Masal Türü ve Genel Özellikleri Soruları

24. Eski çağlarda ezgiye eşlik etme, en uygun biçimde, çoğunlukla nazımla düzenlenmiştir. Epik şiirin en güzel örnekleri olan bu eserlerde olağanüstü olayların, doğaüstü kahramanların, tanrıların savaşlarının yanı sıra; Eski Çağ insanlarının inanışları, yaratılış ve varoluş konusundaki düşünceleri; ulusların özlemleri ve düşleri de dile getirilir. İnsanların olayları dinleme ve anlatma gereksiniminden dolayı kuşaktan kuşağa yayılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada hakkında bilgi verilen türün özelliklerini içermez? A) Masal doctor B) Menkıbe indstig C) Yaşam öyküsü D) Efsane Revis Misplay G E) Fabl ihmalion

36) -Milli Edebiyat Dönemi tiyatrosu ile ilgili olarak aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A-Tiyatro; şiir, roman hikâye gibi türlerin gölgesinde kalmıştır. B-Günümüz "Şehir Tiyatroları"nın temelini oluşturan "Darülbedayi" 1914'te kurulmuştur. C-Darülbedayi'nin yanında Darülelhan adıyla müzik bölümü açılmıştır D-İlk Türk kadın tiyatro oyuncumuz Afife Jale bu dönemde sahneye çıkmıştır. Yazılan oyunlarda mekân ve kişiler genellikle İstanbul'dan seçilmiştir. ilgili olarak aşağıdakilerin

(1) Karakter, insanı bütün boyutlarıyla anlatma çabasının sonu- cudur. (II) Tipleştirmedeki abartma, sivrileştirme; karakter çizmede görülmez. (III) Bu nedenle kendine özgüdür, bir sınıfı ya da eğilimi temsil etmez. (IV) Karakter çok yönlülük gösterir. (V) Genelikle millî özellik gösteren destanlar ve masallarda karşımıza çıkar. Numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlısı vardır? A) I B) II C) III D) IV V Ahmet Mithat Efendi'nin geleneğini devam ettirmistir.

STİ ri e i 13. Türk kültür tarihinin sözlü ve yazılı kaynaklarından bir bölümünü de masallar oluşturmaktadır. Bu ma- sallardan bazıları eski Türk metinlerinden veya baş- ka dillerden günümüz Türkçesine çevrilmiştir. Bu çerçevede Türk edebiyatında Uygur Dönemi eseri masal özelliği gösteren ilk eserlerdendir. adlı eser ise Türk edebiya- Arap ve İran kaynaklı olan ının farklı dönemlerinde birçok şair ve yazara ilham vermiştir. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisi sırasıyla getirilmelidir? Kal Kalyanamkara ve Papamkara - Binbir Gece Ma- salları B) Kelile ve Dimne - Billur Köşk Kalyanamkara ve Papamkara - Pançatantra DKelile ve Dimne - Pançatantra E) Billur Köşk - Binbir Gece Masalları

5. Masal ve efsanenin karşılaştırıldığı aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Masalda anlatılanlar millîdir, efsanede ise evrensel konu- lar anlatılır. Her ikisi de sözlü geleneğe aittir ve kimin oluşturduğu bel- li değildir. C) Efsanede, anlatılanlara inanma esasken masalda anlatı- lanlar hayal ürünüdür. D) Olağanüstü olaylara ve kişilere her iki türde de yer veril- miştir. E) Masalda kalıplaşmış ifadeler vardır, efsanede ise yoktur.

2. (1) Masallar iyi ile kötünün mücadelesini anlatır, masalın so- nunda iyilik üstün gelir. (II) Masallarda yalın, duru bir dil ve anlatım söz konusudur. (III) Masalların başında, ortasında ve sonunda kalıp sözlere yer verilir. (IV) Masallarda iyilik, güzel-- lik, doğruluk, yardımseverlik gibi evrensel değerler; dinî ve millî ögelere yer verilir. (V) Masalların söyleyeni belli değildir, halkın ortak edebî ürünleri arasında yer alır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı yapılmıştır? A) I B) II C) III D) IV V

16. Bir varmış, bir yokmuş. Var varanın, söz sürenin, destursuz bağa girenin, habersiz bal yiyenin. Bir at aldım, dur diye. bir tekme vurdu "Geri Dur." diye. Paşa Camisi'nin minaresini belime soktum borudur diye. Kaplumbağayı havaya savurdum arıdır diye. Bir varmış bir yokmuş. Yukarıda verilen tekerleme, masalın hangi bölümünden alınmıştır? A) Dilek B) Sonuç D) Fasil EY Döşeme C) Serim Diğer sayfaya geçiniz.

ll ni Al sevmek bile bir ömre değer. 5(Masal, genellikle halkın içinde yetişmiş bir yazar tarafından yazılan olağanüstü kişilerin başından geçen olağandışı olayları anlatan edebî türdür. (II) Masallar; olaya dayalı, sanatsal metinlerdir. (III) Genellikle bir tekerleme ile başlar. CIVDMasallarda yer ve zaman belirsizdir; olaylar, hayalî mekânlarda ve belirsiz geçmiş zamanda geçer. () Olayların anlatımında öğrenilen geçmiş zaman ya da geniş zaman kullanılır. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisinde bilgi yanlışı vardır? B) II C) III DIV

AYT/Türk Dili ve Edebiyatı - Sosyal Bilimler-1 22. Padişah büyücülere başvurmuş. Büyücüler: Bu hastalıktan kurtulmak için Şahmaran'ı gören kişi lazım, demişler. Padişah: - O Şahmaran nasıl şeydir? Ben onu bilmiyorum, demiş. Bir büyücü: - Şahmaran, bir ak yılan; yılanlar padişahı, demiş. Padişah: - Onu gören kimse var mıdır, onu nasıl biliriz biz, demiş. - Onu biz biliriz. Bir hamam yaptır. Bütün insanları buraya sok. Onu şuradan biliriz: Şahmaran'ı gören kişinin teni alaca olur, demiş büyücüler. Bu parça aşağıdaki masal bölümlerinin hangisinden alın- mıştır? A) Çözüm B) Serim C) Dilek D) Döşeme E) Düğüm 24.

ait 4. Yedikule, Vezir Kantur yapısıdır. Kapısı kuzeye dönük- tür. İki kat demir büyük kapılardır. Bu kapılardan başka tâ Ahır Kapı'ya varıncaya kadar hesap olunan kapıların yedisi de deniz kıyısında olmakla hepsi doğuya bakar. Bu tarafa lodos rüzgârı ziyade dokunduğundan Bayram Paşa'nın yaptırdığı sağlam yapıları harap etmekle bu saydığımız adımlar dört kaleden adımlanarak hesap olunmuştur ki İbrahim Han zamanındadır. 29 bin 810 adım gelmiştir ama Bayram Paşa zamanında dışarıdan adımladığımızda tam 30 bin adım gelmiştir. Bu parça divan edebiyatına ait aşağıdaki nesir türle- rinin hangisinden alınmış olabilir? Siyasetnâme B) Gazavatnâme C) Seyahatnâme D) Surname E Siyer C Į sehandelen Sonnel

B B TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI/SOSYAL BİLİMLER-1 TESTİ 10. C 9 Fesleğenci Kız Bir varmış, bir yokmuş. Bir beyoğlu varmış, her gün atına biner, her bahçenin önünden geçirmiş. Bahçenin içinde de bir güzel kız fesleğen sularmış. Bir gün gene beyoğlu geçerken kızı görmüş. Atını durdurmuş. "Fesleğenci Kız, Fesleğenci Kız, Gece gündüz fesleğen sularsın, Fesleğenin yaprağı kaç?" demiş. Kız da cevap vermiş: "Beyoğlu, beysin, At böğründe gezersin, Dünya'nın hükmünü sürersin, Gökteki yıldız kaç?" Beyin oğlu kızın pervâsızlığına içerlermiş. Ama se- sini de çıkarmamış, geçmiş gitmiş. Artık âdet edin- miş, oradan her geçişinde kıza: "Fesleğenci Kız, Fesleğenci Kız, Gece gündüz fesleğen sularsın, Fesleğenin yaprağı kaç?" diye sorarmış; kız da hep aynı cevabı verirmiş. Aşağıdakilerin hangisi bu parçanın ait olduğu türün özelliklerinden biri değildir? A) Anonim halk edebiyatı ürünü olması Kahramanlarının insan, hayvan ya da doğa üstü varlıklardan oluşabilmesi Dinleyenleri eğlendirmek, eğitmek, öğüt ver- mek amaçlarının bulunması D) Anlatımın saz eşliğinde çeşitli halk türküleriyle renklendirilmesi E) Başında, ortasında ve sonunda kalıp ifadelere yer verilmesi C

Bir varmış, bir yokmuş. Allah'ın kulu çokmuş. Çok söy- lemesi günahmış, hikâye söylemesi sevapmış. Evvel za- man içinde, kalbur saman içinde bir kurt yaşarmış. Köyün kıyısında kışları açlıktan kıvranıyormuş. Yine böyle bir gün: Köye gideyim de oradaki inekten, koyundan yiyeyim, demiş. Köye gitmiş, bir ineğe rast gelmiş: Kuct vode - İnek, ben öyle acıktım ki seni yiyeceğim, demiş. - Dur, beni şimdi yeme. Şuraya kadar sırtıma bin, in; birbi- rimizi gezdirelim de beni öyle ye, demiş inek. Kurt kabul etmiş ve o sırada da inek kaçmış. Bu parçada verilen metnin türüyle ilgili olarak Gostermeye bağlı bir metin türünden alınmıştır. II. Yer ve zaman ögeleri belli değildir. Loy II Anlatının sonunda doğrudan bir öğüt verilir. yes ben bell V. Belli kalıplarla başlayıp biten anonim anlatıdır. verilen yargılardan hangilerk söylenebilir? A) Yalniz T B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve IV e

erin- VOF 15 Bir zamanlar kuyruğu zilli bir tilki varmış. Seyahate çı- kacağı için, zilini bir çam ağacına asmış. Tam on dört yıl sonra da gelip zilini geri istemiş. Çam vermeyince kesmesi için baltaya gitmiş. Balta olmazlanınca bal- tayı yakması için ateşe gitmiş. Ateş razı gelmeyince ateşi söndürmesi için suya gitmiş. Su razı gelmeyince suyu içmesi için öküze gitmiş. Öküz razı gelmeyince canavara öküzü yemesi için gitmiş. Canavar razı gel- memiş, bu sefer de canavarı parçalamaları için çoban köpeklerine başvurmuş. Köpekler da önemsememiş- ler. Bu defa da çobana, köpekleri dövmesi için gitmiş. Çoban gülüp geçmiş. Çobanın çarıklarını yemesi için fareye gitmiş. Fare kabul etmeyince onu yemesi için kediye gitmiş. Kedi, "Ben güzel ekmekler yiyorum, ne- yime lazım fare." deyince; kediyi kocakarıya şikâyet etmiş. Kocakarı, kediyi dövmek için peşine düşünce kedi fareye atlamış, fare çarığa atlamış, çoban köpek- lere, köpekler canavara, canavar öküze, öküz suya, su ateşe, ateş baltaya, balta çama atlamış ve "tak, tuk" çamı yere düşürmüş. Tilki de çama asılı olan zilini alıp yoluna devam etmiş. Aşağıdakilerden hangisi bu parçanın özelliklerin- den biri değildir? A) Olaya dayalı sanatsal bir metinden alınmıştır. B) Anlatımda çatışmalardan yararlanılmıştır. anter Döşeme, serim, düğüm, çözüm bölümlerinden oluşmaktadır. L D) Dilek bölümü bulunmamaktadır. V E) Anlatımda duyulan geçmiş zaman kullanılmıştır. Diğer sayfaya geçiniz.

Aşağıdakilerden hangisi masalların özelliklerinden değildir? A. Dinî ve millî unsurları ön planda tutmaları B. Kişilerinin olağanüstü niteliklere sahip olması C. Çoğunlukla anonim olmaları D. Ders verici niteliklerin bulunması E. Zaman ve mekân bakımından soyut olmaları

11. Memleketin birinde bir öksüz kız varmış. Anacığının topra- ğa düştüğü gün, onun da bağrına bir ateş düşmüş, benzine kül elenmiş; gayrı yüzü güler mi yetimin! Bari babası, baba olup da üstüne kol kanat gerse... Daha karısının toprağı kurumadan bir üvey ananın eline bırakmış onu... Üvey ana dersen taş yüreklinin biri imiş. Kendi kızının elini sıcak sudan soğuk suya vurdurmazmış ama bu kara yazılıya aman, zaman vermez, her yüke onu koşar, her yokuşa onu yorarmış, daha olmazsa elekle su taşıtırmış çeşmeden. Öyle iken her yaptığı diken olur, gözlerine batarmış. Çekilir kahır değil doğrusu, dağ olsa dayanmaz buna. Başını alıp gidecekmiş ya sarı inekle küpeli horoz boynunu büküyor- muş. i Günlerden bir gün, yine sarı ineği önüne katıp nerde yem- 6 lik, yeşillik bir yer varsa oraya götürmüş. O yayım yayım i yayılırken kendi de bir ağacın altına serilip yumak yumak yün eğirmeye başlamış. Bir de nerde var nerde yok, bir rüz- B- gâr dağdan dağa esip gelmiş, yününü yumağını alıp gitmiş. S A R Yuvarlana yuvarlana varır bir kulübeye düşmüş, öksüz kız M da ardından... Bir de bakmış ki ne görsün, bir akçe nine! A Altında bir hasır, karşısında bir ayna, hemen eğilip eline L varmış. Meğer o ayna devran aynası imiş, neler geldi neler geçti felekten, hep ayan beyan görünürmüş.... Bu parçadan hareketle masalla ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisi söylenemez? A) Kişiler tip özelliği göstermektedir. B) Genellikle iyi - kötü çatışması üzerine kurulur. es Olağanüstülüklere yer verilir. D) Mekân ve zaman belirsizliği söz konusudur. Ey Manzum biçimde söylenirler.

6. Bir zamanlar hâli vakti yerinde bir tüccar varmış. Bu tüccar işi gereği ülkeden ülkeye, kentten kente gezer dururmuş. Yine böyle bir yolculuk sırasında yol kenarında uygun bulduğu bir ağacın altında hem serinlemek hem de dinlenmek amacıy- la mola vermiş. Açlığını gidermek için azık çantasını çıkar- mış. Yemekle birlikte yediği hurma çekirdeklerini gelişigüzel uzaklara doğru savurmuş. Savurmasıyla birlikte aniden bir toz bulutu belirip içinden korkunç, cüsseli bir cin çıkagelmiş. Elinde kılıcı tüccarın karşısına geçip gürlemiş: "Kalk ayağa, sen benim oğlumu öldürdün, ben de seni öldüreceğim!" Tacir, "Ben kimseyi öldürmedim." demiş. Cin, "Hurmaları yiyip çekir- deklerini fırlattın. Çekirdekler oğluma çarpıp oğlumu yaraladı, hemencecik öldü!" demiş. Bu parçadan hareketle masal ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Kişi ve olaylarda olağanüstülük vardir . B) Başında bir tekerleme bulunur. C) Yer ve zaman belirsizdir D) Genellikle geçmiş zaman kipine yer verilir, E) Ayrıntılı betimlemelere yer verilmez.