Tanzimat Dönemi'nde Hikaye Soruları

6. Eserlerinde, kahramanları durum ve yaratılışları- na uygun şekilde konuşturan ----, asıl başarısını hikâye ve romanda göstermiştir. Türk hikâyesini, realizme doğru götürmekle kalmaz; edebiyatımız- da ilk köy romanını da yazmıştır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Nabizâde Nazım B) Ahmet Mithat Efendi C) Ziya Paşa D) Samipaşazâde Sezai E) Direktör Ali Bey 35

3. (1) Yaşanmış ya da yaşanması mümkün olaylar üzerine kurgulanan hikâye, dünya edebiyatında Boccacio'nun Decameron hikâyeleri ile başlar. (11) Türk edebiyatında, Tanzimat öncesinde bu türün yerini destan, masal, halk hikâyeleri tutar. (III) Hikâye; olağanüstü olaylara yer vermemesiyle, zamanın belirginliği ve mekâna ilişkin tasvirlerle bu geleneksel metinlerden ayrılır. (IV) Hikâyenin Türk edebiyatındaki ilk örneğini Letaif-i Rivayat isimli eseriyle Şemsettin Sami vermiştir. (V) Batılı an- lamdaki ilk örneğini ise Küçük Şeyler adlı eseriyle Samipaşazade Sezai vermiştir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangi- sinde bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V S

1. Gurup Emin Nihat Bey H. Nabizade Nazım Ahmet Mithat Efendi IV. Samipaşazade Sezai Recaizade Mahmut Ekrem Yukarıda I. grupta verilen sanatçılardan hangisi II. grupta verilen eserlerden biriyle ilişkilendirilemez? B) II II. Grup Musameretname Letait-Rivayat Zavallı Kız Semsa CNII D) IV v

3. Aşağıdakilerin hangisinde eser ve yazarların özelli- ği yanlış verilmiştir? C A) Emin Nihat - Müsameretname (İlk hikâye deneme- si) B) Namık Kemal - İntibah (İlk edebî roman) C) Ahmet Mithat Efendi - Letaif-i Rivayat (İlk roman denemesi) D) Şemsettin Sami - Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (İlk yerli roman) E) Sami Paşazade Sezai - Küçük Şeyler (Batılı anlamda başarılı ilk hikâye) c) Letaif-1 Rivayat ilk hikaye denemesi

j- k i- t- e si 15. I. Kaside II. Mesnevi III. Halk hikâyesi IV. Masal V. Seyahatname Yukarıda verilenlerden hangileri Türk edebiyatında modern anlamda hikâye türünden önce kaleme alınan olaya dayalı metinler arasında değildir? A) I ve II D) III ve IV B) I ve V E) IV ve V C) II ve IV

18. Geleneksel anlatıdan modern hikâyeye geçişin ilk örneklerinden biridir. Yedi hikâyeden oluşan eser, uzun kış gecelerinde bir araya gelen kişilerin anlattığı hikâyeler şeklinde kurgulanmıştır. Kahramanların sıradan kişiler olması yanı sıra kadın erkek ilişkileri, evlilik meseleleri, Doğu-Batı çatışması, kölelik gibi toplumsal sorunlara yer vermesi nedeniyle öncü bir eserdir. Bu parçada söz edilen eser aşağıdakilerin hangisidir? A) Intibah B) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat C) Müsameretname D) Felatun Bey ve Rakim Efendi E) Araba Sevdası

eis Yayınları 1. (1) Tanzimat Dönemi öncesi Türk edebiyatında hikâye ve roman türleri yoktur. (II) Eski edebiyatta düzyazı alanında daha çok tarih, tezkire gibi türler verilmiştir. (III) Olaya da- yalı anlatımlarda ise kasideler kullanılmıştır. (IV) Tanzimat düzyazı alanında bir çığır açmış, onu şiirden daha etkili bir hâle getirmiştir. (V) Halkın okuması, bilgilenmesi amacıyla eserler ortaya koyulmuştur. A) I Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinde bilgi yanlışı vardır? Hikâye/Tanzimat'tan Cumh A B) II C) III D) IV E) V

3. Tanzimat Edebiyatı öykülerinde olaylar, çoğunlukla günlük yaşamdan ve tarihten alınmıştır. İlk öykülerde, topluluk önünde sergilenen köy seyirlik oyunlarının etkisi ve tekniği görülür. Bu öykülerin bir kısmı halka, bir kısmı aydın kesime seslenmiştir. Tutsaklık, zorla yapılan evliliklerin doğurduğu acı sonlar ve Batı ile Osmanlı uygarlığı arasındaki farklar başlıca konulardır. Yukarıda verilen bilgi yanlışı aşağıdakilerden hangisiyle giderilebilir? A) Tanzimat öykülerinin konusu tarih ve mitoloji yapılarak B) İlk öykülerde köy seyirlik oyunlarının değil, meddahlığın etkili olduğu söylenerek C) Öykülerin tamamının halka hitap ettiği belirtilerek D) Tutsaklık konusu, sıkça işlenen konulardan çıkarılarak E) Batı ile Osmanlı arasındaki farklar değil benzerlikler yapı- larak

Edebiyatımızda öykü türünün ilk örneklerinden sayılan bu yapıt, Ahmet Mithat'ın sanat anlayışını da yansıtır. Ders vermek amacıyla yazılmıştır. Kişiler ve olaylar günlük ya-şamdan seçilmiştir. Meddah öykülerini andıran bir anlatımı vardır. Bu parçada sözü edilen yapıt, aşağıdakilerin hangisidir? A) Letaif-i Rivayat B) Kara Bela C) Küçük Şeyler D) Muhsin Bey E) Karabibik

6. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içindeki bilgiy- le uyuşmamaktadır? A) 1870 yılında Ahmet Mithat Efendi tarafından yayımla- nan bu eserdeki hikâyelerin bir kısmı Aisopos ve Fenelon'dan çeviri, bir kısmı da yerli hikâyelerdir. (Kıssadan Hisse) B) 1870 yılında yine Ahmet Mithat Efendi'nin yayımladığı ve Avrupa tarzı Türk hikâyeciliğinin başlangıcı olarak kabul edilen bu eser, toplam 28 hikâyeden oluşmakta- dir. (Letâif-i Rivayât) C) Modern Türk hikâyesi, Sami Paşazâde Sezai'nin ilk re- alist öykü olma özelliğine sahip eseri ile başlar. Kitap bir mukaddime ile altı hikâye, bir mensure ve bir tercü- meden oluşur. (Küçük Şeyler) D) Emin Nihat Bey'in yazdığı ve 1870-1871 yıllarında bö- lümler şeklinde yayımlanan bu eser, gece sohbetleri şeklinde oluşturulan bir anlatıma dayanır. (Müsameretnâme) E) Edebiyatımızda Batılı anlamda ilk hikâyeleri içeren bu eserdeki Pandomima adlı hikâyede Paskal adındaki ki- şinin ruhsal çözümlemesi başarılı bir şekilde yapılır. (Seyyie-i Tesâmüh) 8. N Hik rik al le re

MLAR VE TEMSİLCİLERİ karşı de- eket da, a- 5 4. İlk edebî romanımız olan Intibah'ta ve ilk tarihîi romani- mız olan Cezmi'de Namık Kemal, sanatkârane bir üslupla kahramanlarını ve çevreyi tasvir etmiş, bunu yaparken duygularını gizlememiş, iyiye de kötüye de kendisi karar vermiştir. Coşkulu bir dille yüksek perdeden hürriyeti te- uygun tavrını sürdürerek rennüm ettiği şiirlerinde de döneminde bir ekol olmuştur. Test 1 Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han- gisi getirilmelidir? A) romantizme B) klasisizme D) natüralizme C) realizme E) parnasizme

6. Tanzimat sanatçıları sürekli bir ikilem içinde olmuşlardır. Tan- zimat Dönemi'ni değerlendirirken bu durumu göz önünde bulundurmak gerekir. Dönemin sanatçıları, bir yandan asıl şiirimizin deyiş, üçleme, kayabaşı olarak bilinen halk şiiri nazımları olduğunu söyler; bir yandan da divan şiiri antolojisi hazırlar. Edebiyatımız arayışını tamamladı mı bilmem ama Tanzimat Dönemi tam bir arayışlar dönemidir. TANZİMAT ŞİİRİ Bu parçadan hareketle Tanzimat edebiyatı ile ilgili olarak; Tanzimat edebiyatı sanatçıları kararsız bir tutum sergile- mişlerdir. II. Sanatçılar halk edebiyatını divan edebiyatına tercih et- miştir. I. III. Savunulan düşünce ile yazılan şiirler biçim ve içerik bakı- mından örtüşmemektedir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) I ve II C D) II ve III B) I ve Ill C) Yalnızı III E) I, II ve III W

3. Tanzimat Dönemi hikâyecileri ile ilgili olarak aşağıda- kilerden hangisi söylenemez? A) Birinci kuşak yazarları romantizmin, ikinci kuşak ya- zarları ise realizmin etkisi altında kalmışlardır. B) İkinci kuşak yazarları gözleme önem vermiş, roman- larda neden-sonuç ilişkisi aramışlardır. ikinei Nabizâde Nazım, Sami Paşazâde Sezai birinci döne min, Ahmet Mithat Efendi, Şemsettin Sami ikinci dö- nemin hikâyecileridir. brin m Eserlerde rastlantılara gereğinden fazla yer vermişler- dir. KOMerli E) Birinci kuşak sanatçıları toplumsal konuları, ikinci ku- şak sanatçıları ise bireysel konuları işlemişlerdir. 51 6. (1) öy de ya (ILL tar rir ge lu: bi BS A

Soru 47: Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat edebiyatı II. dönem özelliklerinden değildir? Sanatçılar toplumu ilgilendiren konulardan uzaklaşarak bireysel konulara yönelmişlerdir. BY Dilde sadeleşme düşüncesi terk edilmiş, birinci dönem sanatçılarına göre daha ağır bir dil kullanılmıştır. C) Recaizade Mahmud Ekrem, Abdülhak Hamit Tarhan, Muallim Naci, Direktör Ali Bey döneme damga vurmuştur. DBu dönem eserlerinde romantizm ve klasisizm akimlarının etkisi görülür. E) Bu dönemde şiirin konusu daha da genişletilmiştir. Soru 48:

17. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat öncesi Türk hikâyecili- ğinde görülen özellikler arasında değildir? A) Çehov tarzında hikâye anlayışını benimseme B) Olayın geçtiği yerle ilgili ayrıntılara yer vermeme C) Manzum-mensur iç içe anlatım kullanma D) Anlatımda olağanüstü olay ve kişilere yer verme E) Yöresel söyleyişlerle anlatımı zenginleştirme

21.- --, Asaf Paşa'nın ressam oğludur. Genç ve yakışıklı olan roman kahramanı, neşeli ve temiz kalpli bir delikanlıdır. Bu hassas ve yakışıklı genç, Kafkasya'dan getirilen adlı cariyeye gönlünü kaptırır. Ancak annesi bu ilişkiyi bi- tirmek amacıyla kızı Mısırlı birine yine cariye olarak satar. Sevgilisinin gidişiyle kendini iyice kaybeden delikanlı, bir daha da kendini toparlayamaz. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdaki roman kahramanlarından hangileri getirilmelidir? A) Celal Bey - Dilber B) Bihruz Bey - Periveş C) Akif Bey-Gülnihal D) Talat-Fitnat E) Ali Bey-Dilaşup