Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

arinda er ko mli br Birle manda udur. Tüşün dığı bu CUT 6. I. Son 10 yılda, dünya üzerinde bir milyardan fazla insanın internet kullanmaya başlaması sonucunda ortaya çıkan Web 2.0, toplu kullanılan çevrim içi platformların yani sos- yal medyanın doğmasında etkili olmuştur. II. Özellikle son yıllarda on milyonlarca kişinin sosyal med- ya sitelerine yönelik taleplerinin arttığı dikkat çekmekte ve sosyal hayatlar her geçen gün daha fazla paylaşılabilir ve öğrenilebilir olmaktadır. III. Yeni bir trend olarak ortaya çıkan sosyal medyanın, kulla- nıcılara eğlenme fırsatı sunması ve kişisel yönlendirmele- re olanak tanıması ile birlikte kitlesel bir çekim alanı oluş- turduğu görülmektedir. IV. Youtube, dünyanın en popüler web sitelerinden biri hâline gelerek çok sayıda amatör ve profesyonel videonun pay- laşıldığı bir mecra hâline gelmiştir. V. Bu durum sosyal medyanın toplum davranışları, müşteri tercihleri üzerinde etkili olmasına sebep olmaktadır. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden bir paragraf oluştu- rulmak istense hangisi bu paragrafta yer almaz? A) I B) II 8. C) III D) IV E) V 1-A 2-B 3-D 4-E &

39-40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevap- layınız. Yeni bir çalışma, balın her yaştan insan için antibi- yotikten çok daha iyi bir alternatif olduğu görüşünde. Araştırmacılar çoğu üst solunum yolu enfeksiyonuna virüslerin neden olduğunu ve antibiyotiklerin viralen- feksiyonlara karşı hiçbir etki yapmadığını yazıyorlar. Doktorlar en az on yıldır, çocuklarda soğuk algınlığı tedavisinde standart olarak balı tavsiye ediyorlar. Ye- tişkinler ve bal üzerinde yapılan araştırmalarsa biraz daha belirsiz. Araştırmacılar balın neden soğuk algın- lığı belirtilerini tedavi etmeye fayda sağlayabildiğinden emin değiller ama baldaki antimikrobiyal içeriklerin direkt olarak soğuk algınlığına neden olan patojenle savaşıyor olmasının bir olasılık olduğunu söylüyorlar. Bir diğer olasılıksa balın yapışkan olması ve bu ne- denle tahriş olmuş boğazı kaplayıp yatıştırması. Ayrı- ca balın da çoğu öksürük şurubu gibi tatlı olduğunu ve tatlı tadını işleyen beyin bölgesinin öksürüğü kontrol eden beyin bölgesinin yakınında olduğunu dolayısıyla sinirlerin veya nörotransmitterlerin şekerli tatlara kar- şılık olarak öksürüğü yatıştıran bazı etkileşimlerinin olabileceğini belirtiyor, Tatlı tatlar ayrıca tükürük sal- gılamaya da neden oluyor ve bu da mukusu inceltiyor olabilir. Balın mucizeler yaratma beklemeyin ama onu görmezden de gelmeyin. Bal sinir bozucu bir so- ğuk algınlığını atlatma sürecinin biraz daha sıkıntısız geçmesini sağlayabilir. UDA 39. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz? A) Bal, uzun zamandır çocukların soğuk algınlığı teda- visinde doktorlar tarafından önerilmektedir. B) Balin yetişkinler üzerindeki etkileri netlik kazanma- mıştır. C) Yapışkan yapısı sayesinde, tahriş olmuş boğazı iyi- leştirdiği için bal, soğuk algınlığı belirtilerini kesin olarak tedavi etmektedir. D) Balın soğuk algınlığını iyileştirmesinin, birden çok olası sebebi vardır. E) Şekerli tadının öksürüğü yatıştıran bir etkisinin ola- bileceği düşünülmektedir. 40. Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Popüler bir konudaki farklı görüşleri karşılaştırmak- tadır. B) Kendi içinde çelişkili görüşler barındırmaktadır. Bilimsel görüşleri konuyu açıklamak için kullan-

bir dünyad seviyesi b ağlar. Oysa lığını kırar. Neden yazılır? Dünya acılı olduğu için yazılır. Duygular taştığı için yazılır. İnsanın kendi zavallılığından sıyrılması çok güç bir işlemdir ama insan bu, bir kez bu zavallılıktan sıyrılmaya görsün o zaman yaşamı kendi egemenliği altına alabilir. İşte böylesi bir egemenliği bir iki kişiye daha anlat- kendilerind mak için yazılır. Çünkü insanın kişisel özgürlüğü, kendi dün- maların, ka Hanun yasına egemen olmasıyla başlar. Dünyasına egemen olan mlatidan es voy insan; acıları coşkuya, bunalımı yaratmaya, sevgisizliği sü- rekli aşka dönüştürebilir. Ben, dünyama egemen olabilmeyi der. Modem edebiyatla öğrendim. arip hayatib lektüel yoğu e ve oyun 6. inde durulm a sebepleri üstün yanla rilan yönlen en özellikler ana ar sağladığ IS M Bu parçada, AUT bob Naho I. insanın acı ve sevinçleri dile getirme ihtiyacı, II. kendini ortaya çıkarma isteği, III. insanlarda estetik zevk uyandırma çabası, IV. insanın kendini gerçekleştirmesi durumlarından hangileri yazma sebebi olarak gösteril- miştir? A ve II B) Il ve ill Max J D) I, II ve III Cill ve IV E) I, II ve IV %100 PARAGRAF ÖSYM SORU TİPLERİYLE 59

24. Kant için özerklik; tek başına düşünme, başkaları ta- rafından yönlendirilmekten kurtulma, bağımsızlık, sözü otoritelere sığınmadan söyleme, iradeyi dünyadaki ku- rumlar ve ideolojilere göre değil, sadece ahlak yasası temelinde oluşturma demek. Heidegger "özerklik" kav- ramını Kant gibi kullanmaz hatta kavramı terk eder, onun yerine "kendi olma”yı öne çıkartır. Özerkliğin yeri- ne geçen yeni bir kavramdır bu: Sürüden ayrılıp değerli bir yalnızlığı sürdürebilmek, kendinde en has imkânları keşfetmek. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Özerkliğin tanımı yapılırken bireyin kendisinden çok toplumsal olana kıymet verilmiştir. B) Bireylerin özerkleşmesi için yalnızlıklarını ve bağım- sızlıklarını topluma vakfetmeleri gerekir. C) Birey, yalnızlığını ve kendini keşfedebildiği ölçüde özerkliğini yitirmiştir. D) Özerklik kavramı zamanla etikten ayrılarak bireysel bir kendini bulma anlamı kazanmıştır. E) Özerklik bireyin kendiyle ilgili imkânlarını keşfetmesi için toplumsal ahlakın zorunlu olduğunu vurgular.

9. A) Sosyal hayatın önemli olayları arasında yer almaktadır. B) Günümüzdeki hâlini alması zamanla mümkün olmuştur. İçinde dinî motiflerle toplumsal rolleri de barındırmaktadır. Birbirini takip eden olaylar silsilesi şeklinde gerçekleş- mektedir. E Evlilik yapacak bireylerden çok, ailelerin karşılıklı anlaşıp uzlaşması esasına dayalıdır. 1. Bu gücü kendinde bulamayan sanatçı, yaratmadan yazar; kendini tekrar etmekten öteye gidemez. II. Sanat, gücünü özgürlükten alır. III. İlham perisi dediğimiz yazma ve yaratma gücü, böylesi toplumlarda sanatçıya pek uğramaz. IV. Yasak ve baskılar, bir toplumda yaşayan herkesi yaşam- dan uzaklaştırır. V. Çünkü yasakların, baskıların egemen olduğu toplumlarda sanat filizlenmez. Düşüncenin akışını bozan cümleyi dışarıda bırakmak koşuluyla yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamli Ve kurallı bir paragraf oluşturulmak istenirse cümlelerin sıra- lanışı aşağıdakilerin hangisindeki gibi olur? A) IVV-11-1 CHIV+ 61-1-V-I|| B)11-V-111-1 D) I-II-IV-V LB IK olarak C) Bazı zar D) Zamanl E Her ulu Oluzmanyayinlaritv/uzmanyayinlari /uzmanyayinlari1 11. Kendir düşürr de oln çalışıy özellil beni dimi olsu Yapı Tam yap Bu de 205

23. Jack Lang'a göre bugün televizyon kendi yalnızlığına hapsedilmiş durumdadır. Ürettiğinden çok tüketmekte, men kent hayatıyla hemen hemen hiç ilişki kuramamakta, en hayatı taşıyamamaktadır. Ayrıca görsel sanatların so- luğunu tıkamış, okuma zevkini öldürmüştür. Giderek bu daha da böyle olacaktır. Bu sakıncaları hiç değilse ha- fifletmek için ne yapmalı? Televizyonu yok mu etmeli? Hiçbir siyasal istemin buna gücü yetmez. Gözün takıl- luxmaması için onu biraz daha soluk, biraz daha tatsız kıl- olistirmaya çalışsak?.. Bu kez de iletişim aracının dayandığı Ebriz gücün tepkisi çıkacak ortaya. Üçüncü bir yol denense, oh televizyon daha çekici, daha canlı duruma getirilse?.. Ama bu da onun dev gücünü arttırmak olmayacak mı? Bu parçaya göre televizyonla ilgili asıl yakınılan du- rum aşağıdakilerden hangisidir? SAV id des Jega, insy sig! A) Sanatsal ve kültürel içerikle donatılamaması obje scrise bém 1880 vey B) Zararının mevcut faydasından fazla olması C) İnsanı giderek derin bir yalnızlığa hapsetmesi D) Tatsız kılma çabalarının sonuçsuz kalması E) Hayatın dışına çıkarılmak istenmesi igibs)

22. Kara deliği görüntüleyebilmek için dünya çapında bir teleskop gerekiyordu. Gök bilimciler Dünya çapında bir teleskop inşa etmek yerine fiziğin yardımlarıyla dünya- yı teleskop hâline getirdiler. Bunun için dünyanın farklı yerlerine, topladıkları verileri tek bir teleskop gibi yazı- limla bir araya getiren teleskoplar kuruldu. Bu parçaya göre gök bilimcilerin aşağıdakilerden hangisini göz önünde bulundurdukları söylenebilir? A) Büyük kara delikler, galaksilerin merkezinde yer alır ve galaksiler birleştiğinde birleşir; çok kısa bir süreyi çift olarak geçiren kara delikler sonrasında birbirle- rine yaklaşıp birleşerek tek bir kara delik hâline gelir. B) Kara delikler ile ilgili gözlem yapabilmek ve sağlıklı veri alabilmek için teleskopların bulunduğu her bir noktada hava koşullarının iyi olması gerekmektedir. C) Güçlü kütle çekimleri nedeniyle çevrelerindeki her şeyi yutan kara delikler sadece çevreleriyle etkile- şimleri sayesinde gözlemlenebilmektedir. D) Bir teleskop ne kadar büyük olursa çözünürlüğü de o kadar artar ve çok uzaktaki çok küçük gök cisimlerini bile görme imkânı sağlar. E) Gözlem için atmosferdeki nem oranı önemli bir kri- terdir çünkü nem, alınan sinyalin kalitesini düşürür; teleskopların dağların tepesine kurulma nedeni de budur.

VTYT22 A 10. İç kulak sınırları içerisinde bulunan, kanallardan olu- şan ve genel olarak dengemizden sorumlu olan ves- tibuler sistemin, aynı zamanda beynimize uzaydaki yerimizi bildirmek gibi çok önemli bir görevi var. Ayakta mıyız, oturuyor muyuz, duruyor muyuz, ha- reket mi ediyoruz gibi bilgileri beynimize ulaştırarak gözlerimizin perspektifinden dünyayı algılama biçi- mimizi oluşturuyor. Yapılan bir deneyde vestibuler sistemi ile beynin görsel algılama bölümleri arasın- daki bağlantıyı sağlayan bölüme elektriksel uyarılar gönderildiğinde kişilerin beden dışı deneyimler ve garip şeyler yaşadıklarını sandıkları gözlemlendi. Bilim insanları, böyle sıra dışı deneyim iddialarında, vestibuler sistemin tek sebep olamayacağını söylü- yor. Özellikle yaşanan anksiyete ve depresyon gibi rahatsızlıkların da tetikleyici sebepler arasında oldu- ğu tahmin ediliyor. Kısaca "Havada durdum, şahit- lerim var." diyen bir arkadaşınız varsa, kendisinin bir iç kulak problemi ve ruhsal bir rahatsızlığı olması, doğaüstü güçleri olması olasılığından çok çok daha yüksek. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangi- si yoktur? A) Öyküleme B) Örnekleme L e Karşılaştırma D) Nesnel veriler E Terim anlamlı sözcükler

voro 16. Birçok sanatçı gelenekten yararlanarak tırmanır ya- ratıcılık basamaklarını. Geleneği bir sıçrama tahtası olarak görenler, zirveye çıkar. Esere kendinden bir şeyler katmayanlara gelenek birer pranga olur. Böy- leleri bir türkünün nakaratını yineler dururlar. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakiler- den hangisidir? A) Başanlı bir sanatçı olabilmek için geçmişle gele- cek arasında köprü kurmak şarttır. B Gelenekten yararlanan her sanatçı, sonunda ba- şarıya ulaşır. C) Yaratıcı olmayan bir sanatçı, gelenekten yarar- lansa da özgün eserler veremez. Geçmişi iyi özümlemeden, bugünü anlatabilmek çok güçtür. Yaratıcılık, Tanrı vergisidir; sonradan kazanıl- maz. Diğer sayfaya geçiniz.

A TYT/Türkçe A 14. Maine Ormanlanı'ndaki ağaçlardan yapılma ahşap evlerde uyanıyor, fincanımıza Brezilya'da yetişmiş kahve çekirdeklerinden öğütülmüş kahve koyuyor, Mısır pamuğundan yapılmış tişörtümüzü giyiyor, bilgisayardan kâğıda çıktı alıyor, Afrika'da yetişen kauçuklardan yapılma lastikleri olan ve milyonlarca yıl önce ölmüş açık tohumlu bitkilerden elde edilen benzinle çalışan arabalarımızla çocuklarımızı oku- la götürüyoruz. Bitkilerden elde edilen kimyasallar ateş düşürüyor (mesela Aspirin) ve kanseri teda- vi ediyor (Taxol). Buğday bir çağın sonunu getirip başka bir çağı başlattı, mütevazı patates ise kitlesel göçlere neden oldu. Bitkiler bizlere ilham vermeye ve bizi hayrete düşürmeye devam ediyor: Bir yanda dünyanın en büyük bağımsız organizmaları olan dev sekoyaları, diğer yanda dünyanın en küçük orga- nizmaları olan algleri görüyoruz; güller ise istisnasız herkesin yüzünde güller açmasını sağlıyor. Bu parçanın ana düşüncesi hangisidir? aşağıdakilerden 15. Sa lar bi ne n A) Insan kendi yaşam konforunu sağlamak için do- ğayı bilinçsizce tüketmektedir. B) Doğadan en verimli biçimde yarar sağlama be- cerisini insan uzun bir süreçte kazanmıştır. C) Teknolojinin gelişimi ile doğanın üzerinde insa- noğlu büyük bir üstünlük kurmuştur. D) Hayatımızı sürdürebilmemiz büyük ölçüde do- ğaya bağlıdır. E) Doğa ile insan arasındaki kopukluk her geçen gün belirginleşmektedir. OJOA

i sen e de en niş ve T@stokul Etkili bir Apollo 8'in mürettebatı, gezegenimizi tam bir küre şeklinde gören ve fotoğraflayan ilk kişilerdi. Ay'ın yörüngesinde dördüncü kez dönerlerken mürettebattan William Anders, Dünya Doğumu adında bir dizi fotoğraf çekti. Bu fotoğraflar, çıplak Ay yüzeyiyle sonsuz bir tezat oluşturan gezegenimizin gerçek görkemini gözler önüne serdi. Yuvamızın uçsuz bucaksız ve ölümcül bir evrende hem doğurgan hem de kırılgan bir yaşam noktacığı olduğunu gösteren bir simgeye dönüştü. 1960'lardan itibaren içlerinde Apollo 8'in de olduğu akılalmaz sayıdaki gözlem uydusu Dünya'dan fırlatıldı. Amaç hem doğal olayların hem de insanların eylemlerinin tehdidi altındaki Dünya'yla ilgili olguları uzaydan incelemekti. Uzaydan yapılan gözlemlerle genel olarak Dünya'nın yüzeyindeki ve atmosferdeki büyük değişiklikler incelenerek kara ve denizlerdeki aygıtlarla sağlanan bilgileri destekleyebilecek verilere ulaşıldı. Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A Var olan bir durum farklı bakış açılarıyla ele alınmaktadır. B) Birbirlerini destekleyecek nitelikte veriler sunulmaktadır. C) Aynı konu benzer genellemeler etrafında ele alınmaktadır. D) Gerçekleşmiş bir araştırmanın farklı sonuçlar doğurduğu aktarılmaktadır. E) Aynı görüşlerin zamanla birbiriyle çelişebildiği gösterilmektedir.

P> 26. Yaşar Kemal, Ince Memed romaninda, kendi kade- rine terk edilmiş, köylünün, ağalar tarafından sömü- rülmesini işler. Çukurova köylüsü baskıya maruz kalan "mecbur bırakılan bir halde kurtarıcı bekle- mektedir. Haksızlıkları önlemek, zalimleri cezalan- dırmak için birine ihtiyaç vardır. Bu görev ağalık sis- temine başkaldıran İnce Memed'e düşmüştür. Roman, Cumhuriyet'in ilk yıllarında toplumsal bir yara olan köylü ağa çatışması üzerine kurulmuştur. • Yönetmenliğini Kartal Tibet'in yaptığı, Kemal Sunal ve Şener Şen'in başrollerini oynadığı Davaro filmi, otobüsle giderken eşkıyalar tarafından durdurulan Sülo ile Memo'nun eşkiyalara katılmasını konu alk Eşkıya reisi, Memo'nun (Kemal Sunal) ilkokul arka- daşı çıkınca Memo için yeni bir dönem başlar. Bir gün Memo eşkıyalarla birlikte köye gelince jandarma baskınına uğrar, eşkiya reisi ve adamları öldürülür. Eşkıya çetesinin başına Memo geçer. Sonra tekrar köye dönen Memo ağaya meydan okur, ezilen köy- lünün sevgisini kazanır ve elindeki paraları ağanın yüzüne fırlatır. Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenebilir? A) Somut konuları ele alan eserlerin aynı üslupla oluşturulduğunu kanıtlamaktadırlar. B) Farklı sanat türlerindeki eserlerin aynı temayı öne çıkardığını örneklendirmektedirler. C) Toplumsal sorunların farklı yöntemlerle nasıl çö- züleceğini açıklamaktadırlar. Bazı konuların farklı dönemlerde benzer metin türleriyle sunulduğunu göstermektedirler. E) İnsanların ortak hislerini dile getiren eserlerin her dönemde ilgi gördüğünü belirtmektedirler. 27. Neden el sa yeni bir şey d takayım des öyle bir talep yirmi otuz y raniştan söz şardan baka klimi değer açısından hi çocukluğun oymadisi öyle yapm aktarmak g O sadece dan-dede y Bu parçac eleştiri aş Ekono B) Gelen G Kültür By Tarih E Geçm

mak için çaba sal Müzik her zaman ayrımcılığı ve sınırları ortadan kaldıran bir sihir. Farklı fikirlerde, inançlarda insanlar şarkılarla bir oluyorlar; tüm ayrımlar ve kimlikler ortadan kalkıyor. Şarkılar birbiri- mizin duygularını anlamayı ve empati kurmay kolaylaştırıyor. Aynı dili konuşmasak da hayatla ilgili farklı seçimlerimiz de olsa müziğin insanlara sunduğu en önemli şey kendini ifade etmeleri ve başkalarını anlamaları için fırsat sunması. Hepimizin ihtiyaçları aynı, hepimizin umutları var; acıları var; dertlerimiz ve sevinçlerimiz ortak. "Yukarıdaki parçada müziğin olduğu vurgu- lanmaktadır." cümlesinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) geliştirici B) birleştirici C) tamamlayıcı D) etkileyici E) arındırıcı

4. A VTYT22 40. () Otomobil piyasasında birkaç yıl içinde büyük de- ğişiklikler olacağını seziyor ancak değişikliklerin ne yönde olacağını bilmiyorduk. (II) Firmamızın yaptırdı- O piyasa araştırmalarının bulguları, gelecek on yılın gençlik yılı olacağını söylüyordu. (III) Nüfusun yaş or- talaması hızla düşmekteydi ve bu kesim, otomobil piyasası için bir potansiyel oluşturmaktaydı; öte yandan, bu genç kuşağın öğrenim düzeyinin yüksek anlaşılıyordu. (IV) Orta yaş grubunda da ilginç araş- olacağı ve bunun da otomobil talebini etkileyeceği tırma sonuçları ortaya çıkmıştı. (V) Bu grupta eko- nomik otomobil düşkünlüğü artmaktaydı. Otomobil satın alan kadınların sayısı da artıyordu. Bunların çoğu, manevrası kolay, küçük ve spor modelleri yeğleyen bekår kadınlardı. D) ve IV A Numaralı bölümlerin hangilerinden "öngörü" an- lamına ulaşabilir? A) I vek B) I ve III C) II ve III E) Ive V

29. Malzeme konusundaki asıl büyük atılım on sekizinci ve on dokuzuncu yüzyıllarda buhar gücüyle çalışan makinelerin kullanıldığı Sanayi Devrimi ile oldu. Yeni oluşan endüstrinin malzeme ihtiyaçlarına bağlı olarak artan enerji arayışı, ilk büyük savaşla neticelendi. Bombardıman uçakları ve tank gibi yeni askeri unsurlara bağlı olarak malzeme biliminin arayışları zaman içerisinde yine farklılaştı. Hız kazanan si- lahlanma yarışı ve diğer şiyasi sebepler nedeniyle insanlık bir kez daha küresel bir savaşa girdi. Metalik köpükler de ilk olarak İkinci Dünya Savaşı sırasında ortaya çıktı. Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabi- lir? A) Sanayi Devrimi ve buhar gücüyle çalışan makinelerin kullanılması arasında bir sebep-sonuç ilişkisi vardır. B) Malzeme biliminin arayışları zaman içinde değişen ihti- yaçlarla aynı doğrultuda çeşitlenir. C) Metalik köpüklerin ortaya çıkışındaki tek sebep silah- lanma yarışına giren insanlığın savaş hazırlığıdır. Co Toplumlarda artan enerji ihtiyacı tarihteki bütün büyük savaşların başlamasının asıl sebepleri arasında göste- rilmelidir. E) Malzeme konusundaki ihtiyaçlar buhar gücüyle çalışan makinelerle sınırlı kalmıştır.

2 (1) Ahmet Hamdi Tanpınar'ın eleştiride belirli bir yön. teme bağlı kalmamasının ne zararı vardır? (II) "Eserin havası'nı verme bakımından Tanpınar, biliyoruz ki eleş tiriyi zirveye taşıyanlardandır. (III) Romanda ve şiirde olduğu gibi kültürel, edebî birikimi ve derin yorumlama gücüyle eleştiride de kendisine tartışılmaz bir yer edin. meyi başarmıştır. (IV) Mesele üzüm yemekse eleştirinin olmadığı yargısına itibar etmek bugün doğrusu hiç de mümkün değil. (V) Eleştiri var, hem de günümüz ede biyatının sınırlarını zorlayan bir şekilde var. (VI) Bunu yadsımak, görmezden gelmek iyi niyetle bağdaşmaz. Bu parçada numaralanmış yerlerden hangisine dü güncenin akışına göre "Yöntem konusundaki serbest tutumuyla Tanpınar'ın takipçisi diyebileceğimiz Mehme Kaplan için de benzer şeyler söylenebilir." cümlesi ge tirilebilir? B) III C) IV D) V