Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimi Soruları

6. Eşi yok bir güzeli sevdi beğendi gönlüm Kıskanır kendi gözünden yine kendi gönlüm Bağrın ezmez mi süzüldükçe o baygın gözler Beni imrendirir ağzındaki tatlı sözler Yukarıdaki dizeler aşağıdaki Tanzimat sanatçılarından hangisine ait olabilir? A) Samipaşazade Sezai B) İbrahim Şinasi C) Namık Kemal D) Abdülhak Hamit Tarhan E) Recaizade Mahmut Ekrem

Ahmet Mithat Efendi, "Kıssadan Hisse" ve "Letaif-i Rivayat" adlı kitaplarıyla modern Türk hikâyesinin ilk örneklerini yazan sanatçılar arasındadır. Döneminde "yazı makinesi" olarak adlandırılan yazar, edebiyatımızın en üretken kalemleri arasındadır. Ahmet Mithat Efendi'yi çoğu zaman Batı edebiyatından okuduğu bir eser ya da bir gazete haberi roman yazmaya sevk eder Bu parçadan hareketle I. Berna Moran'ın "dünya edebiyatında örneği görülmeyen bir teknikle yazılmış" diye nitelendirdiği “Müşahedat" romanında Ahmet Mithat Efendi, üç kadının başından geçenleri mizahi bir dille anlatır. II. "Dolapta Temaşa"; kısa ancak oldukça zengin içeriğiyle Behram Ağa, Yeniçeri Zorlu Mustafa ve Paşalı Ahmet Ağa karakterleri arasında gelişen, komedi ve gerilim unsuruyla bezeli, cinayetlere varan olayları konu alan bir romandır. III. "Hasan Mellah yahut Sır İçinde Esrar" adlı eserinde Ahmet Mithat Efendi, Faslı denizci Hasan'ın macerasını anlatırken Monte Kristo Kontu'ndan esinlendiğini ifade etmekte bir sakınca görmez. eserlerinden hangileri yazarın sözü edilen tarzdaki eserlerine örnek gösterilebilir? A) Yalnız III B) Yalnız I C) I ve II D) II ve III E) I ve III

S ÖSYM NE SORDU? ÖSYS "Emile Zola'nın, Auguste Comte'un pozitif felsefesinden esin- lenen tezli naturalist romanları bile artık eskimeye yüz tutmuş- tu. Bunlar çok sert, çok çetindi. Hele Fransız edebiyatını yeni tanıyan gençlerimiz için oldukça ağırdı. Gençler, yine bir kuşak önceki akımı izlediler." realizm Burada sözü edilen bir kuşak önceki akım hangisidir ve onu izleyenler kimlerdir? im- zm A) Romantizm; Ahmet Mithat, Namık Kemal, Şemsettin Sami. B) Klasisizm; Şinasi, Abdülhak Hâmit. C) Realizm; Sami Paşazade Sezai, Nabizade Nâzım, Recaizâde Ekrem. / - D) Sembolizm; Cenap Sahabettin, Ahmet Haşim. E) Parnasizm; Tevfik Fikret, Yahya Kemal. C Ö Z UM

Aşağıdaki dizelerden hangisinde Tanzimat şiirine ait kavramlara yer verilmemiştir? A) Şem'idir kalbimizin can ile mal û namus Hifz için bad-ı sitemden olur adlin fanús B) Ettin azad bizi olmuş iken zulme esir Cehlimiz sanki idi kendimize bir zincir C) Nush ile uslanmayanı etmeli tekdir Tekdir ile uslanmayanın hakkı kötektir D) Bir itik-nâmedir inşåna senin kaanunun Bildirir haddini sultâna senin kaanûnun E) Olmuş inşâna taasub bir unulmaz illet Hüsn-i tedbirin ile kurtulur andan millet

7. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde verilen bilgi yanlis tır? A) Romantizm, sosyal hayatta ve edebiyattaki kuralcılığa tepki olarak ortaya çıkmıştır. BX Klasisizmde gerçeğe bağlılık, akıl ve sağduyuya uy- gunluk önemlidir. C) Realizm akımının doğmasında pozitivizm etkili olmuş- tur. DX "Bunaltı" ve "saçma", sürrealizm (gerçeküstücülük) akimi için anahtar kavramlardır. E) Natüralizmde dil her düzeyde insanın anlayabileceği niteliktedir; kişiler, yetiştikleri çevrenin diline uygun ko- nuşur.

10. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Dönemi Türk edebiya- tının 1. Dönem özellikleri arasında yer almaz? A) Türk edebiyatında ilklerin dönemi olarak bilinir, başlatıcısı Şinasi Hisar'dır. B) Sanatçılar, "Sanat toplum içindir." anlayışına bağlı kalmış- lardır. C) Yazı dilinde cümle yapısı değişir, kısa cümle kullanımı esas alınır. D) Dilde sadeleşme çabaları başlatılır ancak gazete, tiyatro türlerinin dışında bir başarı elde edilemez. E) Daha önce bulunmayan gazeteye bağlı yazı türleri bu dö- nemde edebiyatımıza girmiştir. PUANYAYINLAF SHOT ON MI6 MI DUAL CAMERA 2020/3/17 20:41

İdrak-ı meâli bu küçük akla gerekmez Zira bu terazi o kadar sikleti çekmez Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde Allah'a sığın şahs-ı halimin gazabından Zirâ yumuşak huylu atın çiftesi pektir Yukarıdaki verilen vecize niteliğindeki dizelerin şairi aşağıdakilerden hangisidir? A) Cenap Şahabettin B) Namık Kemal C) Şinasi D) Ziya Paşa E) Ziya Gökalp

8. Aşağıdakilerden hangisi edebiyat tarihinin ilgi alanına doğrudan girmez? A) Edebî eserlerin tarihî dönemle ilişkisi B) Yazar ve şairlerin hayatı C) Edebî türlerin gelişimi D) Bilimsel ve teknolojik buluşlar E) Edebî dönemlerin oluşumu 9. Batı etkisindeki Türk edebiyatının ilk dönemlerinde Fransız kültür ve edebiyatının etkisi dikkat çeker. Bu dönem romanlarında Batılılaşmayı yanlış anlayan tip- ler işlenir . Fransız edebiyatında ortaya çıkan roman- tizm, realizm gibi akımların etkisi eserlerde kendini gösterir. Bu parçada sözü edilen dönemin hazırlayıcısı olan tarihî olay aşağıdakilerden hangisidir? A9 İslamiyetin kabulü B) Hilafetin kaldırılması C) Tanzimat Fermanı D) Kurtuluş Savaşı E) II. Meşrutiyetin ilanı 12

13. Bihruz Bey köşke geldiği gibi salona çıktı. Eldivenlerini çıkarıp bir tarafa attıktan sonra kane- peye geçti, oturdu. On gün evvelki cuma akşamı nasıl düşündüyse yine öylece üzüntüyle düşünme- ye başladı: "Niçin gelmedi acaba! Niçin? Ne sebeple? Ah parol* tutmazlar ki. Türk kadınları ne kadar biyon edüguer* olsalar yine nafile!.. Hiç olmazsa bir haber gönder- meli idi değil mi? parol: söz 15. bion edüguer: iyi eğitilmiş. Recaizade Mahmut Ekrem'in "Araba Sevdası" romanından alınan metinle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? ka A) İç konuşma tekniğinden faydalanılmıştır. B) Bihruz Bey norm karakter öželliği göstermiştir. C) Bihruz Bey'in Fransız hayranlığı yansıtılmıştır. D) 3. kişili anlatıma yer verilmiştir. E) Anlatma tekniğinden yararlanılmıştır. 27

B) Dış C) Şek yer D) Kis me 9. E) T n 1 & *** $ 8 12. As ci “Batılılaşma Osmanlı toplumunda öteden beri sü- M regelen kültür ikiliğini daha da keskinleştirmiş değil A midir?" Yukarıda vurgulanmak istenen ikilik, edebiyat alanında düşünülse bu, aşağıdakilerden hangi- sinde bütün yönleriyle görülebilir? A) Tekke edebiyatı - Halk edebiyatı B) Tasavvufi Divan edebiyatı - Tasavvufi Halk edebiyatı C) Aydın zümre edebiyatı - Halk edebiyatı D) Batı etkisinde Türk edebiyatı - İslami Türk ede- biyatı E) Divan edebiyatı - Tekke edebiyatı (1980 - ÜSS) A E

DENEME - 2 15. Klasik edebiyat estetiğini önemli ölçüde devam et- tiren ve eski ile yeni arasında gidip gelen zevkiyle şirin teknik şartları bakımından eskiye geniş ölçüde bağlı kalırken içerikte yeni fikirlere ve tema- lara sanatını büyük ölçüde açmıştır. Klasik zevkin içerisinden hayata üstten bakan rindane söyleyişle yeni duyuş ve düşünüş, bu şiirin dünyasında aynı çizgide birleşir. Duygularıyla daha çok klasik zev- kin dairesinde yer alan, aklıyla Batılı fikirlere gitme çabası içinde görünen şair, Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı'nda gönlüyle aklı arasındaki ikilemi de- rinlemesine yaşayanlardandır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Namik Kemal B) Ziya Paşa C) Sinasi D) Abdülhak Hamit Tarhan E) Recaizade Mahmut Ekrem

16. "Müşahedeler, gözlemler" anlamına gelen Müşahedât adlı romanda yazarın kendisi de romàn kahraman- olarak larından biridir, romanda yazar bizzat karşımıza çıkar. Yazarın romanın ön sözünde yer alan "Bu romanı, karilerime 'tabii' romanlardan bir numu- 35 ne olmak üzere takdim ediyorum." sözlerinden de anlaşıldığı üzere Müşahedât, natüralist roman türüne örnek oluşturur. Bu parçada boş bırakılan yere, aşağıdakilerden hangisinde vekilen sanatçı adı getirilmelidir? A) Ahmet Vefik Paşa B Recaizâde Mahmut Ekrem Narmik Kemal D Ahmet Mithat Efendi E Şemsettin Sami

Şair, şiirlerinde "Sanat, sanat içindir." ilkesine bağlı dini ve milli duygularla şiirlerini yazmıştır. Şiirinin dış yapışına, biçimine oldukça önem vermiş, ahenkten çok ritmi ön planda tutmuştur. "Saf şiir" ilkesinden yola çıkarak romantizme karşı çıkmıştır. Şairin şiirlerinde görülen bu durum, onu hangi edebiyat akımının temsilcisi konumuna sokar? ARealizm 4. B) Sembolizm Parnasizm D) Empresyonizm Sürrealizm

LUMOT 7)Birinci Dönem Tanzimat sanatçıları için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) "Sanat toplum içindir." ilkesiyle eserler verdikleri B) Yalın bir dili savunmalarına karşın, Divan edebiyatının etkisinden kurtulamadıkları C) içeriği önemsemeyip biçimsel yenilik arayışlarına yöneldikleri D) Divan edebiyatı nazım biçimlerini kullandıkları E) Fransız ihtilâlı'nın etkisiyle vatan, özgürlük, adalet gibi kavramları işledikleri

Ona göre "Güzel olan her şey şiirin konusu olabilir." Genç yaşta ölen çocuklarının etkisiyle ölüm konu- suna da sıkça yer vermiştir. Şiirlerinde romantizm akımının etkisi görülür ancak roman ve öykülerinde realizm akımının etkisinde kalmıştır. Aşağıdakilerden hangisi parçada özellikleri ve- rilen sanatçının şiir türündeki yapıtlarından biri değildir Decaioe manmut ekrem B) Nağme-eher OD) Yadigâr sebâb A) Atala C) Zemzeme E) Nijad Eklem

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) Esirlik konusunu işleyen Sami Paşazâde Sezai'nin Sergüzeşt adlı romanı da yazarın yakından tanıdığı bir çevreyi, esirler ve cariyeler çevresini anlatmasına kar- şın romantiklerin etkisinde kaldığından kişilerin psiko- lojik dramını yansıtmaz. B) Tanzimat romanında ve öyküsünde insan bütün boya larıyla ele alınır; yaşarlığı, canlılığı olan ve değişik insan- lik durumlarını simgeleyen güçlü tiplere rastlanır. C) Nabizâde Nazım'ın Karabibik ve Zehra adlı yapıtlan da romantik niteliklerden çok, gerçekçi nitelikler taşır. D) Tanzimatçılar, divan edebiyatında bulunan şiir, tarih, mektup gibi edebiyat türlerini Batı anlayışına göre yer- leştirmişlerdir; bunun yanı sıra divan edebiyatında bu- lunmayan makale, tiyatro, roman, hikâye, ani, eleştin gibi yeni edebiyat türlerini Batı'dan getirmişlerdir. E) Tanzimat edebiyatı, kendine özgü, siyasal, toplumu düzenleyenlere açık, bunları yaratabilen yeni bir insan tipi yaratmıştır; bu yeni insan tipi en güçlü anlatımını Namık Kemal'in kişiliğinde ve yapıtlarında bulmuştur.