Anlam Bakımından Sözcükler Soruları
Lise Türkçe
Anlam Bakımından Sözcükler7.
Ayıya dayı demek deyiminde kötü de olsa çıkan için
birine iyi demek; kafa patlatmak deyiminde bir insan
hakkında kötü konuşmak, onun şeref ve haysiyetine do-
kunacak şekilde bir şey demek; abuk sabuk konuşmak
deyiminde birbirini tutmayan, saçma sapan sözlerle ko-
nuşmak; ateş püskürmek deyiminde çok fazla kızmak,
IV
aşırı derecede sinirlenerek konuşmak; aba altından sopa
V
göstermek deyiminde ise birinin kapalı bir şekilde tehdit
etmesi ise konuşmadan çok eylem, davranışla ilgilidir.
Bu parçada altı çizili deyimlerin hangisi yapılan açık-
lamayla uyuşmamaktadır?
A) I
B) II
C) III
D) IV
E) V
Lise Türkçe
Anlam Bakımından Sözcükler5.
"Anlam genişlemesi yoluyla somut anlamlı bir sözcük so-
yut anlam kazanabilir."
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde böyle bir kullanım
vardır?
A) Güneşin bizi geceye teslim ettiği saatlerdi.
B) Haberi duyunca dünyası başına yıkıldı.
C) Gürültü sessizliği duyabilir mi hiç?
D) Acı çekmek istemediği için güldüğünü söylüyordu.
E) Yalnızlık... Seni bir gün biz seçeceğiz, o zaman gü-
zel olacaksın.
Lise Türkçe
Anlam Bakımından Sözcükler10. () Öğrencilerin söz almadan konuşma hakkı vardır.
B. Aşağıdaki cümleleri, verilen sözcük veya sözcük grubu ile tamamlayınız.
ifade özgürlüğü
dayanışma
temel haklar
çocuk
eşit
1. Açık fikirlilik, duyarlılık, paylaşımcılık ve...
edici niteliklerdendir.
2. Bütün insanlar özgür, onur ve haklar bakımından............
3. Her insan on sekiz yaşına kadar
4. Görüş ve düşüncelerimizi özgürce dile getirmemiz
hakkımızdır.
6. Temel haklarımız
5. Devletin anayasa ile güvence altına aldığı hak ve özgürlükler
olarak adlandırılır.
20
anayasa
..insanı insan yapan ayırt
doğarlar.
olarak kabul edilir.
ile güvence altına alınmıştır.
Lise Türkçe
Anlam Bakımından Sözcükler!Sozcükte ve Söz Öbeğinde Anlam
altı çizili sözcükler-
nlamına bağlı olarak
kullanılmıştır?
i ördüğüm boyun ba-
an olan kişi genellik-
yor gibi.
k hayatta da Kara-
odur ağaçlar yetişi-
DGS PRESTİJ SERİSİ
16. Bu zevkleri tadabilmen için daha çok çalışman gereki-
tadina voabilme
yor.
Bu cümlede geçen altı çizili sözcüğün cümleye
kattığı anlam aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili
sözcüklerden hangisi ile sağlanmıştır?
A) Olanları düşünürsen bana hak vereceksin.
B Yaşamak ağaç gibi, tek ve hür ve bir orman gibi
kardeşcesine.
C) Anlatacaklarımı dinlemezseniz doğru yolu bula-
mazsınız.
D) Bu köy okulunda öğrencilerimden öğretmen olma-
nın değerini öğrendim.
Bakmak ile görmek arasındaki farkı anladığınız
gün algınız açılacaktır.
Lise Türkçe
Anlam Bakımından Sözcükler2.
Henüz ağaçların bu bahçelerde
Bütün yemişleri dalda sarkıyor
Büyük ümitlerin bittiği yerde
Geceler bir deniz gibi akıyor
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Sesteşi olan sözçükler vardır.
B) Somut anlamlı sözcük vardır.
C) Eş anlamlı sözcükler kullanılmıştır.
D) Soyut anlamlı sözcük vardır.
E) Nitel anlamlı sözcük kullanılmıştır.
Lise Türkçe
Anlam Bakımından Sözcükler6. Biz bayrağın fedaisi sayısız Türk genciyiz
Bir hilâle şan arayan korku bilmez gemiciyiz
Yukarıdaki dizelerde geçen altı çizili sözcükteki edebî sana-
tın benzeri aşağıdakilerin hangisinde vardır?
A) Ayva sarı, nar kırmızı sonbahar
Her yıl biraz daha benimsediğim
B) Rüya gibi bir yazdı, yarattın hevesinle
Her anını, her rengini, her şi'rini hazdan
C) Belki rüyalarındır bu taze açmış güller
Bu yumuşak aydınlık dalların tepesinde
D) Seni hiç unutmayacak asla bu gözler
Artık nerede kaldın, herkes seni gözler
E) Bir buçuk yaşında sürünsün gezer
İkisinde sütten kesilir bezer
Lise Türkçe
Anlam Bakımından Sözcükler3.
UNITE 2
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Hikâye
Aşağıdaki parçaların hangi hikâye anlayışıyla (Milli ve dini duyarlılığı, bireyin iç dünyasını, modernizmi esas alan hikaye ve
/3/
toplumcu gerçekçi hikâye) yazıldığını belirtiniz.
1.
ETKIN IK
66
Abdullah Efendi'de bu korku tam üç sene evvel haya-
tının biricik macerasını kapatan ve onu bambaşka bir
adam yapan bir kış gecesinden beri vardır. Evet, oda-
sında yapayalnız, bir türlü görünmeyen bir sevgiliyi bek-
lerken birdenbire tepesinde apartmanın çatısının uçtu-
ğu ve odasına yıldızlanın dolduğu o büyük geceden be-
ri Abdullah, Mavera ile arasında hiç de temenni etme-
diği bir şekilde kuvvetli ve derin bir münasebetin baş-
ladığını hissetmişti. Bunun nasıl olduğunu bizzat ken-
disi de pek kolay anlatamazdı. Sadece tek bir şeyi, o
zamanlar ümitsizliğin son haddinde yaşadığını biliyor-
du. Bir insanın kendi talihini bütün vuzuhuyla görmesi
kadar korkunç ne olabilir? Abdullah Efendi birkaç haf-
tadan beri onunla baş başa, göz göze yaşıyordu.
11. SINIF
99
66
Gece karanlıktı; filvaki, o gece için karanlıktı demek de doğ-
ru değil, zira, biraz evvel söylediğim gibi, orada karanlık da
aydınlık gibi daima açılıp kapanan bir hâldedir; şimdi ba-
karsınız, etrafınızda birden gündüz olur, şimdi bakarsınız,
üstünüze kesif bir gece çöküverir. Nitekim biz de böyle anı
bir kesafetten bilistifade siperlerden çıktık, ta uzakta bir
harp gemisinin projektörü bir Kehkeşan hâlinde semalara
doğru uzanıyor, biz gah emekleyerek, gah çömelerek, gah
iki büklüm, beş altı seri adım atarak, sonra birdenbire uza-
nip etrafı dinleyerek sessizce, sessizce ilerliyoruz. "Tak,
tak, tak" nefesimizi tutup duruyoruz; bize değil, yine ilerli-
yoruz. Üzerine düşeceğimiz düşman siperine beş on adim
kaldı; ta yukandan bir tayyare geçiyor, bende garip bir sar-
hoşluk var, gülmek, haykırmak, ağlamak istiyorum; yaklaş-
tık, yaklaştık...
"J
2.
4.
GG
Biz Kuloba diye bir köyüz. Ireziliz... Ta Cinivizler'den kal
mişiz, eskiden beri ireziliz... Şehre yakınız. Öksüz ve sefi-
dolap hemen şurada. Arada batak bir yol var. Bu yoldan
liz. Şehir burnumuzun dibinde. Mahkeme, karakol, doktor,
biz işleriz. Şehirliler adımlarını atmazlar. Bir muhtaçlıklan
yok bize. Ama bir gün değişiverdi bu: Gümüş eşiklinin ağaç
eşikliye muhtaç olması gibi onların da bize muhtaç olduk.
lan anlaşıldı. Bir kış günüydü. Yollardan, sokaklardan, ev-
lerin avlularından çamur kaynıyordu. Dışarlara çıkamıyor.
duk. Odalarda, duvar diplerinde paslanıp gidiyorduk. Bir-
den, mezarlığın arasındaki yoldan fotör şapkalı adamlar,
boncuklu, boyalı hanımlar, polis candarma takımı, bir sürü
motosiklet, cip... geliverdiler!
Demirden bir baskına benziyorlardı.
33
Yıllardır bu tozlu, örümcekli karanlığa çıkmamıştı. Işığı gö-
ren bazı böcekler kaçıştılar. Korktu fakat yararlı olacağını
düşünmek kuvvetlendirdi onu. Belki de hiçbir şey söyle-
meden başarmalıydım bu işi. Benden bir karşılık beklemi-
yor. Ona yardım etmek mi bu?
Bilmiyorum, bazen karıştırıyorum; özellikle, başımda uğul-
tular olduğu zamanlar. Onun gibi düşünmeyi bilmek ister-
dim. Bana belli etmemeye çalışarak izliyor beni. Çekiniyor.
Acele etmeliyim öyleyse. Feneri yakın bir yere tuttu, anne-
siyle babasının resimleri.
Aralanında eski bir ayakkabı torbası, kırık birkaç lamba. Ne-
den hiç sevmediler birbirlerini? Ölecekler diye öylesine
korkmuştum ki.
KA
Cumhu
1.
Torbayı karıştırdı: Tuvaletle gittiğim ilk baloda giymiştim
bunlan. Her gece biriyle dışarı çıkardım, dans etmek için.
Aman Allah'ım! Nasıl yapmışım bunu? Ellerinin tozunu el-
bisenin üstüne sildi. Mor ayakkabılarına baktı: Buruşmuş-
lar, küflenmişler.
"J
Ka
or
la
h
Lise Türkçe
Anlam Bakımından SözcüklerYAYINEVİ
SIXTY
LUNEIVI
Türkiye'nin
en çok
tutulan suyu!
Erikli
Bu reklam panosunda kullanılan ürün sloganında aşağı-
daki edebî sanatlardan hangisi kullanılmıştır?
A) Kinaye
B) Teşbih
D) Istiare
C) Tevriye
E) Mecazımürsel
Lise Türkçe
Anlam Bakımından Sözcükler5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili
sözcük, "saymak, kabul etmek" anlamında
kullanılmıştır?
A) Bundan sonra gelir mi dersin?
B) Saat yedi dedi mi uyanırız hepimiz.
C) Yarım milyon dediğin nedir?
D) Eskilerin dediği gibi beşer, şaşar.
E) Anadolu'da muşmulaya döngel de derler.
Lise Türkçe
Anlam Bakımından SözcüklerSözcük Anlamı - Söz Yorumu
ÖRNEK: 2
♫
"Yakmak" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde "tu-
tuşturmak" anlamında kullanılmıştır?
A) Kurumuş yaprakları bahçenin bir köşesinde yakacağız.
B)
Konferans salonuna girince hemen lambayı yaktı.
C) Annem ipek gömleğimi ütülerken yakmış.
D) Temmuz güneşi, öğleden sonra ortalığ yakıyordu.
E) Karanlık odayı aydınlatmak için yaktığı kibriti bana uzattı.
Çözüm
Yan Anlam (Yakıştırm
Şekil ve işlev benzerliğinde
varlığa ad olarak verilmesi.
ğün, gerçek anlamından tar
ğı anlamlara yan anlam der
Örnekler
Kapının kolunu dün değ
Çocuklar sandalyenin a
Uçağın kanadı kazadam
Şişenin ağzındaki tipay
Şehrin göbeğinde bir d
Yukarıdaki cümlelerde renk
Lise Türkçe
Anlam Bakımından Sözcükleran
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansımadan
türemiş bir eylem yüklem olmuştur?
A) Beni ders çalışmaktan soğutan şey, gürültüydü.
B) Baharın gelmesiyle her dalda farklı türden kuşlar
ötüştü.
C) Komşumuzun yavru kedileri gece boyunca
miyavlıyordu.
D) Kendisinden beklenmeyen bir tavırla kendisiyle dalga
geçen arkadaşlarına kükredi.
E)/Kocaman odada sessizliği bozan tek şey saatin tik
taklarıydı.
3D yayınları
10.
Lise Türkçe
Anlam Bakımından Sözcükler2.
Bu boş arsada yan yatmış eski bir traktör duruyor. Ev-
lerden birinin kamburlaşmış belini üç uzun direkle des-
teklemişler. Bir tramvay titreyerek, sarsılarak geçiyor;
içinde de yorgun bedenler...
Bu parçadaki sözlerle ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) "yan" sözcüğü eş sesli olup gerçek anlamıyla kul-
lanılmıştır.
B "Evlerden birinin kamburlaşmış belini" sözünde ki-
şileştirme vardır.
C) yorgun bedenler" sözünde ad aktarması vardır.
D) "boş" sözcüğü, mecaz anlamda kullanılmıştır.
E)
"durmak" sözcüğü, "işlemez olmak, çalışmamak"
anlamındadır.
Lise Türkçe
Anlam Bakımından Sözcükler2.
(1) "Bugün bana ise yarın sanadır." atasözümüz, başı-
mıza gelecek her olumsuzluğun, bir gün başkalarının
başına da gelebileceği ve böyle bir olumsuzlukla kar-
şılaşanlara saygılı davranıp yardımcı olmanın önemine
işaret eder. (II) "Dikensiz gül olmaz." atasözünde ise
çok iyi ve güzel sandığımız herhangi bir şeyin bir eksiği
ya da olumsuz bir yanı olabileceğine dikkat çeker. (III)
"El elden üstündür." atasözümüzü ise kendini herkes-
ten üstün gören, bununla da gururlanıp övünen, had-
dini bilmez insanlar için kullanırız. (IV) "Güneş balçıkla
sivanmaz." herkesçe bilinen bir gerçek inkâr edilemez,
anlamında kullandığımız bir atasözümüzdür. (V) "Kani
kan ile yumazlar." atasözümüz yapılan bir kötülüğe,
benzeri bir kötülükle cevap vermenin doğru olmadığını
ifade eder.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
verilen atasözünün anlamı açıklanmamıştır?
A) I
B) II
C) III
QUE
D) IV
E)
Lise Türkçe
Anlam Bakımından SözcüklerAşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içindeki anlam
olayı yoktur?
A)
B)
D)
E)
Her nere gidersen eyle talanı
Öyle yap ki ağlatasın güleni
Bir saatte söyle yüz bin yalanı
El bir doğru söz söylerse inanma
(İğneleme)
Ben garip çizgilerle uğraşırken baş başa
Rastlamıştım duvarda bir şair arkadaşa
(Ad aktarması)
Falanca durağa şimdi geliriz göğe bakalım
İnecek var deriz, otobüs durur, ineriz
(Güzel adlandırma)
Bende bir resmi var, yarısı yırtık
On yıldır evimin kapısı örtük
(Kinaye)
Ağaçlar sonbahara hazırlanıyor
Bu şehir o eski İstanbul mudur
(Deyim aktarması)
Lise Türkçe
Anlam Bakımından Sözcükler36. Meteoroloji, yağmuru bize önceden haber verir.
Aslında havada bir belirti yok gibidir. Tabi bu dik-
katli bakmayanlar için geçerlidir. Oysa yağmur yağ-
madan önce doğada ilginç bir kıpırdanma başlar.
Kuşlar hareketlenir, havada nem ve sıcaklık artar.
Kimileri bu aşamada değişikliği fark eder ve yola
hazırlıklı çıkar. Kimileri ise bütün gökyüzünü kara
bulutlar kaplayana ve gök gürleyene kadar bunu
fark etmez, yağmura hazırlıksız yakalanır. Yaşadı-
ğımız olaylar da buna benzer. Mutlaka belirtilerini
gösterir, sonra patlak verir. Kimisi olay patlak ver-
meden kaçıp uzaklaşır. Kimisi de elindeki bomba
patladıktan sonra olanları anlayabilir.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin üzerin-
de durulmaktadır?
A) Farkındalık
B) Öngörü
C) Önsezi
D) Varsayım
E) Tedbirli olmak
Diğer sayfaya geçiniz.
Lise Türkçe
Anlam Bakımından Sözcükler4. Kavramların sayılabilen, ölçülebilen, azalıp çoğala-
bilen özelliklerini gösteren sözcüklere nicel anlamlı
sözcükler denir. Varlıkların nasıl olduğunu, niteliğini
gösteren; sayılamayan, ölçülemeyen bir değeri, özel-
liği ifade eden sözcüklere "nitel anlamlı sözcükler"
denir. Bir sözcük farklı cümlelerde nicel ya da nitel
anlamlı kullanılabilir.
Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük "nicel"
anlamda kullanılmıştır?
A) Bu ağır sorumluluk altında kim olsa aynı şeyi ya-
napardı.
B) Uzun bir yolculuğun ardından yeni evime ulaş-
mıştım.
wo
vondy od dntD
C) Hafif bir akşam yemeği iyi bir uyku için en önem-
li şarttır.
D) Yakın akrabalarımızın davete katılmaması bizi
çok üzmüştü.