Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler Soruları

2018-ALES/3/SÖZEL 36. - 38. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Bazı canlıların anne karnında veya henüz yumurtadayken dış sesleri algılayabildiği biliniyor. Peki, kimi ebeveynlerin bu iletişim kanalından yararlanarak yavrularının fiziksel gelişimlerini etkileyebildiğini biliyor muydunuz? Avustralya'da yürütülen bir araştırma, bir kuş türü olan zebra ispinozlarının henüz yumurtadan çıkmamış yavrularını dışarıdaki sıcak havaya karşı uyarabildiğini ortaya koydu. Araştırma kapsamında uzmanlar ilk olarak ebeveyn zebra ispinozlarının belli günlerde yavrularıyla her zamankinden farklı konuştuğunu" tespit etti ve bu durumun sebebini incelemeye başladı. Kuşların yuvasını 600 saat boyunca gözlemleyen ve ötüşlerini kaydeden ekip, bu özel ötüşün yalnızca hava sıcaklığı yirmi altı dereceye ulaştığında ve yavrular yumurtadan çıkmadan beş gün önce gerçekleştiğint fark etti. Araştırmanın ikinci basamağında uzmanlar hattın diğer ucuna bağlanmak için bir deney tasarladı. Yavruların bu sesleri gerçekten dinleyip dinlemediğini ve gelen uyarılardan nasıl etkilendiklerini anlamaya çalışan araştırmacılar, kabuğundan çıkmamış bir grup yavru zebra ispinozuna kaydetmiş oldukları "özel uyarı”yı dinletti. Benzer koşullarda bekletilen diğer yumurta grubuna herhangi bir müdahalede bulunulmadı. Deneyin sonunda, kayıttan gelen ötüşü dinleyen yavruların ikinci gruba göre daha yavaş geliştikleri ve yumurtadan çıktıklarında daha minyon kuşlar oldukları gözlendi. Minyon bir yapıya sahip olmanın sıcak bir çevrede kuşlar için avantaj olduğunu vurgulayan uzmanlar, ispinoz ebeveynlerin hayati uyarıyı en doğru zamanda, yani yavrular gelen sinyali algılayabilecek ve vücutlarındaki sıcaklık düzenleme sistemlerini kontrol edebilecek kadar büyüdüklerinde yaptığını da ortaya koymuş oldu. 36. Bu parçada söz edilen araştırmayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? Belirli bir kuş türünün yumurta döneminde yavrusuyla B) Ispinozların kuluçka dönemlerinde çevresel etkenlere karşı daha kayıtsız oldukları tespit edilmiştir. C) ispinozların yavrularıyla ancak hava sıcaklığında bir değişim olduğunda iletişim kurdukları anlaşılmıştır. D) Anne-baba ispinozların uyarılarına yavrularının da benzer bir yolla tepki verdiği ortaya konmuştur. E) Hava sıcaklıklarındaki artışın özellikle büyük ispinozl- için bir tehlike olduğu kanıtlanmıştır.

Istasyonlar birer kapalı kutudur. İçlerinde çok şey vardır bilinmez. Orada herkes duygularını birakır gider. Orada bir devir kapanır, bir devir açılır habersiz. Her tren hasretler, arzular yüklenir sırtına gider. Yığın yığın duygular sıralanır, birikir. Yırtılır hava, yikar istasyonu gözyaşlarıyla. Bu parçada aşağıdaki anlam olaylarından hangisinin örneği yoktur? gide A) Kişileştirme B) Benzetme C) Somutlama D) Aktarma E) Dolaylama

4. . dil: Düşünce ve duyguları bildirmeye yarayan her- hangi bir anlatım aracı. düşmek: Uğramak, kapılmak. gönül: Kalpte oluşan duyguların kaynağı. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "dil, düşmek, gö- nül” sözcükleri belirtilen anlamlarını karşılayacak şekilde kullanılmıştır? A) Gözden düşen gönlün hatırda konuşacak dili ol- mazmış. B) Gönül gözü kapalı olunca kişinin ne diller döksen düşmez aklı Hakk'a CY Çıkmaz sevdaların diline düştü gönlüm; pusulam sendin, yolum sen. D) Gönlün bin dili olsa bir tanesi düşmez senden baş- kasina. E) Bize düşmez dilinde yalan, gönlünde fesatlık olanı ve doğruluktan şaşanı yola getirmek.

Anlatım Boa Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bo- zukluğu yapılmıştır? A) Deniz altındaki bu macera size çok farklı bir heyecan yaşatacak. B) Kendisine yapılanlara çok öfkelenmiş, başını taştan taşa vuruyordu. C) Başkalarının hâlini anlamayan günü gelir ken- disi anlaşılmaz olur. D) Aşkı anlatabilmek için, yeryüzünde var olan dillerden başka bir dil gerekli. E Her şey, her zaman yolunda gidecek, diye bir kural yoktur hayatta.

2. I. Bana benden olur, her ne olursa; başım rahat bulur, dilim durursa. II. Para insana dil, elbise insana yol gösterir. III. Bülbülün çektiği dili belasıdır. IV. Eli dar olanın dili kısa olur. 1 1 V. Dilden gelen elden gelse her fukara padişah olur. Yukarıda "dil” ile ilgili verilen atasözleri anlamsal ola- rak eşleştirildiğinde hangisi dışarıda kalır? AI B) II C) III D) IV EV 1 1 1

çizgilerini munu yapar; her satirinda Janin adamı olduğu fiskerud. Sabri Esal Siyavuşgilise sanatçı için ..hikayeciliguriz onun yaşama se- vincine imrenerek dirildi ve serpildi." derdi. Sabahattin Kudret Aksal "Salt Falk, edebiyattan hoşlanacak bir okur topluluğunu hazır bulan talihli yazarlardan değildi. Okurunu yetiştiren, egi- ten, okuruyla birlikte oluşan bir yazardı." demişti. Bu parçada Türk edebiyatının önde gelen yazar ve eles- tirmenlerinin Sait Faik ile ilgili söylediklerinden asagida- kilerin hangisi çıkarılamaz? A) Okuyucu kitlesinin özelliklerini hikayeleriyle kendisinin oluşturduğu Bi Hikayelerinde yaşama sevincini işlediği G) Hikayede geçen karakterleri, genel özelliklerle betimlediği D) Hikâyelerinde yaşadığı zamanı anlattığı E) Hikâyelerinin kendine mahsus nitelikler taşıdığı bulan ve Toriderin Orta Asya sanların konutların Tini kargvlamak am bir üst geçirerek Verin arasına kisa sanmaktadır. TO ve tarih boyunca dokumalar, tekne Ancak bölge öze diklan için bilhas Bu parçada kil ne değinilmen AS Toplumlar B) Kirkili moc gina C) Alt oldukle D) Bir gerek: E Desen ve 33. Adi öyle ols siyum emilir gidalar dişi mek zor ar kaldiginda D vitaminir 67. Renklerle ilgili hafızamızın işitsel belleğimize göre daha zayif olduğu bilinmektedir. Renkleri hatırlamakta zorlanabiliriz fakat dinlediğimiz bir melodiyi daha çabuk hatırlanız. Çok fazla tonda renk olmasına rağmen günlük konuşmalarımızda ve kullanımlarımızda renk ve ton sayısı otuzu aşmaz. Bunun ne- deni de renkleri algılamadaki düşük kabiliyetlerimizdir. Sanat- sal olarak renk, renklerin fizikselliği ile değerlendirilir. Renk, cisme gelen işığın yansıması olarak algılanmaktadır. Cisimler renklerine göre bir tür elektro manyetik enerjisi olan titreşim- ler yaymaktadır. Her rengin dalga uzunlukları ve titreşimleri farklıdır. Dalga boylarına göre renkler, insanda yakınlık veya uzaklik hissi uyandırmaktadır. Sıcak renkler yakınlık, soğuk renkler uzaklik hissi oluşturur. Dünyaca ünlü Van Gogh, Tur- ner gibi ressamlar renklerin bağımsız anlatım gücünü ortaya koyan çalışmalar yapmıştır. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşi- labilir? vanlarda ürettiği bir daha etkile liyor. Ingil rinda yeti öneriyor UVB işin D vitamin rekli DV Bu par ğinilmi A) Vita B) D mu A) Melodileri daha çabuk hatırlamamızın nedeni, melodilerin beyinden çok ilgi alanımı içerisinde olmasıdır. B) Insan beyni çok çeşitli renkleri günlük hayatında algilar ve kullanır. Bazı sanatçılar renklerle ilgili çalışmalarında renkleri si- cak ve soğuk olarak gruplandırmışlardır. D) Renklerle ilgili oluşan algi, tamamen kişilerin ruh hali ile ilgilidir. E) Renklerin fiziksel özellikleri, sanat içerisinde değerlendi- rilmiştir. oli D ta D) V E) 9

2. Aşağıdaki altı çizili tür adlarından hangisi türünün tamamını ya da bir bölümünü karşılayacak biçimde kullanılmamıstır? A) Gül, rengine bağlı olarak farklı şeyleri ifade eder. B) Şiir, sözcüklerin ruhunun en gizli yönlerinin açığa çıktığı bir türdür. C) Roman, savaş yıllarına ışık tuttuğu için okuyucuların ilgisini çekmiştir. D) Rüya, insanın yaşamak isteyip de yaşayamadıkları- ni açığa çıkarır. E) Kitap, binbir güzelliği ve düşünceyi insanın gözleri- nin önüne serer.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, "hep" sözcüğü gereksiz kullanılmıştır? A) Konuşmacı hep bilinen şeyleri tekrarlıyordu. B) Siz hepiniz hep taşrada mıydınız? C) Sen de okula her zaman hep geç kalırsın. D) Kahvaltıda hep süt mü içersin? E) Yaz tatilini hep aynı yerde mi geçirirsin?

4. Bana benden olur, her ne olursa; başım rahat bulur, dilim durursa. Para insana dil, elbise insana yol gösterir. Bülbülün çektiği dili belasıdır. Eli dar olanın dili kısa olur. V. Dilden gelen elden gelse her fukara padişah olur. Yukarıda "dil) ile ilgili verilen atasözleri anlamsal ola- rak eşleştirildiğinde hangisi disanda kalır? A) B) II INI EM DIY EN DN. EV 1 Diğer sayfaya geçiniz

1. 10. Tabut kalın ciltli bir kitaptır Senin de çocukluğun bir ceviz tabut muydu Usulca bırakılan denize Altı çizili bölümde aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir edebi sanat vardır? ile- A) Bir sözün yakın anlamı kastedilerek söz uzak anlamına gelecek şekilde kullanılmıştır. B) Aralarında ilişki bulunan karşıt kavramlardan biri olarak kullanılmıştır. C) Benzeyen ile kendisine benzetilenden ikincisi söylenmeden onun bir niteliği belirtmiştir. D) Doğal bir olay, gerçek nedeninin dışında hoşa gidecek bir sebebe bağlanmıştır. E) Bir söz, gerçek anlamı dışında mecaz anlamiy- la kullanılmıştır. 11. Aşağıda verilen bilgilerin hangisi ayraç () için- de verilen edebi sanata ait değildir? A) Söylenen bir sözü yalanlamadan geri çevirip ARI onun yerino

qisim Fill a sifo 13. Romancı Balzac sanatı toplumsal ve siyasal men- faatleri için kullanmaktan geri durmustur. Aşağıdakilerden hangisinde yan cümle görevi bakımından bu cümledekiyle özdeştir? A) Yaşamaktan ve sevmekten kim bikmış ki ben de bikayım B) Onunla sohbet etmeyi her şeyden çok özlediği- mi itiraf etmeliyim. C) Daha acemi bir öğretmenken benden daha iyi bir öğretmen olmadığına inanırdım. D) insanlık için yanlış olan her şeyi haykırmaktır dürüstlük. E) Seyrettiği bir futbol maçını ballandıra ballandıra anlatıyordu her ortamda.

1. Aşağıdaki cümlelerde bulunan altı çizili sözcüklerden hangisinin anlamdaşı yoktur? A) Osmanlıda hekimler, çok kapsamlı bir eğitimden geçi- rilirdi. B) Buranın büyülü havasına kapılalı tam otuz yıl olmuş. C) Ağaçlı ve sık çalılardan oluşan zorlu bir yürüyüş yolu- nu geçtik. D) Şu karşıda duran kırmızı kazaklı çocuğa gidip sorabi- lirsin bunu. E) Ülkemiz akarsularının debisi genelde bahar aylarında artar. pical

3. Eğer cebinde akrep var diyorsanız birinin cimri olduğu- 1 nu uzun uzadiya anlatmanıza gerek yoktur. Aynı biçimde görmüş geçirmiş sözü, kastettiğiniz kişinin çok tecrübeli II olduğunu veya iyi günler yaşadığını belirtmekte işinizi ko- laylaştırır. Biri için helal süt emmiş demeniz insanların ona III olan güvenini artırırken hinoğlu hin demeniz insanları ondan uzaklaştıracaktır. Paraya kıymak sözünü kullandığınızdaysa insanların gözün- V de savurgan bir kişilik canlanacaktır. Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisi yanlış kul- lanılmıştır? C) 10 D) IV A) I E) V (TYT) IV B) II

2. Güncelerde, gerçeklerden uzak, tek yanlı bir resim çizilmesi çok karşılaşılan bir durumdur. Çünkü günce yazarı genellikle sadece kızginlik ya da mutsuzluk gibi belli ruh durumlarını kaydeder ve tersi duygular içindeyken güncesine bir şey yazmaz. Ayrıca bu günce ya da mektupları bölüm bölüm yayımlamak da bir hatadır; özellikle, yayımlanmayan parça- lar yaşayan kişilerin duygularını ya da şöhretlerini olumsuz yönde etkilememek kaygısıyla çıkarılıyorsa. Yayımlanmayan parçalarla birlikte hemen her zaman, günce ya da mektup yazarının gerçek karakteri çarpıtılmış ya da gizlenmiş olur. Bu da kırışıklıkları, çizgileri ve pürüzleri gizlenmiş bir resmin ortaya çıkmasına yol açar. Bu parçada geçen "kırışıklıkları, çizgileri ve pürüzleri gizlen- miş bir resmin ortaya çıkması" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? + A) Yazarın olumsuz duygularını yansıtmama B) Yaşanan gerçeklere bağlı kalma C) ilgi çekmeyecek bölümleri atma D) Özgün olmak için abartelan yararlanma E) Yazarın anlattığı kişilere ön yargısız yaklaşamama (ALES)

8. Yansımalar ses özelliğini yitirirse mecazlaşır. Aşağıdakilerin hangisinde bu açıkla- maya örnek vardır? Tempoyu yükseltmezsek gümledik. . B) Cizutilises kulağımızı tırmaladi. C) Çaydanlıktaki su fokur fokur kaynıyor. D) Fısıltılı konuşmalarından bir şeyler çe- virdiklerini anladım. E) Bu kadar kasmasının bir anlamı yoktu.

4. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük temel anlamda kullanılmıştır? Şiirle uzun zamandır uğraştığını biliyorum. B), o an her şeyde kusur ariyordu. C) Sen de onu dün orada görmüşsün. D) Hiçbir zaman onu yalnız bırakmayacağım. E) Soluk benizli biri içeri girdi. IH YAYINLARI OSADI UYGUN YA