Paragrafta Yapı Soruları
Lise Türkçe
Paragrafta Yapı3. Bütün hayallerimi bir davranışıyla yıktı ve kalesi yıkılmış bir
kumandan gibi öylece kalakaldım. O an kendi kendime
sayıklamaya başladım: Koca bir direği yıkar gibi gönül evimi
yıktın. Artık içimdeki kuvvetli rüzgâr, bütün sevinçleri yıkar;
kendi saltanatını kurar. Ah, kasketini alnına yıkan köylünün
rahatlığı bende olsa!
Bu parçada "yıkmak” sözcüğü aşağıdaki anlamlardan
hangisine karşılık gelecek şekilde kullanılmamıştır?
A) Birine yüklemek, birinin üstüne atmak
B) Devirmek, yere sermek
C) Etkisini kırmak, ortadan kaldırmak
D) Kurulu bir şeyi parçalayıp dağıtmak
E) Bir yana doğru eğmek
Lise Türkçe
Paragrafta Yapı10. Erzurum Ovası'nın kuzeybatısında kabaran, zirvesi 3
bin 169 metreye ulaşan Dumlu Dağı, Fırat'ın doğduğu
yer kabul ediliyordu. Fırat'ın ana başlangıç kolu Karasu,
dağın 2 bin 550 metresindeki Dumlu Baba pınarından
çıkıyordu. Zahmetli yolculuğun ardından bu noktaya
ulaşıyorum. Dumlu Baba, kaynağın koruyucu erenlerinder
biriymiş, mezarının da bu mevkide bulunduğuna inanılıyor.
Soğuk ve lezzetli suları şifalı sayılan pınarın başında hâlâ
adaklar adanıp kurbanlar kesiliyor. Derin geçmişten gelen
efsanelerle örülmüş bir kutsallıktı bu. Tıpkı Nil gibi Fırat
da insan düşüncesini her zaman etkiledi, ilk kaynaklarının
bulunduğu yöreler önemli sayıldı.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Dönüşlülük zamiri
B) Niteleme ve belirtme sıfatı
C) Belirtisiz isim tamlaması biçimindeki özel ad
Benzetme anlamı sağlamak için kullanılan edat
E) Sözcükleri birbirine bağlayan birden fazla bağlaç
Lise Türkçe
Paragrafta Yapı8. Insan; fizyolojik, sosyolojik, psikolojik bir bütündür. (1) Maddi,
manevi yönünün yanında bir de sosyal çevresi vardır. (II) Kişi,
sosyal çevrede sağlıklı bir yaşam sürmek için sağlıklı bir ileti-
şim kurmak zorundadır. (III) insanlar kendi aralarında iletişim
kurmada oldukça yeteneklidir, insanlar birbirleriyle renk,
mekanik sesler, çeşitli beden hareketleri vb. yoluyla iletişim
kurabilir. (IV) Dil nedir? Sorusuna verilen yanıtlar çeşitlidir; dil,
çok değişik görünümler sunan ve bu görünümler arasında
evrensel ve özgül nitelikler bulunan bir bütündür. (V) Dil,
insanların meramlarını anlatmak için kullandıkları çok sesli
işaretler sistemidir.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf
numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar?
D) IV
A) I
B) II
C) III
E) V
Lise Türkçe
Paragrafta Yapı5 ve 6. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
5.
Destan özelliklerini de bünyesinde barındıran Dede Korkut
hikâyelerinde Türklerin tarihine ait rivayetler, han ve beylere
yazılan methiyeler ve Türklerin yaşayış biçimi hakkında pek
çok bilgiye yer verilmiştir. Bu köklü eserin özellikleri arasın-
da şunlar vardır:
oteper
miştir.
id Növüd
1. Eserde Türklerin Gök Tanrı inancına ve şaman geleneği-
esimiysy
emblesend invoice
ne dair inançlarının yanı sıra İslami ögelere de yer veril-
bemeM soni byinsmon
gimemlihop eb enüp o sb mert so inseri gibelexisy sonigi
ebno 2. Eserde yer alan kahramanların isim almaları da kahra-
Deüonüb manlıklarıyla birlikte şiirsel bir dille okuyucuya aktarıl-
qatill hömıştır.almamat ably pu sulo enosu xemio ab Ter
-ieioeb Iserviz evimonoxe
ningzilu sb nidad mod
3. Sözlü Dönem özellikleri de gösteren eser bilinene göre
-id ienible lesd
ninsvila
15. yüzyılda yazıya geçirilmiştir.
Meoni seney im
niblemeb iesmsmligsins ninnegeb nuno iesmuxo shrimig
-id üa 4. Eserin yazarı hakkında net bir bilginin olmamasıyla bir-
atsins ülikte anlatıcının Dede Korkut adlı bir ozan olduğu bilin-
-slexey mektediraitse doo ne sivielse nepep u'000.000.F
upruv yuplo.ud eb idedea niniesmi
5. Eserin orijinal yazmaları düşünüldüğünün aksine her-
hangi bir Türk devletinde değildir, el yazmaları Vatikan
niniesmive Dresden kitaplıklarında sergilenmektedir. squa
Bu yazıyla ilgili,
soriasis
edsa
fölleprene
1. Dilin göndergesel işlevi kullanılarak bilgi verme amacı
güdülmüştür.jaupyub smub is spil
II. Yanlış bilinen bilgiler düzeltilmek istenmiştir.
III. Yazıda söz edilen eserin şiir biçiminde yazıldığı vurgu-
li evlanmıştır.
sinley (A
Il sinley (8
bilgilerinin hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
Ill av 10
Eve III
C) I ve II
7.
7 ve 8. soruları a
Shakespeare'in
yağı sesler oyun
zetmeye yetmiy
rolünü oynamay
Mikel Anj'ın kor
daha kolay olur
şünseldir. Onur
kunç patlamala
gövde ile kızar
Lear. Okuduğu
kendimiz de L
ruz. Orada bu
bizi kendisine
çevrilen bir g
zarken tanrıla
ve görünüşür
kol hareketle
Bu parçaya
maz?
no A) Karakteri
bileceğin
B) Oyuncur
yeceğinc
C) Karakter
dan ve E
D) Karakte
mayaca
E) Karakte
Lise Türkçe
Paragrafta YapıMA
TEST
3
es Olayları)
5. Üçüncü kişi iyelik eki alan sözcüklerin sonuna "ile"
getirilince araya "y" koruyucu ünsüzü girer ve "ile"nin
başındaki "i" ünlüsü düşer. Bu sözcükler büyük ünlü
uyumuna uyar.
yle
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya
örnek olabilecek bir kullanım vardır?
A) Romanla hikâye ayırt etmek oldukça basittir.
B) Gürültüyle içeri giren çocuk sertçe uyarıldı.
C) Babayla oğul gibi anlaşmaları dikkat çekiciydi.
Fle
D) Pazardan elmayla armut almak için dışarı çıkmış.
E) Öğretmeniyle kütüphaneyi gezmek için gitti.
"p, ç, t, k" ünsüzlerinden biri ile biten bazı sözcükle
ünlü ile başlayan bir çekim veya yapım eki
getirildiğinde sözcüğün sonundaki "p, ç, t, k" ünsü
"b. c. d. a "ve dönüsm
Lise Türkçe
Paragrafta Yapı2.SORU Parçanın Anlatım Tekniğini Bulunuz.
Jiton dolgun yüzlü, sarkık yanaklı, geniş omuzlu,
sabit bakışlıdır. Az konuşur. Kendisiyle konuşan-
lara sözlerini tekrar ettirir ve söylenen şeyleri pek
az beğenir. Kocaman bir mendil açar ve büyük
bir patırtı ile sümkürür. Çok uzaklara tükürür ve
gürültülü biçimde aksırır. Gündüz uyur, gece
uyur, hem de derin bir biçimde. Her bulunduğu
yerde kendi evindeymiş gibi horlar.
O A Tanımlama
OB Öyküleme
OC Betimleme
D Örnekleme
Lise Türkçe
Paragrafta Yapı2.
Aşağıdakilerden metin türlerinden hangisi farklı
bir sınıflandırma içerisinde yer alır?
A) Gezi yazıSI
B) Destan
C) Mektup
X
D) Biyografi
EOtobiyografi
nimems
8
büyük siyah ya:
"Meşhur Paska
ve pazar günle
ve gülünçlü ic
lerinin teşvika
oyunlar sahne
Paskal, kend
Küçük Şeyl
öyküden al
kilerden ha
A) Betimle
nılmışt
B) Anlatm
Sami
mıştır
Edehi
Lise Türkçe
Paragrafta Yapı16. Böyle düşünmüyorum. Öykü ve roman farklı iki tür. Ge-
nel bir yargı vardır, önce öyküyle başlanılır sonra roma-
na geçilir diye. Öyküye haksızlık etmeyelim. Bu tama-
men yazdığım konunun çapıyla ve kurgusuyla ilgili bir
durum. Yazmak istediklerimi daha geniş soluklu bir za-
man diliminde anlatmak istediğim için roman yazdım.
Romanın ve öykünün sağladığı edebî olanaklar farklı.
Ama bu, öykü yazmayacağım anlamına gelmiyor. Kı-
sa ve vurucu bir öykü, bazen birkaç romanın yapma
dığı etkiyi yaratabilir.
Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık
söylenmiş olabilir?
A) Öykünün, romandan farkı olarak okuru iyi duygu-
larla donatma işi olduğuna inanıyor musunuz?
Ho
BY Bir roman yaratmak için önce öykü yazarlığı yap-
manın gerekli olduğunu düşünüyor musunuz?
Öykü ve roman yazabilmek için her alanda birikim-
i olmak gerekli mi?
D) Romanın öyküye göre daha çok okunduğunu dü-
şünüyor musunuz?
E) Öykü ve romanda okur beklentisine önem verir mi-
siniz?
Lise Türkçe
Paragrafta Yapı30, Bir şey yazmaya başlıyorum, bazen notlar halinde kalıyor, ba-
zen yol alıyorum. Onu yazarken ötekileri bırakıyorum. Dikka-
timi toplayamazsam bir türlü sonu gelmiyor başladığım bir
eserin. Bu yüzden bazı eserlere son noktayı koymak uzun
zaman alıyor, bazılarıysa inanılmaz çabuk yazılıyor. Odaklan-
mayla, kendimi işe vermeyle ilgili bir şey bu. Mesela Hepsi
Alev... Üç hafta sürdü. Öykü olarak yazmaya başladığım bir
eserdir o. Hatta Fotoğrafı Sana Gönderiyorum kitabımın so-
nuna koymayı düşünüyordum onu. Romana dönüşünce du-
rum değişti. Tezgâhimda onun gibi iki üç yüz sayfası yazıl-
mış en az beş altı tane daha roman taslağı var.
Bu parçada yazar kendisiyle ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisine değinmemiştir?
A) Henüz tamamlanmamış yapıtlarının olduğuna
B Hepsi Alev adlı yapıtını kısa sürede bitirdiğine
C) Romancılığının öykücülüğünün önüne geçtiğine
Hepsi Alev adlı yapıtının, yazılış sürecinde türünün değiş-
tiğine
Yapıtını bitirmesinin o yapıt üzerine yoğunlaşmasına bağ-
li olduğuna
Lise Türkçe
Paragrafta Yapı4. (1) League of Legends dünyasında geçen Legends of
Runeterra; başarının, becerinin, yaratıcılığın ve kıvrak
zekânın belirleyici olduğu stratejik bir kart oyunudur.
(II) 2019 sonunda sınırlı bir denemeyle tanıtılan ve
kapalı bir beta sürümü olan oyun, beklenilenden fazla
ilgi görmüştü. (III) Oyunculardan alınan heyecanlı
tepkilerden yola çıkan kreatif ekip, Runeterra'yı daha
da geliştirip herkesin erişimine açmaya karar verdi.
(IV) Nitelikli rekabeti destekleyen ve stratejik derinliği
olan Runeterra'da sosyalleşme unsuru da geri plana
atılmamış ve oyuncuların League of Legends'daki
arkadaş listesini olduğu gibi aktarabilmeleri sağlanmıştır.
(V) 2020 Ocak ayında açık beta sürümü çıkacak olan
oyunda birçok yenilik yapılsa da League of Legends
oyuncularının kalbini kazanacak birçok benzerlik olacağı
söyleniyor.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
düşüncenin akısını bezmaktadır?
11 ov (A
A) I
B) II
C) III
D) IV E) V
Lise Türkçe
Paragrafta Yapıgisi
E) V
ek
12. Uyuşamayız, yollarımız ayrı
Sen ciğercinin kedisi, ben sokak kedisi
Senin yiyeceğin kalaylı kapta
Benimki aslan ağzında
Sen aşk rüyası görürsün, ben kemik
A) Tür ismi
C) Türemiş isim
C, Baivia
A sikker
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisinin örneği yok-
tur?
B) Basit isim
D) Birleşik isim
E) Belirtisiz isim tamlaması
Lise Türkçe
Paragrafta YapıGünümüz dünyasının en önemli entelektüellerin
den biri de şüphesiz John Berger'dir. Şiirden ro-
mana, öyküden senaryo yazımına, oradan da sa-
nat eleştirmenliğine uzanan çok geniş bir ilgi ala-
ni vardır. Bu alanların tümünde oldukça başarılı
yapıtlar vermiştir. - Örneğin yazar, bütün dün-
yada olduğu gibi Türkiye'de de büyük bir beğeni
ile karşılanan Görme Biçimleri adlı eserinde, sa-
nat eleştirisine yeni bir boyut kazandırdı. Klasik
yöntemlerin dışına çıktı. Yeni bakış açılanı, yeni
teknikler denedi. Değişimden yana olduğunu gös-
terdi.
Bu parçada boş bırakılan yere, düşüncenin akı-
şına göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?
A) Bu ürünleriyle bir dönüşümü de amaçladı Ber-
ger.
B) Eleştirmenler her birinden övgülerle söz etti-
ler.
C) Sanatta estetiğin göz ardı edilemeyecek ka-
dar önemli olduğunu kaniladi.
D) Bunlar sayesinde tüm dünyada adı duyuldu
E) Sanatın pek çok dalında aynı başarının yaka-
lanabileceğini ispat etti.
Lise Türkçe
Paragrafta YapıYENİ TÜRK EDEBİYATININ PSİKOLOJİ KAYNAKLARI
Genel olarak sanatın özelde ise edebiyatın "insan"ı, hayatı boyunca yaptığı yolculukta her yönüyle
tanımaya; onun, kendisiyle, hemcinsleri ve nesneler dünyasıyla girdiği ilişkiyi bir tür betimlemeye çalış-
tığını söyleyebiliriz. Elbette, özellikle edebî metin yaratıcısı olarak yazar-özne ile onun oluşturduğu kur.
gusal dünyanın insanları bütün bu ilişkiler yumağını belli düzeyde duygusal ve düşünsel sıçramalarla
yapmakta, içinde bulundukları ruh hâli her duruma, olaya ve sürece göre kırılganlık gösterip değişime
uğramaktadır. Bu yönüyle bakıldığında edebiyat, edebiyat dünyası, yazar-özne, edebî eser, kurmaca
evren bütünüyle psikolojinin sarmaladığı, çekip çevirdiği bir havayı teneffüs eder, etmek zorundadır.
Yeni Türk edebiyatının psikoloji kaynaklarının dört yoldan oluştuğunu ifade etmek mümkündür:
1. Psikolojinin, edebiyat ve edebiyat bilimini, yazar-öznenin el yordamıyla, tesadüfen bulduğu
psikolojik gerçeklikler şeklinde etkilemesi. Yeni Türk Edebiyatının oluşumunda ve başlangıcında yazı-
lan metinlerdeki psikoloji varlığı bununla ilişkilendirilebilir.
2. Psikolojinin, yazar-öznenin edebiyat geleneğinden ve sadece "teorik düzlem❞de elde ettiği
birikimler şeklinde Yeni Türk Edebiyatını etkilemesi; yazar-öznenin, hem içgüdüsü hem psikolojinin
verileri hem de edebî geleneğin etkisiyle psikolojiden yararlanmasıyla oluşturduğu edebî metinlerden
bazıları şunlardır: Halit Ziya Uşaklıgil, Peyami Safa, Reşat Nuri Güntekin metinleri bu kategoriye örnek
verilebilir.
3. Psikolojinin bilimleşmesinden sonra psikoloji metinlerinden yazar-öznenin doğrudan etkilen-
mesi yoluyla gerçekleşen etkilenmeler: Ahmet Hamdi Tanpınar: Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü,
Hikâyeler; Yusuf Atılgan: Aylak Adam, Anayurt Oteli; Oğuz Atay: Tutunamayanlar, Tehlikeli Oyunlar
metinleri bu kategoride değerlendirilebilir.
4. Yeni Türk Edebiyatının, edebiyat bilimine yaklaşma yöntemlerinden biri olarak "psikanaliz"i
benimseme şeklinde edebiyat psikolojisi çalışan bilim adamlarının psikolojinin bütün verilerinden ya-
rarlanmaları bu kategoride değerlendirilebilir.
İsmet Emre, Yeni Türk Edebiyatının Psikoloji Kaynaklan
A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız.
1. Yazarın psikolojisi edebî eserleri nasıl etkilemektedir? Açıklayınız.
Lise Türkçe
Paragrafta YapıÜNİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI
YENİ TÜRK EDEBİYATININ PSİKOLOJİ KAYNAKLARI
Genel olarak sanatın özelde ise edebiyatın "insan"ı, hayatı boyunca yaptığı yolculukta her yönüyle
tanımaya; onun, kendisiyle, hemcinsleri ve nesneler dünyasıyla girdiği ilişkiyi bir tür betimlemeye çalış
tığını söyleyebiliriz. Elbette, özellikle edebî metin yaratıcısı olarak yazar-özne ile onun oluşturduğu kur
gusal dünyanın insanları bütün bu ilişkiler yumağını belli düzeyde duygusal ve düşünsel sıçramalarla
yapmakta, içinde bulundukları ruh hâli her duruma, olaya ve sürece göre kırılganlık gösterip değişime
uğramaktadır. Bu yönüyle bakıldığında edebiyat, edebiyat dünyası, yazar-özne, edebî eser, kurmaca
evren bütünüyle psikolojinin sarmaladığı, çekip çevirdiği bir havayı teneffüs eder, etmek zorundadır.
Yeni Türk edebiyatının psikoloji kaynaklarının dört yoldan oluştuğunu ifade etmek mümkündür:
1. Psikolojinin, edebiyat ve edebiyat bilimini, yazar-öznenin el yordamıyla, tesadüfen bulduğu
psikolojik gerçeklikler şeklinde etkilemesi. Yeni Türk Edebiyatının oluşumunda ve başlangıcında yazı-
lan metinlerdeki psikoloji varlığı bununla ilişkilendirilebilir.
2. Psikolojinin, yazar-öznenin edebiyat geleneğinden ve sadece "teorik düzlem"de elde ettiği
birikimler şeklinde Yeni Türk Edebiyatını etkilemesi; yazar-öznenin, hem içgüdüsü hem psikolojinin
verileri hem de edebî geleneğin etkisiyle psikolojiden yararlanmasıyla oluşturduğu edebî metinlerden
bazıları şunlardır: Halit Ziya Uşaklıgil, Peyami Safa, Reşat Nuri Güntekin metinleri bu kategoriye örnek
verilebilir.
3. Psikolojinin bilimleşmesinden sonra psikoloji metinlerinden yazar-öznenin doğrudan etkilen-
mesi yoluyla gerçekleşen etkilenmeler: Ahmet Hamdi Tanpınar: Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü,
Hikâyeler; Yusuf Atılgan: Aylak Adam, Anayurt Oteli; Oğuz Atay: Tutunamayanlar, Tehlikeli Oyunlar
metinleri bu kategoride değerlendirilebilir.
4. Yeni Türk Edebiyatının, edebiyat bilimine yaklaşma yöntemlerinden biri olarak "psikanaliz"i
benimseme şeklinde edebiyat psikolojisi çalışan bilim adamlarının psikolojinin bütün verilerinden ya-
rarlanmaları bu kategoride değerlendirilebilir.
İsmet Emre, Yeni Türk Edebiyatının Psikoloji Kaynaklan
A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız.
1. Yazarın psikolojisi edebî eserleri nasıl etkilemektedir? Açıklayınız.
2. Metinde geçen "yazar - özne" terimini açıklayınız.
3. Roman kahramanlarıyla yazar arasında nasıl bir psikolojik ilişki vardır? Belirtiniz.
4. Psikanaliz nedir? Bunun edebî eserle ilişkisini belirtiniz.
3474
5. Metindeki iki nokta (:) işaretinin hangi işlevlerde kullanıldığını açıklayınız.
Lise Türkçe
Paragrafta Yapı6. (1) İstanbul'dan Adalar'a işleyen vapurlara çok benzeyen
bir gemiyle Mercan Koyu'nda üç saat süren bir gezi yaptık.
(II) Gemi Avrupalı turistlerle doluydu, onlara şirin görünmek
için çeşit çeşit tatsız numaralar yapılıyordu. (III) Korsan ki-
lığında bir adam turistlere saldırıyor ve onları öldürür gibi
yapıyordu. (IV) Bütün bunların şipşak fotoğrafları çekili-
yor, rahatsız edici kahkahalar yayılıyordu. (V) Bir yandan
da rehberler, koyun etrafındaki tepelerde yer alan villaların
kimlere ait olduğunu belirtiyorlardı.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak
aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümlede, bir karşılaştırma yapılmıştır.
B) II. cümlede, gözlem gücünden yararlanmıştır.
C) III. cümlede, bir önceki cümlede anlatılanlarla ilgili bir
örnek verilmiştir.
DIV. cümlede, kişisel görüşe yer verilmiştir.
Ecümlede, doğrudan anlatımdan yararlanılmıştır.
Lise Türkçe
Paragrafta YapıA
11. (1) Güneş batarken çarşaf gibi pürüzsüz İznik Gölü üzerinde
dans eden ışıklar olacak. (II) Bir kayık o ışıkları yarıp geçerse
gözleriniz yarı açık daldığınız uykudan belki uyanırsınız. (III)
Doğal güzellikleri ve antik çağlara uzanan kadim tarihi bir yana,
bugün hâlâ dünyanın en zarif ve kıymetli çinilerinin üretildiği bir
yer İznik. (IV) Merkeze doğru indiğinizde adım başı rastlaya-
cağınız çini atölyeleri ve satış yerleri, baştan çıkarıcı güzellikte
renklerle bezenmiş tabaklar, objeler, tablolar ve hatta takılar,
sanatın burada durmaksızın icra edildiğinin bir göstergesi. (V)
Alışveriş sırasında çinilerin yanı sıra Türkiye'nin en güzel zeytin
ve zeytinyağlarını da almadan geçemeyeceksiniz.
ç
ri
0-
TYT / Türkçe
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda-
kilerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümlede özne sifat tamlamasından oluşmuştur.
B) II. cümlede belirtme sıfatları bulunmaktadır.X
C) III. cümlede isim-fiil kullanılmıştır.
D) IV. cümlede ilgeç ve bağlaç vardır.
E) V. cümlede isim tamlamalarına yer verilmiştir.
O
ışıkları
C