Tanzimat Dönemi Sanatçıları Soruları

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlı- şı yapılmıştır? A) "Vatan şairi" olarak bilinen Namık Kemal, ço- ğunlukla aruz ölçüsünü kullanmış; birkaç şiirini heceyle yazmıştır. B) Tanzimat Dönemi'nin kurucularından biri olan Şinasi, sanatçı yönünden ziyade fikirleri ve ye- nilikçiliğiyle ön plana çıkmıştır. C) Hakimâne şiirin son büyük temsilcisi olan Ziya Paşa, şiir ve romanlarında dönemin siyasi ve sosyal olaylarını eleştirmiştir. D) "Yazı makinesi" olarak bilinen Ahmet Mithat Efendi'nin "Letaif-i Rivayat" adlı eseri, modern hikâyeciliğin izlerini taşımaktadır. E) "Orhun Yazıtları"nı ve "Kutadgu Bilig'i Türkiye Türkçesine çeviren Şemsettin Sami, ilk yerli ro- manı yazmıştır. 5.

437 II. Nush ile yola gelmeyeni etmeli tekdir Tekdir ile uslanmayanın hakkı kötektir Pek rengine aldanma felek eski felektir Zira feleğin meşreb-i nasazı dönektir III. Yok bu şehr içre senin vasfettiğin dilber Bir peri-sûret görünmüş bir hayâl olmuş IV. Allah'a sığın şahs-i halimin gazabından Zira yumuşak huylu atın çiftesi pektir Ara Test 1. I. 2. V. Yaktı nice canlar o nezaketle tebessüm Şirin dahi kasdetmesi cana gülerektir CON Ziya Paşa'nın şiirlerinde bilgelik, eleştiri, öğüt ve didaktik eda göze çarpar. Buna göre yukarıda numaralanmış dizelerin hangisi Ziya Paşa'ya ait olamaz? A) I. B) II. cyl. D) IV. EV. 4. Tanzimat Dönemi şairleri dili yalınlaştırmaya çalışmış, konuş- ma dili ve anlatımına yönelmişlerdir. Biçim bakımından olduğu kadar, konu bakımından da eski şiirden uzaklaşmaya çalış- mışlardır. Özellikle Tanzimatın Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa'dan oluşan ilk kuşağının şiirlerinde uygarlık, hak, adalet, yasa, özgürlük, vatan gibi toplumsal konular ağır basar. İkinci kuşağın Recaizade Ekrem, Abdülhak Hamit gibi önde gelen şairleri ise Tanrı, madde, ruh gibi fizik ötesi konulara yönelerek bu konuları ikinci plana atmışlardır. Bu parçadan Tanzimat şiiriyle ilgili aşağıdakiln si çıkarılamaz? A) Sade dille

2. Otuz sekiz milletten oluşan Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü korumak amacıyla 19. yüzyılın ikinci yarı- sında önem kazanan düşünce akımıdır. Dil, din, ırk ayrımı yapmaksızın Osmanlı sınırları içerisinde yaşayan her Os- manlı vatandaşını eşit gören bir akımdır. II. Mahmut'un "Ben tebaamın Müslüman olanını camide, Hristiyan olanını kilisede, Yahudi olanını havrada fark ederim. Ara- larında başka bir fark yoktur. Tamamı hakkındaki mu- habbet ve adaletim kavidir ve hepsi gerçek evladımdır." ifadeleri bu anlayışın güzel bir özetidir. Bu parçada sözü edilen düşünce akımı aşağıdakiler- den hangisidir? A) Türkçülük B) Turancılık D) Batıcılık C) Osmanlıcılık E) İslamcılık YAYINLARI fdd

21. 1. Döneminde "üstat" olarak tanınmıştır. II. Eski şiirin temsilcisi olmasına rağmen Batılı anlamda ba- şarılı eserler vermiştir. III. Servetifünun edebiyatının oluşmasına öncülük etmiştir. IV. Muallim Naci ile edebî tartışmalara girmiştir. V. "Güzel olan her şey şiirin konusu olabilir." demiştir. Numaralanmış cümlelerden hangisi Recaizâde Mahmut Ekrem'in özelliği değildir? A) I B) II C) III D) IV E) V

ni 1 5. (1) Tanzimat'tan sonra Türk edebiyatı 1859-1860'dan itiba- ren Batı etkisinde içerikten başlayarak önce sınırlı, sonra da genişleyen bir çerçevede değişir. (II) İlk örneklerde Ab- dülhak Hamit Tarhan, Ziya Paşa ve Namık Kemal'in temsil ettiği birinci kuşakta şekil ve teknik ögeler eskinin önemli ölçüde devamı olarak varlığını sürdürür (III) Klasik Türk edebiyatında olduğu gibi gazeller, kasideler, murabbalar, kit'alar, terci ve terkibibentler yazılır. (IV) Bununla birlikte, 1839'da ilân edilen Tanzimat Fermanı'yla Batı'ya resmen yönelen İmparatorlukta pek çok alanda olduğu gibi, ede- biyat sahasında da yeni Batılı fikirler ve bu fikirlere bağlı teklifler çerçevesinde içerikten başlayarak üslup, şekil ve teknikte zamanla önemli değişmeler olur. (V) Bu yeni dö- nemin ilk örneklerinde, eski nazım şekilleriyle teknik özel- likler bir süre aynen devam eder. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I B) I C) HI D) IV E) V

2. Arapça "edeb" sözcüğünden türetilen edebiyat kavramı ilk kez Şinasi tarafından kullanılmıştır. Bu kavram, Tanzimat Dönemi'nden itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Kavramın kullanımı özellikle Ahmet Vefik Paşa'nın Talim-i Edebiyat eseriyle yaygınlaşmıştır. Bu parçadaki bilgi yanlışlığı aşağıdakilerden hangisiyle giderilir? A) Arapça sözcüğü yerine Farsça getirilerek B) Şinasi sözcüğü yerine Namık Kemal getirilerek C) Tanzimat Dönemi yerine Servetifünun getirilerek G D) Ahmet Vefik Paşa yerine Recaizade Mahmut Ekrem getirilerek E) Talim-i Edebiyat yerine Lisan ve Edebiyatımız getirilerek

12. Feryadi Bir güne dahi ale (Bir şarkının ilk dörtlüğüd Benüm şiirim gibi dürler düzilmiş gûşvâr ol Yaraşur şeh kulagında bu dürr-i şâhvâr olsun (Bir kasidenin fahriye bölümünden alınmış olabilir.) DY Aşık olanın işk odindan nişan gerek Bağn kebab gözlerinün yaşı kan gerek (Musarra beyit örneğidir.) Haddeden geçmiş nezâket yâl ü bâl olmuş sana Mey süzülmüş şişeden ruhsâr-ı âl olmuş sana (Hikemi tarzda yazılmış bir gazelden alınmıştır.) 1. Haspa II. Yadigâr-ı Şebab 1. Turfanda mı yoksa Turfa mi IV. Şiir ve İnşa V. Ömer'in Çocukluğu D) Ile Y 200 slyss 1000 infot nunt/lubenA ohut astsins irios lysuy St SVISSY ugyu eroblagisp ban nsiemio halved Yukarıda verilen eserlerin hangilerinin ait olduğu türde Tanzimat öncesi yapıt verilmiştir? 08 A) I ve II C) II ve V B) I ve III steed sil sibu8 Paylaşım Yayınları E) IV ve V 1:3 B) Mâ CKG D) T E) V 6

2. Şiir, roman, hikâye, deneme, eleştiri, inceleme ve araştırma, edebiyat tarihi gibi edebiyatın hemen her türünde eser veren Tanpınar'ın mimari, heykel, resim, müzik ve hat başta olmak üzere güzel sanat alanlarında da amatörlükten daha ileri bir seviyede, dikkate değer yorumlar içeren makale ve denemeleri vardır. Bununla beraber daha çok şairliğiyle ön plana çıkmak istemiş, mektuplarında, mülâkatlarında ve yazıları arasında bu yanını vurgulama gereği duymuştur. Yayımlanmış ilk makalesinin de Şiir Hakkında başlığını taşıması bu eğilimini gösterir. Şiir dışındaki diğer türlerde hatta akademik seviyedeki eserlerinde bile şairane bir yorum ve dil belirgindir. Kendi hayatı ve şahsiyeti için önemli ipuçları taşıyan, ölümünden kısa bir süre önce kaleme aldığı Antalyalı Genç Kıza Mektup'ta, Ergani Madeni'nde "Üç yaşımda iken bir gün kendime rastladım, ben sıcak ve buğulu bir camdan karla örtülü bir bayıra bakıyordum." diye başladığı iç dünyasının biyografisinde uzak çocukluk yıllarından gelen izlenimlerini âdeta bir şiir olarak yeniden kurduğu görülür. Bu parçadan hareketle "Ahmet Hamdi Tanpınar" ile ilgili olarak I. Resim, müzik, mimari gibi güzel sanat alanlarında da eserler vermiştir. II. Hem sanatsal hem de öğretici metinler kaleme almıştır. III. Edebi türler arasında birinciliği şiire vermiştir. ifadelerinden hangileri söylenebilir? Yalnız I OI ve Il OII ve III Yalnız III OI, II ve III

7. 1. "Hürriyet Kasidesi”, “Vâveylâ", "Vatan Şarkısı" ve "Vatan Mersiyesi" gibi şiirler başta olmak üzere sosyal muhtevalı şiirler yazmıştır. (Namık Kemal) Terci-i Bend ve Terkib-i Bend isimli şiirlerinin yanı sıra önemli eserlerinden biri olan "Harabat" antolo- jisi, şairin isminin günümüze kadar gelmesine ve- sile olduğu gibi edebiyatımızda da önemli bir etki bırakmıştır. (Abdülhak Hamit Tarhan) II. III. Şairin karmaşık ruh dünyasının şiirine yansıması "tezat şairi" olarak anılmasına sebep olmuştur. (Ziya Paşa) IV. Çeviri şiirlerle Batı dünyasının düşünce yapısından örnekler vererek Türk edebiyatında Fransız şiirinin tanınmasına öncü olmuştur. (Şinasi) V. Talim-i Edebiyat adındaki edebiyat teorisi çalış- ması dışında Takdir-i Elhan isimli bir eleştiri kitabı, Kudemâdan Birkaç Şair adında bir edebiyat tarihi vardır. (Recaizade Mahmut Ekrem) Numaralanmış metinlerdeki yanlışlığın giderilmesi için yay ayraç içindeki hangi sanatçılar birbirleriyle yer değiştirmelidir? A) vell B) II ve III D) IV ve V C) II ve V E) Il ve IV

8. Recaizâde Mahmut Ekrem; Yadigâr-ı Şebap, 1 Nağme-i Seher, Ah Nijad, Pejmürde ve Ateşpâre gibi IX V VII 11 şiirlerinde hissî, fikrî ve hayalî güzellikleri melankolik ve romantik bir tutumla yansıtmıştır. Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V

7. Şiir her kavimde tabiidir. Yeryüzüne ne kadar millet ve kavim gelmişse hepsinin kendilerine mahsus şiirleri vardır. Osman- lıların şiiri acaba nedir? Necati ve Baki ve Nef'î divanların- da gördüğümüz kasideler, kıt'alar ve mesnevilerdir midir? Yoksa Hoca ve Itrî gibi musikicilerin besteledikleri Nedim ve Vasif şarkıları mıdır? Hayır, bunların hiçbiri Osmanlı şiiri değildir. Çünkü görülür ki nazımlarda Osmanlı şairleri İran şairlerini ve İranlılar da Arapları taklit ile melez bir şey ya- pılmıştır. Acaba bizim bağlı olduğumuz milletin bir dili ve şiiri var mıdır? Hiç burasını düşünmemişlerdir. Bizim şiirimiz, hani şairlerin vezinsiz diye beğenmedikleri halk şarkıları taşrada çöğür şairleri arasında deyiş, üçleme ve kayabaşı denen nazımlardır. Bu parçayı aşağıdaki sanatçılardan hangisi kaleme al- mış olabilir? A) Ziya Paşa B) Namık Kemal C) Şinasi D) Şemsettin Sami E) Ahmet Mithat Efendi 10

274 11. Recaizade Mahmut Ekrem, eleştiri alanında Takdir-i || Elhan, Zemzeme III Mukaddimesi gibi eserler yazmış- tır. Ders kitabı türünde ise Talim-i Edebiyat adında bir ||| eser yazmıştır. Divan şairlerinin hayatlarını anlattığı Eiliz biyografi türünde eseri ise Pejmürde adındadır. IV Yukarıdaki altı çizili ifadelerden hangisinde bir bil- gi yanlışı vardır? A) I B) II BAYINDIR C) III D) IV E) V C) Aynı D) Mon E) Kull 15. I. II. III. IV. V. Yu M A

değil ebi- dli 1- J 11. Aşağıdakilerden hangisi Abdülhak Hamit Tarhan ile ilişkilendirilemez? A) Türk edebiyatında "şair-i âzam" olarak tanınır. B) "Tabiat ve aşk" şiirlerindeki ana temadır. "Validem" adlı şiiriyle ilk uyraksız şiirimizi yazmıştır. D) Türk edebiyatında romandan tiyatroya çevrilen ilk eseri vermiştir. E) Şiire metafizik ürpertiler getirmiştir.

2. Aşağıda verilen bilgilerden hangisi Ziya Paşa'ya ait değildir? A) Yenilikçi fikirlerini divan şiiri tarzında yazdığı eserlerin- de işler. B) Şiir tercümelerini "Tercüme-i Manzume" adlı eserinde toplamıştır C) Terkibibent ve terciibent türündeki şiirleriyle ünlüdür. D) Sade dili savunmasına rağmen Arapça ve Farsça ke- lime ve tamlamalarla yüklü bir dil kullanır. E) Zafernâme, Ali Paşa'yı yermek için yazdığı hiciv tü- ründe kasidelerinden oluşmuş bir eserdir.

FEN BİLİMLERİ YAYINLARI 5. Namık Kemal ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene- mez? A) "Toplum için sanat" anlayışıyla şiirler yazmıştır. B) Romantik akımın etkisinde kalmıştır. C) Şiirlerinde "hürriyet, vatan, kanun, hak, adalet" kavram- larını işlemiştir. D) Romanları, teknik bakımdan zayıftır. E) Şiirde, hem içerik hem de biçim bakımından divan ede- biyatından kopmuştur.

17.). Ölüm, hayat, tabiat, aşk, metafizik vb. temalarda şiirler kaleme almıştır. Daha çok bireysel konularda yazmış, Türk şiirine bi- çimsel yenilikler getirmiştir. "Tezatlar Şairi", "Şair-i Azam" gibi unvanlarla anıl- mıştır. be Aşağıdakilerden hangisi, bazı özellikleri verilen şaire gerait eserlerden biridir? A) Elhan-ı Şita C) Vaveyla ubehri B) Rübab-ı Şikeste D) Piyale E) Makber evims2 (8 and sbaging us onives (0