Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimi Soruları

A A AKTIF ÖĞRENME YAYINLARI 15. Eserde yer yer dinî mefhumların, farz ve vâciplerin be- yan edildiği, İslam tasavvufunun şer'i hükümlerle örtüşen yönlerinin yerli yerince işlendiği, Türk edebiyatına mal ol- muş tasavvufi remizlerin başarıyla kullanıldığı görülmekte- dir. Mensur bir münacaatla başlayan eserin bablarnda da Hz. Muhammed ana konusudur. Bu parçada sözü edilen eserin şairi aşağıdakilerden hangisidir? Baki B) Süleyman Çelebi D) Nefi E) Nedim Nab Aktif Öğrenme Yayınları

1. pa da A 11. romanında romanında hayat tecrübesi az bir genç olan Ali Bey'in ahlaken düşük bir kadın tarafından bataklığa sürüklenişi ve hazin sonu anlatılır. Beyaz köle ticaretinin ele alındığı oradan oraya sürüklenen Dilber'in, konağın oğlu ile yaşadığı aşktan dolayı Mısır'a satılması, bunun üzerine intiharı anlatılır. John Kıskançlık konusunun ele alındığı ... romanında kis- kançlık yüzünden krizler geçiren ve kocasının başka bir kadın yüzünden evi terk etmesine sebep olan bir kadının kendisinin ve kocasının hayatını nasıl trajik bir sona sürüklediği anlatılır. - romanında genç bir kızın sevdiği gençle değil de yaşlı bir adamla evlendirilmesi, düğün günü aslında evlendiği kişinin vaktiyle annesini ve kendisini terk eden babası olduğunu öğrenmesi üzerine intiharı ve babanın da çıldırarak ölümü anlatılır. Aşağıdaki romanlardan hangisi yukarıda boş bıra- kılan yerlerden birine getirilemez? A) İntibah 3. B) Sergüzeşt C) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat D) Karabibik Zehra

D AT lini 9. Tepeden nasıl iniyor bakın Şu kızın nişanlısı şanlıdır Yaradan nazardan esirgesin Koca dağ gibi delikanlılar (Muallim Naci) Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Köylü Kızların Şarkısı adlı şiirden alınmıştır. B) Konuşma dilinin olanaklarından yararlanılmıştır. C) Kullanılan mazmunlarla içerik zenginleştirilmiştir. D) Halk edebiyatı geleneğine bağlı kalınmıştır. E) Biçim ve içerik uyum içindedir.

Siir 10. Aşağı A) Kl C) RC EN 5. Türk edebiyat gelenekleriyle ilgili kronolojik sıra aşağıdakilerden hangisinde doğruda rak verilmiştir? A) Divan Edebiyatı - Fecriati Edebiyatı- Tanzimat Dönemi Edebiyatı - Servetifünun Edebiyat B) Divan Edebiyatı - Tanzimat Edebiyatı - Servetifünun Edebiyatı - Fecriati Edebiyatı C) Tanzimat Edebiyatı - Divan Edebiyatı - Servetifünun Edebiyatı - Fecriati Edebiyatı D) Divan Edebiyatı - Servetifünun Edebiyatı - Tanzimat Edebiyatı - Fecriati Edebiyatı E) Tanzimat Edebiyatı - Servetifünun Edebiyatı - Divan Edebiyatı - Fecriati Edebiyatı 11. Aşa A) C)

Ta 1. Sem han Ba- gir A) erde B) ba C) do- aha D) cla 11. (O II. Dönem toplumsaldan bireysele ve romantizm. den realizme geçiş dönemidir. Dil ağırlaşmış, ye. ni nazım biçimleri denenir. (II) Recaizade Mahmut Ekrem, Sami Paşazade Sezai ve Nabizade Nazım edebiyatımızda realizmin ilk temsilcileridir. Muallim Naci dışındakiler Batı ve Batı edebiyatı yanlısıdır. lar. (III) Muallim Naci, divan şiirini savunur, öteki- lerden farklı olarak şiirlerinde yalın bir dil kullanır. Tanzimat edebiyatının I. dönemi ile II. dönemi ara. sında sanatçıların sanat anlayışları, işledikleri ko- nular açısından önemli farklılıklar yoktur. (IV) Siya- sal koşulların ağırlığı ve baskılar yüzünden II. Dö- nem sanatçıları siyasal ve toplumsal konularla ilgi- lenmezler. Eserlerinde toplum sorunlarına pek yer vermezler. (V) 1. Dönem'deki halka, topluma yönel- me eğilimi yerini "sanat için sanat" anlayışına bıra- kir. Eserlerde kişisel konular, aşk, doğa işlenir. Ro- manlarda kölelik, cariyelik ve yanlış Batılılaşma ko- nuları ele alınır. (VI) E as- nis; eğil iş: ek Er. e" 2. ur 1 AYDIN YAYINLARI Bu parçada numaralanmış bölümlerin hangi ikisi arasında bir bilgi yanlışlığı yapılmıştır? A) I ve Il arasında B) II ve III arasında C) Il ve IV arasında D) IV ve V arasında E) V ve VI arasında

Tanzimat Dönemi şiirleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Dilde sadeleşme fikri savunulmuş; fakat bunda başarılı olunamamıştır. B) Tanzimat şiirinde söyleyişten çok fikirler ve yeni konular önem kazanmıştır. C) Gazel, kaside, murabba, terkib-i bent, terci-i bent gibi nazım biçimlerinin yanında yeni nazım biçimleri de kullanılmıştır. D) Hece ölçüsüyle yazma isteğine karşın genellikle aruz ölçüsü kullanılmıştır. E) Şiirde parça güzelliği esas alınmış, anlam beyitte tamamlanmıştır.

Vay Zaman zaman-1 terakki cihan cihan-1 ulum Our mu cehl ile kâbil beka-yı cem'iyyat Zaman bilgi ve medeniyet olarak ilerleme yükselme za- mang (böylebir asırda) toplumların sonsuza kadar yaşa- Buldum ben dahi darüşşifa-yı Bâb-i ali'de Felatun'u beğenmez anda çok divaneler gördüm. Bir zamanlar ben de Bab-i ali denilen şifa evinde bu- lundum ve orada Eflatun'u beğenmeyen kendisini ondan rasi cehaletle sağlanabilir mi?) me Ke Te KÜ • M üstün gören birçok deli gördüm.) M V Sadullah Paşa'nın “19. Asir" Manzumesi ve Ziya Paşa'nın "Gazel"inden alınan beyitlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Tanzimat'ın iki şairi de bilim ve felsefenin bir toplum için gerekliliğine inanır. B) Edebiyat bu dönemde fikirlerin aracı hâlindedir. CLşiirler içerik olarak divan edebiyatının etkisindedir. D) Sadullah Paşa cehalete karşı fikirsel tavır geliştirmiş- tir. E) Ziya Paşa Eflatun'u beğenmeyenlere iyi gözle bakma- maktadır. E K N MUTLAKA ÖĞREN Dönem Tanzimat şiirinde şunlar görülür. Dil ve biçimde divan şiiri gibi olma

8. Tanzimat Dönemi hikâyecileri ile ilgili olarak aşağıda- kilerden hangisi söylenemez? A) Birinci kuşak yazarları romantizmin, ikinci kuşak ya- zarları ise realizmin etkisi altında kalmışlardır. BY İkinci kuşak yazarları gözleme önem vermiş, roman- larda neden-sonuç ilişkisi aramışlardır. C) Nabizâde Nazım, Sami Paşazâde Sezai birinci döne- min, Ahmet Mithat Efendi, Şemsettin Sami ikinci dö- nemin hikâyecileridir. D) Eserlerde rastlantılara gereğinden fazla yer vermişler- dir. E) Birinci kuşak sanatçıları toplumsal konuları, ikinci ku- şak sanatçıları ise bireysel konuları işlemişlerdir.

Herkesin içinde siyaha boyanmış limanlar yok mudur? Ahmet Cemil'in bir gece vakti, hayallerini ardında bıraktığı o siyah gece, o siyah deniz herkesin içinde yok mudur? Dünya, Güneş'e ters dönerken yüzünü sadece bizim yarım küremiz mi siyaha bürünür sanırız oysa güneşli günleri olanların da zindana çevrilebilir hayatı. Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisi olamaz? A) Yer yer düş kırıklığı yaşanması B) Kimi beklentilerin boşa çıkması C) Yaşamin acı yüzüyle karşılaşılması D) Gerçeğin insana ağır gelmesi E) İçsel sıkıntıların baş göstermesi

ÖSYM TADINDA 1 Edebiyat nihayet bir duyuş ve düşünüş şeklinin ifadesi ve bir yaşama biçiminin yansımasıdır. Hayattaki ve hayatı bulur. Bazen bir yansıma alanı bazen de bir biçimlendirme algılama şekillerindeki her değişim, edebiyatta karşılığını aracı olan edebiyatı besleyen bütün oluşumlar, onu çevreleyen hayatın ve bu hayatı biçimlendiren zihniyetin içinde yer alır. Doğu'nun ve İslam medeniyetinin bir parçası olarak varlığını sürdüren Osmanlı, bu yüzyılın hemen başlarından itibaren kendi bütünlüğünü tehdit eden başka bir medeniyetin uzantılarını hayatın içerisinde artık somut olarak görmeye başlar. Bu yüzyılda ortaya çıkıp Osmanlı'nın edebiyatı kadar, hatta ondan daha fazla ve öncelikli olarak sosyal, siyasal, düşünsel, kültürel varlığını değiştiren ve dönüştüren süreç "Batılılaşma" ve "Batılılaşma hareketi" olarak adlandırılır. Aşağıdakilerden hangisi, bu süreci destekleyen sanatçılara ait eserlerden biri değildir? A) Nağme-i Seher B, Vatan Şarkısı Q Tercüme-i Manzume B) Serare E) Bâlâdan Bir Ses Ud Be

1 8. Millî edebiyat sanatçıları daha önce sanatçıları tara- fından gerçekleştirilmeye çalışılan dilde sadeleşme dü- şüncesini hayata geçirmeyi başarmışlardır. tonguç kampüs Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangi- si getirilmelidir? A) Servetifünun B) Fecriati 1 D) Tanzimat C) Divan E) Cumhuriyet

endemik 16.1 Türk edebiyatının ilk psikolojik roman denemesi sa- yılan bu eserde kişinin şahsi çıkarları ve kıskançlığı yüzünden kendine ve çevresine verdiği zararlar an- latılmıştır. Türk edebiyatında yanlış Batılılaşmayı ele alan romanlardan biridir. Eserde Bihruz Bey adındaki mirasyedinin Batılı hayatı ve kültürü irdelemeden uygulaması ve sonucunda karşılaştığı komik olaylar anlatılmaktadır. IN III. Beş perdeden oluşan bu yapıtta kocasına ihanet eden Dilruba'nın durumu anlatılır. Eser, kadının ailedeki, toplumdaki yerini ve rolünü de sorgular. IV. Eleştiri türünde kaleme alınan bu eserde yazarı di- şında Tanzimat Devri sanatçılarının genel olarak düştüğü ikilem sorgulanmaktadır. V. Türk edebiyatının ilk yerli romanı kabul edilen eser- de iki gencin imkânsız aşkları anlatılırken toplumun aile yapısı sorgulanmıştır. Numaralanmış cümlelerde aşağıdaki eserlerden hangisi ile ilgili bilgi verilmemiştir? A) İntibah C) Âkif Bey B) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat D) Zehra E) Tahrib-i Harabat 7

5. "Namık Kemal” ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Divan edebiyatı nazım biçimlerinin yanında Batı ede- biyatından alınan nazım biçimlerini de kullanmıştır. B) Tiyatroyu "faydalı bir eğlence" olarak görmüş ve ti- yatrolarında romantizmin etkisinde kalmıştır. C) Türk edebiyatındaki ilk tarihî romanı yazmıştır. D) Şiirlerinde aruz ölçüsünü kullanmış, tiyatrolarının ba- zılarının içinde geçen bazı şiirlerde hece ölçüsünü kul- lanmıştır. E) Şiirlerinde vatan, millet, hürriyet gibi yeni konuları iş- lemiştir. YAYINLARI LIMIT 6. 1. Ol neşeyi dünyada ararsa bulamaz mi Bulmuş ne çıkar çünkü serencami ademdir

TANZİMAT EDEBIYA TAN 1. romanla 10. Bu romanda yazarın kendisi de roman kahramanların biridir. Romanin Türkçe karşılığı “gözlemler" anlamına g Yazarının ön sözde "Bu romani, karilerime 'tabii' dan bir numune olmak üzere takdim ediyorum." demesin den de anlaşıldığı üzere, naturalist roman türüne bir om tir. Buna göre yazar, vapurda Fransızca konuşan ikisi o biri yaşlı üç Ermeni kadini görüp onları Beyoğlu'ndan evlerine kadar takip eder. Görüşme talebinde bulundukta sonra onların romanını yazmak istediğini söyler. Roman yazarın tanıştığı kişilerin anlattığı olaylardan oluşur. Aşağıdaki eserlerden hangisi bu parçada sözü edilen romanın yazarına aittir? A) Zehra B) Henüz On Yedi Yaşında C) Sergüzeşt D) İntibah D E) Araba Sevdası

na- um a- 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) Esirlik konusunu işleyen Sami Paşazâde Sezai'nin Sergüzeşt adlı romanı da yazarın yakından tanıdığı bir çevreyi, esirler ve cariyeler çevresini anlatmasına kar- şin romantiklerin etkisinde kaldığından kişilerin psiko- lojik dramını yansıtmaz. B) Tanzimat romanında ve öyküsünde insan bütün boyut- larıyla ele alınır; yaşarlığı , canlılığı olan ve değişik insan- lik durumlarını simgeleyen güçlü tiplere rastlanır. Nabizâde Nazım'ın Karabibik ve Zehra adlı yapıtlan da romantik niteliklerden çok, gerçekçi nitelikler taşır. . YAYINLARI LIMIT Tanzimatçılar, divan edebiyatında bulunan şiir, tarih, mektup gibi edebiyat türlerini Batı anlayışına göre yer- leştirmişlerdir; bunun yanı sıra divan edebiyatında bu- lunmayan makale, tiyatro, roman, hikâye, ani, eleştiri gibi yeni edebiyat türlerini Batı'dan getirmişlerdir. E) Tanzimat edebiyatı, kendine özgü, siyasal, toplumu düzenleyenlere açık, bunları yaratabilen yeni bir insan tipi yaratmıştır; bu yeni insan tipi en güçlü anlatımını Namik Kemal'in kişiliğinde ve yapıtlarında bulmuştur.

Ahmet Mithat Efendi'nin eserleri içinde Felatun Bey ile Rakım Efendi adlı romanının önemli bir yeri var- dır. Çift kutupluluk üzerine kurulan eser, Türk ede- biyatında Tanzimat'tan sonra başlayan yanlış Batılı- laşmayı konu alan ilk romandır. Yazar, birbirinin zıttı Rakım Efendi ile Felatun Bey tipleri etrafında son yüz- yıl Osmanlı toplum hayatını gerçekçi bir gözle değer- lendirme yoluna gider. Daha sonra bu konu başta Nabizade Nazım olmak üzere, Recaizade Mahmut Ekrem, Ahmet Mithat Efendi'nin etkisinde romanlar yazan Hüseyin Rahmi Gürpinar, Cumhuriyet Döne- mi yazarlarından Ahmet Hamdi Tanpınar gibi yazar- ların romanlarında ele alınacaktır. Bu parçadaki bilgi yanlışı ile ilgili aşağıdaki açık- lamalardan hangisi doğrudur? A))) Felatun Bey ile Rakım Efendi, yanlış Batılılaşma- yı konu alan ilk roman değildir. B) Hüseyin Rahmi Gürpınar, Ahmet Mithat Efen- di'nin değil, Namık Kemal'in etkisinde romanlar yazmıştır. C) Nabizade Nazım'ın yanlış Batılılaşmayı konu alan romanı yoktur. D) Ahmet Hamdi Tanpınar, Cumhuriyet Dönemi de- ğil, Millî Edebiyat Dönemi sanatçısıdır. 1) Felatun Bey ile Rakım Efendi romanının yazarı Ahmet Mithat Efendi değildir.