Masal Türü ve Genel Özellikleri Soruları

16. Benem ol har yükündeki har-i leng Gussalar balçığına vâlih i deng Ne yüküm bir nefes giderici var Ne biraz çekmegine yarıcı var Har-gedâ iken arpaya muhtaç Gezerem ki urla başuma tâc Ger tonuzlara olmaya buyruk Ân gitdi kulağ ile kuyruk Bu beyitler aşağıdaki eserlerin hangisinden alın- mıştır? A) Harnâme B) Şikâyetnâme C) Mantıku't-Tayr D) İskendernâme E) Sihâm-ı Kaza Diğer sayfaya geçiniz.

Ewel zaman içinde, han kızı kadı iken, sığırcık bir büyücü iken, bıldırcın kendi kendini gizliyorken vaktiyle yaşlı bir adamla yaşlı bir kadın yaşarlarmış. Yaşlı adam geçimini sağlamak için tuzak kurmak zorundaymış. Bir turna gelip yaşlı adamın tuzağına düşmüş. Yaşlı adam turnaya doğru atılarak onu ellerine almış. Yaşlı adam o sırada yaşlı karısına şöyle demiş: Bir bıçak getir onu keselim! O anda turna dile gelmiş: Ne olur beni öldürme! Ben dört cinsi olan bir ada- mim. Kan çanağım hürmetine bana merhamet et! Sonunda yaşlı adam turnayı bırakmış. Karısı sinirlenerek yaşlı adama "Onu niye serbest bıraktın, biraz eğlenecek- tik." demiş. Kadın günde bir kez demiş, iki kez demiş, üç kez demiş ve adam, karısından bezmiş ve sonunda çıkıp gitmiş. Bu parçadan hareketle masallarla ilgili aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A) Geçmiş zaman kipiyle çekimlenmiş cümleler kulla- nilir. B) Millî ve dinî ögelere yer verilir. C) Diyaloglardan faydalanılan bir yapısı vardır. D) Kalıplaşmış sözlerden faydalanılır. E) Olağanüstülüklerden yararlanılır.

14. • Kaynağını halkın yaşamı ve tecrübeleri oluşturur. . Sonunda öğüt verilen, sözlü bir folklor ürünüdür. • Halk edebiyatında düzyazının en saf örneklerindendir. Bazı özellikleri verilen edebî tür, aşağıdakilerden han- gisidir? A) Bilmece Bt. Masal c) Halk hikâyesi D) Fabl E) Ninni

10. (1) Masalın "kıssadan hisse" bölümünde olay bir sonuca bağlanır. W łyilere ödül, kötülere ceza verilerek aslın- da dinleyenlere evrensel bir mesaj iletilir. (III) Masalcı, bu bölümde sanki olayları yaşamış gibi masalın verildiği duygu hâliyle dinleyenleri de kimi zaman ödüllendirebilir. (IV) "Gökten üç elma düştü; biri yiğit olanların başına, biri bu masalı dizip koşana, birisi de dinleyenlerin ba- şina." diye söyleyerek bunu belirtir. (V) Kimi zaman da masal “Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine.” diyerek masalcı tarafından bitirilebilir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı yardır? A) BNL cym ION BY

Temel Düzey Masal 2 7. Bir evde baba ve kızı beraber yaşar. Kızın annesi ölmüştür. Kızının hocası kızın aklına girer sana iyi bir anne olurum der. Kız da babasını hocasıyla evlenmeye ikna eder. Babası kızı Nardaniye'ye çok düşkünmüş bu yüzden üvey annesi za- manla kızı çok kıskanır. Üvey anne kızın içtiği suyun içine yavru bir yılan koyar, zamanla kızın karnı büyür. Üvey annesi de babasına kızının gebe kaldığını söyler . Babası namusuna çok düşkünmüş, kızını bir gün gezmeye gidelim diyerek dağ başına götürür. Babası dağın başında tek başına ölüme terk etmiş . Kız çaresiz bir derenin kenarında suya doğru abdest almak için eğilince ağzından bir büyük yılan ve yavruları ağ- zindan çıkıvermiş. Kız rahatlamış ve düşmüş yola. Karşısına Kirk haramilerin evi çıkmış. Onlar da Nardaniye'nin başına gelenleri duyunca burada kal, bize yemek pişir ve kız karde- şimiz ol demişler... Bu masal parçasında 1. Olay/Konut II . Zaman III . Mekân + IV. Kişiler + yapı unsurlarından hangileri belirgin değildir? A Yalnız Chlve II B) Yalnız II Dve the D) II ve IV 8. Türk edebiyatında Uygur Dönemi eseri olan ---- masal öze liği gösteren ilk eserlerdendir. Osmanlı Dönemi'nde söz Tik masalları

13. Aşağıdakilerden hangisi bir masalın dilek bölümünden alınmıştır? A) Cinler cirit oynarmış, eski hamam içinde. B) Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine. C) Vaktiyle memleketin birinde bir demirci varmış. D) Şehzade devi karşısında görünce çok şaşırmış. E) Mandayı kestik, etini yedik, dişimizin kovuğuna yetmedi. 05092122 4

D) Karagöz E) Hacivat 3 14. (1) Türk edebiyatında Uygur Dönemi eseri olan Kal- yanamkara ve Papamkara masal özelliği gösteren ilk eserlerdendir. (11) Osmanlı Dönemi'nde sözlü gelenek- ten derlenerek hazırlanan Keloğlan, ilk Türk masalla- rindandır. (III) Masal sözcüğünü gerçek anlamına bağlı olarak kullanan ilk sanatçı Namık Kemal'dir. (IV) Namık Kemal; masalı eğitici, terbiye edici özellikte, bütünüyle hayalî olaylardan meydana gelen bir anlatım türü olarak tanımlamıştır. (V) Halkın dilinde yaşayan masalları Per- tev Naili Boratav, Eflatun Cem Güney, Naki Tezel gibi araştırmacılar derleyerek yayımlamıştır. Bu parçada numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V

9. "Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine” Gökten üç elma düştü; birisi yiğit olanların başına, birisi bu masalı dizip koşana, birisi de dinleyenlerin başına..." Bu parça masalın hangi bölümünden alınmış olabilir? A) Dilek bölümü B) Serim bölümü Düğüm bölümü D) Çözüm bölümü Döşeme bölümü

10. Aşağıdakilerden hangisi bir masalın döşeme bölümün- den alınmış olabilir? Grig, dajone, dile A) Keloğlan ile Can Kız ermişler muratlarına, bizler çıkalım kerevetine. 8) Kötü vezir yaptıklarından pişman olur ve Keloğlan'dan aman diler "Ben ettim, sen etme." der. C) Babasını henüz bebekken kaybeden keloğlan, annesinin dizinin dibine oturur ve başını annesinin dizine koyar. D) Gökten üç elma düştü; birisi yiğit olanların başına, birisi bu masalı dizip koşana, birisi de dinleyenlerin başına. E) Bir varmış, bir yokmuş. Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde, cinler cirit oynarmış, eski hamam içinde. Hamam- cinin tası yok. Oduncunun baltası yok.

38. Ala Geyik Gündüz oldu geceler Ak sakallı cüceler Korkunç devler hortladı Cinler cirit oynadi Kesik başlar yürüdü Saçlarını sürüdü Bir de baktım melekler Başlarında çiçekler Devlere el bağlıyor Gizli gizli ağlıyor Bu metinle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyl nemez? A) Manzum masal örneğidir. B) Ziya Gökalp'e ait bir eserden alınmıştır. Kafiye ve rediften faydalanılmıştır. Serbest nazımla oluşturulmuştur. Içerik olarak olağanüstü varlıklar barındırır.

ha NO 7. Ewel zaman içinde, kalbur saman içinde, cinler cirit oynarken, eski hamam içinde... Üşüdüm Allah üşüdüm, daldan armut düşürdüm. Armudumu ye- mişler, bana çirkin demişler. Çirkin değil, güzelim, inci, mercan dizerim. Ben mercandan geçemem; Aksaray'a göçemem. Aksaray'ın kilidi, bana vuran kim idi? Emmim oğlu Musacık, eli kolu kısacık. Çık çıkalım çardağa, taş atalım çaylağa; çaylak başın kaldırmış, ayvaları çaldırmış. Hani kâğıt, hani def- ter? Bir de gelmiş çevre ister; çevrede güller, sen- deki diller; ben gider oldum, duymasın eller. Bu parça masalın hangi bölümünden alınmış olabilir? A) Düğüm B) Serim C) Dilek D) Çözüm E) Döşeme

Test 5. AL / FABL 1 3. (1) Serim kısmında bir tekerleme bulunur, buna döşeme de denir ve okuyucuyu masal dinlemeye çağıran bölümdür. (11) Masal başı denilen bu bölümden sonra gelişme ya da gövde bölümü denilen asıl olayların anlatıldığı bölüm yer alır. (III) Sonuç bölümünde ise çıkarılması gereken din ve ahlaki öğüt, her zaman ortaya bir atasözüyle açıkça konur. (IV) Kalıplaşmış sözler ve tekerlemeler; başta, or- tada, sonda bulunabilir. (V) Binbir Gece, Ali Baba ve Kirk Haramiler, Keloğlan gibi masallar, bu türün önemli örnek- leridir. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisinde masalla ilgili bilgi yanlışı vardır? A) I B) 11 C) III D) IV E) V 4. Bu seferki gelincik ise fareye değil de Düşmanmış kusların cümlesine

1 10. Vaktiyle yoksul bir oduncu varmış. Karısı ve yedi çocu- ğuyla bir kulübede otururmuş. Çocukların en sonuncusu minicikmiş. Ona “Parmak Çocuk” adını takmışlar. Günün birinde parasızlıktan yiyeceksiz kalmışlar. Ne yapacağı- ni şaşıran anne ile baba çocukları ormana bırakmaya karar vermişler belki zengin bir avcı onları alır götürür diye. Parmak Çocuk onların konuşmalarını duyup cep- lerini beyaz çakıl taşlarıyla doldurmuş. Onları birer birer yere atmış. Bu taşları izleyen çocuklar evlerine dönebil- mişler. Bu parçanın yazıldığı türle ilgili aşağıda verilen bil- gilerden hangisi yanlıştır? A) Olağanüstülükler üzerine kurulur. B) Kalıp sözlerden yararlanılır. CY Manzum ve mensur biçimleri vardır. D) Inandırma amacı yoktur. 2 E) Betimleyici anlatıma başvurulur.

bir bilgi yanlışı vardır? B) 11 C) III D) IV E) V 13. Bir varmış, bir yokmuş. Var varanin, söz sürenin, destursuz bağa girenin, habersiz bal yiyenin. Bir at aldım, dur diye. bir tekme vurdu "Geri Dur." diye. Paşa Camisi'nin minaresini belime soktum borudur diye. Kaplumbağayı havaya savurdum aridir diye. Bir varmış bir yokmuş. Yukarıda verilen tekerleme, masalın hangi bölümünden alınmıştır? B) Sonuç A) Dilek C) Serim D) Fasil ) Döşeme aromat yayınları

kr 12. Bir varmış, bir yokmuş. Allah'ın kulu çokmuş. Çok söyleme- si günah, hikâye söylemesi sevamis. Evvel zaman içinde kalbur saman içinde bir kurt yaşarmiş. Koyun kuyrunda ki ları açlıktan kıvranıyormuş. Yine böyle bir gün Köye gideyim de oradaki inekten, koyundan yiyeyim. demiş. Köye gitmiş, bir ineğe rast gelmiş: Inek, ben öyle açıktım ki seni yiyeceğim, demiş. Dur, beni şimdi yeme. Şuraya kadar sırtıma bin, in: bir- birimizi gezdirelim de beni öyle ye, demiş. Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle- nemez? A) Döseme bölümü ile ilgili özellikler göze çarpar. B) Teşhis ve intak kullanılmıştır. Ders vermeyi amaçlayan bir türe aitir. D) Zaman kavramı üzerine hiçbir ipucu yoktur. E) Inançların etkisiyle şekillenmiştir... Diğer sayfaya geçiniz. 97

bur der çar Bu alu A 2. 5. Efsaneyle ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) İnsan dışı varlıkların bulunduğu anlatılardır. B) Gelenek ve görenekleri korur. C) Topluma yön vererek, nelerin yapılıp nelerin yapılamayacağını söyler. D) Ortaya çıktıkları yere anlam kazandırırlar. E) İnsanları iyilik yapma ve yardımlaşma konusunda teşvik eder. 6