Tanzimat Dönemi'nde Hikaye Soruları

AZANIA 22 TESTI .. 11. Sinif Türk Dili ve Edebiyati 2 Cumhuriyet Öncesi Dönem'de Eleştiri 9. 1 stani" en alt- sinda dildi- deği- isna ciy- her Demdeme tarafından Saadet gazetesinde yayım- lanan edebî tenkit dizisidir. Bu yazılarında sanatçı, Re- caizade Mahmut Ekrem'in kendisine yönelttiği eleştirilere cevap vermiştir. Edebiyattaki değişikliklerin gelenekten ayrılmadan yapılması gerektiğini savunmuş, yenilik yap- ma adına şiirde biçim ve söyleyişi ihmal eden sanatçıları eleştirmiştir. Bunun üzerine Recaizade Mahmut Ekrem'in etrafında toplanan yenilik taraftarlarının eleştirilerine ma- ruz kalmıştır. Bu parçada sözü edilen yazar aşağıdakilerden hangi- sidir? öy- ul- A) Ziya Paşa B) Namık Kemal C) Muallim Naci D) Abdülhak Hamit Tarhan E) Ahmet Mithat Efendi ilgi la- nav Hizmetleri Genel Müdürlüğü 10. (1) Batili tarzda eleştiri, edebiyatımızda Tanzimat Döne- mi'nden itibaren görülür. (II) Bu dönemde önce dille ilgili eleştiriler yazılmış, sonra türün alanı özellikle Namık Ke- mal ve Recaizade Mahmut Ekrem tarafından genişle- tilmiştir. (III) Namık Kemal'in Tasvir-i Efkâr gazetesinde yayımlanan "Lisân-1 Osmani'nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahậzatı Şâmildir" yazısı, türün edebiyatımızdaki ilk 1. Zom.

12. Bizans döneminde bu çevrede geniş bir sahayı kaplayan ve imparatorların ikamet ettiği büyük sarayın ve bölgedeki diğer sakinlerin su ihtiyacını karşılayan Yerebatan Sarnici, İstanbul'un Osmanlılar tarafından 1453 yılında fethinden son- ra bir müddet daha kullanılmıştır. sıralanışı aşa- belirtili nesne - Bu cümlenin ögelerinin doğru sıralanışı aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? 3. - yüklem elirtili nesne - A) Zarf tümleci - Özne - zarf tümleci - yüklem B) Özne - zarf tümleci - yüklem C) Zarf tümleci - dolaylı tümleç - özne - zarf tümleci - yüklem D) Zarf tümleci - Özne - dolaylı tümleç - zarf tümleci - yüklem E) Özne - zarf tümleci - zarf tümleci - yüklem elirtili nesne -

(21) Aşağıdaki dizelerin hangisinde Felatun Bey ile Râkım Efendi adlı eserde de dile getirilen dönemin yaygın sosyal sorunu eleştirilmektedir? A) Häli ne zaman kaldı cihân ehl-i tama'dan Sen zâtını bu âleme elzem mi sanırsın En ummadığın keşf eder esrâr-ı derûnun Sen herkesi kör, âlemi sersem mi sanırsın B) Boyun bağı bir iki renk Durur bakar gören Frenk Yeni çıktı bu görenek Şik beylerde olan hâlet Kabul olunmaz rezalet Yiyin efendiler yiyin, bu han-I can feza sizin Doyunca, tiksırınca, çatlayıncaya kadar yiyin Verir zavallı memleket, verir ne varsa malını Vücudunu, hayatını, ümidini, hayalini D) Söylersin de söz içinde şaşmazsın Helali haramı yersin seçmezsin Nasibin kesilir de sular içmezsin Akar çaylar senin olsa ne fayda E) Pâdişâhım, bir dirahta döndü kim gûyâ vatan Dâima bir baltadan bir şâhı hâli kalmıyor Gam değil amma mülkün böyle elden gitmesi Gitgide zulmetmeğe elde ahali kalmıyor

k Dili ve Edebiyatı - Sosyal Bilimler-1 Testi - Batı kaynaklı hikâye ve romanlar yazsa bile dönem iti- banyla halkın çok büyük bir bölümünün okuma ve yaz- ma bilmemesi, bilenlerin ise yeni türlere yabancılığı sa- nat yapma kaygısı içinde olmayan yazarın, kalemini ra- hat kullanmasına olanak sağlar. Emek gerektiren an- latı dili ve üslubunu inşa etme yerine gelenekte var olan meddah ve halk hikâyeciliğini anımsatan sohbet ha- vasında bir anlatım biçimini benimser. Yazışındaki ra- hatlık, edebî anlatının en önemli vasfı olan dil ve üslu- bun ihmalini netice verir. Ahmet Hamdi Tanpınar, bu yönüne ağır bir tonda eleştiride bulunur: "Bir zaman- lar aktar çıraklığı yaptığı Mısır Çarşısı esnafın içinde, onlarla yârenlik edermiş gibi yazar... Onun sanatı yok- tur, daima halka yönelen iyi niyetleri vardır. Dil bu mu- harrirde yazmaktan ziyade yârenlik içindir..." Bu parçada söz edilen yazar aşağıdakilerden han- gisidir? A) Namik Kemal B) Ahmet Mithat Efendi C) Şemsettin Sami . D) Ahmet Vefik Paşa E) Sami Paşazâde Sezai

14. Ahmet Mithat Efendi'nin Felatun Bey ile Râkım Efendi adlı eseriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle- nemez? A) İki ana kahramanın ismi ve unvanı temsil ettiği anlayış- la ilişkilendirilmiştir. B) Yanlış Batılılaşmanın yol açtığı olumsuz durumlar eleş- tirilmiştir. C) Karakterleştirmeye dayalı, teknik açıdan başarılı bir eserdir. D) Dönemin yaşantısı ve özellikleri başarıyla yansıtılmıştır. E) Geleneğe bağlı yenilikçiliğin, millî modernizmi oluştura- cağı bir tez olarak ele alınmıştır. 14

Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1 14. İçerikle birlikte şiirde dilin, şeklin ve üslubun değişme de onunla başlar. Onun birer deneme olarak değerlendirebileceğimiz yeni anlayıştaki şiir tecrübeleri sanat eseri olarak pek başarılı gözükmezse de kendisinden sonra gelenler üzerinde biraktığı etkiyle önemli bir işlev Üstlenir. Klasik şiir geleneğini devam ettirmek maksadıyla kurulan Encümen-1 Şuara şairieri içerisinde yer alan Namik Kemal'in, onun Münacatıyla karşılaştıktan sonra sanat anlayışında değişmelere rastlanması, bu etkinin sınırlarının ne derecede olduğunu gösterir. Bu parçada söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A) Ziya Paşa Leskofçalı Galip C) Şinasi DJ Muallim Naci Ey Recaizâde Mahmut Ekrem

"Ulema, cühela ve ehli dubara; ehli namus, ehli işret ve erbab-i livata rivayet ve ilan, hikâyet ve beyan et- mişlerdir ki kun-1 kainattan 7079, İsa Mesih'ten 1681 ve Hicretten dahi 1092 yıl sonra, adina Kostantiniye derler tarrakası meşhur bir kent vardı." Ihsan Oktay Anar'ın 17. yüzyil Istanbul'undan ola- ğan yaşanti kesitleri sunduğu Puslu Kitalar Atla- si adlı romanında geçen bu bölümde, Türk halk hikâyelerindeki gibi anlattıklarını dinleyen, "rivayer", "hikâyet" ya da "beyan" edilenleri okuyucuya naklet- mekle yükümla bir anlaticinin rolu söz konusudur. Buna göre İhsan Oktay Anar'ın, sözü edilen roman- da; 1. Tarihe yönelme II. Metinler arası bağ kurma III. Başka bir türü üslup bakımından taklit etme (pastiş) uygulamalarından hangisini yaptığı söylenebilir? A) Yalnız 1 B) Yalnız 11 C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III

16. 14. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Dönemi tiyatrosu için doğru bir yargı değildir? A) Şinasi'nin Şair Evlenmesi adlı piyesinde, kişilere karakterlerine uygun isim verip onları meslekleri- ne göre konuşturması orta oyunundan etkilendiğini gösterir. B) Moliere'den yaptığı çevirilerle Batı tiyatrosunun yerleşmesinde büyük pay sahibi olan Ahmet Vefik Paşa, tiyatronun İstanbul dışına çıkmasına da katkı sağlar. c) Victor Hugo'nun tiyatroyla ilgili görüşlerinden etkile- nen Namık Kemal, “millî tiyatro" terimini ortaya atar ve konusunu sosyal hayattan ya da tarihten alan ti- yatrolar yazar. D) Tiyatrolarını oynanmak için değil de okunmak için yazan Ahmet Mithat Efendi, dilin ağırlaşmasına do- layısıyla "sahne dili" çabalarının kesintiye uğraması- na neden olur. E) Tiyatro alanında çeşitli çalışmaları olan Şemsettin Sami'nin Besa yahut Ahde Vefa adlı oyunu, Güllü Agop'un kurduğu Osmanlı Tiyatrosu'nda sahnele- nir.

Prf Yayınları 11. Aşağıdakilerin hangisinde Tanzimat Dönemi sa- natçılarına ait eserlerle ilgili bir bilgi yanlışı var- dır? A) Ziya Paşa; Şiir ve İnşa adlı makalesinde divan edebiyatının melez ve taklit bir edebiyat olduğu- nu, gerçek edebiyatımızın halk edebiyatı oldu- ğunu ileri sürmüştür. B) Şinasi, Şair Evlenmesi adlı oyununda görücü usu- lü ile evliliğin yol açabileceği olumsuzlukları mi- zahi bir yorumla ele almıştır. C) Recaizade Mahmut Ekrem, Talim-i Edebiyat ad- li makalesinde, klasik şiirin "göz için kafiye" an- layışına karşı çıkarak modern şiir anlayışını sa- vunmuştur. D) Şemseddin Sami, Kamus-i Türkî adlı sözlüğün- de yalnızca kelimelerin kökenleri hakkında de- ğil, dil bilgisi özellikleri hakkında da ayrıntılı bilgi vermiştir. E) Muallim Naci, Ömer'in Çocukluğu adlı eserinde kendi çocukluk yıllarına ait acı tatlı anılan tüm ic- tenliği ile kaleme almıştır. 4

9. Abdülhak Hamit Tarhan'la ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Şiir ve tiyatro dışında başka bir edebî türde ürün ver- memiştir. B) Divan edebiyatının kurallarını yıkmış, Batı şiirinde gö- rüp beğendiği tüm özellikleri Türk şiirine uygulamıştır. C) Dilinin savrukluğu, tutarsızlığı, imgelerinin alışılmışın dışında oluşu döneminde çok eleştirilmiştir. D) Eserlerinde aşk, tabiat, ölüm, yokluk, hiçlik temalarını işlemiştir. E) Şiirlerinde sembolizm akımına, tiyatrolarında realizm akımına bağlı kalmıştır. 00

10. Aşağıdakilerin hangisinde "anı" türü ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır? A) Olaylar yaşayan tarafından yazılabildiği gibi, onun bir yakını tarafından da yazılabilir. B) Yazar, olayları kendi bakış açısıyla ortaya koyar. Türk edebiyatında ilk örnekleri Tanzimat'tan sonra ve- rilmiştir. D) Ziya Paşa, Ahmet Mithat, Halit Ziya, Yakup Kadri bu türün örneklerini vermişlerdir. E) Yazılış sistemi genellikle kronolojiktir. 14. "C Ir YAYINLARI LİMİT

1. I. Edebî yönü güçlü eserler kaleme almak yerine öğreti- ci eserler yazmayı tercih etmiştir. II. Şiir dışında hemen her alanda eser vermiştir. III. Romanlarında ibret dersi vermek en büyük amacıdır. IV. İlk eserlerini romantizmin, daha sonraki eserlerinde ise realizmin ve natüralizmin etkisinde kalmıştır. V. Romanlarında olayın akışını kesen açıklamalara yer vermiştir. Ahmet Mithat Efendi ile ilgili yukarıda numaralanmış bilgilerden hangisi yanlıştır? A) I BII C) III D) IV E) V

ray (B BENIM HOCAM AYT-TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI Sa 11. S 1 (1) Tanzimat 1. Dönem sanatçıları, edebiyatı halkı eğitmek ve bilinçlendirmek için bir araç olarak görürler. Sanatçılar edebiyatın yanında siyasetle de uğraşmışlardır. "Toplum için sanat" anlayışı benimsenmiştir. (II) Sade bir dille yazmak amaçlanmışsa da tam bir başarı sağlanamamıştır. Süslü, sanatlı anlatım yerine düşüncenin özünü veren yeni bir anlatım oluşturulmuştur. (III) Roman, öykü, makale, fikra, eleştiri, tiyatro, gazete... gibi türler ilk kez edebiyatımıza girmiştir. Yeni düşünceler eski biçimlerle dile getirilmiştir. (IV) Ortaya konulan ürünler taklit olduğu için teknik yönden zayıftır. Romancı romana, kahramanlara sık sık müdahale etmiş; eserin araç olarak görülmesi sanat yönünden ihmal edilmesine neden olmuştur. Divan edebiyatını eleştir Halk edebiyatını savundular ama bunu pratikte gerçekleştireme- diler. (V) Şiirde parça güzelliği yerine bütün güzelliği esas alınmış ve şiirlere ilk defa konuyla ilgili isimler verilmiştir. Şiirde estetik güzellik yerine içerik ön plana çıkmıştır. Halkı eğitmede bir araç olarak görülen tiyatroda dil diğer eserlere göre oldukça ağırdır, anlaşılması güçtür. Yukarıdakilerin hangilerinde bir bilgi yanlışı vardır? Ave Il B) II ve Cve III D) Ive TV E-Yalniz V /benimhocam

14. Ahmet Mithat Efendi'nin Felatun Bey ile Râkım Efendi adlı eseriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle- nemez? A) İki ana kahramanın ismi ve unvanı temsil ettiği anlayış- la ilişkilendirilmistir. B) Yanlis Batılılasmanın yol açtığı olumsuz durumlar eleş- tirilmiştir. C) Karakterleştirmeye dayalı, teknik açıdan başarılı bir eserdir. D) Dönemin yaşantısı ve özellikleri başarıyla yansıtılmıştır. E) Geleneğe bağlı yenilikçiliğin, millî modernizmi oluştura- cağı bir tez olarak ele alınmıştır. Diğer Sayfaya Geçiniz. 1

6. Yazar hikâyelerini topladığı bu eserinde Batı tekniği ile yerli özellikleri birleştirerek Türk edebiyatının ilk "realist" hikâye örneklerini vermiştir. Sanatçının hikâyelerinde Alphonse Daudet etkisi görülür. Gerçekte önemsiz görünen, üzerinde pek durulmayan konulardan çok güzel hikâyeler çıkararak bu eserine koymuştur. Kendisinden sonra gelen hikâyeci- lere de örnek oluşturmuştur. Biraz ağır bir dil kullanması, Arapça-Farsça sözcük ve tamlamalara başvurması hikâ- yelerinin tek kusurlu yanıdır. Bu kitabında yer alan hikâye- leri: Büyük Adam Kimdir, Hiç, İki Yüz Elli Kuruşa Bir Asır, Düğün, Kediler, Pandomima. Bu parçada sözü edilen yazar ve yazarın eseri aşağı- dakilerden hangisidir? A) Ahmet Mithat Efendi - Letâif-i Rivâyât B) Emin Nihat Bey - Müsameratname C) Samipaşazade Sezai - Küçük Şeyler D) Nabizade Nazım - Karabibik E) Recaizade Mahmut Ekrem - Şemsa

1 Araba Sevdası - Perives 11. Sergüzeşt Dilaşup HE. Felatun Beyle Rakim Efendi - Polini V. Zehra Hüsnücemal Yukandaki roman - kişi eşleştirmelerinde yapılan yanlış- lik, hangi kişiler yer değiştirirse düzelmiş olur? C) II ve IV All vell B) { ve V D) II ve IV E) Ili ve V