Anlam Bakımından Sözcükler Soruları

3. Şifa İstemem Balından; insanları, insan ilişkilerini ve âde- moğullarının zaaflarını billur netlikle çözmüş bir Âşık Nesimî Çimen eseridir. Dünyadan göçmeye yüz tutmuş bünyelerin geçiş dönemlerini idrak için bulunmaz nimettir. Olan bitene kızmak ve hâdisata saplanıp kalmak menzilini aşarak her müşkülün başkaca bir hâlli olabileceğini, her düşmanın se- vilecek bir yanının bulunabileceğini ve her dostun, yeninin bir yerinde bir hançer de saklayabileceğini anlama, görme yolunda ilerleyen kişiye güç verir bu yapıt ve bu yolda bir mihenktir o kişi için. Bu cümledeki altı çizili sözleri anlamca karşılayabilecek bir kullanım aşağıdakilerin hangisinde yoktur? A) Ingrid Chabbert'in kaleme aldığı Bir Damla Deniz, haya- tin açmazlarına ilişkin reçeteler sunan öyküsü ve anlati- mindaki etkileyicilik ile okurun kalbine dokunuyor; hem akla hem kalbe seslenen yapıt arayışındaki okurlar için bir ölçüt görevi üstleniyor âdeta. B) Adalet Ağaoğlu'nun en sevdiğim eseri Yüksek Gerilim; gençlik yıllarımda okuduğum, en çetrefil ve zor mesele- leri su içme rahatlığında anlatan üslubu ile bende bitirir bitirmez kaleme sarılıp derin bir öykünme arzusu uyan- dıran ve yetkin olanla olmayanı ayırt etmede bana kriter olan yapıtıdır. C) Oğuz Atay; Tutunamayanlar'da, yalnızlık ve yabancılık yaşayan, acı çeken, toplumdan hep kaçan, herhangi bir çevreye tutunamamış entelektüel insanın güçlüklerini, bugün bile kitapseverler için sanatsal haz adına baz alı- nabilecek bir yetkinlikle yazmıştır. D) Toplu şiirlerinin ilk iki cildini Bir Gün Mutlaka ve Yaşadık- larımdan Öğrendiğim Bir Şey Var başlıklarıyla yayımla- yan Ataol Behramoğlu; sanat-edebiyat kuramının en grift konuları üstüne bir baş ucu kitabı ve temel niteliğindeki yazılarını Mekanik Gözyaşları başlıklı kitabında topladı. E) Felsefeyi edebiyata sokan Ihsan Oktar Anar'ın Puslu Ki- talar Atlası, Kitabu'l-Hiyel ve Efrasiyab Hikâyeleri, zora- ki kurguları ve felsefi söylemleriyle dikkat çeken, hem alanında ilk hem de sonrakiler için de birer kistas olan romanlarıdır.

33/) Evlerin duvarlarına çekilen iplere dizilip kurutulan sebzeler "kuruluk” olarak adlandırılır. Eskiden bu sebzeleri kurutup kışın yemek için kullanmak önemli bir gelenekti. Günümüz- de seraların artmasıyla her türlü sebze manavlarda buluna- biliyor. Ama bu; kim ne derse desin, kurulukların pabucunu dama atamıyor. Aksine, son yıllarda kuruluk giderek daha da önemseniyor. Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin birden çok ör- neği yoktur? A) Edilgen çatılı fiil B) Sifat-fiil C) Kuralli birleşik fiil D) Zarf-fiil n Birleşik çekimli fiil

2. kâğıt: Hamur durumuna getirilmiş türlü bitki- sel maddelerden yapılan yazı yazmaya, bas- kı yapmaya, bir şey sarmaya yarayan kuru, ince yaprak. almak: Kendine ulaştırılmak, iletilmek. yakın: Benzeyen, andıran, yaklaşan. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "kâğıt, almak, ya- kin" sözcükleri belirtilen anlamlarını karşılayacak şekilde kullanılmıştır? A) Arkadaşından aldığı elli kâğıtla bu yakınlarda kar- nini doyuracak bir lokanta aramaya başladı. B) Askerlik şubesinin merdivenindeki delikanlı, nöbet- çiye kâğıdını gösterip “Bu yakınlarda beni de ala- cak mısınız?” diye soruyordu. C) Elindeki kâğıda bir hafta önce aldığı çini pano işi- nin eskizini çizerken son sergisini bine yakın ziya- retçinin gördüğünü haber aldı. D) Kâğıt teknolojisinin papirüsten bugünlere gelmesi beş bin yıla yakın zaman almış. E) Azicik rüzgâr çarpsa soğuk alan Turgut, elinde kâğıt mendiliyle yakın arkadaşına telefon etmek için ankesörlü telefonun önünde sıraya girmişti.

Aşağıdakilerin hangisinde ikilemenin cümleye kattığı anlam ayraç içinde yanlış verilmiştir? A) Orada kaldırım baştan başa balik pulları ile örtülüdür. (başından sonuna kadar) B) Gözlerini yumdu ve kendini ağır aksak seyreden bir rüya- nin içinde buldu. (yavaş) C) Doğrusu Hugo'yu artık uzun uzun okuyamıyoruz, onun şiiri, şiir anlayışı bizden çok uzaklaştı. (ayrıntılı) D) Perdede iki adam yumrukla, tekmeyle, düşe kalka dövü- şüyordu. (güçlükle) E) Sporla alakası var, dedimse öyle sıkı fiki bir alaka değil. (yoğun) open

44 2. Çocuğun kaydı, nüfus müdürlüğünde bulunamadı oysa annesi hatıralarını yazdığı ajandasına doğum tarihini ve saatini ne olur ne olmaz diye kaydetmişti. Eşi, ajandasını isteyince geri getirmek kaydıyla vermişti. Eşi araştırmalar sonucunda çocuğunun nüfus müdürlüğünde kaydının olmadığını tespit etti. Nüfus memuru, israrla hatası olma- dığını ileri sürüyordu. Çocuğun babası olup biteni kamera- ya kaydedip şikâyetçi olacağını belirtti. Bu parçada "kayıt" sözcüğü aşağıdaki anlamlardan hangisine karşılık gelecek şekilde kullanılmamıştır? A Önem verme B)(Sesi ve görüntüyü bir sisteme yükleme c) Şarta bağlama D) Bir bilginin tarih ve numara verilerek bir yere yazılması + + E) /Deftere geçirip saptamat

5. (1) Efsaneler olağanüstü varlıkları, olayları konu edinen hayali hikâyelerdir. (II) Sözlü ve yazılı kültürün önemli bir parçası olarak kuşaktan kuşağa aktarılarak günü- müze kadar gelmiştir . (III) Efsaneler; her türlü üslup kay- gısından uzak, hazır kalıplara yer vermeyen, kısa söy- lencelerdir. (IV) Olağanüstü olaylar ya da insanüstü güçleri elinde tutan kişilere bu türde sıkça rastlanır. ( Efsaneler içerdikleri konulara göre yaratılış efsane- leri; tarihî efsaneler; olağanüstü kişiler, varlıklar ve güç- ler üzerine efsaneler; dinî efsaneler gibi adlar alır. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? EV AI B) 11 D) IV CHI

ve - 3. Cumhuriyet Dönemi edebiyatında ve şiirinde çeşitli zevk ortaya konduğu orjinal, etkili nice şiir olduğu gibi -şiir söyleme geleneğinin kuvvetli olduğu veya bir ola- rak sürdürüldüğü ülkemizde- çok geniş çevrelerce okun- masalar da şair diye anılan veya tanınmaya çalışılanların sayısı çoktur. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki- lerden hangisi getirilmelidir? A) becerilerinin -zorundalik B) dunya görüşlerinin- alışkanlık G) yeteneklerinin - mecburiyet D) farklılıkların - zorundalik El sanatların - mecburiyet

TYT / TÜRKÇE 9. 7. Rüzgâr hızını kesmişti. Çoban Rıza sağa döndü, sola döndü uyuyamadı. Yattığı yerden doğruldu, ufka baktı; şehirden gelen yol, ovayı tam ortadan kesiyordu. Öğle olmuştu ve başı çatlayacak gibi ağrıyordu. Ceketinin iç cebindeki tek aspirini aradı, buldu; ağrıyı keser ümidiyle matarasındaki ilimış suyla içti, ağzını sildi. Acıkmıştı. Çantasını açtı. Küçük bir kavunla bir topak peynir çi- kardı. Kavunu bıçağıyla iri dilimler hâlinde kesti, önüne koydu. Şimdi keyfine diyecek yoktu. Bu parçada "kesmek” sözcüğü aşağıdaki anlamlar- dan hangisine karşılık gelecek şekilde kullanılma- mıştır? A) Bölmek, ayırmak B) Son vermek, gidermek C) Düzgün parçalara ayırmak D) Bir şeyden yoksun bırakmak E) Etkisini azaltmak

2. Bir şiirde, hikâyede, romanda bize ---- o derin ve ulvi hisler, kafamızın içinde bir dünya yaratan hayaller ve tasvirler varlıklarını kelimelere ---- . Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakiler- den hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) sıkıntı veren - yüklerler B) mesajlar sunan - sorumludur C) heyecan veren - borçludur D) hayaller aşılayan - fark ettirirler E) farklı bakan - süslerler

Af PARAGRAF 2 1. ilk gençliğimde, okumanın benim için aşk hâline geldiği o yıllarda tanıştım onun kitaplarıyla. Her kitabıyla başka bir jasana dönüştüm. Yazdıkları benim için bir anahtar değilse de bir pusula oldu her zaman. ♡ U Bu parçada geçen, "bir anahtar değilse de pusula olmak” sözünün anlamı aşağıdakilerin hangisidir? A) Bilgi, görgü bakımından zenginleştirmek B) Ne kadar az şey bildiğini anlamasını sağlamak © Tek yönlülükten kurtarıp farklı bakış açıları kazandırmak Hazır cevaplar vermeyip bir hedef kazandırmak Eleştiriye kendisinden başlamasını sağlamak

Kavram 0. Örnek Kara haber tez duyulur Kişileştirme derlerdi de inanmazdım. II. Gönlüme bir ateş düştü, Somutlama yanar ha yanar... IN. Adana'nın sıcak havasına Ad aktarmasi dayanabilir miyim, bilmiyo- rum! N. tatlı diye aldığım biberler Benzetme bildiğin zehir. V. Her zamanki gibi hatalarını Duyu aktarımı tatlı bakışlarıyla örtmeye çalışıyor. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden kaç ta- nesi karşısındaki kavramla eşleştirilemez? A) 1 B 3 D) 4 E) 5 3/2

Sistemplus Y 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "atmak” sözcüğü- nün anlamıyla kullanımı birbirine uymamaktadır? 4 Anlam Kullanım Bir cismi bir yöne doğru fırlatmak BY Koymak Annem kızınca terliğini bana attı. C) Bir yerden başka bir yere taşımak DY Uzatmak Yemeğe tuz atmayı unutmuşum. Hazır araba varken eş- yaları eve atalım. Gündem maddelerinin görüşülmesi yarına atıldı. Avina üç kurşun atti, onu vuramadı. Kurşun, gülle, ok vb. şeyleri hedefe fırlat- mak

C) Her türlü hazır bilgi ve toplur gelişimine katkıda bulunur. D) Kolektif hareket etme, insanı toplumla barışık hâle getirir. E) Aklı ve irfanı hür bir insanın toplumsal meselelere duyarsız kalması düşünülemez. 22. "Kelimelerin taşıyabileceği en son yoğunluk” olarak tarif ettiği şiiri, bir elmas işçisi titizliğinde ve hassasiyetinde şekillendirir. Onun şiirinde ne bir fazla ne de eksik bir kelime bulunur. Bu titizliği, aşırı estetik kaygısı ve edebiyata saygısındadır. Bu parçada söz edilen şairin şiirleri aşağıdakilerden hangisiyle nitelendirilebilir? B) Duru C) içten A) Özgün D) Yalin E) Açık

2. Yahya Kemal'in ilk kez 1913'te Peyam gazetesinde yayımlanan ve İstanbul'un gelecek yüzyıllardaki hâlini resmeden bilim kurgu türündeki hikâyesi Çamlar Altında Musahabe'yi önemli bulurum. Öncelikle bu hikâye, H. G. Wells'in Zaman Makinesi'nden yola çıkılarak kurgulanmış edebî ürünlerden biridir. Ayrıca dönemin en popüler konularından biri olan medeniyet tartışmasında Yahya Kemal'in konumunu açıkça ortaya koyan ilk eserdir. Bu parçadan hareketle Çamlar Altında Musahabe ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulasılabilir? sledo AX Medeniyet tartışmasında öncü nitelik taşıdığına B) Döneminde beklenen ilgiyi görmediğine C) Toplumsal sorunları göz ardı ettiğine Dr İçerik olarak bütünüyle özgün olmadığına E) Geçmiş ve geleceği birlikte ele aldığına AYT - 2019 ÖSYM 1

7. Bulamadım dünyada gönüle mekân Nerede bir gül bitse etrafı diken Bu dizelerde aşağıdaki açıklamalardan hangisine uy- gun bir söz sanatı vardır? A) Aynı varlık ya da kavrama ait karşıt özelliklerin bir ara- da kullanılmasıdır. B) Bir ifadenin iki gerçek anlamından hem yakın hem uzak anlamını düşündürecek şekilde kullanılmasıdır. C) Bir olayı veya durumu gerçek nedeni dışında bir ne- denle açıklama sanatıdır. D) Şiirde herkes tarafından bilinen bir olaya, bir kişiye, bir duruma göndermede bulunmaktır. E) Bir ifadenin hem gerçek hem mecaz anlama gelecek şekilde kullanılmasıdır.

ŞÜNCE Süre tutmadan sadece çöz! 5. Ari gezer, çiçek emer Kuşlar uçar, bir yem arar Çırpınır rüzgârda emek. Orman renkten renge girer Bu dizelerde anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir? A) Arayış B) Temizlik A C) Kusursuzluk D Çalışmak E) Düzenli olmak