Anlam Bakımından Sözcükler Soruları

13. Tekbirlerle halka iyân oldu tüğlar Sahrâ-yı Üsküdar'a revân oldu tûğlar Bu dizelerde "tuğ" benzetme ilgisi olmaksızın "asker-or- du" kelimelerinin yerine kullanılarak mecazımürsel sa- natı yapılmıştır. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde mecazımürsel sanatı yoktur? A) Böyle bir dersi alan ruha vatan dar görünür Dâimâ başka sefer, başka ufuklar görünür B) Kalbim yine üzgün, seni andım da derinden Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden C) Zavallı Marmara'nın şerha şerha bağrından Bir İngiliz bezidir belki şimdi dalgalanan D) Koca bir nahiye titreştik odunsuz yattık O büyük mektebi gördün ya kışın biz çattık E) Bir uykuyu cananla beraber uyuyanlar Ömrün bütün ikbalini vuslatta duyanlar

2. Televizyon izleme ----, yıllar içinde nasıl da ---- bir şekilde de- ğiştiğini gözlemlemek güç değil. Okuldaki öğrencilerim üze- rinde yaptığım ufak ölçekli bir bile bana gençlerin ekran olgusuyla ilişkilerinin ne denli farklılaştığını gösteriyor. Bu parçada boş bırakılan yerlere, anlam akışına göre aşa- ğıdakilerden hangisi sırasıyla gelmelidir? A) davranışının yıkıcı konuşma B) alışkanlığının - köklü - araştırma C) öğretisinin - tetikleyici - bulgu D) huyunun - körükleyici - izleme E) psikolojisinin - süstü - çalışma

6. A Kendi öz kültüründen beslenmek Belli biçimsel kalıpların dışına çıkmamak LBY Le Az rastlanan bir şey bulmak D) Kalıcılığı yakalamak EX Ozgün niteliklere sahip olmak L Kamerasını sokağa sabitleyen yazar, okuyucuyu hiç yadırga- || madığı bir zeminde yürüterek evrensel algıya eriştirir. Zama- nin, mekânın, coğrafyanın, öykü kişilerinin, tüm bu bileşenlerin yarattığı ortak psikolojik gerilimin insancıllığıyla dünya atmos- ferini soluyan herkese seslenir. Sözcük ekonomisine pek rağ- ||| IV bet etmese de her ayrıntıyı teklifsizce yapıtına doldurmaktan kaçınan bir üslubu vardır. Sinematografik imge dizileri hâline dönüşen öyküler, kalıcı ve radikal sonlara yer vermediği için kendini üretmeyi sürdürür. V Bu parçada altı çizili sözlerle ilgili olarak aşağıdaki açık- lamalardan hangisi yanlıştır? 4) T. SO söz, "günlük yaşamı olduğu gibi yansıtan" BY I. söz, "okura kolayca kabulleneceği bir dünya sunarak" Cll. söz, "herkesçe kabul edilebilecek içeriklere yer verir" D)) IV. söz, "gerektiği yerde gerektiği kadar sözcük kullanma- yı önemsemese" E söz, "farklı okumalara ve çıkarımlara imkân sağlar” A) Ba la B) 8.

10. Geçenlerde bir kitap okurken Heraklitos'un bir sözünü hatırladım: "İnsanın karakteri yaz- gısını oluşturur." Heraklitos, bu sözüyle ne anlatmak iste- miştir? A) Hayatımızı çabalarımızın ifade ettiği. B) Yaşamımızı kişiliğimizin belirlediği. C) Seçimlerimizin kaderimizi yansıttığı. D) Yanlışlarımızın doğrularımızı götürdüğü. E) Beklediklerimizin hayatımızı değiştirdiği. LİYA 14

3) 6. lamında bir sözcük bulunmaktadır. Bir halk deyimi içindeki kelimeler, o deyimdeki an- lam dizisinde kaynaşmışlardır. Bu kaynaşmadan dolayı o kelimelerden, o deyimlerdekinden ayrı iş- lemler, ayrı güçler aramayın artık. Çünkü donmuş- lardır. Bu parçadaki altı çizili sözcükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Sözcük gerçek anlamıyla kullanılmıştır. B) Cok anlamlı olmayan, alanı dar bir sözcüktür. Halk deyimlerinin a Halk deyimlerinin anlamsal değişmezliğini be- irten bir sözcüktür. X DY Dilin gelişememesi ile ilgili bir yorum içermekte- dir. E) Soyut anlamlı bir sözcük, somut anlama gele- cek şekilde kullanılmıştır. TYT KRALLAR KARMASI 4

ilgili eni. r O 10. "Etmek, eylemek, olmak" yardımcı eylemleriyle kurulan birleşik fiillerin ilk kelimesinde herhangi bir ses değişmesi, düşmesi veya türemesi meydana gelirse bitişik; gelmezse ayrı yazılır. Ancak her zaman istisna durumlar da olabilir. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde yardımcl.com eylemle kurulan birleşik kelimelerin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır? A) Unlü ressam, bu resmi defalarca hakketmişti. B) Sizinle görüşmeyi kabul etmiş olmasına sevindim. C) Rakibine hakaret eden ünlü sporcu sahalardan men edildi. D) Darbedilen kadın, suç duyurusunda bulundu. E) Aldığı sonuçtan sonra hayalleri yıkıldığı için kah- rolmuştu.

1 En Yayınları 4 Konularını günlük yaşamdan seçmek Büyük sıkıntılar çeken, acılı insanları konu edinmek Belli bir tema etrafında birleşen eserler vermek % 80 30 4Q 10 24 1 32 8 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "onun gibi olan, ona ben- zer" anlamına gelen bir söz vardır? A) Yeni silinen kapı ve pencereler pırıl pırıl parlıyordu. B) Bu filmi daha önce birkaç kez izlemiştim. C) Saksıdaki çiçekten etrafa güzel kokular yayılıyordu. D) Ben öyle bir şey demedim, siz beni yanlış anladınız. E) Onun senli benli davranışları hepimizi rahatsız etti.

www.edebivatveti 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde somut bir ad ek alarak soyut anlam kazanmıştır? A) Kafile sıcaktan korunmak için gölge bir yer arıyordu. B) Kalbinin üstüne elini koyarak onu sevdiğini söyledi. C) İnsanlık, yalnızca dillerde kalmış bir sözcüktür. D) Yüreğin yetmiyorsa bilmediğin denizlere yelken açmayacaksın. E) Dilindeki acıya, su gerekiyordu yine.

Sor Roman bazen ufacık bir hareketin tohumlan masıyla başlar. Zaman yazarın elinde istediği şekilde kullandı ğı materyaldir. Aslında birçok şiir sessizlikten doğmuştur. SOMUL Bu cümlelerdeki altı çizili sözcüklerin anlam özelliği aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla doğru olarak verilmiştir? A) Gerçek-soyut - soyut B) Mecaz-soyut - somut C) Mecaz-mecaz - soyut D) Soyut-somut-somut E)-Soyut-soyut - mecaz Z

13. Terry Eagleton, Rus yazar Dostyevski'yi yalın kat bir ideolojik içerik çözümlemesi yaparak değil, biçimsel açıdan onun dünya edebiyatına getirdiği sanatsal yeniliği modern bir bakışla ifade ederek ele alıyor. Bu cümledeki altı çizili sözün cümleye kattığı an- lam aşağıdakilerin hangisinde vardır? A) Büyük şehirler, modern bireyin kendini inşa ettiği alanlardır. B) Çalışmamızı üstünkörü değerlendirmesi pek hoş olmadı. C)Yıldızlar parıldayarak olduğundan fazla büyüyüp küçülüyordu. D) İkide bir içimizden birine çatmak için fırsat kollu- yordu. E) Bilgin'in bu çekingen tavırlarını, kusurlu ve zayıf oluşuna verdi.

5. (1) Yazar, yalnızca yaşadığı yerin değil Anadolu'nun da işlenmemiş, anlatılmamış konularını, insanlarını edebiyatımıza getirdi. (II) Bunu yaparken de folklorun uçsuz bucaksız zenginliğinden yararlandı. (III) Halk arasında az bilinen deyimleri, atasözlerini kullanıp söyleyişini de çeşitlendirip renklendirdi üstelik. (IV) Anadolu'nun anlatılışı bu renklendirmeyle birleşince de hikâye ve romanları da ayrı bir beğeni ve ayrı bir üstünlük kazandı. (V) Bu yönüyle çağdaşları tarafından takdir edildi ve birçoğu tarafından örnek alındı. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerin hangisi yanlıştır? BB A) 1. cümlede, sözü edilen yazarın eserinin belli sınırları olmadığı anlamı vardır. B) II. cümlede, I. cümlede verilen yargının kapsam alanı genişletilmiştir. C) III cümlede, sanatçının üslubuna yönelik olumlu bir görüş bildirilmiştir. DV. cümlede, sanatçının eserlerini diğer eserlerden üstün hâle getiren yönüne vurgu yapılmıştır. E) V cümlede, örnek alman biri olmasının nedeni IV. cümlede verilen sonuca bağlanmıştır.

8. Bu parçada altı çizili sözle yetişkin- ler hakkında anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Gerçeği kavramada zorluk yaşa- maları B) Uyum sağlama becerisinde yeter- siz kalmaları C) Ön bilgilerle yaratıcı düşünceyi köreltmeleri D) Tek tip düşünme biçimini benim- semeleri E Yeni öğrenmelere direnç göster- meleri yetişken bilinasel Alisem Gopnik, kariyerine şimdilerde gülünç bulduğu bir deneyle başlıyor. Çocukların sözcükler soyut kavramlarla nasıl ilişkilendir- diğini anlamak için 15 aylıktan itibaren dokuz çocuğu yılda bir kez ziyaret ediyor ve ağızla- rından çıkan her şeyi kaydediyor. Yaklaşık dört yıl süren bu çalışması sonucunda Gopnik, çocukların sözcükler kullanma biçimi ve ifade ettikleri anlamların, yetişkinlerin konuşma veya düşünme tarzıyla örtüşmədi- ğini belirliyor. Gopnik bu sonuçlardan hare- ketle çocukları, yetişkinliğe başlangıç aşama- sındaki bireyler olarak görmek yerine onların tamamen farklı olduklarını söyleyerek yetişkin bilişsel önceliğinin bir illüzyondan ibaret olduğunu vurguluyor. Bu görüşünü de çocuk- ların öğrenmeye yetişkinlerden daha açık olmasına dayandırıyor. Çocuk beyninin boyut ve biçiminin yetişkinlerden farklı olması sade- ce öğrenmeye açıklık değil, odaklanma, plan yapma ve dürtülere hâkimiyet konularında da çocuklan yetişkinlerdon üstün kılıyor. Yetiş- kinlerin beyin sistemi yaratıcı düşünmeyi sınırlandınırken yeni sinirsel bağlantılarla sürekli gelişen esnek çocuk beyni, yeni du- rumlara hemen uyum sağlayabiliyor. Bu nedenle çocuklar, gömlek düğmesi iliklemeyi beceremeselor do soyut bulmacaları çözme- de veya az bilgiden yola çıkarak sıra dışı yöntemler geliştirmede daha başarılı oluyor. Orneğin bir tolefonun nasıl çalıştığını kavra- diktan sonra bu bilgiyi sokak kapısının sürgü- sünü açmada kullanabiliyor. Farklı disiplinier- de ligiyle karşılanan Gopnikin bu çalışması, daha akih otomobiller üretmeye ve bilgisayar cyuntan geliştirmeye çalışan yapay zaká uzmanianna esin kaynağı oldu. Araştirmasry- la son zamanlarda popüler olan Goprilk, çalışmaya başlarken çocukların nasıl bir öğrenme biçimine sahip oldukdanni lespil etmek gibi bir amacı olmadiğini söylüyor. Hatta çocuklardan birinin ailesi taşınsaydı veya başka bir engel piksaydi onca amek çöpe gidecekt, diye okiyor.

çabam da uzun sürmez. Sar yrederim. Tekre yor. Yüz sayfalık bir kitabı bitirmem birkaç haftami uruyor, kitabı okumamam için özel bir ça biliyor. Okurlarım bana kızmasın ama inanın durum böy Duygularını böyle dile getiren birisinin Yusuf Atılg eserlerinde gördüğü en büyük eksiklik aşağıdakile hangisidir? A) Özgünlük B) Yalınlık 6)Sürükleyicilik C) Duruluk A) Özgünlük - açıklık B) Yalınlık - sürükleyicilik C) Doğallık - özgünlük D) Akıcılık - etkileyicilik E) Tutarlılık - açıklık E) Yoğunluk 11. Ayla Kutlu'nun kitapları arasında yeni bir gezinti yaptım geçenlerde. Son kitabını elimden bıraktığımda vardığım sonuç şu: "Hiçbir sayfada yapaylık, sıradanlık yok." Tam tersine edebiyat adına harcanan o müthiş emeğin, akıtılan terin izleri görülüyor her yerde. Özellikle son dönemde çok satar olma uğruna özensiz bir Türkçeyle ve sıradan kurgu- larla kitap üstüne kitap yayımlayanların dönüp dönüp oku- masında yarar olan bir yazar kendisi. Bu parçada Ayla Kutlu'nun hangi özelliklerine değinil- mektedir? 199

4. Söylenen bir şeyi dikkate almamak için kulak ardı etmek deyimi- ni kullanırız. Yanında, yakınında konuşulan bir şeyi konuşmaya katılmadan dinlemek için kulak misafiri olmak deyimini kullanır- || ken olup bitenleri çabuk haber alan birini kulağı kesik deyimiy- le niteleriz. Kulak tıkamak deyimini, bir şeyi duymazlıktan gel- mek; kulağını bükmek deyimini ise bir sorun karşısında dikkatli V to davranması için kişiyi uyarmak için söyleriz. Bu parçadaki numaralanmış deyimlerden hangisi açıklama- tribo sıyla uyuşmamaktadır? stretc Inebio A) I NLARI Sullidensiya taigned B) II C) III D) IV 413 E) V

17. Düşünce Dağlara kar düşünce Sevdiğim gelmez oldu Sardı beni düşünce Bu mâniyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Düz mâni olarak adlandırılır. B) Asonans vardır. C) Cinasli uyak kullanılmıştır. DUyak düzeni aaba biçimindedir. ENIK dize uyak oluşturma amacıyla kullanılmıştır.

Örnek - 19 Girişimcilere geniş iş alanları sağlandı. II. Küçük olaylardan etkilenmeyen geniş bir insandır o. III. Sanatçı, kendi alanında geniş bir bilgi birikimine sahip. IV. Kitap okuyan çocukların kelime hazinesi okumayanlara gö- re daha geniş oluyor. Geniş, bomboş bir arazinin ortasına küçücük bir top sahası yapmışlar. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde "geniş" sözcüğü aynı anlamda kullanılmıştır? A) I ve II D) Ill ve V B) II ve IV E) IV ve V C) IIl ve IV