Tanzimat Dönemi Sanatçıları Soruları

e 2. Abdülhak Hamit tiyatrolarının bir kısmını, (Macera-yı Aşk, İçli Kız, Sabr u Sebat), Ahmet Mithat Efendi romanlarını (Hasan Mellah, Hüseyin Fellah, Henüz On Yedi Yaşında), Recaizade Mahmut Ekrem şiirlerini (Nağme-i Seher, Yadigar-ı Şebab, Zemzeme, Nijat Ekrem) bu akımın etkisinde kalarak yazdılar. Metinde "bu akım" denilerek bahsedilen ve örnekle- ri verilen edebî akım aşağıdakilerden hangisidir? A) Sürrealizm C) Romantizm B) Klasisizm D) Realizm E) Natüralizm ens Yayınları 2, VIDEO 5. Gerçeklerden yardımıyla güz çıkan karam dendir. Aşağı yışla A) ilk gün Bir asr Kokul Buğu B) Derd Akşa

20. Tanzimat edebiyatı sanatçısı Ahmet Mithat Efendi, edebiya- tımızda Batılı anlamda ilk hikâye kitabı olan Letaif-i Rivayat adlı eseri kaleme almış, edebiyatımızda "yazı makinesi" ola- rak tanınırken Dekadanlar adlı yazısıyla Servetifünuncuları eleştirmiş ve Köylü Kızların Şarkısı adlı şiiri de köy yaşa- mından söz eden ilk şiir olarak kabul edilmiştir. Bu cümlede yanlışlığa neden olan ifadenin doğrusu aşağıdakilerden hangisidir? A) Ahmet Mithat Efendi, ilk hikâye kitabını değil, ilk romanı kaleme almıştır. B) Dekadanlar adlı yazıyı kaleme alan sanatçı Namık Ke- mal'dir. C) Köylü Kızların Şarkısı'nın şairi Ahmet Mithat Efendi de- ğil, Muallim Naci'dir. D) Letaif-i Rivayat adlı hikâye kitabı Nabizade Nazım'a ait- tik. Edebiyatımızda yazı makinesi olarak bilinen kişi İbrahim Şinasi'dir.

4. 1. Recaizade Mahmut Ekrem; Ta'lim-i Edebiyat, Zemzeme'nin ön sözü, Takdir-i Elhan ve Pejmür- de adlı eserlerinde hem eski edebiyatı hem de Muallim Naci'nin eski edebiyat hakkındaki gö- rüşlerini tenkit eder. Muallim Naci de bu yazılara "Saadet" gazetesinde cevap verir. Muallim Naci bu yazıları ---- adı altında yayımlamıştır. II. Namık Kemal, 1866'da Tasvir-i Efkår'da çıkan Lisân-ı Osmanî'nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülâhazatı Şâmildir adlı makalesinde divan ede- biyatına sistemli bir şekilde hücum eder. Ziya Paşa'nın Hârâbat adlı eserinin mukaddimesinde- ki görüşlerini ve- - adlı eserlerinde eleştirir. Bu açıklamalarda boş bırakılan yerlere sırasıyla hangi eserler getirilmelidir? A) Lügat-i Naci - İrfan Paşa'ya Mektup - Tahrib-i Harâbât B) Demdeme - Tahrib-i Harâbât - Takip C) Defter-i Amal - Renan Müdafaanamesi - İrfan Paşa'ya Mektup D) Takdir-i Elhan - Tahrib-i Harâbât - Rüya E) Istilahat-ı Edebiyye - Rüya - Takip 7. ÜNİTE

10.1. Namık Kemal'in bir tiyatrosunun baş tarafında adlı eleştirisinde eski edebiyatın eleştirisi ve yeni edebiyatın tanıtımı yapılmıştır. yer alan ‒‒‒‒ II. Noktalama işaretlerini ilk defa kullanan Şinasi adlı eserinde Türk atasözlerini modern bir tarzda derleyip toplamıştır. Numaralanmış cümlelerdeki boş bırakılan yerlere yazarların aşağıdaki eserlerinden hangileri sıra- sıyla getirilmelidir? A) Mukaddime-i Celal - Tahrib-i Harâbât B) Takip-Mukaddime-i Celal C) Renan Müdafaanamesi - İrfan Paşa'ya Mektup D) İrfan Paşa'ya Mektup - Tahrib-i Harâbât E) Mukaddime-i Celal - Durub-1 Emsâl-i Osmaniye

Örnek-13 Tanzimat edebiyatının 1. Dönemi'yle ilgili proje ödevi alan bir grup öğrencinin arasında şöyle bir diyalog geçmektedir: F Bengisu: Edebiyatımızda Batı'dan çevrilmiş şiirlerin toplandığı ilk kitabı okuyup inceledim. Tercüme-i Manzure Sinos: ak b- 9.UNITE Ali Yasin: Bu dönemin en karamsar şairinin iki tane uzun şiiri- ni okudum. dö- Merve: Tanzimat I. Dönemi'nin sesi en gür olan şairinin şiirleri- ni okuyup inceledim. > Cenk: Çıkardığı özel gazete ile Tanzimat edebiyatını başlatan sa- natçının şiirlerini okuyup günümüz Türkçesine aktardım. far Bedirhan: Namık Kemal'in Takip adlı eserini yazmasına sebep olan şiir antolojisini inceledim. > Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi öğrencilerin oku- duğu eserlerden biri olamaz? A) Şiir ve İnşâ B) Müntehâbât-ı Eş'âr Tercüme-i Manzûme D) Hilâl-i Osmânî E) Terkib-i Bend

LE PL 188 11. Tanzimat Dönemi Edebiyatı'nın en verimli şiir ve tiyatro sanatçısıdır. Şiirde aşk ve doğa güzellik- lerine yer verdi. Fizikötesi konulara yöneldi. Şiir biçim ve içeriğinde devrim niteliğinde yanlılıklar yaptı. Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakiler- den hangisidir? A) Abdülhak Hamit Tarhan B) Genap Şahabettin C)-Ziya Gökalp D) Muallim Naci E) Namık Kemal

6. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Dönemi edebiyatı ürünü değildir? A) Osmanlı Şairleri Muallim Naci B) Köylü Kızların Şarkısı Muallim Naci C) Muhsin Bey Recaii 20 de D) Durub-1 Emsal-i Osmaniye isi E) Firuzan Mallim Naci

Anı, Tanzimat Dönemi'nde görülmeye başlayan bir yazı türü değildir. Ama Tanzimat Dönemi'yle beraber öne çıkmaya başlamış, sanatçılar anı yazma yoluna girmiştir. Mesela, sekiz yaşına kadar yaşadığı çocukluk günlerini anlatan adlı anı kitabını yazmıştır. Sanatçı, çocukluk günlerini anlatırken içinde yaşadığı toplumun inançları, gelenekleri, hassasiyetleri konusunda da pek çok bilgiyi okuruna aktar- mıştır. Eserin aslı, sanatçının Sümbüle isimli kitabının say- faları arasında yer almaktadır. 2. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakiler- den hangisi getirilebilir? A Ziya Paşa - Defter-i Amal B) Namık Kemal - Magosa Hatıraları C) Muallim Naci - Ömer'in Çocukluğu D) Akif Paşa - Tabsıra E) Ziya Paşa - Şiir ve İnşa C

es 12. Namık Kemal'in şiir anlayışı ile ilgili olarak aşağıdakiler- den hangisi söylenemez? A) Divan şiirinin nazım biçimlerini kullanmış ama bunlara ait kuralları tam olarak uygulamamıştır. B) Zaman zaman tasavvufi konulara girse de aşk konusunu şiirlerinde hiç işlememiştir. Şirimize hak, adalet, hürriyet gibi kavramları sokarak hamasi bir üslupla yazmıştır. Şiirlerinde sanat yapmaya değil de bir fikri ortaya koyma- ya önem vermiştir. Sosyal faydayı benimsediğinden mümkün olduğunca insanlaşılır bir dil kullanmıştır. ÖSYM SORU TİPLERİYLE

10 4. (1) Romantizmin etkisinde olan şairin dili oldukça ağırdır. (II) Ancak şiirimizin batılı bir şekil almasında önemli katkıları olmuştur. (III) Metafizik, ölüm, hayat, dünya şiirlerinin başlı- ca temalarını oluşturur. (IV) Edebiyatımızın ilk pastoral şiirini yazmıştır. (V) Şair-i Âzam unvanını alan şairin şiirlerinde, sosyal konular da önemli bir yer tutar. Abdülhak Hamit Tarhan ile ilgili yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? B) II III DIV AYI CORU TİBLERİYLE E) V II. Ölüm tt. Adalet IV. Yalnızlık Vatan Yukarıdaki mat'in II. Di Ave III Fides

11 ve öncüllere göre yanıtlandırılacaktır. 1. Şiir, en beliğ sözdür. II. Şiirde vezin ve kafiye hataları olmamalıdır. III. Kafiye göz için olmalıdır. IV. Şair, ilerleyen ve gelişen bilimsel verilerden faydalanma lidir. V. Türk şairi, Arap ve Acem edebiyatlarından yararlanmalıdır 11. Numaralanmış cümlelerde düşünceleri verilen Muallim Naci'yle ilgili olarak Eski şiir geleneğini yok saymamıştır. Tanzimat kuşağından farklı düşünen bir şairdir. Birin bilime etkisini savunmuştur. Kafiyenin divan geleneğinden farklı olması gerektiğini düşünmüştür. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) I yell D) Il ve V BY've Ill C) II ve III E) ve IV 12. Muallim Naci'nin bu görüşlerinin ve Recalzado Ekrem'in görüşlerine karşıt şiirl 2

5 D) Abdulhak Hamit Tarhan tarafından kale- me alınmıştır. E) Şiir bünyesinde tasavvufi ögeleri barındır- maktadır. Tanzimat İkinci Dönemi'nde eser veren yazarların birçok eseri üzerine çalışma yapılmış ancak bu eserlerle aynı dönem- de yazılan şiirleri pek itibar görmemiştir. Pek çoğumuz Heder, Eşber veya Hâlâ Güzel gibi eserleri bilir ama Ateş-pâre, Ölü veya Anadolu Hisarı'nda Mezarlık gibi başarılı eserleri çok az duymuşuzdur. Bu parçada sözü edilen eserlerin yazarla- ri aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla bir arada verilmiştir? A) Recaizade Mahmut Ekrem - Nabizade Na- zım - Direktör Ali Bey B) Samipaşazade Sezai - Muallim Naci - Şem- settin Sami C) Muallim Naci - Abdülhak Hamit Tarhan - Nabizade Nazım D) Ahmet Vefik Paşa - Direktör Ali Bey - Mual- lim Naci E) Abdülhak Hamit Tarhan - Samipaşazade Sezai - Şemsettin Sami şair olar biçi Şiirl Pejn için AB har En Har niş dik yıll. ölü la i Şiir le, yar Ha MU tar şar ilk yaz "ku kat ni yaz "Ze yar tar Şii

ve Nef'î di- mahbûn ve midir yoksa dîm ve Va iiri değildir n şairlerin ştır. Ve bu ere ve an- e ifadenin kün mer- ve acaba ir ve bu- mişlerdir. ine kale- lî yazım ğıt üzeri- edebiya- nızın di- ğu-Ba- atçımız Seda Öğretmen, Sezai Karakoç Kültür Merkezinde yapılacak şiir dinletisine öğrencileri ile beraber gitmek için okul idaresin- den izin almak ister. Müdür de eskiden Türk dili ve edebiya- ti öğretmeni olduğu için Seda Hanım'a "Gitmenize izin veririm alınan eserlerin dinletisine gidebilirsiniz." der. Seda Öğretmen fakat bir şartım var. Sadece II. Tanzimat Dönemi'nde kaleme bunu kabul eder. Kataloğu eline alır ve bakar. Toplam beş sa- lonun olduğunu görür. Salonlarda yapılacak dinletiler hakkın- da şunlar bilinmektedir: Salon 1: Müntehabat-ı Eş'ar adlı eserden 1, Eş'ar-ı Ziya'dan 2, Nağme-i Seher'den ise 4 adet şiir okunacaktır. 7. Salon 2: Pejmürde'den 2, Adem Kasidesi 1 ve Hacle'den de 1 recaizade mchmut şiir okunacaktır. ekrem Salon 3: Olü adlı eserden 3 şiir, On Dokuzuncu Asır Manzu- mesi ve Hürriyet Kasidesi okunacaktır. Salon 4: Şerare adlı eserden 2, Sahra'dan 2, Nijad Ekrem'den ise 3 şiir okunacaktır. Salon 5: Mustafa Reşit Paşa Kasidesi, Hilâl-i Osmanî, Yâdi- gâr-ı Şebab'tan 1 şiir ve Ateşpare adlı eserden ise 2 şiir oku- nacaktır. Buna göre Seda Hanım öğrencilerini hangi salona götü- rürse müdürün şartını yerine getirmiş olacaktır? A) Salon 5 D) Salon 2 B) Salon 3 C) Salon 1 E) Salon 4

r. Bir yaya ri ge- tahsil gidip arlar. k, za- " de- z" ke- en ve vardır. Hayret ve bir- an Aşk Gayret T. nü ve- erden atı bo- misali değer n hay- sanın u ger- aşmış Türk Dili ve Edebiyatı 16. Türk edebiyatının çağdaşlaşmasının eski edebiyatımız ve Batı edebiyatının seçkin eserlerinin örnek alınmasıyla ger- çekleşeceğini düşünen şaire göre önemli olan bu eserlerin seçimidir. Bunun için ölçü de "fasahat" ve "belagat"tir. Eski eserleri tamamen kabul edip taklit etmeyi de onları toptan reddetmeyi de yanlış bulur. Aynı şekilde, yeni edebiyat ta- raftarlarının Batıyı aynen taklidine de karşıdır. Onun yolu "itidal"dir. Bu düşüncelerle şair, Divan şiirine de eleştirel bir şekilde yaklaşmıştır. Divan şiirine Iran edebiyatından gelen "âşığın kendini köpekten aşağı görmesi" mazmu- nunun şiir estetiğine yakışmadığı için kullanılmamasını ister. İran şairlerinin mazmunlarını bizim şairlerimizin de mutlaka kullanmak zorunda olmadığını "İran şairleri zülf-i hübânı yılana benzetirler, diye niçin biz de benzetelim?" sözleriyle belirtir. Şaire asıl ün kazandıran, yeni tarzda şiirlerini topladığı Ateşpâre adlı ilk şiir kitabıdır. İkinci şiir kitabı olan Şerâre, Tercüman-ı Hakikat'in edebî kısmını idare ederken yazdığı şiirlerden oluşur ve eski tarz şiirin yazdıklarıyla ve ona yazılan nazirelerle yeniden gündeme geldiği döneme rastlar. Bu parçada kendisinden bahsedilen şair aşağıdakiler- den hangisidir? A) Recaizade Mahmut Ekrem B) Abdülhak Hamit Tarhan C) Muallim Naci D) Namık Kemal E) Ahmet Vefik Paşa 17. "Oysa şair ne bir gerçek habercisi, ne bir güzel ve etki- Jeyici konuşan insan, ne de yasa koyucudur. Şairin dill, 'düzyazı'(nesir) gibi anlaşılmak için değil, fakat duyulmak üzere var olmuş, müzik ile söz arasında, sözden çok mü-

ST 2 LPSB13EDE22-104 BÖLÜ 3 11. Abdülhak Hamit Tarhan ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Sone, terzarima, serbest müstezat gibi nazım biçimlerini ilk kez o kullanmıştır. B) Şiirlerinde genellikle biçim kaygısı taşımaz. C) Türk edebiyatında "şiire metafizik ürpertiyi getiren şair" olarak da bilinir. D) Düzensizlik ve karışıklık, onun şiirlerinin ve kişiliğinin belirgin özelliğidir. E) Tanzimat İkinci Dönem sanatçılarındandır. 12. Evet, tarz-ı kadîmi şi'ri bozduk, herc ü merc ettik Nedir şi'r-i hakîki safha-i irfâna dercettik A) Muallim Naci C) Ziya Paşa Bu yolda nakd-i vakti cem'i kuvvet birle harcettik Bize gelmişti zirâ meslek-i ecdâd nâkâfi. Bu şiirin biçim, içerik ve anlatım özellikleri dikkate alındığında aşağıdaki şairlerin hangisine ait olduğu söylenebilir? B) Enderunlu Vasıf D) Şeyh Gâlip E) Abdülhak Hamit Tarhan Fittin âzâd bizi olmuş iken zulme esir dimize bir zincir

2. Namık Kemal ilk şiirlerini çocuk denecek yaşlarda yazmaya başlar. İstanbul'a geldikten sonra eski ve yeni kuşaktan şairlerin bir araya gelerek kurdukları Encümeni Şuarâ'ya ve kimi divan şairlerine nazireler yazar. tanışıncaya değin, şiirlerinde tasavvufi tesirler görülür. Bu dönemde özellikle Yenişehirli Avnî, Leskofçalı Galib gibi şairlerden etkilenmiştir. tanışmasından sonra şiirlerinin konusu da değişir. Günlük konuşma dilinden alıntıların yanı sıra, o zamana kadar geleneksel Türk şiirinde görülmemiş olan "hürriyet kavgası", "esaret zinciri", "vatan" gibi yepyeni kavramlarla birlikte, fikrin doğrudan doğruya aktarılmasını amaçlayan bir tür "manzum nesir" oluşturur. Bosna Hersek Savaşları, 93 Harbi gibi olayların doğurduğu sonuçlar, onun yazdığı vatan temalı şiirleri etkiler. 111I Bu parçadaki boşluklara aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? Ziya Paşa'yla A) B) Şinasi'yle C) Recaizade Mahmut Ekrem'le D) Abdülhak Hamit Tarhan'la E) Muallim Naci'yle