına topladı. Aç görse doyurdu, çıp- lak görse donattı. II. Kara kilicini sıyırdı, eline aldı. Azrail'e çalmağa hamle kildi. Azrail bir güvercin oldu, pencereden uçtu gitti. In- sanoğlunun ejderhası Deli Dumrul elini eline çaldı, kah kah güldü. Der: Yiğitlerim Azrail'in gözünü öyle korkut- tum ki geniş kapıyı bıraktı, dar kapıdan kaçtı. III. Yedi gün yedi gece at koşturdu. Oğuz'un hudut boyu- na ulaştı, çadır dikti. Kan Turalı der: Hey kırk eşim kırk arkadaşım Kurban olsun size başım IV. Korkut Ata derler bir er ortaya çıktı. Oğuz'un o tam bili- cisi idi. Ne derse olurdu. Hak Taala onun gönlüne ilham ederdi. Kitab-ı Dede Korkut'tan alınan bu parçalar, aşağıdaki özelliklerin hangisine örnek oluşturmaz? A) Hikâyelerde olağan dışı olaylar ve abartılı kişiliklere yer verilmiştir. B) Oğuzların yaşamı, gelenek ve görenekleri esere yansı- mıştır. C) Kadınların ailenin en önemli unsuru olduğuna dikkat çe- kilmiştir. D) Nazim-nesir karışık olarak oluşturulmuştur. E) Hikâyelerde Islamiyet'le ilgili motiflere yer verilmiştir. 55

41. Aşağıdaki dizelerden hangisinin ötekilerden farklı bir gelenek içinde yazıldığı düşünülebilir? A) Yine yeşillendi suların başı Akti da dinmiyor gözümün yaşı B) Bülbülün yatağı bahçeler bağlar Garibin yatağı kahveler hanlar C) Dinleyin bir güzeli methedeyim Yiğide nispetle yürüyüşlünün D) Maziyi yadâ daldığım zaman Tüter içimde eski buhurdan E) Yürü bre yalan dünya Sana konan göçer bir gün LYS3-4

15. Bazı şairler çeşitli nazım biçimi veya türünde tanınmıştır Aşağıdaki nazım biçimi-türü ve o alanda tanınan sa eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? A) Nefes - Pir Sultan Abdal B) İlahi - Yunus Emre Güzelleme – Karacaoğlan DY Şathiye - Kaygusuz Abdal E Taşlama - Köroğlu

Modern tiyatro ile Karagöz'ün karşılaştırıldığı; Karagöz Modern Tiyatro Oyun palanga adı verilen bir meydanda 1. Sahne Önem verilen bir sahne vardır. oynanır. Tef ve nareke kullanılır. Opera, opera, komik, operet, bale ve müzikli komedi müziğin kullanıldığı tiyatro eserleridir. II. Müzik Belli tipler vardır. Kara- göz, Hacivat, Ermeni, Rum, Yahudi. Bebe II. Tipler Belli tipler yoktur, Karakterler vardır. Ruhi. Tuzsuz Deli Bekir... IV. Dekor Oyunun özelliğine göre çok profesyo- sından ışık yansıtma- nelce hazırlanmış, Beyaz perde ve arka- sıyla kurulan bir sahne vardır. Dekorlar içinde "göstermelik" denilen figürler kullanılır. teknolojiden yarar- lanılmış dekorlar kullanılır. bu tabloda numaralanmış bölümlerin hangisi ya da han- gilerinde yanlışlık yapılmıştır? A) I ve II B) Yalnız I C) II ve lII D) III ve IV E) Il ve IV 6. NİTELİK Yayıncılık

Test 22 11. I. Şu görünen yayla ne güzel yayla Bir dem süremedim giderim böyle Pirim ben gidiyom sen himmet eyle & Bu yıl bu yayladan Şâh'a gidelim b Eğer ekilir de bostan olursam a Şu halkın diline destan olursamo Kara toprak senden üstün olursam U Bu yıl bu yayladan Şâh'a gidelimb gisi II. Güzel âşık cevrimizi O şiir süy- Çekemezsin demedim mi b Bu bir rıza lokmasıdıro Yiyemezsin demedim mi o Yimeyenler kalır nâ-çârO Gözlerinden kanlar saçar Bu bir demdir gelir geçer O Duyamazsın demedim mi Yukarıdaki şiirlere bakıldığında hangi özelliklerinin ortak olduğu söylenemez? A) Yazıldıkları şiir zihniyeti B) Dinî konuda yazılmaları C) Redif ve kafiyeye yer vermeleri D) Ait oldukları edebî gelenek E) Nazım şekilleri ve türleri BENIM HOCAM AYT

6.) Mevlevîlerin ayin, Bektaşîlerin nefes, Gülşenîlerin tapuğ, Halvetîlerin durak öteki tarikatların cum- hur olarak adlandırdığı tekke edebiyatı nazım türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Devriye B) İlahi C) Şathiye DAKaside E) Nutuk Türk Dili ve Edebiyatı Soru Kitabı

Gerçek veya hayali kişi , olay ve yer hakkında gerçek olduğuna inanılarak anlatılan hikayelere .................. denir. Bu tür metinlerde gerçeklik unsurunun yanında ........................ ve ...................... unsuru mutlaka bulunur. ...............yle halkın hayal gücüyle yarattığı "ideal insan” tipi nesilden nesile anlatılır. ...... lerde önceleri doğaüstü olayları açıklama amacı, sonraları ise ideal insan tipinin betimlen-mesi söz konusudur. Destanlar efsanelerden ................. bir nitelik taşımaları , daha ........... bir oluşum süreci geçirmeleri , ................ unsurlarının ağır basması ve ......... ...... olaya siki sıkıya bağlılık göstermesiyle ayrılır.

Asik Tarzı Halk Edebiyatı - II Bâdeli bir âşıktır. Rüyasında gördü- Sümmani ğü hayalî aşkı Gülperi'yi arar. a Taslona Divan sahibidir. Hicivleriyle tanınır. Bayburtlu "Sergüzeştnâme" adlı eseri önemli- Zihni dir. Âşık atışmalarında herkesi yendi- ği için yemeğine konulan "vadeli zehir"den hastalanip ölür. Şeref Âşık Şenlik/ Taşlıova, Murat Çobanoğlu gibi ünlü âşıkları yetiştirir. Yaşadığı dönemi eleştirir. Taşlama- Seyrani/ ları ile ünlüdür. Evereklidir. Aşık edebiyatının en önemli lirik şai- ridir. Aşk ve tabiat şairidir. 17. yy'da Dadaloğlu, yaşamış Toroslar'ı temsil eden önemli bir Türkmen şairdir. Yukarıdaki tabloda bulunan sanatçılardan hangisi hakkında hatalı bilgi verilmiştir? AV Sümmani By Bayburtlu Zihni es Âşık Şenlik Dr Seyrani Ey Dadaloğlu -BENİM HOCAM AYT-