Anlatım Biçimleri Soruları

VERİ/ Türkçe 29. Flaubert için şöyle diyorlar: "On sene, yirmi sene sonra aynı di- zelere hayranlık duyar, aynı biçimleri arar, aynı şeyleri beğenir. Öyle görünüyor ki yirmisine doğru kavrayabildiği düşünceleri kavramış ve sonra bütün yaşamı boyunca bunları somutlamaya çalışmıştır. Yaşamını hiçbir biçimde yapıtlarına yansıtmamıştır. Durağan bir yaşamı olan bu sanatçıyı tutucu olarak nitelemek yanlış olmaz." Aşağıdakilerden hangisini söyleyen kişi, bu parçada belirti- lenlere karşı çıkmaktadır? A) Ağır ama özenli çalışan bir yazardı, sanatıyla ilgili düşünce- leri zamanla daha da kesinleşti. B) Yazıda dilin ritmik akışını ve hecelerin uyumunu arar, tıpkı müzik gibi okurun/zihninin derinliklerine seslenmek isterdi. C) Zaman içinde beğenileri aynı kalan bir yazarın, "Madam Bo- vary" gibi çağının çok ilerisinde bir roman yazabilmesine ne demeli? D) "Madam Bovary'de karakterlerin bütün özelliklerini ya da olayları, duygulara kapılmadan yansıtarak nesnelliğini orta- ya koymuyor mus EX "Mektuplar'da kendi/kişiliğini yapıtına yansıtmamak için çır- pinan bir yazarın, bunu romanlarında da yapmasını doğal karşılamak gerekmiyor mu? VERİ YAYINLARI

7. 1. Rodos Heykeli, MÖ 280'den 225'e kadar gemici- lere karayı gösteren bir işaret görevini gördü ve daha sonra adayı sarsan bir deprem sonucu yıkıl- di. II. Günümüzde biraz daha geri planda kalmış görün- mektedir. III. Güneş Tanrısı Helios'un tunçtan yapılma dev heykeli Rodos Limanı'nın ağzında bulunuyordu ama çoğu kez sanıldığı gibi heykelin bacakları arasından gemiler geçmiyordu. IV. Yıkılmasaydı hâlâ turist akınına uğrayan ve konu- şulan bir heykel olma özelliğini sürdürebilirdi. V. Heykel yaklaşık 32 metre yüksekliğindeydi ve MÖ 304'teki Rodos kuşatmasından kalma tunç gereç ve silahların eritilmesiyle yapılmıştı. Yukarıdaki cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan ikinci olur? E) V A) I B) II C) III D) IV

1. Bu dönme hareketinden doğan merkezkaç kuv- vetin etkisiyle Güneş'ten dışarıya bir miktar mad- de savruldu. II. Önce çok uçucu olmayan mineral ve metallerin yoğunlaşmasıyla iç gezegenler, sonra uçucu gaz- ların yoğunlaşmasıyla dış gezegenler oluştu. III. Artık geçerli sayılmayan bu kurama göre Güneş ilk oluştuğu zaman bugünkünün 50-60 katı bü- yüklükteydi ve kendi çevresinde hızla dönüyordu. IV. Bilim insanları öteden beri Dünya'nın bütün öbür gezegenlerle aynı zamanda oluştuğuna inanırlar. V. Güneş sisteminin başlangıcına ilişkin eski bir ku- rama göre önce Güneş var olmuş, daha sonra gezegenler ondan kopmuştur. Yukarıdaki cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan dördüncü olur? A) I B) II C) III D) IV E) V

4. I. Sebze olarak kullanılan kabak türlerinin başlıca- larının biri olan sakız kabağının salatalığı andıran hafif oluklu ve silindir biçimli meyveleri vardır. II. Bu hâliyle yemek yapmaya uygun olmadığından körpeyken toplanır. III. Meyvelerin körpeyken sarımsı ya da beyazımsı yeşil renkli yumuşak kabuğu olgunlaştıkça sertle- şir ve tohumları irileşir. IV. Bunun bir de Girit kabağı adı verilen koyu yeşil renkli ve siyaha yakın çizgili bir çeşidi vardır. V. Ülkemizde çok üretilen ve tüketilen sebzelerden biri olan sakız kabağı yazın açık alanlarda, kışın- sa seralarda yetiştirilir. Yukarıdaki cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan ikinci olur? A)I B) II C) III D) IV E)V

3. 1. Bilim insanları, jeotermal ısının nereden kaynak- landığı, yeryüzüne çıkan buharın nasıl oluştuğu konusunda henüz tam bir görüş birliğine varama- mışlardır. II. Büyük bir olasılıkla bu ısının kaynağı, Dünya'nın derinlerindeki magma denilen erimiş kayaç kütle- sidir. III. Termal bölgelerin en önemli özelliklerinden biri, buralarda çok miktarda kaynarca, kaynar çamur havuzu ve gayzerin bulunmasıdır. IV. Deprem ve yanardağ etkinliklerine sık rastlanan bölgelerde ısı akışı 100 kat daha büyük olabilir, bu tür yerlere termal bölge denir. V. Dünyanın pek çok yerinde termal bölge vardır; bunların başlıcaları da ABD, Meksika, Japonya, İzlanda, İtalya, Yeni Zelanda, Türkiye'dir. Yukarıdaki cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan dördüncü olur? A)I B) II D) IV E)V C) III D) IV

2. İhtiyar adam, yolcu arabasına yetişti ve bir yer bularak arabacısı- ni savdı. Sabahın beşine doğru evine vardı ve fizyolojiyle, doğay- la, metafizikle ilgili bütün eski düşüncelerinin çöküntüsü üstünde uykuya daldı; o denli yorulmuştu ki dokuza kadar uyudu. Bu parçada altı çizili sözle asıl anlatılmak istenen aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Eski değer yargılarının yeni değer yargılarıyla çatışması B) Sahip olunan her eski düşüncenin yeni düşüncelere zemin hazırlaması C) Eski fikirler çürütüldüğünde yaşanılan psikolojik hezimetin in- san üzerindeki etkileri VER A D) Tum eski fikirlerin bir araya üşüşüp kafa karışıklığına neden olması V VERİ YAYINLARI E) Eski fikirlerin artık önemini yitirip rahatsızlık vermeye başla- ması

5. I. Insan iskeletinin muhteşem dizaynı bu durumu en güzel özetleyenlerdendi. II. Yapı, onların dik yürümelerinin yanı sıra ilerleyen dönemlerde ayakta durmalarının da en büyük destekçisiydi. III. Bu arada büyük insansı maymunlar ile insan gibi en gelişmiş memelilerin iskeleti, vücudu tam anla- mıyla destekleyerek bu canlıların hemen hemen dik yürümelerine elverişli bir yapıya kavuştu. IV. Bacakları olmayan sürüngenlerin iskeletleri, hay- vanın yerde sürünerek ilerlemesine uygun bir biçim aldı; kuşlarınki uçmaya elverişli bir yapıya dönüştü, memelilerden çoğununki de hayvanın dört ayak üzerinde yürümesini sağlayacak biçim- de değişikliğe uğradı. V. Amfibyumlar, kuşlar, sürüngenler ve memeliler gibi değişik omurgalılar gelişirken birbirinden çok farklı iskelet tipleri ortaya çıktı. Yukarıdaki cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan dördüncü olur? A) I B) II C) III D) IV E) V

9. Güney Amerika'da bir işçi sınıfı ve üretim gele- neği olmayan tek ülkedir Venezuela. 11. Bu topraklarda vahşi bir at gibi özgür ve köksüz bir halk yaşar, Chavez gibi liderler ancak iki asır- da bir gelir. Venezuela'nın belki de en büyük talihsizliği, ko- layca çıkarılabilen dev petrol rezervlerine sahip olması. IV. Kendine bağlı asalak bir yüksek sınıfı oluştur- muş ve yoksullar onların artıklarıyla yaşamaya alıştırılmış. V. ABD neredeyse iki asır bu rezervleri sömür- müş. Yukarıda numaralanmış cümlelerle anlamlı bir bütün oluşturuluğunda baştan üçüncü cümle hangisi olur? A) I. B) II. C) III. D) IV) E) V

7. Warwick Üniversitesi'nden araştırmacılar ilk kez insan zekasını tanımlayarak ölçmeyi başardı. Bilgisayar Bi- limleri Bölümü'nden Prof. Jianfeng Feng liderliğinde Warwick ve Çin'nde geçenlerde beynin dinamik fonksi- yonlarını ölçmek ve beyindeki farklı kısımların nasıl ça- lıştığını tanımlamak için yapılan araştırmada zekanın farklı zamanlardaki etkileşimi ölçüldü. İnsan zekasının daha doğru bir şekilde anlaşılması, gelecekte yapay zekanın geliştirilmesine katkıda bulunabilir. Günümüz- deki Yapay Zeka sistemleri için insan beyninin büyüme ve öğrenme sürecindeki değişim ve adaptasyon gibi hayati değerleri islemez. İşte bu dinamik fonksiyonların keşfi sayesinde gelişmiş nöral ağların kurulumu sağ- lanarak; öğrenme, büyüme ve adaptasyon geçirmesi mümkün kılınabilir. Bu parçada sözü edilen araştırmanın sonucuyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) İnsan zekasının sınırlarının sonsuz olduğu B) Beynin dinamik fonksiyonlarının ölçülebileceği C) Zeka sistemlerinin beynin büyüme ve öğrenme sürecini etkilemediği D) İnsan deneklerden elde edilen bulguların yapay zeka çalışmalarına yeni bir boyut kazandırdığı E) Näral ağların kurulumu sağlanarak insan zihninin öğrenme ve çevreye uyumunun arttırılması 9.

man, müyle ip bu hiçbiri Dilma- yolun kitap- _raştır- dıkları hipler. çocuk wor. Bu e uğra- bulabili- nekleri şağıda- tedir de ziya- ekleri de ami sun- barındır- Bu parçada den hangisi vurgulanmak istenmektedi? B) Akıcılık A) Ulusallik D) Etkileyicilik -----. 12. 100 bin yıl önce Yeryüzü'nde en az altı farklı insan tü- rü vardı. Günümüzdeyse sadece Homo Sapiens var. Diğerlerinin başına ne geldi ve bize ne olacak? Çoğu çalışma insanlığın serüvenini ya tarihi ya da biyolojik bir yaklaşımla ele alır, ancak Harari 70 bin yıl önce gerçekleşen Bilişsel Devrim'le başlattığı bu kitabında gelenekleri yerle bir ediyor. İnsanların küresel ekosis- temde oynadıkları rolden imparatorlukların yükselişine ve modern dünyaya kadar pek çok konuyu irdeleyen Sapiens, C) Evrensellik Tarihle bilimi bir araya getirerek kabul görmüş anlatı- ları yeniden ele alıyor. E) Sadelik II. tarihin bilimin arka bahçesi olduğunu gözden kaçırı- yor. III. geçmişin neredeyse bütün önde gelen yazılarını eserinde harmanlıyor. A) Yalnız I Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre yu- karıdakilerden hangileri getirilebilir? B) Yalnız II D) I. ve III. C C) Yalnız III E) II. ve III. 35

Yazarın kitabını incelemeye başladığınız- da daha ilk cümlede kendinizi tutamayıp bu kelimelere ne gerek var ki demeye başlıyorsunuz. Devam ettikçe gereksiz gördüğünüz sözcüklerin sayısı da o oran- da artıyor. Bir süre sonra "Kitap kaç sayfa acaba?" diye sorarken buluyorsunuz ken- dinizi. Bu parçada sözü edilen anlatım ilkesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Akıcılık B) Duruluk C) Etkileyicilik D) Yalınlık Sürükleyicilik ? O

13. Divan edebiyatı, şiir ağırlıklı bir yer tutar. Ancak şiirlerin büyük bölümü sözcük örgüsü, söz ve anlam sanatlarının çeşitliliği, dilinin eskimişliği yüzünden çağdaş okurun rahatlıkla anlayacağı, tadına varacağı türden değildir. Ama kimi beyitler vardır ki bugün de tazeliğini korumaktadır. Böyle söyleyen bir kişi aşağıdaki beyitlerden hangisini son cümlede söylediklerine örnek gösteremez? A) Beni ağlan beni kim, üstüme gelmez ölicek Bir avuç toprak atar bad-ı sabadan gayrı B) Senin mahzunun olmak bana şadan olmadan yeğdir Gaminla ağlamak ellerle handan olmadan yeğdir Bülbüller öter, güller açar, şad gönül yok Hiç böyleliğin görmemişiz fasl-ı baharın D) Göz gördü, gönül sevdi seni, ey yüzü mahim Kurbanın olam, var mı benim bunda günahım E) Hayal'i şem-i ruhsarın ko yansın hane-i dilde Perin ol şem'a yakıp şevkile pervaneler

9-10. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. (1) Batı bilimleriyle fazla ilgilenen ve Doğu bilimleriyle karşılaş- tirip sentezini yapan ilk Türk bilim adamlarından biri olan Kâtip Çelebi, coğrafya ve bibliyografya başta olmak üzere biyografi, tarih, tasavvuf, terbiye, tip gibi birçok konularda telif ve ansik- lopedik eserler vermiştir. (II) Eserlerini çok titiz bir şekilde ve kaynaklara dayandırarak kaleme almıştır. (III) Günümüzdeki bi- limsel araştırma yöntemlerine uygun olarak eleştirel ve tarafsız bakış açısına son derece riayet etmiştir. (IV) Aynı zamanda ki- taplarında Batı dünyasına ait bilimsel eserlere başvuran ilk Os- manlı aydınlarından biri olarak dikkat çeker. (V) Doğumunun 400. yılı olması nedeniyle 2009 senesini UNESCO'nun Kâtip Çelebi yılı olarak kabul etmesi, kendisine duyulan ilginin bir gös- tergesidir. (VI) Devletin kalemiye sınıfında kâtip olarak görev ya- pan Kâtip Çelebi, fırsat buldukça gittiği yerlerin sahaflarını ziya- ret ederek kitap kültürünü geliştirmiş, kısa ömrüne binlerce say- falık eserler sığdırmıştır. DÜZEY 2 11. 9. Katip Çelebi'nin ele alındığı bu parçada numaralanmış cüm- lelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) II. cümlede, eserlerini özen göstererek kaleme aldığı vur- gulanıyor. B) III. cümlede, ele aldığı eserleri modern metotlara uygun olarak incelediği söyleniyor. C) I cümlede, eserlerinin Batida yararlanılan kaynaklardan olduğu dile getiriliyor. D) V. cümlede, dünyaca bilinen bir bilim adamı olduğu belirtil- iyor. E) VI. cümlede, okumaya ve yazmaya meraklı olduğu dile ge- tiriliyor. 10. Bu parçadaki I. cümleden sözü edilen yazarla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi kesin olarak çıkarılabilir? Birçok dil bilmesi, Batı'yı kolayca takip etmesinde etkili olmuştur. tadır. ÖZDEBİR YAYINLA B) Bazı alanlarla ilgili çalışmaları daha ön plandadır. Doğu'yla Batı bilimlerini ilk defa birleştiren kişidir. D Yayımladığı eserler günümüzde de güncelliğini korumak- Hedefe Ulaşıyorum E) Yetiştiği ortam, bilim anlayışının şekillenmesinde belirleyici bir faktördür. 159

ra- ya dik- ur- un- da ir? na- söz aş- 162 8. (1) 1950'lerde Türkiye'de edebiyat dünyası önemli bir dönüşüm geçirdi. (11) Öyküde ve romanda klasik yapıları sorgulayan bir altüst oluş yaşandı, şiir İkinci Yeni bağlamında yepyeni bir kim- liğe büründü. (III) Değişim sadece edebiyatla sınırlı kalmadı; re- simde, heykelde, karikatürde, mimaride, tiyatroda, sinemada yepyeni anlayışlar ortaya çıktı. (IV) Matbaacılık, reklamcılık, ga- lericilik ve koleksiyonculuktaki değişim birbirini destekleyerek modern bir kültürü doğurdu. (V) Top nsal yaşamın çok sesli- leşmesi ve hızlanan kentleşme ile gerçekleşen bu kültürel dö- nüşüm, sayı ve etkileri giderek artan edebiyat dergilerini doğur- du. Bu parçada düşüncenin akışına göre numaralanmış cümle- lerin hangisinden sonra "Bunlarda bireycilik, toplumculuk, gerçekçilik, öznellik, iç yaşantı, yerlilik ve taklitçilik gibi konular etrafında yoğunlaşan tartışmalar yapıldı." cümlesinin getiril- mesi uygundur? A) I B) II C) III D) IV E) V um

Bilgisayar ekranı, bütün yönleriyle kitabın yerini tutabi- lir mi? Doğrusu, bu pek mümkün değil. İnternet gibi yeni teknolojilerin iletişim ve bilginin paylaşılması gibi alanlarda gerçekleştirdiği büyük devrimin bütünüyle farkındayım. İn- ternetin çalışmamda bana sonsuz yararlar sağladığını itiraf ediyorum ama bu olağanüstü kolaylıklara duyduğum gönül borcundan dolayı da elektronik ekranın kâğıdın yerini ya da bilgisayarda okumanın, edebiyat yapıtlarını okumanın yerini tutabileceğine inanacak değilim. Kitap okumanın mahremiyetinde, zihinsel yoğunluğunda ve ruhsal yalıtı- mında düşlerden ve sözcüklerden aldığımız hazzı bilgisa- yar ekranında da alabileceğimizi kabul edemem. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin özellikle han- gisinden yararlanılmıştır? B) Açıklama A) Tartışma D) Öyküleme C) Betimleme D) Karşılaştırma

4. Genç bir öğretmenken taşrada başlayan gerçek hayatını aktarıyor "Venüs" adlı yapıtında Necati Mert. Ancak bu hayat gerçekten onun hayatı mı yoksa sizin, bizim, onla- rın mı? Çünkü dil öyle bir dil ki otuz yıl evvelinin Türki- ye'sini karşımıza canlı canlı dikiveriyor. O yıllardan bugünü görmek, bugüne varacak sorunları o günden kestiren yazarın "sağlam" duruşunu seyreylemek, insa- nın kendine bakıp biraz utanmasına neden oluyor âdeta. Bu parçada sözü edilen yapıtla ilgili olarak aşağıda- kilerden hangisi çıkarılamaz? A) Dilinin, canlılığını koruduğu B) Gerçek bir yaşamı ele aldığı C) Geçmiş - gelecek ilişkisi kurduğu D) Bireyselden toplumsala geçtiği EDÜlkenin değişmeyen gerçeklerini aktardığı