Paragrafta Yapı Soruları

(1) Deprem ve tsunami kıyı ve denizlerimizde her an etki- li olabilecek doğal tehlikeler arasındadır. (II) Büyük bir de- niz dibi hareketine neden olan bu olay, aynı zamanda eşit hacimdeki suyun yer değiştirmesine de neden olur. (M) - rihsel kayıtlar bu bilgileri destekler niteliktedi (IV) Ustelik Türkiye kıyılarında yapılan kazılarda geçmişteki depremle- rin yarattığı büyük deniz dalgaları olan tsunamilerin izleri bulunmuştur. (V) Bu sebeple bu tür dalgaların günümüzde oluşma olasılığı değerlendirilmeli ve bilgilendirme çalışma- ları yapılmalıdır. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşün- cenin akışını bozmaktadır? A) I B) II C) III D) IV E) V

DIL BIL 1. Yaşamak bir duvar resmi yapmaktır 0 duvar, insanlığın duvarıdır. İlk insan ilk taşı koydu, duvar sürüp gidiyor. Sen önündeki boşluğa hangi taşları koyacaksın? Ördü- ğün duvara neyin resmini çizeceksin? Karar senindir. Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Belirtisiz ad tamlaması B) İsim-fiil eki almış sözcük Camlayan eki almış zamir D) Edilgen fiil E) Zarf-fiil eki almış sözcük ül ✓

iyle kapılarını bitmez klerle dolu Anadolu'ya k ve ızdırap dolu olsa umut veren aşkları ve viğitlikleri öne çıkara- izdırabi unutturmayı arlığı kimliğine ağdalı ğini de katarak fark içindeki gizli güzel- cimde cümleleştirir. ini usta bir ressam nu olmayan tek bir an pürüzsüz biçim- enzersiz üslubuyla ahsettiren yazarın ü şeyler yaşarken sıldar. isi bu parçada nlatım özellikle- çıklık Ozgünlük, BENIM HOCAM 11. 1. İnsanlaşma yolunda insanın acıla- rina, sömürüye, haksızlığa, zulme, savaşa, şiddete ve adaletsizliğe karşı kişinin duyarlık kazanmasına ve bunlara bir karşı duruş oluşturma- sına imkan verir. Deneme-10 II. Bireyin yaşadığı toplumun kültürünü ve farklı kültürleri algılayarak bunla- rin ayırt etmesini sağlayan kültürel farkındalık; insanlar arasındaki ilişkiyi tanıma, tanımlama ve farklı kültürler- de yaşayan bireylere karşı sevgi ve saygı duyma gibi eylemlere odaklan- maktadır. III. Kişinin yaşamını farklı yaşam biçim- leriyle, farklı insan tipleriyle zengin- leştiren kültürel farkındalık, insanla- rin farklılıklarına saygı ve hoşgörü duygusu geliştirmesini de sağlar. IV. Yetişkin edebiyatında önemsenmesi- nin yanı sıra özellikle çocuğun soyut kavramları somutlaştırarak anlama- sını sağlayan resimli çocuk edebiyatı yapıtlarının oluşturmayı ve geliştir- meyi amaçladığı bir farkındalıktır. V. Çeşitli toplumsal ve kültürel içerikleri iletiler aracılığıyla sunan kültürel far- kındalık odaklı eserlerden bireylerin çıkarımları, onları toplumsal yaşam- larıyla ilgili eleştirel düşünmeye sevk eder. Yukarıda numaralandırılmış cümleler anlamlı bir bütün oluşturulacak biçim- de sıralandığında hangisi son cümle olur? AH B) II C) III DIV E) V 11- V- 111-IV-

8. (1) Teleskop, 1608 yılında Hans Lippershey (Hollandalı gözlük üreticisi) tarafından icat edilmiş; 1609 yılında Galileo Galilei tarafından ilk kez gökyüzü gözlemleri yapmakta kullanılmıştır. (II) Teleskopların asıl amacı yıl- dızlardan gelen ışığı toplamaktır; toplanan bu ışık verileri sayesinde yıldızın, daha doğrusu gök cisminin uzak- lığı, kütlesi, yaşı vb. hesaplanabilir. (III) Teleskop kulla- nımı için en uygun ortam, temiz bir gökyüzü ve şehir ışıklarından mümkün olabildiğince uzakta olan yerdir. (IV) Teleskobun gücü, topladığı ışık miktarıyla orantı- lıdır; teleskobun objektif çapı büyüdükçe ışık toplama kabiliyeti artar. (V) Hubble uzay teleskobunun atmosfer dışında gözlem yapmasının bir sebebi de budur; atmos- ferimizdeki kir, toz, bulut, şehir ışıklarından arındırılmış bir gözleme imkân verir. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi dü- şüncenin akışını bozmaktadır? C) III BH D EV

Paragrafta Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi Geliştirme Yollar Edebiyat dergilerindeki "kitap tanıtma yazıları"nın son za- manlarda eskiye göre epeyce azaldığı, bilinen bir gerçek. Buna karşın, yayımlanan kitapların yazarlarıyla yapılan söy- leşilerde büyük bir artış var. ille de birini ötekine yeğlemek gerekirse ben, bir kitabın nesnel biçimde tanıtıldğı yazılar- dan yanayım. Söyleşi yazıları bana oldum olası "işin kolayına kaçmak" gibi gelir. Aslında, yazarına sormak üzere bir kitaba ilişkin sorular hazırlamak gerçekten çok emek ister. Ne var ki bizde bu iş, "Günün hangi saatlerinde yazarsınız?", "Nasıl ya- zıyorsunuz?" türünden sıradan sorular aracılığıyla yapılmaya çalışılıyor. Söyleşide asıl çabayı, yapıtı ortaya koyan yazar gösteriyor. Yargı yüklü soruları yanlış anlaşılma endişesiyle yanıtlayarak, yapıtının avukatlığını yaparak... Buna karşın kitap tanıtma yazılarında çaba göstermesi gereken, tanıtma yazısını yazan kişidir. Tanıtacağı, eleştireceği kitabı dikkatle ve sıradan bir okurdan farklı bir göz ve birikimle okuyacak, aynı türdeki başka örneklerle birçok bakımdan karşılaştıra- cak, yazısını buna göre yazacak. Az gerilim, az çaba değildir bu. Öte yandan "kitap tanıtma, eleştirme işi"ni nesnellikle korkuları var ki yapanların, haklı olduklarına inandığım bu olgu, edebiyat dünyasını ciddi olarak tehdit etmektedir: Yazarın hışmına uğramak! Bazı yazarlar "Zamanını bana ayır- mış, okumuş, didik didik etmiş, emeğini esirgememiş." diye düşünmek yerine eleştiriyi, eleştirmeni küçümsemeyi, yok saymayı ve hatta aşağılamayı yeğliyor. 5. 6. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıda verilenler- den hangisi söylenemez? VA) Alıntıya yer verilmiştir. ✓ B) Eleştirel bir yaklaşımla yazılmıştır. C) Karşılaştırma yapılmıştır. D) Öne sürülen sav, nedenleriyle açıklanmıştır. E) Kişisel görüşlere yer verilmiştir. V (ALES) Ah, küçük, yemyeşil bir bahçem olsaydı! Duvar dibine ortan- polar dikerdim; pembeli, mavili... Çünkü, ortancalar gölgeyi pardun 7.

8. 1. Roman ve roman kuramları üzerine belli bir sınıflandır- ma ve portre oluşturma motivasyonundan uzak durul- duğu kitap, roman üzerine yapılan düşünsel ve teorik argümanları merkezine alıyor. II. Düşünsel tartışmaların yanı sıra kuramsal bir tabana da sahip olan çalışma, özellikle roman okuyucusunun bu kitabı okumasını amaçlıyor. III. Ayrıntı Yayınları'nın Sanat ve Kuram Dizisi kapsamında okuyucularla buluşan Roman Kuramına Giriş, eserin başlığında verilen ipucundan çok daha fazlasını sunu- yor okuyucuya. IV. Zekiye Antakyalıoğlu'nun ifadesiyle de roman, "Roman nedir?" sorusunun cevabına sahip olmayan ve "tanım- lanmaya, sınıflandırmaya direnen bir kurgusal anlatı bi- çimidir." V. Bu açıdan bakıldığında kitabın bir edebiyat kuramı ve- ya akademik bir kaynak olmasından ziyade "roman oku- yucusu" için yazıldığı unutulmamalıdır. Yukarıdaki numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi baştan dör- düncü olur? A) I B) II C) III D) IV E) V

Fr 6 cevaplayınız. 9.-10. soruları aşağıdaki parçaya göre Mustafa Kara'nın yazıp yönettiği Kalandar Soğuğu filmi gerek insanın içine doğru bir pencere açan hikâyesi gerekse sinematografik başarısıyla kendinden çokça söz ödülleri için yabancı dilde en iyi film dalında aday film ettirdi. Aldığı ödüller ve Türkiye'yi temsilen 2016 Oscar olmasıyla da adı sık sık duyuldu. Film, Oscar için değerinden, başarısından bir şey kaybetmiş değil. yarışacak son dokuz film arasına kalamasa da Kalandar Soğuğu'nun iyi, hem de oldukça iyi bir film olarak nitelenmesine sebep birçok durum var. Filmin özellikle görüntü estetiği, oyuncu yönetimindeki başan ve diğer sinematografik unsurların daha derininde kendine seçmiş özgü durumiar bunlar. Oncelikle yönetmenin s Hikâyeyi yerli ve inandırıcı kılan bir diğer önemli unsur ise olduğu hikâyenin özgünlüğünün altını çizmemiz gerekiyor. yönetmenin mekânı kullanma biçimi. 9. Bu parçadan hareketle Kalandar Soğuğu adlı film ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Tür sinemasında sıra dışı yöntemler kullanılarak şekilen ozgün bir sanat yapıtıdır. B) İzleyicinin yadırgamayacağı ve kendi toplumuna ait görebileceği bir hikâyeyi işlemiştir. C) En iyi film Oscar'ın alabilmek için ülkemiz adına aday gosterilmiş ama ödül alamamıştır. D) Aynı sanatçı tarafından yazılmış ve çekilmiş, bazı ödüllen de kazanmış olan başarılı bir filmdir. E) Yönetmenin mekânı kullanmadaki özgünlüğü, onu Oscar a aday göstermeye yetmiştir. C 11. Gaz Yer sor kar Ba Çü ça G= P B S

12. (1) Su ayıları, daha bilimsel adıyla tardigradlar, dünyanın hemen her yerinde sessiz sedasız yaşayıp elektron mikroskoplarıyla elde edilen sevimli mi korkutucu mu olduğuna karar vermesi zor görüntüleri vardır. (II) Ayrıca uç koşullara karşı sıra dışı dayanıklılıkları ve bunun hücre düzeyindeki temelleri hakkında sundukları yeni bilgilerle özellikle son yıllarda popüler bilim gündeminde hayli ses getiren mikroskobik hayvanlardır. (III) İlk görüşte kurgu ürünüymüş izlenimi bile uyandırabilen bu tuhaf canlılar, son yıllarda bilim dünyasının belki de en popüler maskotu olmakla kalmayıp giderek daha fazla araştırmaya konu oluyor. (IV) Su ayılarını popüler bilim gündeminde ön plana çıkaran en önemli özellikleri çok çeşitli uç koşullara karşı sıra dışı biçimde dayanıklılık göstermeleridir. (V) Bu aynı zamanda dünya üzerinde çok geniş bir yayılım göstermelerinin de bir sebebidir. (VI) Bilinen 1100'ün üzerinde su ayısı türü vardır ve çoğu tür kara yosunlarının, likenlerin ve alglerin öz sularını emerek beslenirken bazı türler omnivor, yani hem bitkileri hem de başka hayvanları yiyerek beslenir. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? A) II B) III Q) IV D) V PARAGRAFIN ALFASI KOKKUN Wil Dr E) VI oba 106

in -) 3. 11. Kuşlar bizden selam söyle vatana Ah çeksin ağlasın illerim benim Kısmeti böyle imiş takdiri ilahi İncitmen ufacık beylerim benim. Bu dizelerle ilgili, I. Tamlayanı ile tamlananı yer değiştirmiş ad tamla- ması vardır. Kişi zamirine yer verilmiştir. D II. III. IV. V. Ek fiil kullanılmıştır. yargılarından hangisi yanlıştır? A) I B) II C) III Deneme - 2 Küçültme adına yer verilmiştir. Birleşik yapılı eylemlere yer verilmiştir. D) IV E) V A -

yınevi I. Kalbimdeki en büyük enkaz sadece sen oldun. ("kalbimdeki" sözcüğü türemiş yapılı bir sıfattır.) Sanırım bu en zor günümüzde de yanımızda olmalıy- din. II. ("en sözcüğü sıfatı derecelendirme göreviyle kullanıl juxmıştır.) Sana anlatacaklarımı dinleseydin, o kadar kısaydı ki. ("kısaydı" sözcüğü ek eylem alarak adlaşmış bir sıfattır.) IV. Zeki insan birtakım sorunların çözümünde sonuca he- men ulaşır. III. V. 2010 ("birtakım" sözcüğü birleşik yapılı belgisiz bir sıfattır.) Bütün insanlık bu zulme daha ne kadar seyirci kalacak? ("bütün" sözcüğü sayı sıfatı olarak kullanılmıştır.) Numaralandırılmış cümlelerin hangisinde yapılan açık- lama doğru değildir? A) I BAT DIV msing D) IV E $ RE

34. Muhabir: (0) - Heykeltıraş: Türkiye'deki en zor iş heykel yapmak! Çünkü heykel zaten üretim olarak maddi anlamda pahalı bir iş... Fa- kat yine de başka bir ülkede yaşamayı asla düşünme- dim. Türkiye'nin inişli çıkışlı ruh hâline ve dengesiz yapı- sına rağmen düzensizlik içinde sessiz bir düzeni var. Bu da burayı vazgeçilmez kılıyor. Bu ülkede heykeltıraş ol- mak aynı zamanda bir fırsat çünkü insanlar bizimle bera- ber heykel sanatını öğreniyorlar. Muhabir: Heykeltıraş: - Heykel duvardaki bir resimden farklı olarak insanın ya- şam alanının bir parçası hâline geliyor ve daha da ileriye giderek kendi yaşam alanını yaratıyor. Konumlandığı or- tama ayak uydurmaktansa ortam o heykele ayak uydur- mak zorunda kalabiliyor. Böylece heykel sayesinde sanat insanın yaşam alanını ele geçiriyor ve zorla da olsa anla- şılmak üzere direniyor. Bugün, insanlar, sanat sayesinde kaotik toplumsal yapı içinde bir anlık da olsa bir şeylerden uzaklaşmış oluyor. Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) I. Ülkemiz şartlarını düşünürsek heykeltıraşlık ülke- mizde sürdürülebilir bir iş mi? II. Sanatın insan hayatındaki yerini düşünürsek heykel sanatının insana katkısı sizce nedir? B) I. Türkiye'de heykeltıraş olabilmek için gerekli şartlar nelerdir? II. Heykel yaparken dikkat edilmesi gereken şeyler ne- lerdir? C) I. Heykel yapmanın pahalı bir uğraş olduğunu biliyor- sunuz, bu sizi korkutmuyor mu? II. Heykel sanatının en karmaşık kompozisyona sahip sanat dalı olduğuna katılıyor musunuz? D) I. Yabancı ülkelerde heykel sanatının daha kaliteli ya- pılabileceği fikrine katılıyor musunuz? II. Heykel yaparken bir an bile olsa kendinizi farklı bir âlemde hissettiniz mi? E) I. Türkiye'de heykeltıraşlara gereken saygının göste- rildiğine inanıyor musunuz? II. Sanatın, insanın yaşam alanını ele geçirdiği fikrine inanıyor musunuz? MIRAY YAYINLARI

23. Geçmiş yüzyıllarda ilkel anlamdaki tarımsal ve kentsel kültürlerde, erken yaşlardan itibaren gençlerin katkısına gereksinim duyulduğu için birey, bugün ergenlik olarak adlandırılan dönem öncesi çocukluktan başlayarak, hiç ara vermeden yetişkinlik dönemi sorumluluklarını yüklen- mek durumunda kalmıştır. Bunun yanı sıra söz konusu kültürlerde kısa yaşam süreleri kadar, ekonomik ve top- lumsal baskı gibi faktörler de yetişkinlik sorumluluğuna ilişkin yaşı aşağıya doğru çekmiştir. Ancak sanayileş- meyle birlikte yaşam kalitesinin ve süresinin giderek art- ması sonucu, teknolojik ve endüstriyel gelişimler ve de- mografik artışlar nedeniyle artık gençlerin katkılarına da- ha az gereksinim duyulmuş, dolayısıyla söz konusu dö- nemin ekonomik olarak topluma katkıları giderek önemini yitirmiştir. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) İnsanların sorumlulukları çağlara göre farklılık göster- diğinden gençlerin topluma ve ekonomiye katkıları da farklılık göstermiştir. B) Sanayileşmenin yaşam kalitesini arttırmasından dola- yı gençler, ergenlik dönemine diğer çağlara göre daha erken yaşta girmişlerdir. C) Günümüz dünyasında ergenlik çağındaki insanlar ge- ri planda tutulmuştur. D) Sanayileşmenin artmasından dolayı gençlerin iş gücü- ne katkıları ergenlik dönemlerinde başlamıştır. E) İnsanoğlunun gelişim dönemleri içerisinde dış etkilere en açık olduğu dönemi ergenlik dönemidir.

Dünya ve insanlık, buna bağlı olarak da insani değerler - değişiyor. Geçmiş yıllarda bir birey ne kendisi ne de çevresindeki herhangi biri için ruh sağlığının bozuk oldu- ğunu ima eden bir ifade kullanırdı. Bunun sonucu olarak da kiminin ---- bunlar ikili ilişkilerde insanın gözüne sokul- mazdı. Bu parçadaki boşluklara aşağıdakilerden hangisi ge- tirilmelidir? A) zaman içinde - psikolojik sorunları abartilsa da B) toplumdan topluma - ruhsal sorunları olsa da C) hızla ve öngörülemez biçimde - bazı psikolojik sorun- ları olmakla birlikte D) eski zamanlarla karşılaştırıldığında - sorunlarının çö- zümü kolay olmayıp E) yüzlerce yıldan bu yana - ruhsal yönden kusurlu olma- si istenerek

k 2022-TYT/TÜRKÇE 18. Aşağıdakilerin hangisi "Bir şairin, edebiyat dergilerini takip etmesi, oralarda yazılanları okuması gerekli midir size göre?" sorusunun cevabıdır? A) Bunu kaçınılmaz bir zorunluluk olarak görmemek gerekir, çünkü şiirlerine dergilerde hiç rastlamadığımız ve birdenbire kitapla karşımıza çıkan çok şair biliyorum. BY Elbette, eleştirmenler olmasa yazdıklarımızın değerini anlayamayız; bu nedenle dergilerde ne kadar çok eleştiri yazısı yayımlanırsa bu, o kadar sevindirici olur. C) Tabii ki gereklidir. Tüm sanatçılar gibi şairin de yaptıklarını anlaması için bir eleştirel ortama ihtiyacı vardır. Bu ortam da en doğrudan biçimiyle dergilerde bulunabilir. (D) Gerekli olmaz olur mu?.. Değişen hayatın nabzı sokakta atar; orayı yaşamayan şair, değişen hayatı nasıl yakalayacak? E) Hayır. Şiirin bir kısmı bilgi olsa da önemli bir kısmı sezgidir, bu nedenle şairin iyi bir eğitim almış olması gerekir düşüncesine pek katılamıyorum. 19.

. (1) Şiirde görüntü, betimleme yanında imgelerle de elde edilir. (II) Şiiri kuran ögelerin başında "hayal ve imge" gelmektedir. (III) Sanatçının hayal unsurlarını kullanmada gösterdiği özgünlük, şahsi üslubu kuran temel ögelerden biridir. (IV) Sanatçılar; imgeleme yetenekleri sayesinde dış dünyadaki varlıkları ve olayları duygu ve düşüncelerini de katarak teşbih, istiare, mecaz vb. yollarla daha farklı şekillerde gösterebilmektedirler. (V) Buradan hareketle imge, sanatçının çeşitli duyularıyla algıladığı özel, özgün bir görüntünün dille aktarılışı olarak tanımlanabilir. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? C) III A) I B) II D) IV E) V

7. Dağın eteğine beyaz minareleriyle sarılmış bu şehrin lisesin de herhangi bir sınıftık. Herhangi bir son sınıf olduk. Bir gün, ardımıza dönüp bakmadan sınıfı başkalarına bıraktık. Ne kadar da seviniyorduk! Sanıyorduk ki önümüzde bambaşka bir haya var. Her gün bir başka uykuya yatıp bir başka rüya göreceğiz Zaman akıp gitti. Çevremizde her şey aynıydı. Bazen arkadaş larla bir araya geldiğimizde okuldaki eski günlerimizi konuşur duk. Gün geldi, halkla aram bikuçurum gibi açıldı. Öyle lokan- talarda yemek yedim ki bir öğlen yemeği parasına beş kişi bir hafta doyardi. Etrafımda lavanta kokan kadınlar vardı. Herkes, her şey pini pırıldı. Ama neden her zaman küçük, mütevazı köşeler aradım kendime? Dostlarımı, en sevdiklerimi bu çarşı içlerinin kara çocuklarından seçtim. Bir tezgâhta tülbent doku- yan narin bir kıza âşık oldum sonra. Keçi kokusu sarmış ağıl- larda çobanlarla arkadaş oldum. Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A Anlaticinin düş kırıklığını yansıtan ifadeler kullanılmıştır. B) Kahraman anlatıcı bakış açısıyla oluşturulmuştur. Benzetme yoluyla anlatım güçlendirilmiştir. D) Duyularla ilgili ayrıntılar söz konusudur. E) Çoğullaştırmalara yer verilmiştir. 7 1.