Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimi Soruları

10. Şiirlerinde kullandığı nazım biçimleri ve Batılı kom- pozisyon anlayışıyla divan şiirinin Tazminat'ta süregelen etkilerini sona erdiren; farklı bakışıyla şiir tekniğinin değişmesinde bir dönüm noktası olan sanatçının ilk adı nedir?

g Tarihsel gerçeklik önce tarihsel olayları kaydeden kişinin değerlendirmesinden geçer ve insanlar tarihsel gerçeklikleri, olayları kaydeden tarihçinin yorumlarına göre izlemek duru- munda kalırlar. Öznel bir değerlendirmeyle ilk elde aşınan tarih, tarihî roman basamağında kurgu denen ikinci bir deği- şime girer. Roman yazarı ise tarihçinin malzemesini alır, düş gücünde yoğurarak yeniden insanların dikkatlerine sunar. Yazar, tarihsel gerçekliğin üzerine, tarihsel olmayan kurguya dayalı insan faktörünü yerleştirerek eserini meydana getirir. Aşağıdakilerin hangisi bu parçada anlatılanları destekle- yen bir roman değildir? A) Devlet Ana B) Küçük Ağa C) Osmancık D) Yorgun Savaşçı E) Kanlı Derenin Kurtları

14. Insanları güldürerek eğlendirmeyi kendine iş edin- miş Paskal, yalnız bir tiyatrocudur. Günün birinde seyircilerinden bir genç kıza, Eftalya'ya, âşık olan Paskal, aşkını uzun süre gizler. Onu kimseye söy- lemeye cesaret edemez. İçindeki aşkı büyütür, yeni hülyalarla şekillendirir. Birkaç hafta tiyatrosuna gel- meyen Eftalya'nın evlendiği haberini alır. Eftalya, bir akşam kocasıyla tiyatroya gelir. Bu, Paskal'a in- dirilen son darbedir. O gece evine hüzünle dönen Paskal'ı ertesi gün ölü bulurlar. YAYINDA TEK BAŞARIDA TEK - Parçada özeti verilen bu hikâyenin yazarı aşa- ğıdakilerden hangisidir? A) Refik Halit Karay B) Sami Paşazade Sezai C) Ahmet Mithat Efendi D) Recaizade Mahmut Ekrem E) Halide Edip Adivar

13. Şairler, divanların olmazsa olmaz nazım biçimle- rinden olan padişah, şehzade, vezir ve diğer devlet büyüklerini övmek veya ölümlerinin ardın- dan ağlamak maksadıyla yer vermişlerdir. Kimi za- man sözü edilen şahıslarda bulunan, kimi zaman da bulunmasını arzuladıkları özellikleri sıralayarak onlarla bir tür iletişim kurmuşlar; çoğu zaman bun- ların karşılığında bahşiş ve ödül de almışlardır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) gazellere B) mesnevilere C) kasidelere D) terkibibentlere E) murabbatara

20. 1. Felatun Bey ile Rakım Efendi – Ahmet Mithat Efendi II. Benim Adım Kırmızı - Orhan Pamuk III. Fatih-Harbiye - Peyami Safa IV. Saatleri Ayarlama Enstitüsü - Ahmet Hamdi Tanpınar V. Sergüzeşt - Samipaşazade Sezai Yukarıdaki eserlerden hangilerinde “Doğu-Batı çatışma- si”nın ele alındığı söylenemez? A)- || B) 1 - 111 C) II - V D) III - IV E) IV - V

M.N 6. divan şiirinin terk edilmesine razı değildir. Yeni bir çaba ile bu şiirin canlanmasını ister, döneminin Tanzimat şairleri ile özellikle de R. Mahmut Ekrem'le çatışmasının temel sebebi de budur. Ancak divan şiirine bu bağlılığı sürerken sade bir dille yazar, duru sayılabilecek bir Türkçe kullanır. Kendisinin “külfetsiz makaleler" olarak nitelendirdiği deneme tarzı yazıları da canlılık, akıcılık, okuru konuya çekebilmedeki başarılarıyla dikkat çeker. Bir anı kitabı olan bu özellikteki eserlerindendir. karekök Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir? A) Ziya Paşa - Defter-i Âmal B) A. Mithat Efendi - Avrupa'da Bir Cevelan C) A. Hamit Tarhan - Divaneliklerim yahut Belde D) S. Paşazade Sezai - Rumuzu'l Edep E) Muallim Naci - Ömer'in Çocukluğu

27. Hatırlamak, yas tutmak, umut etmek ve sağ kalmanın dayanılmaz hafifliği ve ağırlığıyla birlikte hayata sade- ce devam ediyor olmanın evden eve, kişiden kişiye değişen hâlleri vardır elbet. Ancak Bosna'da kuşat- mayı yaşayan herkesin ve her şeyin üzerine savasın gölgesi sinmiş. Zedelenen bedenlerin, ruhların, ilişki- lerin ve eşyanın yoğun ve gizli emek isteyen tamiriyle geçiyor zamanın çoğu. Aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki düşünceyi destekler niteliktedir? A) Savaş, kuşatmadan kurtulanlar üzerinde de düzel- tilmesi zor etkiler bırakır. B) Yas tutup anarak büyük travmalar kısmen de olsa atlatılabilir. C) Savaş görmüş insanların eski günlere dönebilmek için yoğun çaba harcaması gerekir. D) Savaş sadece insanı değil, eşyaları da yaralar. E) Savaştan her birey, her aile farklı bir şekilde etki- lenmiştir.

E) verdiğinden tezatlar şairi olarak nitelendirilmiştir. 2. (1) Ziya Paşa ile birlikte Tasvir-i Efkâr gazetesini Londra'da çıkaran Namık Kemal, edebiyatımızın en gür sesli sanatçısıdır. (II) "Vatan Şairi" olarak nite- lendirilen sanatçı, sanatı toplumun bilgilenmesi için bir araç olarak görmüştür. (III) Bu anlayış doğrultu- sunda roman, şiir, oyun, eleştiri, tarih gibi farklı tür- lerde eserler yazmıştır. (IV) Celalettin Harzemşah oyununun ön sözünde roman, tiyatro, şiir türleriyle ilgili görüşlerini açıklamıştır. (V) Eski edebiyata kar- şi tutumuyla da dikkat çeken sanatçı, eski edebiyatı canlandırmaya çalışmakla suçladığı Ziya Paşa'nın Harabat'ına karşılık Tahrib-i Harabat ve Takip eser- lerini yazmıştır. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisin- de bir bilgi yanlışı vardır? AN B) 11 C) III D) IV E) V 3. 1. Harabat: Ziya Paşa'nın Türk, Arap ve Fars ede- biyatından seçme şiirlerin yer aldığı bir divan şiiri antolojisidir.

AYT/ Türk Dili ve Edebiyatı - Sosyal Bilimler-1 03 19. Tanzimat çağı yazarlarının önemlilerinden olan ve adi "üstat" olarak anılan --- Şiir, tiyatro, roman, tenkit gl- bi çeşitli sahalara ait eserler kaleme almıştır. Dönemin birçok aydınından farklı olarak siyasetle ilgilenmeyerek kendini tamamen sanata ve edebiyata vermiştir. "Eski edebiyat anlayışına tam anlamıyla karşı çıkmamakla birlikte, bu anlayışın kendini yenilemesi ve geliştirmesi gerektiğini düşünür. Batı yanlısı olmakla birlikte, körü körüne Batılılaşmaya karşı çıkarak kültürel yozlaşma- yı eleştirir. Takdir-i Elhan ve Zemzeme adlı eserlerinde eski ve yeni edebiyat karşılaştırması yapar. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han- gisi getirilmelidir? A) Recaizade Mahmut Ekrem B) Nabizade Nazım C) Ziya Paşa Şemsettin Sami E) Muallim Naci

TAN te bine 10. (I t 1 1 rodente 7. Şerife kadın Fitnat ve Hacıbaba'ya tahsilli bir kız geti- receğine söz verdikten sonra evine gitti. Ragibe Hanım'ı da orada buldu. Talat Bey'in Ragibe adını alıp kadın kı- lığına girmesinin nedenini biliyoruz. Nakış öğrenmeye gitmesi, bir bahaneydi. Talat bu yolla asıl maksadına na- sıl ulaşacağını düşünüyordu. 1 çıkar. 1 Aşağıdakilerden hangisi bag parçanın yazarına ait bir eserdir? sont teens? A) Kamus-1 Türki B) Akif Bey C) Şair Evlenmesi D) Sergüzeşt E) Felatun Bey'le Rakım Efendi apótosodnos Sestai Einasi 1 . 8. 1. Grup II. Grup

Saçların omuzlarından aksın Mermer üzerinden geçen su gibi İçinde ezgin bir his duyacaksın Yaz vaktinin gündüz uykusu gibi E Saç tel tel örtüler hep tül tül düşen Gözünün değdiği yere gül düşer Sonunda sana da bir gönül düşer Gönlümün şimdiki duygusu gibi Bu dizelerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yan- lıştır? A) İlk dörtlükte birden fazla ünlü düşmesine uğramış sözcük vardır. B) İlk dörtlüğün son dizesinde zincirleme isim tamlama- si vardır. C) İkinci dörtlükte ünlü değişimi olan sözcük vardır. D) İlk dörtlükte ünsüz benzeşmesine uğramış herhangi bir sözcük yoktur. E) İkinci dörtlükte ikilemelerin tamamı zarf görevinde kullanılmıştır.

5. Yanıt Yayınları Türk edebiyatının Tanzimat'tan sonraki yenileşme sürecinde adı etrafında büyük gürültüler koparılan sanatçılardan biridir. Türk şiirine Batı etkisiyle yeni bir anlayış getiren dönemin sanatçılarına karşı çıktığından eski edebiyat anlayışının bay- raktarı kabul edilmiştir. Ancak kendi döneminde eski edebiyatı çok iyi bilen, klasik tarza bağlı bir sanatçı kişiliği sergilemekle birlikte yeni tarzda da oldukça başarılı şiirler yazmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen şaire ait eserlerden biri değildir? A) Ateşpare B) Şerare C) Garam D) Sunbüle E) Füruzan

ÜZ 381 -ki ul, ar ir. - - je 8. I ve II. Tanzimat Dönemi romanıyla ilgili karsilasta malardan hangisi yanlıştır? A) 1. Dönem'de tesadGflere çok fazla yer verilmiş, olaylar olmadık şekilde birbirine bağlanmıştır; II. Dönem'de olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi kurulmus, ola- ğanüstülük kalkmış, olayların olabilirliği artmıştır, B) 1. Dönem romanında tasvirler eseri süslemek için, II. Döner romanında romanın bir parçası olarak, ger- çekçi şekilde yapılmıştır. C) 1. Dönem'de roman aracılığı ile halkı eğitmek amac lanmış; toplumu ilgilendiren çeşitli konulara değinil- miş, ders vermek istenmiştir; II. Dönern'de yazarların amacı sanat yapmaktır, öğretici olma, ders verme gibi amaçları yoktur. D) I. Dönern'de kahramanlar halktan kişilerdir, kimi zaman olağanüstü özellik de gösterebilirler; II. Dó- ner'deki kahramanlar ise yüksek zümreden, oku- muş, eğitimli kimselerdir. n n E) I. Dönem romani, kendinden önceki dönemin kimi Özelliklerini barındıran, geleneksel tarzda iken II. Dönem romanı yüzünü tamamen Batı'ya dönmüştür, Batılı tarza uygun en başarılı ve kusursuz örnekler bu dönemde yazılmıştır.

8. Yazarın, bu romanında Kırım Hanı'nın kardeşi Adil Gi- ray, İranlılara esir düşer. Olaylar İran Şahı Muhammet ile Hüdabende'nin kız kardeşi Perihan arasında bir aşk doğmasıyla gelişir. Romanda Osmanlı-İran savaşları, Adil Giray-Perihan aşkı ve Şehriyar'ın yaptığı kötülükler anlatılır. Tarihî bir konuyu ele almasıyla Türk edebiyatın- da ilk olma özelliği taşıyan romanda vatanseverlik, kah- ramanlık, cesaret temaları göze çarpar. Bu parçada anlatılan roman aşağıdakilerin hangisi- dir? A) İntibah C) Cezmi B) Araba Sevdası D) Sergüzeşt E) Felâtun Bey'le Rakım Efendi

SORU - 4 (ÖSYM) Şairler Topluluklar Akımlar Servet-i Fünûn Batıcılık Ziya Gökalp Türkçülük Namık Kemal Encümen-i Şuarâ Yukarıda şairlerin, içinde yer aldıkları topluluklar ve sa- vundukları düşünce akımları verilmiştir. Tablodaki boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi ge- tirilmelidir? A) Ahmet Hamdi Tanpınar - Beş Hececiler - Türkçülük B) Mehmet Akif Ersoy - Genç Kalemler - Baticilik C) Tevfik Fikret - Genç Kalemler - Osmanlıcılık D) Yahya Kemal Beyatlı - Yedi Meşaleciler - Osmanlıcılık E) Tevfik Fikret - Beş Hececiler - Batıcılık

8. İnsandan, insanlık sorunlarından kopuk, katiksız bir doğa betimlemesidir Tevfik Fikret'in ilk şiirleri. Renklerin, söz- cüklerle yana yana getirilişidir . Tevfik Fikret, sanatının ikin- ci döneminde toplum sorunlarını savunan, çağının pislik- lerine, haksızlıklarına, zulmüne karşı çıkan şiirler yazma- ya başlamıştır: ----, Sabah Olursa, Bir Lâhza-i Tahattur, Millet Şarkısı, Rubâbın Cevabı... gibi. YAYINLARI Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki yapıtlardan hangisi getirilemez? A) Doksan Beşe Doğru B) Hân-ı Yağma -noC) Tarih-i Kadim 28 D) Sis E) Yağmur med nunul 19 olabollud tenis moms