Paragrafta Yapı Soruları

i 12. II. 1. Günümüzde kültürün eğilimi; sanat ve edebiyattan uzak olup daha çok bilim yönündedir ve böyle sürüp gitmesi de olasıdır. III. B Deneme - 4 V. Kuşkusuz bunun nedeni, bilimin yaşantımızda çok büyük yararlar sağlamasıdır. Rönesans'tan gelen ve sosyal prestijle desteklenen güçlü bir edebiyat geleneğimiz vardır. IV. Bir "beyefendi" biraz Latince bilmelidir ancak bir lokomotifin nasıl çalıştığını bilmese de olur. Ne var ki bu geleneğin sürmesi, beyefendiyi baş- kalarından daha az yararlı kılmaktan başka işe yaramaz. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşa- ğıdakilerden hangisi yanlıştır? \A) I. cümlede birden fazla zarf-fiil kullanılmıştır. B) II. cümlede tamlayan görevinde zamir vardır. C) III. cümlede farklı söz grupları vardır. DIV. cümlede sayı sıfatı kullanılmıştır. E) V. cümlede edat kullanılmıştır.

. (1) Âşık edebiyatı gelenekler içinde klasikleşmiş bir edebiyattır. (II) Âşık edebiyatını, yalın bir dil kulla- narak şiirlerini daha çok hece vezniyle yazan ve sa- zıyla diyar diyar gezen âşıkların eserleri meydana getirmektedir. (III) Yaklaşık beş yüz yıllık süreç için- de Anadolu, Rumeli ve Azerbaycan'da gelişen Âşık edebiyatı, çoğunlukla manzum eserlerden, bazen de düzyazı-şiir karışımı hikâyelerden meydana gelmiştir. (IV) Âşıklar kültürel değerlerden, dinî inanışlardan, gelenek ve göreneklerden, günlük yaşamdan beslenerek şiirlerini meydana getirmiş- lerdir. (V) Geniş halk tabakalarının dil ve duygu in- celiğine, heyecanlarına cevap veren bu edebiyatın şairleri için genellikle "saz şairi" veya "âşık" ifadesi de kullanılmaktadır Bu parçada paragrafın akışını bozan cümle aşa- ğıdakilerden hangisidir? A) I C) III B) II D) IV E) V

22. 13 yaşındayken 60 yaşında bir adamla evlendidirilen ve on yıllık evlilikten sonra kocası ölen Hatice Ha- nim, Istanbul-Göztepe'deki köşkünde çok namuslu, temiz, çalışkan insanlar olarak bildiği aşçısı Mehmet, evlatlığı Gülter ve hizmetçisi Eleni ile tam bir zen- gin hayatı yaşamaktadır. Kısa boylu olduğu için hep yüksek topuklu ayakkabılar giyer ve bu ayakkabılar ona Avrupai yani modern olmanın simgesi olarak gö- rünür. Bu sebeple evin içinde hep o yüksek ökçeli ayakkabılarla dolaşır. Ev ahalisi bu ökçelerin sesini her yerden duyar ve Hanım'ın geldiğini anlayıp ken- dilerine çekidüzen verirler. Fakat doktor ona yüksek ökçeli ayakkabıyı yasaklayınca aşçısı, hizmetçisi ve evlatlığının her türlü ahlaksızlığına sahit olur ve dün- yası yıkılır. "Gerçeği görüp acı çekmek mi?" "Ger- çeğe gözünü kapatmak mı?" ikilemini yaşar ve başı dönse de hastalansa da bu yüksek ökçeli ayakka- bıları giymeye tekrar başlar. Böylece hırsızlıklara ve türlü ahlaksızlıklara şeklen son vermiş olur. Ayrıca Avrupai bir kadın olmanın kendince en önemli gös- tergesi olan ayakkabılarına kavuşmuş olur. Ömer Seyfettin'in "Yüksek Ökçeler" adlı hikâ- yesinin anlatıldığı bu parçada eserle ilgili aşağı- dakilerden hangisine varılamaz? A Bazı tezler içermektedir. B) Simgesel anlam taşıyan bir eşya söz konusudur. C) Taklitçi ve biçimci Batılılaşmanın eleştirisi yapılmıştır. D) Bazı sosyal yaralara dikkat çekmiştir. E) Daha önce işlenmeyen, özgün bir konu olan Calafrangalık eleştirilmiştir. 23. Bir ara tir: . K Bu ya Sir gu Br de A E 2

TYT/Türkçe 30. Gerçek şiir zevkinin ancak serbest nazımdan sonra başla- Tey sdığını düşünüyorum. Serbest nazımdan önce yalnız bizde nnel değil, Avrupa'da da şiir kitapları bir yığın tatsız, gereksiz eciş etmirbücüş mısralarla doludur. En büyük şairler bile bu tür mıs- eraoralardan kaçınamaz. Serbest nazım, bize ne zaman şiir ne Snie zaman nesir söyleneceğini daha iyi anlattı. Eskiden hiç yeri -pad değilken birtakım düşünceleri vezinli, kafiyeli söyleyiverirler- (V) miş. Şimdi nesirle söylenecek şeyler şiirle söylense gülüyoruz Hem çünküsto nodod id innsiqelbini hotstarvslob nebrua AA 32. Bir edeb ebie mayız. -ob kimileri dur. K Ama -bisbles günle yapıt de d Bu Düşüncenin akışına göre bu parça aşağıdakilerden han- -noagisiyle sürdürülebilir? gimnaleamun bagi payllixton leelmis oven. Tri Teved an uno 48 81 A) düzyazıya artık hak ettiği değeri veriyoruz. Suto gimnsimamai apie msins ninsp160 Bşiirden sadece duygu ve heyecan bekliyoruz. C) serbest nazımla, nesir konuları yazmak daha kolaydır. D) şiirin bir düşünce aktarım biçimi olmadığını biliyoruz. E) artık kafiye ve vezin hiç kullanmıyoruz. C

Var yararlanınım ama çoğunu elemeye de büyük özen göste- Yazarken daha önce oluşturduğum fişlerden alıntılardan ririm. "Oh, denemeyi bitirdim!" dedim mi, bu doğru değil. dir. Asıl curcuna ondan sonra başlayacaktır. Deneme ye- niden okunacak, kimi yerler yine atılacak, kimi yerlere ye- ni eklemeler yapılacaktır. Bunun için de hiç tez canlılık gös- termem. Hiçbir şeyi zorlamadan ortaya koymak en önde gelir. Bir kaplumbağa yürüyüşüyle ilerlemeye çalışırım. Ama bir karınca gibi de sağa sola saldırırım. A Bu sözleri söyleyen kişi, yazdıklarıyla ilgili olarak aşa- ğıdakilerden hangisine değinmemiştir? A) Başka yazarları taklit ettiğine + B) Sabırsız biri olmadığına + C) Titiz bir şekilde yazdığına D) Yazdıklarında daha önce oluşturduğu malzemelerden yararlandığına + E) Yazdıklarının üzerinde değişiklikler yaptığına

1. Evrenin genişlediğinin tespit edilmesi bilim insanlarını II. 1989'da NASA tarafından dünyadan 900 km yükseğe yerleştirilen Cobe uydusunun gönderdiği veriler, yıldızların saatte 350 km hızla uzaklaşmakta olduğunu, yani evrenin genişlediğini göstermiştir. III. Bazı bilim insanlarına göre bu yeni bir başlangıcın müjdecisi olan bir yok oluşa yol açacaktır. A) I IV. Büyük patlamayla yayılan cisimlerin hızları, gravitasyon alanları yardımıyla birbirlerini çektikleri için bir süre sonra azalacak ve bir noktada sıfıra inecektir. V. Bazı bilim insanlarına göre bu genişleme sonsuz olmayıp bir yerde durmak mecburiyetindedir. Numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan üçüncü cümle olur? B) II C) H D) IV 11. EW

PARAF YAYINLARI NE 2 KAVRAYALIM Is 6. Dostoyevski romanlarının gücü, diyaloglarına dayanmaktadır. Belki de edebiyatın en güçlü diyalogları Dostoyevski tarafindan yazılmıştır. Kar romanı da diyaloglar üzerine kuruludur ancak te- melleri çürüktür. Roman satır satır dökülmekte ve olay örgüsü- || ||| nün sağlamlığı ve betimlemelerin şiirselliğiyle bir ara hasta ya- SIV tağından kalkmaktadır ama yürümek için kullandığı metafiziksel söylemin dayanağı olan şiirlerin yokluğu nedeniyle de kendini sme yinelemektedir. V SOVEN A) I ve II 18 Bu parçada numaralanmış sözcüklerden hangileri gerçek an- lamının dışında (mecaz anlamıyla) kullanılmamıştır? Breesd nup neonu THESE Sözcüklerde Çok Anlamlıl veloD) III ve IV B) I ve III Ax(Qndirerek bisho, C) I ve IV 10E) IV ve Vrist G bex 7. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi soyut anlamıyla 9. Yapıtın çe Helid) Ana kara Taip düşmanl var ki bu mali (dil başına nışların ni zam Bu par raç içi A) I 10. Aşağ içind A) G

J 11. Aşağıda verilen şiirlerin hangisinin uyak türü ötekilerden farklıdır? k k MUBA YAYINLARI A) Merdivenler, çatı, tavan yanıyor m Yüreğim göğsümün içinde bir kor B) şimdi çok uzaksın benden çok uzak Her yanım yangın her yanım tuzak tung C) Bir dem iken devlet-i dünyâyı bir dem san- dılar am Bu fenâ gülzârinun ayşını âlem sandılar D) Sabrum alup felek mana yüz min belâ virür Az olsa bir meta' ana il çoh bahâ virür E) O zaman vecd ile bin secde eder-varsa- taşım, Her cerîhamdan, İlâhi, boşanıp kanlı yaşım zengin 2. dc Şi d Ah len ve A: b F E

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, bağlama öbeği ek ey- lem alarak yüklem olmuştur? A) Hiçbir önerimi kabul etmiyordu. B) Koyu siyah gözleri iri iriydi. C) Hem ağlıyor hem gülüyor. D) Bütün işçiler yorgun ve üzgündü. E) Yüzü güzel ama huyu çirkindi.

20. 1. Günümüze kadar toplamda sadece yaklaşık 500 in- sanın uzaya çıkmasına rağmen, Virgin Galacticin SpaceShipOne uzay gemisinde seyahat için 300 k şi 200.000 dolarlık bilet fiyatını ödeyerek gönüllü ol muştur. Soğuk savaş yıllarında ABD ve SSCB rekabeti ile hareketlenen uzay yarışı, halk kitlelerinin ilgisini de çekerek popüler olmuştur. M.Özel girişimler tarafından uzaya yapılan uçuşlar "uzay turizmi" kavramı etrafında giderek daha fazla ilgi görmektedir. IV. Benzer şekilde diğer şirketler de uzay yolculuğu için reklam yapmakta hatta rezervasyon almakta ve bazı yolculukların fiyatı 35 milyon dolara kadar çıkmaktadır. Günümüz uzay çalışmalarında ise devletlerin yanı sıra özel girişimler de aktör olarak bulunmaktadır. Yukarıda numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan üçüncü olur? A) I B) II C) III D) IV E)

X (1) Mahalleye vardığımızda her şeyin nasıl aynı kaldığına hayret ettim. (II) Üzerinde çekirdek çitle- diğimiz duvar, basıp basıp kaçtığımız komşu zilleri, boyaları atmış sokak kapımız aynıydı. (III) Kapının önünde öylece kaldım bir süre. (IV) Zili çalmak için elim bir türlü kalkmıyordu. (V) Kolumu kaldırıp zili çaldığımdaysa kapıyı kimse açmadı. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangile- rinde, zarf tümleci sifat tamlaması durumunda- dır? A) I ve II B) Ive IV DNI ve IV C) II ve V EHV ve

4 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem tamlayanı hem de tamlananı belirtisiz ad tamlaması olan bir zincirleme ad tamlamasına yer verilmiştir? A) Bunların hepsinin kuşku uyandırabilecek davra- nışlar olduğunu biliyordu. B) İsteklerinden hiçbiri kabul edilmemesine rağmen kendisine olan güveni kırılmamıştı. C) Bunu kabul etmesi, sessiz bir dağ başında ömür boyu kalmayı kabul etmesi demekti. D) Çocuklardan biri, kapıya bağlanmış beyaz mendili açmaya çalışıyordu. E Türkçe öğretmeninin not defteri kaşla göz arasında kaybolmuştu. 8 O da D) E) Kalır Aşağıda vardır? A) Ses B) Tenk C) Avu D) Ren

B) Nitelendirmeler söz konusudur. C) Tanímlama yapılmıştır. D) Sessel yinelemeye yer verilmiştir. E) Sayıp dökmeye başvurulmuştur. 18. (1) Dilimizde gönül sözcüğü, yüklendiği değerlerin zenginliği sebebiyle anlam açısından geniş bir yelpazeye sahiptir. (II) Bu nedenle buluştuğu sözcüklerle dilin dünyasına çok çeşitli anlam ilgileri katmakta ve değer bakımından geniş bir alana sahip olmaktadır. 7 (III) Türkçenin söz varlığı içerisinde gönül sözcüğüne yüklenen değerlek, elbette bu sözcüğün taşıdığı içerik boyutunun genişliğine koşut olacak şekilde biçimlenmekte ve gerçekleşmektedir. (IV) Türkçenin en eski dönemlerinden beri kullanılan "gönül" sözcüğü, mana değeri açısından değişmeyen bir gösterge olma özelliğini korumuştur. (V) Buna bağlı olarak "gönül", pek çok edebî eserde kullanılmış ve her düzeyde karşımıza çıkan geniş bir kavram ve mana alanına sahip olmuştur. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? A) I B) II C) III D) IV E) V gözlü olma davr içind sağ düz hük siy ka B n A

TYT/Türkçe 19. (1) Abraham Maslow, insanların her biri farklı öneme sahip beş ihtiyaç düzeyine sahip olduğunu belirttiği ihti- yaçlar hiyerarşisini tanımlamıştır. (II) Bu hiyerarşinin en altında hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğumuz şeylerin olduğu en temel ihtiyaçlar yer alır. (III) Üst basamaklara doğru çıkıldıkça ihtiyaçlar da gelişme gösten. (IV) Carl Rogers bunu, algılanan benlik ve ideal benlik arasında- ki uyum olarak tanımlıyor. (V) Bu ihtiyacın giderilmesi ancak diğer ihtiyaçların karşılanmasıyla mümkün olur. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra "Hiyerarşinin en tepesinde kendini gerçekleştir- me ihtiyacı bulunur." cümlesi getirilebilir? AYT e) III D) IV BYI V 20. (1) Küçüktüm anneannem öldüğünde. (II) Yüzüne, sözü- ne ait belirgin hiçbir şey kalmadı belleğimde (III) Ama yinede ondan bana kalan çok güçlü bir anı var. (IV) Hiç silinmeyen, tazeliğini hep koruyan güçlü bir anı... (V) Bir koku... Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı yapılmıştır? AYI Bill C) III DYIV E) V

omik rdin- a bi- MS de- inde ar ki fark ntin bir e iki ber- de nte- svir isi ge- en kin eri ir. 0- b 7- endemik- 5 25 ve 26. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Statü, bir sosyal sistemde yer alan bireyin yeri hakkın- da toplumun diğer üyelerinin yaptığı olumlu veya olum- suz nitelikteki değerlendirmelerdir. Yine statü; bireyin çocuk, yetişkin, doktor, mühendis, Türk, Müslüman vb. kim olduğunu belirler. Bireyler içlerinde bulundukları toplumda birden fazla statüye sahiptirler. Bir kişi ailede baba, iş yerinde yönetici, arkadaş grubunda yaşlı ola- bilir. Herhangi iki birey birbirinden oldukça farklı güdü ve karaktere sahip olsa bile davranışları aynı statüde olmaları hâlinde benzer olacaktır. Mesela doktorların kişilikleri farklı olmasına rağmen gözlemlenen davra- nışları birbirine çok benzer. Statü, kişiler arası ilişki ya- pılarını düzenleyen davranış kalıpları, davranış kuralla- ri konusunda bireye bilgi vererek onun sosyalleşmesini sağlar. Ştatüler kültürel yapı içinde sekillenir, bir değer kazanır. Bu yüzden her toplumda değişiklikler gösterir. Toplumların kültürel yapılarına göre statüleri belirleyen birçok faktör vardır. Bu faktörleri şöyle sıralayabiliriz: Yaş, cinsiyet, eğitim ve öğrenim durumu, maddi durum, irk, medeni durum... 25. Bu parçadan hareketle statüyle ilgili aşağıdakiler- den hangisi söylenemez? (-) AY Bire AY Bireyin gruptaki pozisyonunu anlatan ve onun sos- yalleşmesini sağlayan bir olgudur. B) Aynı değerde değildir ve her bireye aynı oranda saygınlık sağlamaz. Aynı karaktere sahip bireylerin konumlarının ben- Zerlik ve saygınlığını ifade eder. D) Var olan veya sonradan elde edilen hak ya da so- yumluluklar olarak nitelendirilebilir. Toplumun birey hakkındaki pozitif ya da negatif yaklaşımının değerlendirmesidir. 26. Bu parçaya göre sosyal statülerin toplumdan toplu- ma farklılık göstermesinin nedeni aşağıdakilerden

Bu parçada anlatılan "görüş farklılığı" aşağıdakilerden hangisine dayandırılmıştır? Egemeni oluşturan güce B) Demokrasinin imkânsız oluşuna C) Felsefi olarak ideal devletin tanımlanamamasına Birey-devlet ilişkisinin niteliğine E) Ahlakın göreceli oluşuna A-D 12. A. Comte'a göre, insanlar önce dünyanın teolojik açıklamalarını kabul etmiştir. Örneğin fırtınanın rüzgâr tanrısı Eole'in bir kaprisiyle açıklanması gibi. Daha sonra tanrılar yerine soyut ilke ve güçleri geçirmişler ve ortaya metafizik çıkmıştır. Örneğin havada var olduğu düşünülen etkin gücün fırtınayı sağladığını düşünme gibi. Nihayet bilimsel açıklama doğanın nedenlerini tasarlamaktan vazgeçilmesini ve olayların nasıl gerçekleştiğini araştırmaya yönelmiştir. Örneğin rüzgârın havanın yüksek basınçtan alçak basınçlara doğru yer değiştirmesi olarak açıklanması gibi. Bu parça aşağıdaki yargılardan hangisini destekler niteliktedir? A) Bilimsel açıklamalar mutlak biçimde doğrudur. B) Bilimsel tutum, tarihsel bir sürecin ürünüdür. C) Bilimin terleyebileceği bir hedef kalmamıştır. D) Bilim, felsefenin gerisinde bir düşünme etkinliğidir. -E) Tarihin her döneminde bilimi oluşturacak -yetkinlikte akıl, insanda olmuştur. 23_TYT-1209 SINAV 18 Bu par özelliğ A) Dü B) Ko C) Tu D) Ta